2. IP Adresleri ve DNS

Proje Proje Web tabanlı olmalı ve iki ana aşamadan oluşmalı: 1. Aşama: Bir FORM hazırlayıp kullanıcılardan proje başlığınız doğrultusunda farklı veriler toplayacaksınız. Bu verileri Perl ile yazılmış bir CGI programına göndereceksiniz. CGI programınız gerekli işlem/hesaplamaları yaptıktan sonra bu verileri bir şekilde saklayacak. 2. Aşama: Saklanmış veriler daha sonra isteyen kişilere Web üstünden başka bir CGI programı vasıtası ile biçimlendirilip yansıtılabilmeli.

Proje

Proje Örnek Proje konuları: Guestbook (Ziyaretçi Defteri) Anket Web tabanlı Chat Forum

Proje Projenizde neler mutlaka olmalı: HTML ile düzgün yazılmış en az bir Form Düzgün hata ve başarı mesajları HTML sayfalarınız arasında düzgün bir yapı ve sorunsuz dolaşabilme olanağı Okunaklı ve yorumlu Perl kodu: genel kodlama ve programlama standartlarına uymaya çalışın!

Proje Bonus (max. 10 puan): Javascript Form kontrolleri CGI içinde ayrı kontroller Tasarımda CSS kullanımı

Proje HTML, CSS ve Javascript kodlarınız için Internet’ten faydalanabilirsiniz. Perl kodlarını kendiniz yazmalısınız ve herhangi bir şekilde Internet’te bulunan hazır kodlardan faydalanmamalısınız. Unutmayın ki bu şekilde bir davranışın anlaşılması çok kolay, disiplin suçu teşkil etmektedir ve projeden sıfır (0) almanıza neden olacaktır!

Proje Çizelgesi Proje Gruplarının Belirlenmesi: 11 Mart 2005 Proje Konuların Önerilmesi: 18 Mart 2005 Proje Konularının Kesinleşmesi: 25 Mart 2005 Proje Sunumları: Son Ders (Kesin Tarih daha sonra açıklanacak) Proje Raporları Teslimi: Final sınavlarının son günü (Kesin Tarih daha sonra açıklanacak)

Kaynak “Computer Networking: A Top Down Approach Featuring the Internet”, 3rd edition. Jim Kurose, Keith Ross Addison-Wesley, July 2004.

Geçen Hafta... End System ve Host’lar Client/Server yapısı Communication Link ve Bandwidth Packet, Router’lar ve Packet Switching ISP’ler Protokoller Intranet’ler Distributed yaklaşım Connection Oriented Reliable Service ve Connectionless Unreliable Service

Bu Hafta... IP Adresleme IP Adresleri DNS

2. IP Adresleri ve DNS IP protokolü, paketlerin kaynak bilgisayardan hedef bilgisayara doğru yol almalarından ve bu yolu bularak yönlendirilmesinden sorumludur. Bu işlem, IP adresleri ve IP adresleme kullanılarak başarılmaktadır.

2.1 IP Adresleme Internet protokolü, Internet’e bağlı her cihaz, bilgisayar ve yönlendirici bağlantı arabiriminin (network card) bir Internet adresi (IP adresi) olmasını gerektirir. Internet adresleri ilgili arabirimi içeren cihaz, bilgisayar ya da yönlendiriciyle değil, doğrudan arabirimlerle ilgilidir. Bu arabirimler, bilgisayar ile fiziksel bağlantı, yönlendiricilerde ise yönlendirici ile bağlantılarından biri arasındaki sınır ve geçiş noktasıdır.

2.1 IP Adresleme Protokollerin en önemli sorunlarından biri de, ağdaki her aygıta geçerli bir IP adresi vermektir. TCP/IP kullanan bir ağda IP adresi verilirken aşağıdaki koşulların uyulması gerekir: IP adresi IPv4’te 32 bit veya IPv6’da 128 bit Her IP adresi tek (unique) olmalıdır.

2.1 IP Adresleme Paketler ağda bir uçtan diğerine gönderilirken, mantıksal adres olarak tanımlanan, paketin geldiği ve gideceği yerin ağ adresini içeren bu adres kullanılır. IP adresi, bilgisayarın global bir ağ üzerindeki belirleyici kimlik numarası olarak da tanımlanabilir. Genelde IP adresleri: Dinamik Statik olarak ikiye ayrılırlar.

2.1 IP Adresleme Örneğin, herhangi bir servis sağlayıcı aracılığıyla Dial-up (çevirmeli) bağlantı kuran bir bilgisayarın genelde sabit ve özel bir IP adresi olmaz. Çevirmeli bağlantı kuran bilgisayara, servis sağlayıcının elinde bulunan IP adreslerinden o an boş olan bir adres verilir, bağlantı sona erdiğinde ise kaldırılır. Örneğin, Üniversite LAN’larında ise, genelde verilen IP’ler statiktir ve bu IP adresi değişmez.

2.1 IP Adresleme Örnek IP adresleri: 193.140.164.20 193.140.164.51 144.122.98.130 66.102.11.99 veya 66.102.11.104 127.0.0.1

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS TCP/IP ağlarına bağlı her bilgisayarın ağ arabirimi, 32 ya da 128 bit’lik IP adresi ile tanımlanmaktadır. Dolayısıyla bir bilgisayarla iletişime geçebilmek için onun IP adresini bilmek gerekir. Burada sorun adreslerin akılda tutulmasıdır. Bu nedenle, Internet kullanıcıları IP numaraları yerine anlamlı sözcüklerden oluşan isimleri tercih eder. Bu küçük ağlar için de geçerlidir. Fakat böyle bir uygulamada, Internet’e bağlı her bilgisayara verilen ad ile IP numarasını eşleştiren ve saklayan bir veritabanına gerek vardır.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS Internet’in ilk günlerinde bilgisayar adları ve onlara karşılık gelen IP adresleri, host files (sunucu dosyaları) adı verilen bir dosyada tutulurdu. Bu dosyanın yönetimi ise ABD’deki Network Information Centre tarafından yapılırdı ve Internet’e bağlı her bilgisayarda da bu dosyanın bir kopyası bulunur, belirli aralıklarla bu merkezdeki sunucuya bağlanır ve dosyalarını güncellerdi. Kullanıcı Internet’e bağlı başka bir bilgisayara bağlanmak istediğinde ise bu dosyadan o bilgisayarın IP numarasını öğrenip bağlanıyordu.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS Internet’e bağlı az sayıda bilgisayarın olduğu günlerde bu sistem sorunsuz çalışıyordu, fakat 1980’lerin ortalarından itibaren Internet hızla büyümeye ve yaygınlaşmaya başlayınca, buna bağlı olarak da kullanıcı sayısı hızla arttı. Bu gelişme sonucunda da Internet’e bağlı bilgisayarların IP numaralarının tutulduğu dosyanın yönetimi ve güncel tutulması giderek zorlaşmaya başladı.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS Ayrıca merkezi (merkezden yönetilen) bir isim-IP adresi eşleştirme yapısının şu sorunları vardı: Tek bir noktanın çöküşü (merkezin), tüm Internet’in çöküşü olması Tüm Internet trafiğinin bir yere yönlenmesi Merkezin çoğu kullanıcılara uzak olması Çok büyük ve çok sık bakım isteyen bir veritabanı olması

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS Böyle bir durumda, bu bilgilerin tek bir merkez yerine çok sayıda merkezden yönetilmesinin yolları aranmaya başlandı ve bu dosyalar, Internet’e bağlı bilgisayarların adlarını ve IP numaralarını izleyen çok sayıda sunucuda tutulmaya başlandı. Adlandırma yetkisi de çeşitli kuruluşlara dağıtıldı. DNS, 1983’te tanıtıldı ve 1985’te uygulamaya geçti.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS DNS, “Domain Naming System” ya da “Domain Name System” ya da “Domain Name Server”’ın açılımıdır. DNS, dağıtılmış ve çoğaltılmış bir veri sorgulama sistemi olarak tanımlanabilir. Bu sistemin temel amacı, bilgisayarların adlarına bakarak IP numaralarını bulmaktır. DNS, Internet Assigned Numbers Authority adlı kuruluş tarafından yönetilmektedir.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS DNS’te, Internet’e bağlı tüm bilgisayarların adları ile hiyerarşik yapıda bir adlandırma sistemi oluşturulur. Bu hiyerarşik yapının birkaç amacı var: Aranan bilgisayarın nerede olduğuna ilişkin basitçe bir bilgi vermesi (örneğin adresteki tr, aranan bilgisayarın Türkiye’de olduğunu gösterir) Bu yapı içinde otomatik olarak gezinebilmek. Sorumluluğun ve yetkilendirmenin dallara ayrılması.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS Bu hiyerarşik yapıdaki her öğe, bir etki alanını temsil eder. En üst düzeye Root Domain (ana etki alanı) denir. Ana etki alanının altında birçok Subdomain (alt etki alanı), onların da altında yine alt etki alanları bulunur.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS Ana etki alanının hemen altındaki düzeye üst düzey etki alanları, bunların altındakilere de ikinci düzey etki alanları denir. Üst düzey etki alanları, ülkeleri temsil eden kısaltmalardır (örneğin, Türkiye için tr, kısaltmasının kullanılması gibi). Daha sonra, Internet’teki kaynağın türünü belirten edu, com, gov vs. etki alanı adları gelir. Internet adreslerindeki bir etki alanı adı, bu hiyerarşik düzende sıralanmış ve birbirlerinden nokta (.) ile ayrılmış etki alanı adlarından oluşur.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS ankara.baskent.edu.tr: ANKARA adlı bilgisayarın, Türkiye’de (tr), Başkent Üniversitesi’nde (baskent.edu) bulunduğunu gösterir.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS DNS’in çalışma biçimi şöyledir: Önce ana sunucuya tr sunucuları sorulur; bu, ülke sunucularının kayıtlarını tutan ad sunucularıdır (birinde sorun olduğunda sistemin işlemeye devam etmesi için, her düzeyde birkaç sunucu bulunur) Sonra tr sunucularına edu sunucuları sorulur; bunlar da eğitim kuruluşlarının kaydını tutan sunuculardır. Sonra edu sunucusuna baskent sunucuları; Sonra baskent sunucusuna da ankara bilgisayarını sorulur. Internet üzerindeki bir bilgisayara ulaşabilmek için uzun bir işlem yapmak gerekiyor. Ancak, her bağlantıda bu sürecin tümünden geçmek gerekmeyebilir, (örneğin edu sunucularını sorduğumuz ana ad sunucusu, doğrudan baskent sunucusunu verebilir), ayrıca DNS yazılımı daha önce aradığı bilgileri hatırlar.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS DNS’in bir başka görevi de adres çözümlemesi işlemini (bilgisayar adlarını IP numaralarına çevirme işlemini) tersinden de yapmaktır, yani IP numaralarını etki alanı adlarına çevirmektir. Sunucular, kendisiyle bağlantı kuran bilgisayarın tam etki alanı adını belirlemek zorundadır. Bazen belli etki alan adlarına erişimi yasaklıyabilir ya da öncelikler tanımlamak isteyebilirsiniz.

2.2 Etki Alanı Adlandırma Sistemi DNS Internet üzerindeki her bilgisayar DNS’ye kaydolmalıdır. Kayıt olma işlemini ağ yöneticisi ya da Internet bağlantısını sağlayan kuruluş gerçekleştirmektedir. Bunun için, etki alanının hangi etki alanının altında olacağına karar vermek, etki alanını yönetebilmek için bağlı makineleri ad sunucuları olarak ayarlamak ve o etki alanının yetkisini alabilmek için uygun kayıt kurumu ile bağlantı kurmak gerekir.