T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ BOLONYA SÜRECİNE GEÇİŞ ÇALIŞMALARI ADIM ADIM BOLONYA YASEMİN KİLİT AKLAR 28 Nisan 2010

SUNUM PLANI   Program (Bölüm) Tanımları   PÇ (Program Çıktılarının-Program Yeterliklerinin) Hazırlanması   Öğretim Planlarının (Bölüm) Gözden Geçirilmesi ve Gerekiyorsa Öğretim Planlarının Yeniden Oluşturulması   Ders Planlarının Hazırlanması   Ders Çıktılarının Program Çıktıları ile Eşleştirilmesi   Program Kalite Güvence Sisteminin Kurulması

PROGRAM (BÖLÜM) TANIMLARI Bölüm misyon ve vizyonları çerçevesinde, dış ve iç paydaşların da görüşü dikkate alınarak bölümün nasıl bir mezun profili amaçladığı belirlenir. Bölüm misyon ve vizyonları çerçevesinde, dış ve iç paydaşların da görüşü dikkate alınarak bölümün nasıl bir mezun profili amaçladığı belirlenir.

Programın eğitim amaçları nasıl belirlenecek? Mezunlarımızın bilgi beceri ve yetkinlikleri tanımlanması Kimler tanımlayacak? Bölüm başkanları öğretim elemanları dış ve iç paydaşlar

Dış Paydaşlar:  Mezunlar  İşverenler, İşadamları (özellikle öğrencilerimizin staj yaptığı şirketler)  İstanbul Ticaret/Sanayi Odası Temsilcileri  İlgili Meslek Odaları ve Dernekleri  İlgili Kamu Kurumları  Sivil Toplum Kuruluşları

İç Paydaşlar :  Öğretim Üye ve Öğretim Elemanları  Öğrenciler  Fakülte-Bölüm Personeli  Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı Personeli?  Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Personeli?

PROGRAM ÇIKTILARININ (PÇ) HAZIRLANMASI Bölümün/Programın amaçlarına ulaşabilmek için programdan beklenen “program çıktıları” nın belirlenmesi gerekmektedir. Bölüm/program mezunlarının ne tür yeterliklere (qualifications) sahip olması gerektiği, “mezun neleri bilir, ne tür becerileri kazanır, neleri yapabilir, vb.” soruları yanıtlanarak belirlenecektir.

Mezunumuzun neyi bilmesini ve neyi yapabilmesini istiyoruz? Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü Yeterlilikler Alana Özgü Yeterlilikler Özelleştirme Özelleştirme Güncelleme Güncelleme Değerlendirme Değerlendirme

PROGRAM YETERLİKLERİNİN/ÇIKTILARININ OLUŞTURULMASI Bölüm Misyonu Paydaş GörüşleriEğitim Amaçları Program Çıktıları Avrupa Yeterlilikler Çevresi Ulusal Yeterlilikler Çevresi Alana Özgü Yeterlilikler Öğrenme Çıktıları

ÖĞRETİM PLANLARININ GÖZDEN GEÇİRİLMESİ Belirlenen program yeterliklerine ulaşmak için hangi derslerin verilmesi gerektiği amacıyla programlar gözden geçirilir. Var olan ders listeleri incelenerek gereksinim duyulduğunda değiştirilir. Belirlenen program yeterliklerine ulaşmak için hangi derslerin verilmesi gerektiği amacıyla programlar gözden geçirilir. Var olan ders listeleri incelenerek gereksinim duyulduğunda değiştirilir.

ÖĞRETİM PLANLARININ TASARIMI  Program amaçlarına, program yeterliliklerine ulaşmak için hangi dersler bulunmalı?  Hangi yıllarda hangi dersler verilmeli?  Hangi yıllarda hangi dersler verilmeli?

Lisans Programlarının (Öğretim Planlarının) Tasarımında hangi ilkeler esas alınmalı?  Her yarıyılda YÖK dersleri ve ikinci yabancı dil dersleri hariç kaçar ders bulunmalıdır??  YÖK dersleri olan Türk Dili ve Atatürk İlkeleri dersleri hangi sınıflara konulmalıdır??  Hangi sınıftan itibaren seçmeli dersler başlamalı??

Lisans Programlarının (Öğretim Planlarının) Tasarımında hangi ilkeler esas alınmalı (devam)?  Her dönem en az kaç adet seçmeli ders bulunmalı??  Seçmeli derslerin % kaçı diğer Fakültelerden alınacak alandışı dersler şekilde tasarlanmalıdır??  Farklılık yaratmak açısından Program içinde, üçüncü sınıftan itibaren (major/ minör) oluşturulabilir miyiz ??

Lisansüstü Programları (Öğretim Planları):  En az kaç adet ders?  1 seminer, 1 Yüksek Lisans Tezi?  Daha fazla seçmeli ders olanağı verebilir miyiz?  İnter disipliner yaklaşım  Opsiyonlar? Minor- major?

Ders Planlarının Hazırlanması Programdaki her bir ders için “ÖÇ-Öğrenme Çıktıları” belirlenir. Bu çalışmada her bir ders için “Ders Tanıtım ve Uygulama Bilgileri” hazırlanır. Dersin amacı, içeriği (kısa tanımı), ders planı, değerlendirme ölçütleri, ders kaynakları belirlenir, iş yükü (AKTS) tablosu hazırlanır, dersin öğretim çıktılarının program çıktısı (program yeterlilikleri)’ne katkı düzeyi açıklanır.

DERS PLANLARININ HAZIRLANMASI  Amaç: Genellikle öğretenin bakış açısından dersin genel içeriğini ve yönünü belirtmek üzere 1-2 cümleyle yazılır.  Hedef: Öğretme niyetinin özel bir ifadesidir ve öğretenin bir derste veya öğrenme bloğunda işleyeceği alanlardan bir tanesini gösterir.

DERS PLANLARININ HAZIRLANMASI (Devam)  Öğrenme Çıktıları: Öğrenim sürecinin tamamlanmasından sonra başarılı olmuş bir öğrencinin, Ne bileceğini Ne bileceğini Ne anlayabileceğini Ne anlayabileceğini Ne yapabileceğini ifade eden yetkinliklerdir. Ne yapabileceğini ifade eden yetkinliklerdir.

ÖĞRENME ÇIKTISI Öğrenenin öğrenme süresi sonunda ne bilmesi, anlaması ve/veya sergileyebilmesinin beklendiğini belirten ifadedir.

ÖĞRENME ÇIKTILARI belirli ve ölçülebilir başarılardır.  öğretenin gayesinden çok öğrenenin başarıları ile ilgilidir.  zaman zaman hedef ile karıştırılmaktadır. Hedef, öğretmek ile ilgili olup öğretenin gayesini belirtir. Oysa ÖÇ öğrenme ile ilgilidir.  farklı kategorilere ayrılabilir: disiplinlere bağlı, derse özel çıktılar ve ona özel bilgi ve yeteneklerdisiplinlere bağlı, derse özel çıktılar ve ona özel bilgi ve yetenekler genel çıktılardır (yani iletişim, problem çözme, bilgi teknolojileri ve grupla çalışma becerileri gibi)genel çıktılardır (yani iletişim, problem çözme, bilgi teknolojileri ve grupla çalışma becerileri gibi)

ÖĞRENME ÇIKTISI  Şeffaf yükseköğretim sistemi ve yeterlilikler için temel yapı taşlarını sunmaktadır.  Öğrenme Çıktıları üç farklı seviyede kullanılabilir: her bir yüksek öğretim kurumu için yerel düzeyde (derslerde ünite/modül, çalışma programları ve deneyimler) her bir yüksek öğretim kurumu için yerel düzeyde (derslerde ünite/modül, çalışma programları ve deneyimler) ulusal düzeyde (yetkinlik yapıları ve kalite güvence yönetimleri) ulusal düzeyde (yetkinlik yapıları ve kalite güvence yönetimleri) uluslararası düzeyde (tanıma ve şeffaflık amacı ile). uluslararası düzeyde (tanıma ve şeffaflık amacı ile).

Öğrenme çıktıları yazılırken dikkate alınması gereken sorular  Öğrencinin neyi yapabilir olmasını istiyorsunuz?  (çıktılar = kazanımlar) - Bu soru ile öğrenme çıktısı geliştirilir.  Bu kazanımları sağlamak için öğrenci neyi bilmek zorundadır? (ders müfredatı)  Öğrenmeyi sağlamak için hangi aktiviteler kullanılacak? (pedagojik yöntemler)  Öğrenci kazanımları sağladığını (öğrendiğini) nasıl gösterecek? (Ölçme)  Öğrencinin öğrenmeyi başardığını nasıl bileceğim? (değerlendirme)

Öğrenme Çıktıları Nasıl Hazırlanır?  Bir ders ya da modül için yaklaşık 5-8 tane olmalıdır.  Her bir öğrenme çıktısı bir eylem içermeli, herkes için anlaşılır olmalıdır. “Bu dersin sonunda öğrenci; ….ebilecektir (karşılaştırabilecektir)” tarzında ifadeler kullanılmalıdır. Kullanılan fiilin beklenen öğrenme seviyesini karşıladığından emin olunmalıdır.  Çıktıların gözlenebilir ve ölçülebilir olduğundan emin olunmalıdır.  Eğer hedef uzun süreli ise (meslek yaşantısına kadar uzanacaksa) belirtilmelidir.  Dersin seviyesine uygun olmalıdır (Lisans- lisansüstü vb.).  Her bir kazanım için tek bir fiil kullanılmalıdır.

Öğrenme Çıktıları Nasıl Hazırlanır?  Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, maruz kalmak, haberdar olmak gibi belirsiz terimlerden kaçınılmalı. Bu terimler öğrenme kazanımlarından ziyade öğretme amaçlarına yöneliktir.  Öğrenme çıktıları gözlemlenebilir, ölçülebilir ve değerlendirilebilir olmalıdır.  Öğrenme çıktıları yazılırken, kazanımların gerçekleştirileceği zaman çizelgesi göz önünde tutulmalıdır.

DERS ÇIKTILARININ PROGRAM ÇIKTILARI İLE EŞLEŞTİRİLMESİ Her bir derse ait ÖÇ (öğrenme çıktıları)’nın PÇ (Program Çıktıları)’ndan hangisini/hangilerini sağladığı (veya hangileri ile eşleştiği) tespit edilir. Programlarda yer alan dersler ile Program Yeterliliklerinin ilişkisi belirlenir.

Programın amacı Program yeterli- likleri/ çıktıları 2. Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları 5. Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları 4. Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları 3. Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları 6. Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları 1. Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları Program yeterlilikleri / öğrenme çıktıları ile ders çıktıları- nın ilişkisi PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 D1D1D1D1X D2D2D2D2X D3D3D3D3XX ÇALIŞMA ÜRÜNLERİ NE OLACAK? ÇALIŞMA ÜRÜNLERİ NE OLACAK? Alan yeterli- likleri Ulusal yeterli- likler

PROGRAM KALİTE GÜVENCE SİSTEMİNİN KURULMASI Ders çıktılarını program çıktıları ile karşılaştırmak için dereceleme (Gözlem, değerlendirme ve güncelleme süreçleri) sistemi oluşturmak suretiyle Program Kalite Güvence Sisteminin kurulması gerekmektedir.

BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLİR?  Öğrenci girdileri tanımlanır. Nasıl bir öğrenci aldım?Nasıl bir öğrenci aldım? Öğrencimi programa nasıl hazırlarım?Öğrencimi programa nasıl hazırlarım?  Program girdileri tanımlanır. Hangi ders kompozisyonu gerekli?Hangi ders kompozisyonu gerekli? Ne tür öğretim elemanlarım var?Ne tür öğretim elemanlarım var? Ders ortamlarım, laboratuar ve teknolojik alt yapım ne durumda?Ders ortamlarım, laboratuar ve teknolojik alt yapım ne durumda? Mali olanaklarım ne durumda?Mali olanaklarım ne durumda?

BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLİR?  Program/ders hedefleri tanımlanır. Programım öğrencilere hangi nitelikleri kazandıracak?Programım öğrencilere hangi nitelikleri kazandıracak? Bu nitelikleri hangi ders dağılımı ve biçimleriyle kazandırabilirim?Bu nitelikleri hangi ders dağılımı ve biçimleriyle kazandırabilirim? Bunları öğrencilerime nasıl duyuracağım?Bunları öğrencilerime nasıl duyuracağım?  Program/ders çıktıları ölçülür. Program hedeflerime ulaştım mı?Program hedeflerime ulaştım mı?

Avrupa Standartları ve Temel İlkeleri   Formel programın, programı öğretenlerden oluşmayan başka bir kurul tarafından gerçekleştirilen onay prosedürleri,   Programların, dış katılımcıları da kapsayan panellerle, düzenli aralıklarla gözden geçirilmesi,   Planlanan öğrenme çıktılarının ve diğer program hedeflerinin öğrencilerin başarısını ölçecek şekilde tasarlanmış olması,   Programdaki dersler/modüller için şeffaf ve net olarak hedeflenmiş ve ölçülebilir öğrenme çıktılarının geliştirilmesi ve yayınlanması,

Avrupa Standartları ve Temel İlkeleri (devam)   Notlandırmada şeffaf ve yayınlanmış kriterler,   Öğretim elemanlarının kalite güvencesi,   Öğretim elemanları ve öğrenme çıktıları ile ilgili öğrencilerden düzenli olarak geri bildirim alınması,   Öğrencilerin ilerleme ve başarısının izlenmesi,   Mezunların kazandığı yeterlilikler ile ilgili, mezunlardan, işverenlerden, iş piyasası temsilcileri ve diğer ilgili kuruluşlardan düzenli olarak geri bildirim alınması ve   Öğrenme çıktılarını sürekli iyileştirmeye özen ve dikkat.