Sanayide Çevre ve Temel Kavramlar Mühendislik Mimarlık Fakültesi Sanayici için Rekabet Odaklı Çevre Eğitimi Sanayide Çevre ve Temel Kavramlar Tuncay DÖĞEROĞLU Anadolu Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi ESKİŞEHİR

GERÇEKLER Tüm insanlar sağlıklı ve temiz bir çevrede yaşamak ister. Dünya nüfusu gün geçtikçe hızla artmakta ve insanın ortalama ömrü uzamakta. Hammadde ve enerji ihtiyacı her geçen gün artmakta. Dünyadaki kaynaklar sınırlı, belirli bir süre sonra tükenecek. Çevre kirliliği ve buna bağlı olarak oluşan sağlık etkileri her geçen gün artmakta. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

GELİŞMELER Yerel ve küresel çevre sorunlarının çok daha belirgin ve bilinir hale gelmesi Çevre bilincinin artması Çevre mevzuat ve standartlarının artması ve daha etkin hale gelmesi Uluslararası ticarette çevresel faktörlerin ve kriterlerin öne çıkması (tarife dışı engel) Verimlilik artışı/ maliyet düşürme ve çevre standartları, ticari kriterleri sağlama ihtiyacının ortaya çıkması T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA Bugün için gerekli ihtiyaçlarımızın gelecek nesillerin yaşamlarını devam ettirmeleri için gereken ihtiyaçlarını tehlikeye atmayacak şekilde temin edilmesidir. Bruntland Raporu 1987 Rio Konferansı 1992 T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

Sürdürülebilir Kalkınma: Koruma – Kullanma Dengesi (Ekonomik açıdan yaşam kalitesi yükselirken, çevrenin kirletilmemesi ve doğal kaynakların sürdürülebilir şekilde tüketilmesi) Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim: Verimlilik artışı ile atık azaltımının birlikte gözetilmesi; Doğal kaynak ve enerji tüketimi Toksik ve tehlikeli kimyasal kullanımı Atık oluşumunun bütüncül bir anlayışla kontrol edilerek, minimize edilmesi T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA YÖNETİM ÇEVRE EKONOMİ SOSYAL YAPI T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA Belirsizlikler Yönetim Yatırımlar Yasal sorumluluk Etik Sosyal haklar Güvenlik İletişim Etik Doğal kaynakların verimli kullanımı Küresel ısınma Ekonomik gelişmeler Sosyal gelişme Çevresel denge Pazar Kurallar Aktiviteler T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA FIRSAT MI? TEHDİT Mİ? T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

DEĞİŞİM İÇİN FIRSAT BUGÜN YAKIN GELECEK Fırsat Problem Tasarruf Maliyet Risk kaynağı Teknik ve özel Karmaşık Ayrık Reaktif Kısa vadeli(günübirlik uygulamalar) Geçici/yüzeysel yaklaşımlar Belirsiz tanımlar YAKIN GELECEK Fırsat Tasarruf Değer kaynağı Ortak görüş Sağ duyulu Entegre Proaktif Uzun vadeli uygulamalar İşin özüne inme Net değerlendirmeler T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ENTEGRE ÇEVRE YÖNETİMİ ve ENTEGRE ÇEVRE YÖNETİMİ

ÇEVRE SORUNLARI Hızlı nüfus artışı, endüstrileşme, kentleşme ve trafik artışı nedeniyle ortaya çıkan çevre sorunları Yetersiz sağlık koşulları nedeniyle 19. yüzyılın ortalarında tifo, kolera ve tifüs gibi salgın hastalıkların yayılım gösterdiği epidemik olaylar- insan sağlığına etkiler Çevre kirlenmesinin yerel, bölgesel ve global etkileri Ormanların tahribi ve erozyon sorunu, hızlı nüfus artışı, düzensiz şehirleşme ve yeşil alanların eksikliği, kıyıların bozulması, sanayide kullanılan kimyasal maddelerin insan sağlığına etkisi, nükleer enerji ve termik santrallerle ilgili sorunlar sadece Türkiye’de değil, dünyanın pek çok ülkesinde çözümleri aranan sorunlardır. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ÇEVRE YÖNETİMİ İnsanlar ve doğa arasındaki ilişkilerin yönetilmesine ihtiyaç vardır. Bu yönetim şeklinde insanların yer kürenin doğal kaynaklarına olan talebinin, doğanın talebi karşılama kapasitesi ile sürdürülebilir şekilde dengelenmesi esastır. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ÇEVRE YÖNETİMİ (üç aşamalı değerlendirme) Faaliyetlerin muhtemel etkilerinin değerlendirilmesi (etki değerlendirilmesi) Faaliyetlerden dolayı geçmişte oluşmuş çevresel değişikliklerin ortadan kaldırılması için muhtemel yöntemler (düzeltici faaliyetler) Doğal olayların veya faaliyetlerin çevresel etkilerinin azaltılması için muhtemel yöntemler T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

EKONOMİK DEĞER OLARAK ÇEVRE Yaşam destek fonksiyonu Hammadde Atıklar için alıcı ortam Rekreasyon amaçlı ÇEVRE Hammadde ve girdiler Giridiler Üretici Tüketici Mal ve hizmet Artıklar (residual) Artıklar (residual) Ekonomistler genel olarak artık (residual) kelimesini çeşitli tüketim ve üretim aktiviteleri sonrasında artan madde veya enerji şeklinde kullanmaktadır. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ÇEVRE YÖNETİMİNİN ANA BİLEŞENLERİ Politika: Bilimsel veriler ve çakışan politik ve ekonomik çıkarlarla ilgili değer yargılarına dayanan çevre yönetimi ile ilgili amaçları tanımlar. Mevzuat: Politikaların formüle edilmesi uygulanması için araçtır. İdari Yapılanma:Belirlenen çevresel amaçları geliştirmek ve hayata geçirmek için çerçeve ve ortam sağlar. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ÇEVREYE BAKIŞ AÇISINDAKİ DEĞİŞİM 1960 2000 FARKINDALIK + TEMİZ ÜRETİM KİRLİLİK GİDERİMİ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Çevre ile ilgili yasal mevzuat Kirlilik kontrolü Atık depolama alanlarının kullanımı (Evsel ve endüstriyel) Temiz Üretim (madde ve enerji tasarrufu, atık minimizasyonu) Ekolojik olarak sürdürülebilir kalkınma Ekosistem çalışmaları Çevre,Ekonomi ve Sosyal açıdan üçlü değerlendirme Çevresel etkileri azaltmak üzere ürün ve prosesin yeniden tasarımı ve LCA yaklaşımı Uluslar arası ticaret kurallarının etkileri Gereksinimler: Güçlü bir ARGE İnnovatif teknolojiler Çevresel faktörlerin dikkate alındığı sektör Kurumsal yeterlilikler Kültür değişimi T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

Çevre Konusunda Klasik Yaklaşım Sanayici için “çevre” üretim sürecinden ayrıdır. Çevre yatırımları, “kendini geri ödemeyen”, “üretim maliyetlerini yükselten” yatırımlar olarak görülmektedir. Çevresel önlemler üretim sürecinden bağımsız olarak daha çok “arıtma” ve “atık bertarafı” gibi “boru sonu yöntemler” izlenerek alınır. Mevzuat baskısı ön plandadır; mevzuat sıkılaştıkça çevre daha büyük bir “engel” haline gelmektedir. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

Değişim Beklentisi Sanayicinin “çevre”ye bakış açısının değiştirilmesi Çevre Yönetimi konusunda gündemdeki kavramların ve yeni yaklaşımların benimsenmesi Söz konusu kavramlar ve yaklaşımlar çerçevesinde proje oluşturma yeteneğinin geliştirilmesi Çevre yönetimi yaklaşımının yaygınlaşması ve çevre yönetiminin diğer stratejilere entegre edilerek sürekli hale getirilmesi Çevre konularının “engel” olmaktan çıkıp fırsat olarak değerlendirilmesi T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

REAKTİF YAKLAŞIM yerine PROAKTİF YAKLAŞIM

ÇEVRE PROBLEMLERİNE YAKLAŞIMDA DEĞİŞİM (Reaktif yaklaşımdan proaktif yaklaşıma) Sürdürülebilir Kalkınma Temiz Üretim Geri dönüşüm Giderim Seyreltme Proaktif Reaktif T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

SANAYİDE ÇEVRE YÖNETİMİ ANLAYIŞI (tarihsel gelişim) Atığın seyreltilmesi (20. yüzyılın başlarında birçok mühendis atıksuların arıtılmasını gereksiz bir masraf olarak görmekteydi. Bu dönemdeki sağlık mühendisliği uygulamalarının çoğu “seyreltme kirliliğin çözümüdür” anlayışına dayanmaktaydı.) Atığın alıcı ortamlara verilmeden önce çeşitli arıtma yöntemleri ile uzaklaştırılması (oluşan kirliliği gidermeye yönelik boru sonu art giderme yöntemlerinin kullanımı yaygınlaştı.) Kirlilik oluşumunu önlemeye yönelik tedbirler (Tüketici farkındalığının artması-üretim, kullanım ve kullanım sonrası süreçlerde çevreye daha az zarar veren ürünlerin tercih edilmesi pek çok sektör için yeni bir rekabet alanı ortaya çıkardı.) T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ÇEVRE PLANLAMA VE YÖNETİMİ Çağdaş çevrecilik anlayışı 1960’larda ortaya çıkmıştır. Hava ve su kirliliğinin kontrolü için kullanılan önlemler birçok ülkede yaygınlaşmıştır. Yeni yasal düzenlemeler hükümetlere aldıkları kararların çevresel etkilerini de düşünmeleri gerekliliğini getirmiştir. İnsan faaliyetlerinin çevresel etkilerine olan ilgi ve önemin artması yeni bir çalışma alanı olarak ÇEVRE PLANLAMA VE ÇEVRE YÖNETİMİ konusu ortaya çıkmıştır. Günümüzdeki yeni yaklaşım ise ENTEGRE ÇEVRE YÖNETİMİ yaklaşımıdır. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

Farklılık Yaratmada İlk Adım Kaynakların daha verimli kullanımına yönelik toplumsal, çevresel ve ekonomik ortam ve şartların oluşmasına destek olmaktır. Sürdürülebilir kalkınma kavramının doğru anlaşılması Politika oluşturulması Uygulanması İşbirliklerinin geliştirilmesi T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

SANAYİDE KAYNAK YÖNETİMİ Ölçmediğiniz ve monitorlamadığınız sürece yönetemezsiniz!!! T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ÜRETİM SÜRECİNİN BEŞ ÖNEMLİ BİLEŞENİ Teknoloji Prosesin işletimi Tüm hammadde ve girdiler PROSES Katı-sıvı ve gaz atıklar Ürün T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

TEMİZ ÜRETİM İÇİN BEŞ FARKLI YAKLAŞIM Teknolojinin değişimi İyi işletim uygulamaları Hammadde ve girdilerin değiştirilmesi PROSES Yerinde yeniden kullanım Ürünün değiştirilmesi T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

TESİSLERDE KİRLİLİK DEĞERLENDİRME VE ÖNLEME ÇALIŞMALARINA YÖNELİK ÖNEMLİ ADIMLAR 1. Aşama: Ön değerlendirme (Kontrol ve denetleme ) Değerlendirme takımının oluşturulması Sürecin kısımlara ayrılması Süreç akış şemalarının hazırlanması 2. Aşama: Kütle Denkliği Girdiler Girdilerin belirlenmesi Su tüketimin kaydedilmesi Atıkların yeniden kullanımı ve geri dönüşümü Çıktılar Ürün ve yan ürünlerin miktarlarının belirlenmesi Atıksu miktarının belirlenmesi Gaz emisyonlarının belirlenmesi Atık miktarlarının belirlenmesi Kütle denkliğinin oluşturulması Kütle denkliğinin değerlendirilmesi T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

Atık azaltımına yönelik Alternatiflerinin Belirlenmesi 3. Aşama:Sentez Atık azaltımına yönelik Alternatiflerinin Belirlenmesi Atık Azaltımına yönelik Alternatiflerinin Değerlendirilmesi Atık Azaltımı için Eylem Planı T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ATIK YÖNETİM STRATEJİLERİ (G.Demirer,2000) Kirlilik Önleme: Üretim süreci boyunca atığın oluşmasını önleyen Kirlilik Önleme yöntemleri, çevre yönetiminde önceliklidir. Kimi zaman bu yöntemler üretim sürecinde değişiklikler gerektirse de, çevresel ve ekonomik anlamda kazanımları diğer yöntemlere göre çok daha yüksektir.   Geri Dönüşüm: Üretim sırasında atığın oluşumu önlenemiyorsa, arıtılacak/bertaraf edilecek atık miktarını mümkün olduğunca en aza indirmek için ‘geri dönüşüm’ ve ‘yeniden kullanım’ gibi yöntemler uygulanmalıdır. Arıtma: Atığın oluşumunun önlenemediği ya da miktarının azaltılamadığı durumlarda, hacmini ya da toksik içeriğini azaltmak amacıyla arıtım yapılır. Her ne kadar ‘boru sonu’ arıtma yöntemleri atık miktarlarında azaltım sağlıyorlarsa da Kirlilik Önleme kadar verimli/etkin yöntemler değillerdir. Bertaraf etme: Bertaraf etme atık yönetiminde en son düşünülmesi gereken seçenektir. Etkin atık bertarafı çevre yönetiminin önemli bir bileşeni olmasına rağmen, en az etkili yöntemdir. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

EKO verimlilik Hammadde kullanımının azaltımı Kaynakta atık azaltımı Enerji verimliliğinin artırılması Çevreye duyarlı tasarım Ürün dayanıklılığının ve ömrünün artırılması Geri dönüşüm çalışmalarını içeren koruyucu/bütünsel/sürekli bir stratejinin ÜRETİM SÜREÇLERİNE ÜRÜNLERE HİZMETLERE uygulanarak Maliyetlerin azaltılması ve çevresel performansın geliştirilmesi ile eko-nomik ve eko-lojik verimliliğinin arttırılması demektir. 22.2.2008 tarihli Esinkap sunusundan) T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

TEMİZ ÜRETİM TERİMLERİ (Uludağ-Demirer S. ve Demirer G.N,1999) Çevreye Duyarlı Tasarım (Design for the Environment) – Çevreye duyarlı tasarım yada çevreci tasarım (ecodesign) ürünün tüm yaşan döngüsünü inceler ve ürün üzerinde, tasarım aşamasında, ürünün yaşam döngüsü boyunca çevreye olan etkilerinin azaltılmasını sağlayacak düzenlemeler önerir ve uygular. Çevre Muhasebesi (Environmental Accounting) – Çevre muhasebesi kuruluşların çevreye olan etkilerinden kaynaklanan tüm giderleri hakkında bilgi sahibi olmasını ve bu giderleri kuruluşların karar alma süreçlerinde göz önünde bulundurmasını amaçlar. Çevre Denetimleri (Environmental Audits) – Çevre denetimleri bir firmanın tüm çevresel etkilerinin daha sonradan üretim süreç ve yöntemlerinde değişiklikler yapmak için belirlenmesi için geliştirilmişlerdir. Bir denetim gerçekleştiren firma, bu denetim sırasında ulaştığı verileri temiz üretim ve ekolojik verimliliğin artırılması uygulamaları gerçekleştirmek için kullanabilir. Çevresel Etiketleme (Environmental Labelling) – Çevresel etiketleme, ya da eko-etiketleme, çevreye yararlı yada alternatiflerine göre çevreye daha az zararlı tüketim ürünlerinin belirlenmesine ve etiketlendirilmesine dayanır. Çevresel etiketler, hem kurumsal hem de bireysel tüm tüketicileri aldıkları ürünlerin çevreye olan etkileri hakkında bilgilendirerek, daha mantıklı seçim yapmasına yardımcı olur. Çevresel Durum Bildirimi (Public Environmental Reporting) – Çevresel durum bildirimi, belirli bir zaman aralığı için, kurumların (devlet vb.) çevresel performanslarını belirlemesine ve bu çalışmanın sonuçlarını kamuya bildirmesine dayanan bir süreçtir.   Endüstriyel Ekoloji (Industrial Ecology) – Endüstriyel ekoloji birbirine hammadde ve ürün ilişkisiyle bağımlı ve destekleyici endüstri kollarının aynı endüstri bölgelerine kurulmasıdır. Bu sayede, temiz üretim daha endüstriyel aktivitelerin başlamasıyla birlikte benimsenebilir. Bu tip gelişme yöntemi, endüstriyel ekolojik parkların oluşturulmasını sağlar. Ekolojik Verimlilik (Eco-Efficiency) – Ekolojik verimlilik, temel insani ihtiyaçları karşılamak ve gündelik hayat kalitesini arttırmak için yapılan tüm üretim ve hizmet faaliyetlerinin içinde bulundukları ekosistemin taşıma kapasitesini aşmayacak seviyede çevresel etkiye neden olurken en fazla ekonomik yararı sağlayacak şekilde gerçekleştirilmesiyle sağlanır. Kısacası ekolojik verimlilik doğal kaynakların ekonomik faaliyetler sırasında en verimli şekilde kullanılmasıdır. Ekolojik verimliliğe ulaşmanın yollarından biri temiz üretim uygulamalarıdır. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

KİRLİLİK KONTROLÜ yerine KİRLİLİĞİ ÖNLEME YAKLAŞIMI

Kirlilik Kontrolü Kirlilik Önleme Üretim ve tasarım aşamalarını değişmez faktörler olarak benimseyip kirliliği de bu aşamaların kaçınılmaz bir sonucu olarak görmektedir. Kirlilik ortaya çıktıktan sonra bu soruna çözüm getirmeye odaklanmaktadır. Yalnızca yürürlükte olan yasa ve yönetmelikler ile uyum içinde olmayı amaçladıklarından kuruluşların çevresel performanslarına katkıda b ulunma girişimleri ancak yönetmeliklerde oluşacak bir değişiklik ile olasıdır. Pek çok potansiyel gelişmeyi göz ardı etmektedir. Köklü değişikliklerin ortaya çıkması durumunda tesis hazırlıksız yakalanmaktadır. Genellikle dışarıdan denetim ve yaptırım uygulanmalktadır. Yüksek maliyetli girişimler ile istenilen konuma gelinebilmektedir. Kirlilik Önleme Kirliliği ve atıkları tasarım, kaynak kullanımı ve üretim prosesleri aşamalarındaki yetersizlik, verimsizlik ve etkisizliğin bir sonucu olarak görmektedir. Kirlilik oluşumunu önlemeye/azaltmaya odaklanmaktadır. Yasa ve yönetmelik gibi statik olguların gereksinimleri ile sınırlanmasını engellemektedir. Çevresel performanslarını yasa ve yönetmeliklerin gerektirdiği seviyeden çok daha yüksek bir seviyeye çekeceklerinden, ileride yürürlüğe girecek daha katı yasa ve yönetmelikler ile uyum konusunda zorluk çekilmemektedir. Kirliliği ve atıkları tasarım, kaynak kullanımı ve üretim prosesleri aşamalarındaki değişimle önleyebilmek mümkündür. Kuruluşun kendi inisiyatifi ile çevresel performansını sürekli olarak arttırmasını sağlamaktadır. Atık oluşumunu azaltmanın yanısıra ekonomik faydalar da sağlamaktadır. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

TÜRKİYE’DE ENDÜSTRİYEL ÇEVRE YÖNETİMİ

Türkiye’deki Mevcut Durum ve Bakış Açısı Eski teknolojilerin kullanımı, kirletici sektörlerin ağırlığı KOBİ’lerde teknoloji düzeyinin düşüklüğü; kaynak tüketimi ve atık yönetiminin sorun olması Çevre standartlarının ve mevzuatının sağlanamaması Çevre mevzuatındaki gelişmeler – AB uyum süreci IPPC Yönergesi – Mevcut En İyi Teknikler İklim Değişikliği Politikaları “Mevzuat baskısı” ve “arıtma/atık bertaraf maliyeti” anlayışı T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ULUSAL ÇEVRE MEVZUATIMIZ ÇED Yönetmeliği (16/12/2003-25318) Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (05/10/2004-25604) Endüstri Bölgeleri Yönetmeliği (16/12/2004-25672) Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği (03/02/2005-25716) Zararlı Kimyasal Madde ve Ürünlerinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (17/02/2005-25730) Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları İle İlgili Yönetmelik (08/11/2004-25637) Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşmenin Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (06/08/2004-25545) Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (22/07/2005-25883) Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (76/464/AB) 26/11/2005-26005) Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (21/01/2004-25353) Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (18/03/2004-25406) Ambalaj Ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (30/07/2004-25538) Atık Pil Ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (31/08/2004-25569) Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (26/12/2004-25682) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (31/12/2004-25687) Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği (08/01/2006-26047) Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği (76/160/AB) (09/01/2006-26048) İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik (79/869/AB ile değişik 75/440/AB) 20/11/2005-25999 Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği (2/11/1986-19486) Endüstriye Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (07/10/2004-25606) Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına Dair Revize Yönetmelik Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği Yönetmeliği (13/01/2005-25699) Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik (08/07/2005-25869) Benzin Ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği (2003/17/AT ile değişik 98/70/AT)11/06/2004-25489) Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (31/05/2005-25831) Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (29/09/2004-25598) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (2002/49/EC)01/07/2005-25862) Türkiye’de Koku Emisyonları ve İmisyonları Yönetimi Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (06/06/2008-26898) T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

TÜRKİYE’DE DURUM Çok sayıda yasa ve yönetmelik var. İzin prosedürleri kapsamındaki süreç karmaşık. Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü yaklaşımının benimsenmesi konusunda bazı girişimler var. Sanayi tesisleri için entegre izin alma süreci (Her alanda iyi olmak ve koordine çevre izni alınması) konusunda Bakanlığın çalışmaları mevcut. T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

ÖNERİLER Konu kapsamında farkındalığın arttırılması Endüstride IPPC (entegre kirlilik önleme tekniklerinin) ve erişilebilen en iyi tekniklerin kullanılması İzinler, denetim ve yaptırımının interaktif ve saydam hale gelmesi Yenilik/inovasyonun teşvik edilmesi (sübvansiyon) T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

SANAYİDE REKABET ANLAYIŞI 1960’lar ÜRETİM üstünlüğü ile rekabet 1970’ler MALİYET üstünlüğü ile rekabet 1980’ler KALİTE üstünlüğü ile rekabet 1990’lar HIZ üstünlüğü ile rekabet 2000’ler BİLGİ üstünlüğü ile rekabet T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008

TEŞEKKÜRLER..... T.Döğeroğlu - 19 Ağustos 2008