BESİN ALINMASI MİDENİN MOTOR FONKSİYONLARI MİDE BOŞALMASI İNCE BARSAK HAREKETLERİ SAFRA KESESİNİN HAREKETLERİ VE BOŞALMASI İLEOÇEKAL VALVİN FONKSİYONU KOLONUN HAREKETİ DEFEKASYON erdal@cumhuriyet.edu.tr

MİDENİN MOTOR FONKSİYONLARI Midenin üç çeşit motor fonksiyonu vardır: 1- Her yemekte gastrointestinal yolun alt kısmına sığacak miktarda besini depo etmek 2- Besini mide salgısı ile kimus denilen yarı sıvı hale gelinceye kadar karıştırmak 3- Besini ince barsaklara sindirim ve absorpsiyon için uygun yavaşlıkta boşaltmak

1-Midenin depolama fonksiyonu: Besin lokmaları özofagustan mideye girdikçe midenin korpusunda konsantrik halkalar halinde toplanırlar. Mide korpusu besin doldukça lastik bir torba gibi dışarıya doğru genişleyebilir, 1-1,5 lt. besini rahatlıkla içine alabilir.

MİDENİN KARIŞTIRMA FONKSİYONLARI Tonus dalgaları veya karıştırıcı dalgalar zayıf peristaltik dalgalardır, 15-20 sn'de bir gelişirler. Kardia yakınından başlayıp pilora doğru ilerler. Midede besin bulunduğunda daha şiddetlenirler ve besin üzerine 4-7 mmHg'lık basınç uygularlar. Ritmik kasılmalardır ve korpusta dakikada 3 antriumda 6 kez tekrarlarlar. Mide içinde 35-60 mmHg'lik basınç geliştirerek besin üzerine kuvvetle baskı yaparlar.

AÇLIK KONTRAKSİYONLARI Mide uzun süre boş kaldığında ortaya çıkar. Açlık halinde 90 dk.da bir tekrarlıyan "göçedici motor kompleks" denilen özel bir aktivite kalıbı ortaya çıkar. Dalgalar mide gövdesinden başlar ileuma kadar yol boyunca yayılır. Gl kanalın 40 cm'lik kısmı aktif olarak kasılır 6-10 dk. da sonuçlanır ve kanal boyunca 6-12 cm/dk lık hızla ilerlerler. Kan şekerinin düşmesi kontaksiyonları artırır.

MİDE BOŞALMASI Kimusun antriumdan duodenuma girişini iki etken belirler. 1- Pilordan çıkışa karşı gösterilen direnç 2- Antrium- duodenum arasındaki basınç eğimi.

MİDE BOŞALMASI Pilorun pompalama hızını artırarak midenin boşalmasını etkileyen faktörler; 1- Midedeki besinlerin sebep olduğu gerilmenin derecesi, 2- Midenin gerilmesine ve midede bazı besinlerin bulunmasına bağlı antriumdan salgılanan gastrin hormonunun varlığı.

GASTRİNİN MİDE BOŞALMASI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Midenin fundus bezlerinden asit içeren bir sekresyonun salgılanmasına yol açar. Midenin motor fonksiyonlarını uyarır. Piloru gevşetirken, pilor pompasının aktivitesini artırır. Böylece boşalmayı kolaylaştırır. Gastroözofageal sfinkterin kasılmasını sağlayarak, aktivitenin arttığı durumlarda mide içeriğinin özofagusa kaçmasını önler.

ENTEROGASTRİK REFLEKS Enterogastrik refleks besinin mideden duodenuma geçişi esnasında duodenumdan kaynaklanır. Sinirsel yollarla mideye iletilir. Pilor pompasının aktivitesinde ve midenin boşalma hızında önemli inhibitör rol oynarlar.

Duodenumda enterogastrik refleksi başlatabilecek faktörler: 1- Duodenum gerilme derecesi 2- Duodenum mukozasının herhangi bir şekilde uyarılması 3- Duodenumdaki kimusun asidite derecesi 4- Kimusun osmolalite derecesi 5- Kimusta bazı yıkım ürünlerinin bulunması.

İNCE BARSAK HAREKETLERİ Karıştırıcı hareketler başlıca üç çeşittir; 1- Tonus değişmeleri, 2- Pendüler (sarkaç) hareketler ve 3- Segmentasyon kontraksiyonlarıdır.

KARIŞTIRICI HAREKETLER

Figure 24–16

SAFRA KESESİNİN HAREKETLERİ VE BOŞALMASI Yağ kimus içerisinde, barsağa geçtiği zaman mukozadan "kolesistokinin" denilen bir hormon salınmasına sebep olur. Hormon salındıktan sonra kan yolu ile keseye gelir ve ritmik kontraksiyonlar oluşturur. Kolesistokinin Oddi sfinkterini gevşetir.

İLEOÇEKAL VALVİN FONKSİYONU Valvden hemen önce ileum duvarındaki kalınlaşmış kas tabakasına ileoçekal sfinkter adı verilir. Esas görevi kolon kapsamının ince barsaklara geri akmasını önlemektir. Mideye giren besinlerin uyarısı ile mide mukozasından salgılanan gastrin hormonu da sfinkter üzerine gevşetici bir etki yaparak boşalmanın hızlanmasına yardım eder.

KOLON HAREKETİ Kolonun başlıca iki fonksiyonu vardır; 1- Kimustan su ve elektrolitlerin absorbsiyonu 2- Feçesin atılma zamanına kadar depo edilmesi

Kolon hareketleri karıştırıcı ve itici hareketler olmak üzere iki kısma ayırılırlar. Karıştırıcı hareket: İnce barsaklardaki segmentasyon hareketlerine benzer tarzda kolonda da sirküler kas tabakası kasılma haline geçer. İtici Hareket: İnce barsaklardaki peristaltik hareketler kalın barsaklarda meydana gelmez. Bunun yerine "kitlesel hareket" denilen itici hareketle feçes anüse doğru yürütülür.

TENYA KOLİ HAUSTRA

DEFEKASYON Defekasyon defekasyon refleksi ile başlar. Gerekli uyarım rektumun gerilmesidir. Refleksin rektum ve iç anal sfinkterlerde meydana getirdiği gerginlik değişmeleri medulla spinalisin sakral segmentleri ile ilgilidir. Rektumdaki afferent lifler uyarıldıkları zaman, uyarılar m. spinalise iletilirler ve oradan nervus erigentes’ in içindeki parasempatik sinir lifleriyle refleks olarak geriye gelirler.

DEFEKASYONUN KONTROLÜ BİLİNÇLİ KORTEKSTEN AFFERENT SİNİR LİFLERİ PARASEMPATİK SİNİR LİFLERİ (PELVİK SİNİRLER) SOMATİK MOTOR SİNİR EKSTERNAL ANAL SFİNKTER İNTERNAL ANAL SFİNKTER

Defekasyonu inhibe eden refleksler; 1- Peritoneal intestinal 2- Renointestinal 3- Vezikointestinal 4- Somatointestinal refleks.

DEFEKASYON