İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ile SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Yunus ARIKAN REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Yöneticisi İÇEF, 24 Şubat 2007

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ REC, REC Türkiye ve İklim Değişikliği Programı İklim Değişikliği İklim Değişikliği ile Savaşımda Enerji Verimliliği

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Bölgesel Çevre Merkezi - REC “(…) Tarafsız, bağımsız ve kar amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluş olan REC, çevreyle ilgili sorunların çözümüne yardımcı olma amacını taşımaktadır (…)” Orta ve Doğu Avrupa’da 1990, Türkiye’de ise 2004 yılından bu yana aktif REC Video – Click!

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ REC Türkiye İklim Değişikliği Çalışma Programı Hedef: Türkiye’nin uluslararası yükümlülükleri kapsamında, ilgili paydaşların teknik ve kurumsal kapasitelerinin geliştirilmesinde etkin bir rol oynamak tüm paydaşların doğru ve en geniş bilgiye erişiminin kolaylaştırılması, tüm sektörlerde çağdaş iklim değişikliği politikalarının tanıtılması ve kurumsal yapılanmaların en uygun şekilde hayat geçirilmesini kolaylaştıracak stratejilerin tanıtılması Etkinlikler Yayınlar; Kamuoyu bilinçlendirme çalışmaları Ulusal ve uluslararası ortaklıklar 9 Mayıs 2005 tarihinden itibaren Çevre ve Orman Bakanlığı’nın görevlendirmesiyle Eğitim, Öğretim ve Kamuoyu Bilinçlendirme alanında Ulusal Odak Noktası

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Enerji – Çevre  İnsan sağlığı  Hava kirliği; kentsel/kırsal  Doğal kaynaklar  Asit Yağmurları  Küresel ısınma  iklim değişikliği

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ SERA ETKİSİ

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Şekil-3 Kuvvetlenmiş sera etkisi Yeryüzü Bulutlar, seragazlarıaerosoller Kısa dalgalı Güneş ışınımı Uzun dalgalı kızılötesi ışınım Bulutlar, seragazları,aerosoller Şekil-1 Bitki SerasıŞekil-2 Doğal sera etkisi Yeryüzü Bulutlar, seragazları,aerosoller Kısa dalgalı Güneş ışınımı Uzun dalgalı kızılötesi ışınım KÜRESEL ISINMA

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Ortak mirasımız; KARBON UYGARLIĞI! Dünyanın BATTANİYESİ KALINLAŞTI! Dünyanın ATEŞİ YÜKSELDİ! Bu kadar artış bile DÜNYANIN DENGESİNİ BOZDU! Felaketler herkesin başına gelebilir, SİZİN DE! Beterin beteri, ANİ İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ!

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ BÜTÜNSEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARI İklim Değişikliği ile Savaşım Enerji, Sanayi, Ulaştırma, Tarım, Atık, Ormancılık İklim Değişikliğine Uyum Tarım, Su kaynakları, Biyolojik Çeşitlilik, Halk Sağlığı, Kıyı Alanları, Kentsel Altyapı Sistematik Gözlem ve Araştırma Eğitim, Kamuoyu Bilinçlendirilmesi Kurumsal Kapasite

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN MÜZAKERE SÜRECİ WMO Birinci Dünya İklim Konferansı WMO İkinci Dünya İklim Konferansı WMO/UNEP IPCC’nin Kuruluşu Bilimsel verilerin toplanması FAR BM Çevre ve Kalkınma Konferansı (Rio) BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Eylem Stratejileri SAR Kyoto Protokolü (COP3) Marakeş Uzlaşmaları (COP7) Johannesburg Zirvesi KP Yürürlükte Yükümlülükler ve mekanizmalar TAR

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ EK-I Lichtenstein Monaco OECD USA Australia Switzerland Japan Germany Ausria Belgium Denmark Finland AB France UK Netherlands Ireland Spain Sweden Italy Luxembourg Portugal Greece EK-II Canada Norway New Zealand Iceland TÜRKİYE EIT AB-10 Belorussia Russia Ukraine Kazakhstan* Estonia Latvia Lithuania Slovenia Czech Rep. Hungary Poland Slovakia Sözleşme Dışı: Andorra, Irak, Brunei, Somali, Vatikan, AOSIS G77/ÇİN EIT Albania Armenia Azerbaijan Georgia Kyrgyzstan FYRM Tajikhstan Uzbekhstan Serbia & Mon. EK-I Dışı Korea Mexico Cyprus, Malta BulgariaCroatia Romania (Höhne, 2003)’ten uyarlandı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ KÜRESEL ISINMADA ÜLKELERİN SORUMLULUĞU

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ EK-I ÜLKELERİ ( )

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Source: RIVM-ACCC

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Tayland Hükümeti, geliştirdiği enerji verimliliği programıyla 57 milyon CO2/yıl düzeyinde bir tasarruf öngörmektedir. Filipinlerde yıllarını kapsayan 12 projede enerji denetimleri, ev ürünleri ve kaçakların önlenmesi ele alınmıştır. Bu projelerin 2008 yılı itibarı ile 491 MW eşdeğerinde elektrik tasarrufu sağlayacağı öngörülmüştür. Arnavutluk’ta konut sektöründe geliştirilen 9 proje toplam enerji tasarrufu portföyünün %22’sini, sanayi sektöründe geliştirilen projeler ise toplam portföyün %47’sini oluşturmaktadır. ÇEŞİTLİ ÜLKELERİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ EK-I ÜLKELERİNİN SERA GAZLARI SALIMLARI SEKTÖREL DEĞİŞİMLERİ (2003)

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ – 2001 yılları arasında Ek-I Ülkeleri Tarafından İklim Değişikliği ile Mücadelede İzlenen Politika ve Önlemler Uygulayan Ülke Sayısı (Yanıtlayan Ülke Sayısı:21) Kombine ısı ve elektrik10 Yenilenebilir enerji17 Yakıt dönüşümü7 Enerji verimliliği19 Araç ve Yakıt vergileri10 Bütünleşmiş ulaştırma politikaları6 Sanayide kirlilik önleme14 Düzenli depolama gazının toplanması14 Gübre ve hayvansal atık yönetimi15 Ortak tarım politikası7 Ormanlaştırma ve yeniden ormanlaştırma18

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ALMANYA’NIN 1990 – 2002 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÖNLEMLERİNİN SONUÇLARI (Tg eşdeğer CO2)

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Avrupa Birliği, Birlik olarak 2000 yılında yayınladığı Enerji Verimliliği Eylem Planı’nda yılları arasında 1995 tüketimine oranla % 18 oranında ekonomik yapılabilirliğe sahip enerji tasarrufu potansiyeli olduğu belirlenmiştir. Eylem Planı, 15 üyeli AB’nin Kyoto Protokolü’nde öngörülen sera gazı salım azaltım hedefinin %40’ının tek başına enerji verimliliği çalışmalarından karşılanabileceğini öngörmüştür yılında yürürlüğe giren Yapıların Enerji Performansı Direktifi (2002/91/EC) ile yıllık 20 Mt e-CO2/yıl, geliştirilen Ev Ürünlerinde Enerji Etiketlemesi Direktifi (92/75/EEC) ile 43 MT e-CO2/yıl, 2007 yılında yürürlüğe girecek Enerji Kullanan Ürünlerde Eko-Tasarım Direktifi (2005/32/EC) ile Mt e-CO2/yıl AB İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ İngiltere’de 2000 yılında kabul edilen İklim Değişikliği Programı kapsamında, alınacak ek önlemlerle yılları arasında yılda yaklaşık 17,75 Milyon ton C azaltılması öngörülmüştür. Bu toplamın %40’ını oluşturan 7 Milyon ton C azaltımı; özel sektöre yönelik hizmet veren Carbon Trust çalışmaları, yapı mevzuatının geliştirilmesi, evlerde verimli enerji ve elektrik tüketiminin desteklenmesi gibi ÇEŞİTLİ ÜLKELERİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Türkiye’nin başta konut ve sanayi sektörleri olmak hemen hemen her alanda çok büyük bir enerji tasarrufuna sahip olması bu alanda, sera gazı salımlarının azaltılması ile ilgili politikalarda da ısı ve enerji verimliliği sektörlerini öne çıkarmaktadır. Böylelikle Türkiye hem enerji tasarrufu yoluyla dışa bağımlılığını ve ekonomik darboğazlarını aşacak, hem istihdam yaratacak hem de iklim değişikliği ile mücadelede uluslararası alanda da hak ettiği yeri alabilecektir. TÜRKİYE’NİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ BMİDÇS Listesi İlgili KP Maddeleri Kyoto Protokolü Listesi Kritik KP Ülkeleri Kritik KP- Dışı Ülkeler EK-IMadde 3.9 EK-B ABD Avustralya Hırvatistan EK-B DışıBeyaz RusyaTürkiye EK-I DışıMadde 9EK-B Dışı Kıbrıs Malta G. Kore Meksika Arjantin Kazakistan BMİDÇS/KP ve TÜRKİYE

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Uluslararası Enerji Ajansı’nın 2005 yıl Ülke Raporu’nda Türkiye’nin enerji yoğunluğunun OECD ülkelerinin 2 katına ulaştığına ve bu eğilimin artarak devam edeceğine dikkat çekilmektedir. Ülkemizin 2004 yılında BMİDÇS’ye taraf olmasının ardından, enerji verimliliği alanında atılacak adımlar iklim değişikliği ve Kyoto Protokolü süreciyle de doğrudan ilişkilendirilmek zorundadır. Bu çerçevede, geçmişte uygulanmış ve gelecekte uygulanması planlanan bütün çalışmaların, Enerji Verimliliği Strateji Belgesi de dahil olmak üzere, CO2 ve diğer sera gazları salımlarının azaltımına katkısı sayısal olarak ortaya konmalıdır. Ulusal düzeyde yürütülecek çalışmaların daha etkin ve daha geniş bir şekilde uygulanabilmesi için, uluslararası ortaklıklara katılım sağlanmalı / daha etkin yer alınmalıdır. SONUÇ ve ÖNERİLER

/ /

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ “PETROL UYGARLIĞINDAN” HIZLI, KARARLI VE GENİŞ KATILIMLI BİR GEÇİŞ “YENİLENEBİLİR UYGARLIĞINA” SÜRECİN BAŞARISI İÇİN