BİLİŞİM SİSTEMLERİNE GİRİŞ DERS 3 İMBT BİLİŞİM SİSTEMLERİNE GİRİŞ DERS 3

Hesap Tabloları Hesap Tablolarını belirli sayıları ve metinsel ifadeleri etkin ve kullanışlı biçimde saklayan, saklanan veriler üzerinde değişiklikler yaparak bu verileri anlamlı hale getiren sistemler olarak tanımlayabiliriz. Hesap tablosundaki çalışma alanına çalışma sayfası adı verilir.Çalışma sayfası hücre adı verilen birimlerden oluşmuştur.Her hücre satır ve sütun numarası ile ifade edilir.(A1,C4 v.b.) Hücre metin, sayısal ifade veya başka hücrelerle ilişkili bir formül içerir.// B2 hücresinin =(A1+B1) formülünü içermesi gibi // Hesap tablolarının en önemli özelliklerinden biri de bir hücre güncellenince bu hücre ile ilişkili tüm hücrelerin de güncellenmesidir. // A1:=1 B1:= 3 =>B2=4 ........A1:=2 B1:=3 =>B2=5 güncellemesi otomatik olarak yapılır. //

Hesap Tabloları Hesap Tablolarında Fonksiyon matematiksel/mantıksal işlemleri basite indirgemek için önceden tanımlanmış işlevlerdir. //Toplam(a+b):=a+b , Ortalama(a:b):=(a+b)/2 gibi // Hesap tablolarında formüller kullanıcı tarafından girilen matematiksel/mantıksal işlemleri basite indirgemek için kullanılan işlevlerdir. //C1:=A1+B1 gibi. //

Hesap Tabloları-Özellikleri- 1-Otomatik formül tamalama imkanı tanıması 2-Biçimlendirme:Veri biçimlendirilmesinde değişik renk,yazıtipi seçenekleri sunması, hücre kilitleme ve açıklama ekleme gibi özellikler sunması. 3-Fonksiyon Kütüphaneleri sunması 1-Zaman Fonksiyonları 2-Veritabanı Fonksiyonları(Sıralama - Seçme) 3-Finansal Fonksiyonlar 4-Mantıksal Fonksiyonlar 5-Matematiksel Fonksiyonlar 6-İstatistiksel Fonksiyonlar 7-Metin Düzenleme Fonksiyonları

Hesap Tabloları -Özellikleri- 4-Verilerin grafiksel formda ifade edilebilmesi Bar,çizgi v.b. Birçok grafik türü kullanılabilir. Birden fazla veri seti bir grafik içinde gösterilebilir. Grafkler hesap tablosundaki verinin değişikliğe uğraması ile birlikte otomatik olarak değişir bu yüzden hesap tablolarındaki grafiklere dinamik grafikler adı verilir. 5-Çalışma Kitapları (Çoklu Çalışma Sayfaları) imkanı sunması Modern hesap tabloları birden fazla çalışma sayfasını bir çalışma kitabı içinde birleştirirler.Bu kullanıcılara karmaşık yapıdaki verileri veya çok fazla veriyi daha kolay işleme imkanı verir. 6-Değişik Görünümler ve Senaryolar Üst yönetim düzeylerinin ulaşmak isteği özet veriler hesap tabloları yardımı ile elde edilebilir özet veriler sunulurken görünmesi istenmeyen veriler de gizlenebilir. Ayrıca hesap tabloları ile ne olur ? / eğer analizleri de yaplabilir. Çalışma kitabındaki değişiklikler değişik durum senaryoları olarak kaydedilir verilerden bazılarının değişmesinin diğer bazı verileri hangi yönde değiştirceği bu senaryolar karşılaştırılarak anlaşılabilir.

Hesap Tabloları -Özellikleri- 7-Veritabanı Fonksiyonları sunması. Basit bazı seçme sorguları hesap tabloları ile yapılabilmekte ayrıca yine veri sıralaması yapılabilmektedir. 8-İstatistiksel Analiz Araçları sunması. 9-Dış ortama veri aktarabilmesi CSV dosyaları ile veri aktarımı mumkün olmaktadır.

Veritabanları ve Veri Yönetimi Eski veri saklama sistemleri dosyalama ve kart indeks sistemleri olarak karşımıza çıkarlar. Bu sistemlerin dezavantajlarını şöyle sıralayalım: 1-Verilerin organize edilme şekli veriye ulaşılma şeklini belirler.Alfabetik sırayla düzenlenmiş müşteri dosyaları içinden belirli bir bölgede yaşayanları tespit etmek oldukça zor olacaktır. 2-İstenilen detaylara çabuk ulaşılamaz 3-Eski kaydın kopyası(yedeği) alınmadan güncelleme yapılamaz. 4-Değişik kişiler aynı veriye erişiyorsa verinin birden çok kopyası olması gereklidir.Bu da : 4a:Ekstra harcama ve işgücü kaybı 4b:Değişiklik yapıldığı zaman diğer tüm kopyaların geçersiz kalması 4c:Tüm kullanıcıların isteklerinin standart dosya sistemi kullanıldığında yeteri kadar karşılanamaması sonuçlarını doğurur.

Veritabanları ve Veri Yönetimi Elektronik Veritabanları’nın avantajları da şu şekilde sıralanabilir: Veritabanında bilgi birçok değişik şekilde düzenlenebilir ve verilerin organize edilme biçimi veriye ulaşma şeklini etkilemez. Güçlü arama teknikleri kullanan elektronik veritabanlarında veriye ulaşmak çok kısa süre almaktadır. Güncelleme,ekleme ve silme işlemleri veri re prodüksiyonuna gerek kalmadan hızlı biçimde yapılır.Veri girme işi de son derece kolaydır. Veritabanı birbiri ile ilişkili verilerin bir arada toplanmış halidir. Veritabanlarında veri organize olmuş bir biçimde tutulur bu da arama işlemlerine hız kazandırır.

İlişkisel Veritabanı Elektronik veritabanlarındaki verilere Veritabanı Yönetim Sistemi ismi verilen sistemler ile erişilir. Veritabanı Yönetim Sistemi kullanılarak verilere ekleme/silme/güncelleme yapılabilir.İstenilen kriterlere uygun veri seti seçilebilir. Alan verinin saklanacağı birim alan,kayıt bir(tek) veri satırı,tablo ise veri satırlarından oluşmuş bir bütündür. Bir veritabanında diğer her yönü ile aynı olan kayıtları birbirinden ayırmak için kullanılan alana anahtar alan , alanın ismine de kayıt anahtarı veya birincil anahtar denir. Tablo

Veri Saklama Yaklaşımları A-Dosya İşleme Dosya işleme sistemleri veri işlemede kullanılan ilk yöntemdir.Dosya işleme tekniğinde en büyük problem verinin farklı dosyalarda farklı biçimlerde(formatlarda) olmasıdır. Dosya işleme tekniğini kullanan programlar yukarda belirtilen nedenle her organizasyon için özel olarak hazırlanmış ve yüksek maliyetli olmuşlardır. Bu yöntemde: 1-)Veri ve işleyen program birbirinden ayrıdır. 2-)Her program bir iş için hazırlanmış olduğundan fonksiyonel değildir. 3-)Programların hazırlanması ve işletilmesi yüksek derecede teknik yeterlilik gerektirdiğinden kullanıcıların 1-e-1 faydalanması zordur.

Veri Saklama Yaklaşımları 4-)Her yeni ihtiyaç durumunda yeni program üretmek zor ve pahalı bir prosestir. 5-)Bu teknikte kullanılan dosyalar diger dosyalar ile ilişkilendirilemediklerinden -düz dosya- olarak nitelenirler. B-Serbest Biçimli Veritabanları : 1-)Serbest biçimli veritabanlarında veri kısa notlar veya metinsel pasajlar halinde saklanır. 2-)Her kayıt kategoriler halinde listelenebilir ve kayıtlar için anahtar kelimeler belirlenebilir.

Veri Saklama Yaklaşımları C-Veritabanı Yönetim Sistemleri 1-Bu yaklaşımda veri herhangi bir program ile bağlantılı olmasa da bu yöntem işleme ve geliştirme masraflarını azalttığı için diğer yöntemlere nazaran daha popüler olmuştur. 2-Rapor üreten ve veriler üzerinde değişiklikler yapabilen bir dizi kullanıcı dostu program mevcuttur. 3-Bu programların mevcudiyeti konu hakkında teknik bilgisi olmayan kişilerin de bu programları kullanabilmesini sağlamıştır. 4-Veritabanı yönetiminde bazı standartların ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Veri Saklama Yaklaşımları D-İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemleri 1-)İVYS birçok kaynaktan gelen bilginin ilişkisel olarak ifsde edilebilmesi ve kullanıcıların farklı taleplerini bir veritabanı kullanılarak karşılanabilmesi amacı ile geliştirilmiştir. 2-)İVYS VT yönetiminde esneklik sağlar. 3-)İVYS’de veri birçok tabloda tutulmasına karşın bu tablolar arasında ilişkiler mevcuttur. 4-)İVYS’de tablolar kayıt anahtarları(birincil ve yabancı anahtarlar) sayesinde birbirine bağlanır. 5-)Yukarda sözü edilen işleme tablolar arasında ilişki kurma adı verilir.

Veri Saklama Yaklaşımları Çalışanlar -Çalışan No(Birincil Anahtar) -Araba No(Yabancı Anahtar) -Çalışan Adı -Çalışan Adresi -Çalışan Maaşı Arabalar -Araba No(Birincil Anahtar) -Araba Markası(Yabancı Anahtar) -Araba Plakası Sorgu/Rapor

Veri Saklama Yaklaşımları E-Nesneye Dayalı Veritabanları 1.)Nesneler veri yapılarının ve veri üzerinde işlem yapan fonksiyonların bir arada toplandığı yapılardır. 2.)Örnek olarak “Çalışan” isimli bir nesne çalışanlar ile ilgili detayları tutmak için kullanılabilir.Bu nesne çalışanlar ile ilgili detayların saklanmasına imkan sağlayan bir veri yapısına sahiptir. 3.)Ayrıca bu nesne veri üzerinde sorgulama / güncelleme yapabilecek niteliklere de sahiptir. 4.)Nesneler fonksiyonları da içinde barındırdığından tüm sistemi değiştirmeden tek bir nesnede değişiklik yapılabilir. 5.)Varolan nesnelerden yeni nesneler yaratılabilir.Çalışan nesnesinden yola çıkılarak Müdür nesnesi yaratılabilir. 6.)Farklı sistemlere nesneler ithal edilebilir ve yeni sisteme adapte edilip kullanılabilir

İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemleri Çoklu Tablolar Formlar Raporlar Sorgular -Secme Sorguları -Tablo Oluşturma Sorguları -Güncelleme Sorguları Filtreleme Güvenlik(Kriptografi/Şifreleme) SQL

İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemleri Konunun bu bölümden sonraki kısmı SQL dilinin öğrenilmesine ayrılmıştır. SQL...........................