Dökmecilik Sektörü İçin Mevcut En Uygun Teknikler (BAT) Dr. Zeynep Yöntem

Dökmecilik Sektörü İçin Mevcut En Uygun Teknikler (BAT) Sektör ve Prosesleri Çevresel Etkileri ve Zorluklar BAT tanımlanmasında İlgili Konular Genel ve Özel BAT’lar BAT Emisyon Seviyeleri

Dökmecilik Sektörü Demirli Metal Dökmeciliği: Pul dökme demir Dövülebilir & modüler demir Çelik Demirsiz Metal Dökmeciliği: Aluminyum (Al) Magnezyum (Mg) Bakır (Cu) Çinko (Zn) Kurşun (Pb) Alaşımları

Dökmecilik Sektörü Proses adımları: Kalıp yapma Ham madde depolanması ve işleme Eritme & metal işleme: Eritme birimi Kalıp & maça üretimi: Kalıplama birimi Dökme & soğutma: Dökme birimi Karıştırma Bitirme: Bitirme birimi Isı işlemleri

Anahtar Çevresel Konular Termal işlemlerden kaynaklanan egzoz kaçak gazlar Mineral artıkların yeniden kullanımı ve bertarafı Enerji kullanımı enerji verimliliği Su kullanımı ve çıkış suyu arıtımı

Anahtar Çevresel Konular Hava Emisyonları Dökmecilik prosesinden: Metal içeren tozlar Yetersiz yanma ürünleri Uçucu organik bileşikler Ayrıca aşağıdaki kaynaklardan toz emisyonları: Metal eritme Kum kaplama Dökme & bitirme

Anahtar Çevresel Konular Hava Emisyonları Yakıtlar ve fırınlardan: Yanma ürünleri (örneğin NOx, SO2) Saf olmayan maddeler (yağ, boya vb) Kalıp & maça: Kumun birleştiriciliğini artırmak için kullanılan katkı maddeleri Ayrışma ürünleri (örneğin aminler, UOB’ler) Dökme soğutma ve kalıptan çıkarma sırasındaki UOB’ler

Anahtar Çevresel Konular Hava Emisyonları Dökmecilik prosesi: Çeşitli emisyon kaynakları Yakalama ve arıtma zor Kum kalıplama: Büyük hacimli kum Geri kazanım, tekrar kullanım & bertaraf Artıklar (cüruf ve döküntü)

Anahtar Çevresel Konular Diğer konular Enerji Verimliliği: Önemli çevresel bir konu Isı geri kazanımı zordur (taşımacılık konuları) Su Tüketimi: Soğutma & ani soğutma Yüksek buharlaşma kayıpları Yaş toz giderme, sorunlu çıkış suları üretir Yüksek basınçlı presdöküm de sorun yaratmaktadır. (fenoller, yağlar)

Anahtar Çevresel Konular Anahtar Parametreler Eritme enerjinin %40 ila %60’ını kullanır (400-1200kWh/te). Bağlayıcı, kimyasal ve kum miktarı prosese göre değişir Su tüketimi fırın çeşidi ve baca gazı temizleme prosesine göre değişir. Eritme sırasında oluşan toz 0 ila 10 kg/te arasında değişir (dökme demirin cupola eritmesi için). Kalıp dökme toz emisyonlarını artırmaktadır. UOB emisyonları 0.1 ila 1.5 kg/te arasında değişir.

BAT Tanımlanmasındaki Konular Ham madde depolama ve işleme: Toprak ve su kirliliği önleme İç geri dönüşümü en iyi hale getirme Metal eritme ve erimiş metal işleme: Verimliliğin en iyi hale getirilmesi Artıkların en aza indirilmesi Fırın çeşidine bağlı olma durumu Al ve Mg eritme yüksek kirlilik potansiyeline sahiptir

BAT Tanımlanmasındaki Konular Kalıp & maça yapımı: Tüketimin en aza indirilmesi UOB ve koku emisyonlarının azaltılması Farklı kalıplama yöntemlerinin etkisi Metal dökme: Proses veriminin artırılması Metal ürününün artırılması

BAT Tanımlanmasındaki Konular Kaçak Gaz Yönetimi: Toplama ve arıtma prosesleri İşlem ve kullanılan bileşiklere göre değişmektedir Kaçak emisyonların azaltılması Su Yönetimi : Önleme & en aza indirme Arıtma (kaynak ve kirleticilere göre değişir)

BAT Tanımlanmasındaki Konular Enerji Verimliliği: Eritme prosesinin yönetimi (%40 ila %60) Diğer proses bileşenleri (örneğin kompresörler, hidrolik) Fırın/kaçak gaz soğutmadan ısı geri kazanımı Kum Kullanımı: Rejenerasyon İç yeniden kullanım Dış yeniden kullanım

BAT Tanımlanmasındaki Konular Toz & katı artıklar: Toz ve artıkların en aza indirilmesi için kullanılan teknikler Toz, cüruf, artık vb toplama ve tekra kullanma Gürültü azaltımı: Noktasal kaynaklar en önemli sorunları yaratır Gürültü azaltma planları

BAT Tanımlanmasındaki Konular İşletmeye kapatma: Toprak kirliliği konuları Çevre yönetimi: Çevre Yönetim Sistemleri (örneğin EMAS)

Genel ve Özel BAT’lar Genel BAT’lar Demirli metal eritme için BAT Demirsiz metal eritme için BAT Kalıp Döküm için BAT Kalıcı Kalıp Döküm için BAT

Genel BAT’lar Malzeme akışının yönetimi ve kontrolü: Depolama ve işleme teknikleri Ayrı depolama Geri dönüşümü olan muhafazalar Ürünün en iyi hale getirilmesi Erimiş metal taşımacılığı ile ilgili iyi uygulamalar Bitirme teknikleri: Kaçak gaz toplama ve arıtma Temiz yakıt kullanımı ve kazan kontrolleri Isı işleminden kaynaklanan egzoz gzının yakalanması

Genel BAT’lar Gürültü azaltımı: Gürültü azaltma stratejileri (genel & özel) Çevreleme & önleme sistemleri Su Yönetimi: Önleme & en aza indirme Atık su yollarının ayrılması Su geri dönüşümünün artırılması Uygun arıtma yöntemleri (örneğin ayırıcılar, filtrasyon, sedimentasyon)

Genel BAT’lar Kaçak emisyonlar (muhafazalı ve muhafazasız): Egzoz gaz yakalamanın en iyi hale getirilmesi Baca gazlarının mümkün olduğunca kaynağına yakın yerde toplanması Uygun arıtma yöntemlerinin kullanılması Yönetim teknikleri : Çevre yönetim sisteminin (örneğin EMAS) uygulanması ve buna bağlı kalınması İşletmeye kapatma sırasında kirliliği önleyici tedbirlerin alınması

Demirli Metal Eritme – BAT’lar Cupola fırınları: Daha verimli teknikler (örneğin oksjen zenginleştirme) Kaçak gazın yakalanması, soğutulması ve tozdan arındırılması (yaş arındırma & ısı geri kazanımı) Cürufun en aza indirilmesi ve ön arıtımı Elektirk ark fırınları: Güvenilir & verimli proses kontrolleri “Köpüklü cüruf” uygulamaları Kaçak gazın yakalanması, soğutulması ve tozdan arındırılması (torba filtre) Filtre tozunun fırına geri verilmesi

Demirli Metal Eritme – BAT’lar İndüksiyon fırınlar: Daha temiz kurda kullanımı Ücretlendirme ve işletmede iyi uygulamalar Orta frekans güç kaynağı kullanımı Döner fırınlar: Ürünün en iyi hale getirilmesi ve oksijen bakımından zengin yakıcıların kullanımı Kaçak gaz yakalama ve soğutma (ısı geri kazanımı ile beraber) Tozdan arındırma (kuru) Dioksin ve furan oluşumunun önlemesi ilgili tedbirler

Demirli Metal Eritme – BAT’lar Metal işleme: Argon-oksijen dekarbürizasyon (AOD) çeviricilerinden kaçak gaz toplanması Torba filtreler kullanılarak arıtma Geri dönüşüm için MgO tozunun mevcut hale getirilmesi

Demirsiz Metal Eritme – BAT’lar Al, Cu, Pb, Zn için İndüksiyon Fırınları: Ücretlendirme ve işletmede iyi uygulamalar Orta frekans güç kaynağı Atık ısı geri kazanımı Kaçak gaz toplanmasının artırılması Kuru baca gazı temizlemenin kullanılması

Demirsiz Metal Eritme – BAT’lar Diğer fırın çeşitleri: Fırın kaçak gazlarının toplanması Kaçak emisyonların azaltılması Demirsiz Metal Arıtımı: Al gazdan arındırma/temizleme için pervane istasyonu Mg eritimi için SO2 kullanımı (>500 te/y) Mg eritimi için SO2 kullanımı veya SF6 azaltılması (<500 te/y)

Kalıp Dökme – BAT’lar Yeşil kum hazırlanması: Egzoz yakalama & temizleme Yakalanan tozun geri dönüşümünün artırılması Kimyasal bağlı kum: Bağlayıcı ve reçine tüketiminin en aza indirilmesi Kaçak UOB emisyonlarının en aza indirilmesi (uygun yerlerde su bazlı kaplamaların kullanılması) Amin emisyonlarının en aza indirilmesi (soğuk kutu maça hazırlanması)

Kalıp Dökme – BAT’lar Dökme, soğutma & karıştırma: Sınırların belirlenmesi & egzoz çıkarma sağlanması Yaş veya kuru tozdan arındırma ile gazın arıtımı

Diğer BAT’lar Kalıcı kalıp dökme: Yağmur suyu ve sızıntı suyunun toplanması ve arıtımı Yağ buharı önleme (elektrostatik çökeltici) Kimyasal bağlı kum hazırlanması: Maça çıkarma birimi Yaş veya kuru tozdan arındırma ile arıtım Piyasa etkenleri ile gerekçelendirildiği durumlarda kum geri dönüşümü

BAT Emisyon Seviyeleri Dökme işlemlerinin bitirilmesi: Toz 5-20 mg/Nm3 Demirli Metal Eritme: Toz 5020 mg/Nm3 SO2 20-100 (Sıcak Tesis) 100-400 (Soğuk Tesis) NOx 20-50 (EAF) 50-250 (Döner F) Demirsiz Metal Eritme: Toz 1020 Mm3 Aluminyum eritme 3 mg/Nm3 Al için Şaft fırın SO2 30-50 mg/Nm3 Al için Ocak Fırın SO2 15 mg/NM3)

Yeni Teknolojiler Cupola eritmede daha az yanabilen malzeme kullanımı Metal içeren filtre tozunun geri dönüşümü Atık gaz geçirimi ile anilin geri kazanımı Tüm maça yapımı için inorganik metreleme

“Dökmecilik Sektörü İçin Mevcut En Uygun Teknikler (BAT)” Dr. Zeynep Yöntem