KAS, EKSTREMİTE ve İSKELET SİSTEMİ MUAYENESİ Sağlık Slayt Arşivi: http://hastaneciyiz.blogspot.com Dr. Faysal GÖK

SUNUM PLANI KASLAR İSKELET EKLEMLER EKSTREMİTELER OMURGA

KAS, EKSTREMİTELER ve İSKELET SİSTEMİ Bu sistemlerin muayenesi diğer sistemlerle birlikte değerlendirilir. Muayenede 3 yöntem İNSPEKSİYON PALPASYON KAS GÜCÜ VE HAREKET GENİŞLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ

KASLAR Kasların muayenesinde kasların gucu kasların kitlesi ve kasların tonusu degerlendirilir Bunlarda hastanın yaşına Cinsine Yaşam alışkanlıklarına Beslenme durumuna göre değişiklik gösterir.

KASLAR MUAYENE Kas kitlesiİnspeksiyon-Palpasyon Atrofi kas kitlesinde azalma (ikinci nöron ve periferik sinir lezyonlarında) Hipertrofi kas kitlesinin buyumesi (sporcularda) psodohypertrofi primer kas hastalıklarında ve metabolik kas hastalıklarında (gilikojen depo hastalıgı)

KASLAR MUAYENE Kas tonusuPalpasyon Eklemlerin pasif hareketlerine karşın kasın gösterdigi direnc olarak tanımlanır Hipotoni Kas tonusunun azalması Bazı metabolik ve degeneratif hastalıklarda santral ve periferik sinir hastalıklarında görulur Hipertoni Kas tonusunun artması Spastisite kas gruplarında pasif hareketlere baslangıcta direnme fakat bir anda acılma Rijidite kas tonusunun cok artması (bazal ganglion hastalıkları ) Fasikülasyon

KAS KUVVETİNİN DERECELENDİRİLMESİ Kas gucunun degerlendirilmesi Sistemik ve Simetrik yapılmalıdır 0 kasılma belirtisi yok 1 hafif kasılma belirtisi var eklem hareketi yok 2 yer cekimi ortadan kaldırıldıktan sonra tam kas hareketi 3 yer cekimine karşı tam kas hareketi 4 orta derecede direnc ile birlikte yer cekimine karşı tam kas hareketi 5 tam direnc ile birlikte yer cekimine karşı tam kas hareketi

KAS GUCUNUN KAYPI Parezi: Kuvvet kaybı Monoparezi: Bir ekstremitedeki kuvvet kaybı Paraparezi: Her iki alt ekstremitedeki Hemiparezi: Vücudun bir yarısındaki Pleji: Tam kuvvet kaybı olarak tanımlanır. Kuadropleji: Dört ekstremitedeki kuvvet kaybıdır.

İSKELET YAPININ DEGERLENDIRMESİ İskelet sistemi inspeksyonla asimetri ve deformite yönunden degerlendirilir fonksyon kaybı yonunden araştırılır Travma hikayesi olan çocuklar inspeksiyon sonrasında mutlaka palpe edilmelidir. Palpasyonda lokal duyarlılık, krepitasyon ve şişlik oluşabilir. İnspeksiyonda hareket kısıtlılıgı saptanır

İSKELET YAPININ DEGERLENDIRMESİ KEMİKLERDE SIK KIRILMA Kırıklar travma haricinde kistlere, tümörlere veya sistemik bir hastalığa bağlı oluşabilir. Osteogenezis imperfekta Hipofosfatazya Fibröz displazi

İSKELET YAPININ DEGERLENDIRMESİ KEMİKLERDE BÜYÜME VE GENİŞLEME Enfeksiyon Periosteal kanama (Skorbüt) Kemik kist ve tümörleri Kallus formasyonu (Kırık sonrası) A hipervitaminozu Konjenital sifiliz İnfantil kortikal hiperostosis

İSKELET YAPININ DEGERLENDIRMESİ KEMİK TÜMÖRLERİ Patolojik kemik kırıklarına neden olabilir. En sık görülen malign kemik tümörü osteosarkomdur. Benign kemik tümörü ise osteokondromdur.

İSKELET YAPININ DEGERLENDIRMESİ OSTEOMYELİT Kemik dokusunun iltihabı demektir. Genellikle stafilokoklara bağlı gelişir. Uzun kemiklerin metafizinde oluşur. Tbc, sifiliz gibi spesifik etkenlerlede gelişebilir. Radyolojik bulgular 2-3 hafta sonra çıkar. Komşu deride ödem, hiperemi, hassasiyet oluşur.

İSKELET YAPININ DEGERLENDIRMESİ SKORBÜT C vitamini eksikliğinde kemikler palpasyonla ağrılıdır. Hasta ağrı nedeniyle kurbağavari, alt ekstremiteler fleksiyonda sırtüstü yatar. Psödoparalizi: Ağrı nedeniyle bu hastalar alt ekstremitelerini hareket ettirmezler.

EKLEMLER Eklemler vücut hareketlerinin yapılabilmesini sağlayan kemiklerin bağlantı yerleridir. Anatomik yapılarına göre 1. Sinoviyal Eklemler 2. Kartilaginöz eklemler 3. Fibröz eklemler

EKLEMLER Eklemlerin muayenesi simetrik karşılaştırmalı yapılmalıdır Hareket kısıtlılığı Üzerlerinde şişlik Kızarıklık Hassasiyet Fluktuasyon

EKLEMLER Fonksiyonel 1.Evre: Fonksiyonel kusur yok, 2.Evre: Kendi işleri için yardımcı araç kullanır. 3.Evre: Giyinemez-Yıkanamaz 4.Evre: Yatalaktır-Tekerlekli sandalyededir.

EKLEMLER Hipermobilite eklemlerde beklenenden daha fazla harekete izin verme durumudur. Ehlers-Danlos send. Marfan send. Lowe send. Primer hiperparatiroidi Morquio send.

EKLEMLER Hareket kısıtlılıgı Mukopolisakkaridozlarda Konjenital artrogripozis multipleks Akondroplazi send. Serebral palside

EKLEMLER Eklemlerde ağrı birçok nedenle olabilir. Üst solunum yolu enf. (Postenfeksiyöz) Kollajen doku hastalıkları (JRA, ARA, SLE) Parvovirüs enfeksiyonları Allerjik reaksiyonlar Hipermobilite send. Ehler Danlos send

EKLEMLER Ağrı muayenesi pasif hareket veya ekleme bastırılarak yapılır. Grade 1: Muayenede ağrı-İstirahatte yok Grade 2: Muayenede orta derecede ağrı Grade 3: Muayenede şiddetli ağrı vardır. Grade 4: Hekimin muayenesine izin vermeyecek kadar şiddetli ağrı vardır.

EKLEMLER Eklemlerde şişlik Sıvı Kan (Hemartroz: Travma-Hemofili sonucu) Bursaların şişmesi Artrit Eklem şişliği olan hastanın eklem çevresi günlük olarak ölçülmelidir. Fluktasyon şişliğin önemli bir bulgusudur.

EKLEMLER Artrit: Eklemin çeşitli nedenlere bağlı inflamasyonudur. Eklemde şişme Duyarlılık Lokal ısı artışı Hiperemi Hareket kısıtlılığı

EKLEMLER ARTRİT JRA (Gezici değil, küçük eklemleri) Romatizmal ateş artriti (Gezici tiptedir) Septik artrit (Genellikle monoartriküler) Bağ dokusu hastalıkları (SLE, HSP, Serum hst. Dermatomyozit, skleroderma) Viral kökenli (EMN, Kızamık, Kabakulak) Reiter send: Artrit, konjuktivit, üretrit Nadiren Behçet hst, Sarkoidoz, Psöriazis

EKSTREMİTELER İnspeksiyonla muayene başlar (Yürüyüş) Palpasyonla Nabazanlara Lokal ısı artımına Hassasiyete Krepitasyona

EKSTREMİTELER ANOMALİLER Hemihipertrofi: Vücut yarısının diğer tarafa göre büyük olmasıdır. (Nörofibromatozis, Russel-Silver Send., Wilms Tm.) Polidaktili: Parmakların fazla sayıda olması Makrodaktili: El veya ayakta bir veya daha fazla parmağın diğerlerinden daha büyük olması (Maffucci send, Konjenital lenfödem) Brakiyodaktili: Parmakların normalden kısa olması (Turner send, Psodohipoparatiroidizm) Sindaktili: İki veya daha fazla parmağın deri veya kemik düzeyinde yapışık olmasıdır. (Kraniyosinositoz)

EKSTREMİTELER ANOMALİLER Ameliya (Ektromelia): Ekstremitelerden bir veya birkaçını doğuştan yokluğu Fokomeliya: Ekstremitenin proksimal segmentinin oluşmaması Hemimeliya: Ekstremitenin distal kısmını yokluğu Mikromeliya: Ekstremitenin tamamının veya bir kısmının normalden küçük olmasıdır.

EKSTREMİTELER ÜST EKSTREMİTE OMUZ Her yöne geniş ölçülü hareket, Vücudun en geniş hareket yapan eklemi, Çıkıkları sık görülür. İnspeksiyonda; şişlik, deformite, kaslarında fasikülasyon veya atrofiye bakılır. Diğer omuz eklemi ile kıyaslanarak eklem kapsülü içinde efüzyon, önde kabarıklık, üzerinde hiperemi yönunden degerlendirilir. Erb paralizisi:Yenidoğanda omuz hareketlerinin olmaması

EKSTREMİTELER ÜST EKSTREMİTE DİRSEK Nötral pozisyonunda ön kol ekstansiyondadır Pronasyon, supinasyon ve fleksiyon yapar Eklemde sıvı toplandığında olekranonun her iki yanındaki çukurlar kaybolur. Tenisçi dirseği: Lateral humeral epikondilit Golfçü dirseği:Medial humeral epikondilit Konjenital ankiloz: Nadir görülür, dirsek hareketleri yoktur. Kubitus valgus açıklığı dışa bakan, kubitus varus açıklığı içe bakan açı oluşması (Trizomi 8, turner)

EKSTREMİTELER ÜST EKSTREMİTE ÖN KOL Pronasyon ve supinasyon hareketi kontrol edilmelidir. Radius hipoplazisi-aplazisi diğer kemiklere göre sık, bu hastalarda KVS ve Hematolojik sistem incelenmelidir. Radiyoulnar sinositozis: Nadirdir, ön kolun pronasyon ve supinasyonu azalmıştır.

EKSTREMİTELER ÜST EKSTREMİTE EL BİLEĞİ Nötral pozisyonda avuç içi aşağı bakmalıdır, Dorsofleksiyon (ekstansiyon), Palmar fleksiyon, Ulnar deviasyon, Radiyal deviasyon, çepeçevre dödürme hareketleri yapar. Volkmann Kontraktürü: İskemiye bağlı el bileği ve parmaklarda fleksiyon kontraktürü

EKSTREMİTELER ÜST EKSTREMİTE EL ve PARMAKLAR Muayenede Başparmak diğer parmak uçlarına değdirilir Anahtar- kalem tutturulur Düğme iliklettirilir. Yumruk yaptırılıp açtırılır. (Fleks-Ekstan) Parmaklar açtırılır birleştirilir. (Abduk-Adduk) Klinodaktili: 5. parmağın mediyal veya laterale deviasyonudur. (Down Send) Kampodaktili: Konjenital parmakların kontraktürlü olması Araknodaktili: Parmakların ele oranla uzun olmasıdır.

EKSTREMİTELER ALT EKSTREMİTE KALÇA EKLEMİ Vücudun ikinci büyük eklemidir. Muayenesine hasta odaya girerken başlanır. Çocuklarda topallama; Travma Snovyit Artrit-Artralji Dislokasyon Kırık Perthes Calve Leg hastalığı Hematolojik-Onkolojik nedenler Kollajen doku hastalıkları

EKSTREMİTELER ALT EKSTREMİTE KALÇA Hareketleri:Fleksiyon, ekstansiyon, addüksiyon, abduksiyon, rotasyon DKÇ en sık rastlanan anomalisidir (Doğuştan) Kız çocuklarda 8 kat fazla görülür. Diz düzeyleri farklıdır. Her iki ekstremite uzunluğu farklıdır. Femura eksternal ve internal rotasyon yaptırılır. Ortaloni-Barlov testi DKÇ için yapılır.

EKSTREMİTELER ALT EKSTREMİTE KALÇA Konjenital koksa valga: Femur kollumu ile diyafizi arasındaki açının normalden geniş olmasıdır. Konjenital koksa vara: Femur boynu ile diyafizi arasındaki açının normalden daha dar olmasıdır.

EKSTREMİTELER ALT EKSTREMİTE DİZ Vücuttaki en büyük eklemdir. Nötral pozisyonu tam ekstansiyonudur. Hiperekstansiyonunda en fazla 5º hareket eder. Daha fazla hareketine genu rekurvarum denir. Muayeneye inspeksiyonla başlanır. Hasta yürürken, otururken, yatarken gözlenir. Eklemde sıvı toplandığında patella yanındaki çukurlar düzleşir. Sıvı fazla ise bombeleşme oluşur.

EKSTREMİTELER ALT EKSTREMİTE DİZ Bulge muayenesi: Az miktardaki sıvının tespiti için Patella kırıklarında palpasyonla kırık hattı farkedilir. Med. Çapraz lig. Yıtılmasında dizin iç kısmında ağrı Genu valgum: (> <) X bacak Genu varum: (< >) O bacak Osgood Schlatter Hst: Tuberositaz tibia iltihabı Konj. Patella luksayonu Konj. Patella yokluğu: Nail-patella send., Hiperosteıektazi

EKSTREMİTELER ALT EKSTREMİTE AYAK BİLEĞİ ve AYAK İnspeksiyonla muayeneye başlanır. Deformite, nodül, şişlik kontrol edilir. Palpasyonla ayak bileği ön yüzü, aşil tendonu ve topuk palpe edilir. Sırt üstü yatan bir kimsenin ayağı 20º dorsofleksiton, 50º plantar fleksiyon yapar. Açılarda ağrı varsa eklemde patoloji vardır. Bu bölgede artrit, burkulma, travma, ligament lezyonlarında ağrı olur.

EKSTREMİTELER ALT EKSTREMİTE AYAK BİLEĞİ ve AYAK Tibiada psodoartrozu sık rastlanan anomalidir. Konjenital yokluğu nadirdir Ayak hareketleri Supinasyon, inversiyon, eversiyon Ayak anomalileri konj. Anomaliler içerisinde en sık görülenidir. En sık görüleni pes ekinovarus pes planus-pes kavusda görülen anomalilerdendir.

OMURGA Omurga anomalilerine fizik muayeneden çok radyolojik yöntemlerle tanı konulur. Çocuklarda muayenesi-değerlendirilmesi zordur. Yenidoğanda torasik ve servikal bölgede hafif konveksite vardır. Yürüme ile servikal ve lumbal konkavite oluşur. Baş ve sakrum aynı hizadadır. Omuzlar ve pelvisin heriki yanı aynı seviyededir. Prosessus spinozuslar kalemle işaretlenir yandan ve arkadan bakılarak deformite araştırılır. Servikal, torakolomber ve sakral vertebra hareketlerine bakılır.

Omurga Hareketlerinde Kısıtlılık Ankilozan spondilit Tuberküloz spondiliti Disk hernileri Travmalar Tetanoz Vertebra osteomyeliti Peritonit Perinefritik apse Menenjit Boyun Hareketlerinde Kısıtlılık Yandakilere ek olarak Vertebra kırıkları JRA Tortikoliz Retrofaringeal apse Peritonsiller apse Ekstrapiramidal lezyonlar

OMURGA Vertebra Anomalileri Vertebral sinositoz: İki veya daha fazla vertebranın birbirine yapışık olmasıdır. Spina bifida: Vertebral arkusların birbiri ile birleşmeyerek açık kalmasıdır. Skolyoz: Omurganın lateral kavislenmesidir. Kifoz: Torakal vertebraların normal konveksliğinin artması, anteroposterior açının keskinleşmesidir. Gibbus: Lokalize aşırı kifozdur. Lumbar lordoz: Lumbal bölgedeki normal kıvrımın dahada belirginleşmesidir. Sağlık Slayt Arşivi: http://hastaneciyiz.blogspot.com