Antalya Cumhuriyet Savcısı KAMU BARIŞINA KARŞI İŞLENEN SUÇLAR Yusuf Hakkı DOĞAN Antalya Cumhuriyet Savcısı

Halk Arasında Korku Ve Panik Yaratmak Amacıyla Tehdit. (213 Md) Bu suçta ülkenin belirli bir bölgesinde yaşayan halkın hayat, sağlık, vücut veya cinsel dokunulmazlık yada mal varlığı bakımından tehdit edilmesi suç halinde getirilmiştir. Suçun oluşması için belirli bir kişi veya kişilerin değil fakat gayri muayen kişilerden oluşan kitlelerin tehdide maruz kalması aranır. Tehdidin halkın hayatı, sağlığı, vücut ve cinsel dokunulmazlı yada mal varlığı bakımından bir korku, endişe veya panik meydana getirmek amacıyla yapılmış olması gerekir. Tehdidin objektif olarak bunlara sebebiyet verecek nitelikte olması yeterlidir. Fiilin silahla işlenmesi hali, silahın da niteliği dikkate alınarak ağırlatıcı sebep olarak düzenlenmiştir. Bu suç 765 sayılı TCK nın 312/a maddesi karşılığı olarak düzenlenmiştir. Eski metinde yer alan “ hayat, sağlık ve mal” kavramların yanına yeni yasa metninde “ vücut veya cinsel dokunulmazlık” kavramları da eklenmiştir.

İşlemeye Tahrik Suçu (214 Md) -1- 765 Sayılı TCK nın 311/1-son fıkraları karşılığı olup yeni düzenlenen 214/2 de “ halkı silahlandırarak bir birini öldürmeye tahrik şeklinde yeni bir düzenleme ve ilave getirilmiştir. 765 sayılı TCK 311 de düzenlenen maddede esas alınan “ tahrikin yöneldiği suçun cezasının türüne yönelik “ ceza belirleme metodundan vazgeçilmiş tedbir ceza tüm tahrik edilen suçlar için öngörülmüştür. Bu suçtan korunan hukuki yarar kamu barışının sağlanmasıdır. Burada üzerinde durulması gereken suça tahrik kavramındaki tahrik ne almada kullanılmıştır? Tahrik; başkalarını belirli bir suça işlemeye itmektir. Başkasını suç olan fiil ve hareketlere bulunmaya davet olarak da nitelendirilebilir Tahrik eden suç işlemiş ise; 214/3 maddesi gereğince azmettiren sıfatıyla sorumlu olur.

İşlemeye Tahrik Suçu (214 Md) -2- Tahrik söz, yazı, resim, TV, Sinema, radyo yayını veya herhangi bir fiille olabilir. YTCK 214/2 de yer alan halkın bir kısmını diğer bir kısma karşı silahlandırarak birbirlerini öldürmeye tahrik suçu eski TCK da düzenlenmemiştir. Burada dikkat edilmesi gereken suçu azmettirmek suretiyle suça iştirakten ayırmak gerekir. Zira azmettirmek suretiyle suça iştirakte belirli bir kişi veya kişilerin öldürülmesi istenmektedir. Burada düzenlenen şuç ta ise hedef kişi veya kişiler değildir. Hedef halkın bir kısmıdır. Bu suçun basın yayın yoluyla işlenmesi durumunda ceza artırılmıştır. (YTCK 218/2 MD )

Suçu Ve Suçluyu Övme (215 Md) 765 Sayılı TCK NIN 312/1 Maddesi karşılığında düzenlenmiştir. 765 sayılı yasada soyut olarak suçu ve suçluyu övme suç olarak düzenlenmiştir. Yeni yasa suç ve suçluyu övme ibaresini daraltarak “ işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kimseyi alenen öven kimse” demek suretiyle suçun kapsamı daraltılmıştır. Korunan hukuki menfaat kamu barışı ve kamu düzeninin korunmasıdır.

Halkı Kin Ve Düşmanlığa Tahrik Ve Aşağılama (216 Md) -1- 765 Sayılı TCK nın 212/2-3 maddede düzenlenmiştir. 765 sayılı yasanın 312. maddesinde daha önce bir değişiklik yapılarak madde metnine “ kamu düzeni için tehlike olacak şekilde” ibaresi eklenmişti. YTCK 316/1 de bunun yerine “ kamu güvenliği için açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması “ kriteri kullanılmıştır. YTCK 216 maddenin her fıkrasında ayrı bir suç düzenlenmiştir. Halkı kin ve düşmanlığa tahrik (216/1 md) Halkın bir kesimini aşağılama (216/2 md) Dini değerleri aşağılama (216/3 md)

Halkı Kin Ve Düşmanlığa Tahrik Ve Aşağılama (216 Md) -2- Dini değerleri aşağılama suçunun karşılığı 765 sayılı yasada mevcut değildir. Yeni bir düzenlemedir. Bu suçlarda korunan hukuki menfaat kamu güveni ve kamu barışının korunmasıdır. Demokrasiler kin, nefret, düşmanlık, öç almayı gerektirecek şiddete, nefrete yönlendirmelere seyirci kalamaz. Ancak düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetini de korumayı da amaç güder. Demokratik bir toplumun varlığı için düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti olmazsa olmaz koşuldur. Bu suçta bu iki ana ilke çarpışma halindedir. Hangi durumda hangisine üstünlük sağlanacaktır. Hakim maddede tespit edilen ana kriterleri kullanarak sonuca ulaşacaktır.

Halkı Kin Ve Düşmanlığa Tahrik Ve Aşağılama (216 Md) -3- ANA KRİTER; “AÇIK VE YAKIN TEHLİKE” kriteridir. Maddedeki düzenlemeye göre bu suçun özelikleri; Somut tehlike suçudur. Korunan hukuki değerde bir zararın doğması beklenmez. Hukuki değer tehlikeye girdiği anda cezalandırma devreye girer. Aksi takdirde bir zararın doğmasını beklerseniz geç kalabilirsiniz. Açık ve yakın tehlike kriteri getirilmiştir. İfade özgürlüğünün sınırını genişletilecek şekilde düzenleme yapılmıştır. Suçun kapsamı hak ve özgürlükleri koruyacak nitelikte düzenlemedir.

Halkı Kin Ve Düşmanlığa Tahrik Ve Aşağılama (216 Md) -4- Düşünce özgürlüğü - ifade özgürlüğü sınırları ile tehlike suçlarının sınırlarının tespitte açık ve yakın tehlike kriteri kullanılmıştır. Yani kamu güvenliği açısından açık ve yakın tehlikenin ortaya çıkması gerekir. Suçun oluşması için kamu güvenliğinin bozulması tehlikenin somut olgulara dayalı olarak varlığı gereklidir. Tehlike somut bir tehlikedir. Bu kapsamda kişinin söz ve davranışlarının kamu güvenliğini bozma açısından açık ve yakın tehlikenin ortaya çıkması gerekir. Açık ve yakın tehlikenin belirlenmesinde hakim böyle bir durumu ortaya çıktığına dair somut olguların varlığına ilişkin dayanak notlarını tespit etmesi kararına gösterilmesi zorunludur. Örnek Mehdi zana davası Bu madde düzenlemesinde Adalet Komisyonunda kabul edilen metinde. Genel kurulda değişiklik yapıldı. İfade özgürlüğünün genişletilmesi ve Avrupa insan Hakları Mahkemesinin kararları bağlayıcılığı göz önünde tutularak madde metnine açık ve yakın tehlike koşulu eklenmiştir.( TBMM Genel Kurul değişiklik gerekçesi)

Kanunlara Uymamaya Tahrik (Md 217) Bu maddede halkın kanunlara uymamaya tahrik edilmesi suç olarak düzenlenmiştir. Ancak bu suçun oluşabilmesi için tahrik fiilinin kamu barışını bozmaya elverişli olması gerekir. Somut bir tehlike suçudur. 765 sayılı TCK 212/1 Fıkrasının ikinci cümlesi müstakil suç olarak düzenlenmiştir. Yeni eklenen kriter fiilin kamu barışını bozmaya elverişli olmasıdır Bu bölümde tanımlanan suçların basın yayın yoluyla işlenmesi nitelikli hal olarak kabul edilerek ceza arttırılmıştır.

Görev Sırasında Din Hizmetlerini Kötü Kullanmak (219 Md) 765 Sayılı TCK nın 241 ve 242 maddesindeki suç unsurlarının içeriğinde herhangi bir değişiklik yapılmaksızın bir madde altında toplanmıştır. Maddede İmam, hatif, vaiz,rahip, haham gibi dini görev yapanların görevlerini yerine getirirken devlet idaresini veya kanunlarını veya hükümet icraatını alenen kötülemeleri suç halinde getirilmiştir. (YTCK 219/1 MD ) YTCK 219/2 de ise din hizmeti verenlerin görev sırasında olmasa da sahip oldukları sıfattan yararlanarak ve alenen devlet idaresini veya kanunlarını veya hükümet icraatını kötülemeleri suç olarak belirlenmiştir. Burada eleştiri hakkının varlığı kabul edilmelidir. Eleştiride sınırın aşılması durumunda suçun oluşacağı kanaatindeyim. Özel kasta işlenen suç olduğu düşüncesindeyim

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurmak (Md. 220) -1- A- ÖRGÜT TANIMI ABD federal Adalet Bakanlığı örgütlü suçluluk konusunda şu tanımı geliştirmiş bulunmaktadır. Faaliyetlerini rüşvet veya kamu görevlilerini yolsuzluğa bulaştırmaya dayandırmaya çalışan ve kısmen veya tamamen yaşa dışı araçlarla finansal veya ekonomik bir kazanca ulaşmak amacıyla bireylerin veya grupların sürekli, yapısallaşmış ve disiplinli bir biçimde bir araya gelmeleridir.

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurmak (Md. 220) -2- A- ÖRGÜT TANIMI İtalyan Ceza Kanunun da şu tanımı yapmaktadır. Mafia tipi örgüt mensuplarının örgüte bağlı veya tabii bulunma ve kesin sır tutma kanununun (OMERTA) korkutma gücünü, cürüm işlemek, ekonomik faaliyetlerin, imtiyazların, ruhsatların, kamu hizmetlerinin doğrudan doğruya veya dolayısıyla idaresini ele geçirmek yahut kendilerine veya başkaları için haksız yararlar veya imtiyazlar elde etmek yahut seçimlerin serbestliğini engellemek veya kendisi veya başkaları için oy sağlamak maksadıyla seçim özgürlüğünü ihlal etmek üzere kullandıklarında teşekkül etmiş olur. 4422 Sayılı çıkar amaçlı suç örgütü kanunun birinci maddesi bu tanım esas alınmıştır. Yeni TCK 220 Maddede “suç işlemek amacıyla örgüt kurma” başlıklı düzenlemede örgüt tanımı yapılmamış örgütün unsurları ve kriterleri belirtilmiştir.

ÖRGÜTÜN UNSUR VE KRİTERLERİ AMAÇ ŞARTI ELVERİŞLİLİK ŞARTI ÜYE ŞARTI SÜREKLİLİK ŞARTI

Örgütün Unsur Ve Kriterleri A- AMAÇ Kanunun suç saydığı fiilleri işlemek için birleşme iradesidir. B- ELVERİŞLİLİK ŞARTI Örgütün yapısı, üye sayısı, araç ve gereç bakımından amaç suçlarını işlemeye elverişli olmalıdır. C- ÜYE ŞARTI Üye sayısı en az üç kişi olmalıdır. D- SÜREKLİLİK ŞARTI Suç işlemek için örgüt kuran sanıkların aralarında önceden anlaşıp belirli bir oranda iş bölümü hiyerarşik yapı içinde süreklilik gösterecek bir yapılanma göstermesi gerekir. Yalnız bir defa suç işlenmek için bir araya gelme, örgüt kurma suçunu oluşturmaz.

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurmak Suçunun Özellikleri Şunlardır; -1- Suçlar arasında ayrım yapılmaksızın her hangi bir suçun işlenmesi için örgüt meydana getirilmesi balı başına bir suç haline getirilmiştir. ( 5237 sayılı yeni TCK 220 Mad ) Suç işlemek amacıyla örgüt kurmak bağımsız bir suç olarak düzenlenmiştir. Suç işlemek için örgüt kurmaları için sanıkların aralarında önceden anlaşıp iş bölümü ve hiyerarşik yapı içerisinde süreklilik gösterecek planlı bir ortaklık ve paylaşım anlayışıyla belirlenememiş sayıdaki suçları işlemek amacı etrafında birleşmelidirler. 5237 Sayılı yeni TCK 220 Maddedeki suç bir tehlike suçudur Ceza Hukukundaki genel ilkeye bir istisna getirmek suretiyle toplum yararına hazırlık hareketleri cezalandırılmaktadır. Suçun faili, üç veya daha fazla kişinin birleşmesidir.

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurmak Suçunun Özellikleri Şunlardır; -2- Yasanın amacı, basit bir birleşme olmayıp kamu için tehlike yaratacak birleşmeyi cezalandırmaktır. Birleşemeye gaye yalnız suç işlemeye yönelik suç kastıdır. . Suçu basit birleşmeden ayıran devamlılık, birden fazla suç için bir araya gelme ve sürekliliktir. 5237 Sayılı yeni TCK 220 Maddesinde öngörülen suçtan birinin yalnız bir defa işlenmesi için bir araya gelme suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunu oluşturmaz. Y. 8 C. D. nın 11/7/1997 tarih ve 1997/9489 -11420 Sayılı kararı Mütemadi ( sürekli) suçlardandır. Örgüt suç işlemek için kurulması şarttır. Bu suçlarda ana öğe; suç işlemek için örgüt kurmaktır. Anlaşma ile suç oluşmakta, her hangi bir suç işlenmiş olmasına gerek yoktur. Çünkü bir tehlike suçu olarak hazırlık hareketleri cezalandırılmaktadır.

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurmak Suçunun Özellikleri Şunlardır; -3- Özel kastla işlenebilen bir suçtur. Örgüt kurmak ve yönetmek veya örgüte katılmak suçundan dolayı sorumlu tutabilmek için, kişin bu örgütün suç işlemek amacına yönelik olarak bir faaliyet icra ettiğini bilmesi gerekir. Bu suçun oluşumu için “ doğrudan kast” gerekmektedir bu suçu “ olası” kast ile işlenemez. Bu suç “ Serbest Hareketli” bir suçtur. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma, işlenmesi amaçlanan suçlar açısından bir hazırlık hareketi mahiyetindedir. Suçun tipik eylem unsuru “ örgüt kurma veya yönetmek ya da örgüte katılmak” tır. Kamu görevlileri yasal bir hiyerarşi ilişki mevcut ise bu arada suç işlemek amacıyla oluşturulmuş örgütten söz edilemez. Ancak bu kamu kurumu bünyesinde görev yapan kişiler arasında yasalarla belirlenenin dışında bir hiyerarşik yapılanma meydana gelmişse suç işlemek için bir örgütlenmeden söz edilebilir.

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurmak Suçunun Özellikleri Şunlardır; -4- Örgütün yöneticileri örgütün yapısı içinde kendisine suç işlemek gibi örgütün amacına uyğun bir görev verilen kişi bu görevini yerine getirmezse hemen yerine bir diğeri rahatlıkla ikame edilebildiğinden örgütün yöneticisi konumunda olan kişiler, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen bütün suçlardan dolayı ayrıca fail olarak sorumlu tutulmaktadır. 765 sayılı eski TCK 314 Maddesinde yer alan örgüte yardım edenler hakkında düzenlenen hüküm 5237 sayılı yeni TCK 220 Maddesinin 7. fıkrası kapsamına alınarak örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte, örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi örgüt üyesi olarak cezalandırılacağı belirtilmiştir.

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurmak Suçunun Özellikleri Şunlardır; -5- Suç işlemek amacıyla kurulmuş olan bir örgüte veya amaçlarının propagandasını yapana kişiler cezalandırılmakla beraber bunu basın ve yayın yolu ile işlenmesi halinde verilecek cezanın da yarı oranında arttırılacağı maddede yer almıştır. YTCK 220 deki örgüt suçu esas itibariyle 765 Sayılı TCK nın 313, 314 maddesindeki suçların birleştirilmesi ile oluşturulmuş bir suçtur. Yine 3713 sayılı terörlü mücadele kanunun 2ve 5 maddesine tekabül eden örgüt propagandası suçu 220/8 de düzenlenmiştir.

Suç İşlemek Amacıyla Kurulan Örgütün Faaliyetinin Veya Varlığının Ağırlatıcı Sebep Olarak Düzenlendiği Suçlar; -1- A-Bir Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde Suçun İşlenmesi Göçmen kaçakçılığı, (YTCK 79 Md ) Sıvı ve gaz halindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde hırsızlık yapılması (YTCK 142/Son Md ) Uyuşturucu madde ticareti yapmak (YTCK 188/5 md ) Fuhuş amaçlı insan ticareti yapmak (YTCK 227/6 md) Tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulması veya el değiştirilmesi (YTCK 174/2 md ) Dilençilik (YTCK 229 md ) Suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklamak (Karapara aklamak) (YTCK 282 md ) Nitelikli yağma (YTCK 149/1-g mad ), Suç örgütüne yarar sağlamak amacıyla işlenmesi artırım sebebi olarak sayılmıştır. Sonuç itibariyle bunun bir örgüt faaliyete çerçevesinde işlenmesi mümkün olduğundan bu değerlendirmeye alınmıştır.

Suç İşlemek Amacıyla Kurulan Örgütün Faaliyetinin Veya Varlığının Ağırlatıcı Sebep Olarak Düzenlendiği Suçlar; -2- B-Var Olan Veya Var Sayılan Suç Örgütlerinin Oluşturdukları Korkutuçu Güçten Yararlanarak Suç İşlenmesi Eğitim ve öğretimin engellenmesi (YTCK 119/1-d Mad) Nitelikli yağma (YTCK 149/1-f mad) Görevi yaptırmamak için direnme (YTCK 265/4 mad ) Madde de düzenlenen suçlarda örgütün varlığı ve örgütün toplumdaki etkisi suç işlemek iradesinin toplum için tehlike oluşturması göz önüne alınarak belirtilen suçlarda artırma yoluna gidilmiştir.

Görevli Mahkeme -1- YTCK 220 Maddesinde örgüt suçu Asliye Cezalık bir suç olarak düzenlenmiştir. Bir örgütün faaliyeti içinde işlenen suçlar bakımından görevli mahkemenin tayini nasıl olmalıdır. Uygulamamızda örgütlü suç denilince esas itibariyle özel görevli mahkemelerin görevli olduğu bilinmektedir. 4422 Sayılı yasada cebir, şiddet tehdit yoluyla korkutma yıldırma sindirme suretiyle işlemekten bahsedilmektedir. Bu düzenlemeye göre hangi örgüt suçları özel görevli mahkemelerin görevine girmektedir. Buna cevap CMK 250/1 de cevap verilmektedir. Buradaki düzenlemede; YTCK da yer alan; Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu Haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar

Görevli Mahkeme -2- Buna göre örgüt faaliyete çerçevesinde işlenen uyuşturucu uyarıcı madde ticareti ve haksız çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyetleri içerisinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen tüm suçlar özel görevli mahkemelerin görevine girmektedir

Suç işlemek amacıyla kurulan Örgüt propagandası yapmak (220/8 Md) Başlığa dikkat; sadece ve sadece suç işlemek amacıyla kurulan örgütün propagandasını yapmak suç olarak düzenlenmiştir. Yoksa herhangi bir oluşumun bir örgütlemenin, bir derneğin siyasal partinin ve benzeri propagandasını yapmak suç olarak düzenlenmemiştir. Bu suçta korunan hukuki yarar kamu güvenliği, barışı, ve bireyin anayasada teminat altına alınan hak ve özgürlüklerin korunmasıdır. Bu suçun faili herkes olabilir. Ancak propagandanın, “ basın ve yayın yoluyla yapılması durumunda”, Süreli veya süresiz yayının içeriğini oluşturan yazıyı veya haberi yazan, çeviren veya resmi ya da karikatürü yapan eser sahibi, Bir eseri basım araçları ile basan veya diğer araçlarla çoğaltan veya basılmış eser durumuna getirip yayınlayan gerçek kişi veya tüzel kişi temsilcisi, fail olarak sorumlu tutulabilir. (Basın kanunu 2.md)

Etkin Pişmanlık (221 Mad) YTCK 221 Madde açık düzenleme yapılmıştır. YTCK 221/1 de örgüt kurucu ve yöneticileri için etkin pişmanlık sistemi düzenlenmiştir. YTCK 221/2 de örgüt üyeleri için getirilen etkin pişmanlık sistemi düzenlenmiştir. YTCK 221/3 de yakalanan örgüt üyesi ile ilğili etkin pişmanlık hali düzenlenmiştir. YTCK 221/4 de örgütü kuran, yöneten veya üye olan kişinin gönüllü olarak teslim olup örgütün yapısı ve faaliyeti içinde işlenen suçlarda ilğili bilgi verilmesi halinde örgüt kurmak, yönetmek ve üye olmaktan ceza verilemeyeceği hükmü düzenlenmiştir. Kişi yakalandıktan sonra bu bilgileri verirse ceza indirimi öngörülmüştür. YTCK 221/5 de etkin pişmanlıktan yararlanan kişiler hakkına l yıllık süreyle denetim serbestliğine tabi tutulacaklardır ve bu tedbirin üç yıla kadar uzatılabileceği hükmü altına alınmıştır. Esas itibariyle etkin pişmanlıkta örgüt kurucu, yönetici ve üyeleri için pişmanlık halinde örgüt suçundan dolayı ceza verilemeyeceği veya indirim yapılacağı düzenlenmiştir. Yoksa bu kişileri işledikleri diğer suçlardan dolayı cezadan herhangi bir indirim ve muafiyet söz konusu değildir.