Ders Adı: Bilgisayar Donanımına Giriş Ders Kodu: EET264 Ders Adı: Bilgisayar Donanımına Giriş Ders Hocası: Dr.MUSTAFA İLKAN

Bilgisayarlarda Veriyolları CHAPTER 4 Bilgisayarlarda Veriyolları

4.1 Bilgisayar Yuvaları(Ports) Kişisel bir bilgisayarın en önemli parçalarının bulunduğu kasaya ekran, yazıcı ve benzeri diğer giriş ve çıktı uniteleri kablolar vasıtası ile kasanın arkasında bulunan özel yuvalara (Ports) bağlanırlar. Bu yuvalar çeşitli standardlarda gelirler ve bağlanacak aletlere göre değişirler.

Şekil 1 Tipik bir PC’de Arkadaki Yuvalar

Bilgisayar kasasının arka kısmı bağlantıların yapılabileceği yuvaların bulunduğu kısımdır. Modern bir PC’de harici aletler kasaya ya kablolu ya da kablosuz olarak bağlanabilir. Yazıcılar, klavyeler, fareler ve benzeri bazı aletler kablosuz olarak bağlanabilir.

Örneğin Kablosuz bağlanabilen fareler kullanım bakımında oldukça kolaylık sağlamaktadırlar. Ancak normal kablolu olanlara göre daha pahalıdırlar ve ayrıca da pilli olmalarından dolayı belli zaman aralıklarında pillerinin değiştirilmesi gerekir. Kasanın arkasında bulunan yuvalar ya anakartın üstünde ya da anakartın üstüne takılan kartların üstündedir.

Yukarıdaki şekilde büyük resmin üst kısmında olan yuvalar anakart üstündeki yuvalardır. Resmin alt kısmında yatay olan yuvalar ise anakart üstüne yerleştirilmiş kartların üstünde olan yuvalardır. Büyük resmin sol üst köşesindeki iki yuvaya klavye ve fare bağlanmaktadır.

İki yuva da tamamen aynıdır ve 5 konnektörü olan PS/2 olarak adlandırılmaktadırlar. Biraz daha altta bulunan seri yuvalar 9 ve 25 (RS232C Standardı) konnektörlü olarak gelirler ve genelde Modem ve benzeri bilginin seri olarak aktarıldığı aletlerin takıldığı yuvalardır.

Şekil 2 Seri ve Paralel veri aktarımı

Paralel yuvalar, 25 konnektörlü (RS232C standardı) yuvalardır ve Yazıcı, harici sabit disk, CD yazıcı ve benzeri aletlerin bağlandığı ve verilerin paralel olarak aktarıldığı yuvalardır.

Şekil 3 USB Yuvası, ‘A’ konnektörü ve ‘B’ konnektörü

USB (Universal Serial Bus) hızlı bağlantı olanakları sağlarlar. USB’nin en önemli özelliği çok çeşitli aletler için aynı yuva ve fişin kullanılması ve de 127 değişik harici aletin bilgisayara bağlanabilmesidir. Zincirleme bağlama ile çok sayıda aletin bağlanması mümkündür.

Dolayısı ile kasaya sadece bir tek kablo gitmekte ve kasanın arkası daha az karmaşık görünmektedir. Yine yukarıdaki şekilde ‘A’ ve ‘B’ çeşit konnektörler görünmektedir. ‘A’ konnektörü bilgisayara ‘B’ konnektörü de takılacak alete bağlanır.

Anakartın üstüne takılan kartların üzerinde bulunan yuvalar da aşağıdaki gibidir: SCSI yuvası Ekran kartı üzerinde bulunan VGA yuvası (Monitör bu yuvaya bağlanır), ses ve görüntü ile ilgili giriş ve çıkış yuvaları

Bilgisayarın bir binadaki bilgisayar ağına bağlanmasını sağlayan Network kartı üzerinde bulunan çeşitli standardlarda olan yuvalar Ses Kartı üzerinde bulunan sol ve sağ kanal ses çıkış yuvaları ve mikrofon yuvaları Ve benzeri diğer yuvalar.

4.2 Bilgisayar Veriyolları CPU’nun faydalı olabilmesi için bellek, genişleme kartları , ek işlemci,klavye ve benzeri aygıtlarla iletişim kurması gerekir. Anakart üzerindeki diğer aygıtlarla, basılı devre üzerindeki metal yollar aracılığı ile iletişim kurar PC’lerin daha kolay terfi edilebilmeleri için PC’lere Genişleme Yuvası denilen boş elektronik bağlantı parçaları yerleştirdiler.

Bu yuvalar, CPU ile iletişim kurmanın standard bir yolu olan Veri Yolunun kolayca görünebilen parçalarıdır. Anakartın üstünde bulunan genişleme yuvaları sayesinde bu yuvalara takılan kartlara hem elektrik hem de veri transferi mümkün olmaktadır. Bu yuvalar sayesinde kişisel bilgisayarlar isteğe göre geliştirilip farklı özelliklere sahip olabilirler

Şekil 4 Anakart üstündeki veriyolları

Günümüzde en sık rastlanan veri yolu PCI’dır. Diğerleri ISA (Industry Standard Architecture), MCA AGP (Advanced Graphics Port), SCSI USB (Universal Serial Bus) veriyollarıdır.

PCI veri yolu CPU ile doğrudan arabirim kurmaz. CPU ile belirli bir CPU ve veri yolunun özellikleri arasında bir tampon olarak çalışan bir köprü devresi üzerinden iletişim kurar. AGP (Accelerated Graphics Processing) görüntü amaçlı bir veri yoludur.

AGP, veri transferi açısından PCI’a oranla 4 kat daha hızlıdır. AGP video kartına sahip olan sistemler üzerindeki CPU’lar video görüntülerini video kartlarına oldukça hızlı bir biçimde aktarabilirler.

Şekil 5 AGP Veriyolu Yuvası

Taşınabilir bilgisayarlar için PCMCIA ya da PC Card diye adlandırılan kartlar geliştirilmiştir. Card bir kredi kartı büyüklüğünde ve 2 mm kalınlığında olup taşınabilir bilgisayarlara hemen hemen her türülü harici aletin takılmasına olanak verir

Şekil 6 PC Card Boyutları