Türkiye’nin yol ayırımı Prof. Dr. Seyfettin Gürsel Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Nisan 2009, Mardin

Tarihsel Yakınsama Batı Avrupa ve ABD’ye kıyasla kişi başına GSYH (SAP’a göre düzeltilmiş, )

İki model temayüz ediyor 1. Güney Avrupa (demokratik) 2. Asya (otoriter)

Türkiye Ekonomisinin potansiyel büyümesi 1- Yatırımlar Milli gelirin yüzde 20’si Yaklaşık yüzde 7 sermaye sotğu artışı Büyümeye yaklaşık 3,5 puan katkı 2- Tarım dışı işgücü artışı yaklaşık yüzde 3 Büyümeye katkı 1,2 puan 3- Toplam Faktör Verimliliği 0,5 puan-1,0 puan Potansiyle Büyüme: 3,5 + 1,2 + 0,5-1,0 = 5,2- 5,7 = 5,5

Yıllık kişi başına gelir artışı farkı = 2,5 yüzde puan TR/AB-27 = yüzde 40 (Eurostat, 2007) On yılda yakınsama yüzde 30 yüzde 40 * 1,3 = yüzde 52

Türkiye krizden önce düşük büyüme rejimine girmişti

İşsizlik denklemi Tarım dışı işgücü artışı = yüzde 3 Tarım dışında yılda 550 bin istihdam artışı Büyüme istihdam esnekliği = yüzde 50 Yüzde 6 büyüme (tarım dışı)

Kriz işsiz stoğunu artırdı ve artırmaya devam ediyor

Tarımdışı istihdam Tarım dışı işsizlik (%) Tarım dışı işgücü Tarımdışı işsizler % % % % % % % % %13.5% Kaynak: TÜİK ve betam

İşsizler 2009’da 4,3 milyonu bulacak

Kadınlarda işgücü ve istihdam artıyor Erkeklerde istihdam azalıyor

betam işsizlik tahminleri ( ) 2009 Ocak2010 Ocak2011 Ocak2012 Ocak İşsizlik oranı (%)15,518,0 18,6 Tarım dışı işsizlik oranı (%)19,022,122,022,6 GSYH büyümesi (yıllık, %)1,1-3,63,34,5 GSYH/Tarım dışı istihdam esnekliği (%)-4050 Tarım dışı istihdam büyümesi (%)-1,2-1,41,72,3 Tarım dışı istihdam Tarım dışı işgücü büyümesi (%)5,32,51,53,0 Tarım dışı işgücü Tarımda istihdam artışı Tarımda istihdam Toplam işgücü Toplam istihdam Toplam işsizler Tarım dışı işsizler Nüfus İşgücüne katılma oranı (%)45,846,145,946,1 betamDPT betam’ın işsizlik senaryoları (bin kişi) Yıllık işsizlik tahminleri

Türkiye ekonomisi yapısal cari açıktan muzdarip Cari açık (milyon dolar, mevsimsel düzeltilmiş)

Cari açığın finansmanı

İki Yol var 1- Ya cari açık taşınacak (daha yumuşak uyum) Güney Avrupa modeli 2- Ya da cari açık kapanacak (sert uyum) Asya modeli

Güney Avrupa Modeli (Yumuşak uyum) Sınırlı kur hareket gücü Kontrol altında cari açık Büyük ölçüde doğrudan yabancı sermaye ile finanse edilen cari açık Rekabet gücü artırıcı reformlar (İşgücü piyasası, eğitim, işlem maliyetleri) Maliyetleri kısmen sosyal güvenlikten kısmen savunma harcamalarından ( barış temettüsü)

Asya Modeli (Sert uyum) Kapanan cari açık Yüksek rekabet gücü (Düşük kur (enflasyon?); düşük işgücü maliyeti) Sosyal politikalardan taviz Demokratik rejimde çok zor

TÜFE bazlı Reel Efektif Döviz Kuru