NÖROPSİKOLOJİK TESTLER Tanımı, Kullanım Amaçları, Kullanım Alanları Öget Öktem İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı
Nöropsikoloji, insan davranışı ile beyin arasındaki bağlantı temeline oturan bir bilim dalıdır. Nöropsikolojik Testler de, beyin-davranış arasındaki ilişki temeline otururlar.
Nöropsikolojik Testler, “Karmaşık Davranışlarımız”ı değerlendirmek yoluyla beynin fonksiyonel muayenesini gerçekleştiren araçlardır.
belli nöral sistemler aracılığı ile oluşur ve gerçekleşir. Karmaşık Davranışlarımız/ Kognitif işlevlerimiz (örneğin Dikkat, Otokontrol, Öğrenme ve Bellek, Soyutlama, Karmaşık Görsel Algılar, Dil, vb), belli nöral sistemler aracılığı ile oluşur ve gerçekleşir. Bu nöral sistemler, anatomik olarak, belli beyin yapılarının, belli beyin bölgelerinin ve bunlar arasındaki ileti yollarının faaliyetine dayanır. Nöropsikolojik Testler, bu nöral sistemlerin ürünü olan Karmaşık Davranışlarımızı değerlendirerek, beynin bu bölgelerinin ve bu yapılarının muayenesine katılmış olur.
Çağdaş nöroloji anlayışına göre, Hareket Sisteminin ve Duyu Sisteminin muayenesinden oluşan klâsik nörolojik muayeneye, artık Karmaşık Davranışlarımızın muayenesinin de eklenmesi gerekir. Ne Hareket Sisteminin ne de Duyu Sisteminin tutulduğu nörolojik hastalıklarda tek muayene aracı Nöropsikolojik Testlerdir.
Nöropsikolojik Testler, kognitif işlevlerdeki / Karmaşık Davranışlardaki değişmeleri değerlendirerek, beynin Hareket ve Duyu işlevleri dışında kalan bölgelerinin muayenesini yapabilir.
NÖROPSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME NE AMAÇLARLA İSTENİLİR Ayırdedici Tanı amacıyla Hastalığın İzlenmesi ve Tedavinin Değerlendirilmesi amacıyla İlerleyici Hastalıklarda Başlangıç Profilinin Saptanması amacıyla Rehabilitasyonun Planlanması amacıyla Cerrahi Girişimin Planlanması sırasında Adlî Soruşturmalar sırasında
NÖROPSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME NE AMAÇLARLA İSTENİLİR Ayırdedici Tanı amacıyla Psikiyatrik ve Nörolojik semptomların ayırdedilmesi Diğer nörolojik muayene yöntemlerinin henüz bulguya ulaşamadığı erken dönemlerde Farklı nörolojik hastalıkların birbirinden ayırdedilmesinde Prediktif amaçla
NÖROPSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME NE AMAÇLARLA İSTENİLİR Ayırdedici Tanı amacıyla Hastalığın İzlenmesi ve Tedavinin Değerlendirilmesi amacıyla İlerleyici Hastalıklarda Başlangıç Profilinin Saptanması amacıyla Rehabilitasyonun Planlanması amacıyla Cerrahi Girişimin Planlanması sırasında Adlî Soruşturmalar sırasında
MENTAL DURUM TESTLERİ TESTLER KOGNİTİF İŞLEVLER Öğrenme ve Bellek WMS (Wechsler Memory Scale) ve WMS-R Rey AVLT; California Sözel Öğrenme Testi; SBST (Sözel Bellek Süreçleri Testi) Rey-Osterrieth Karmaşık Şekil Testi Uyanıklık, Dikkat, Konsantrasyon Sayı Uzamı Testleri Görsel Uzam Testi; Corsi Block Testi Geri Sayımlar Sebatlılık (Perseverans), Dikkati Sürdürme Kelime Listesi Oluşturma Testleri (Kategori Akıcılığı ve Fonemik Akıcılık) Seriler halinde sayma Testleri
Planlama, Sıralama, Dizileme MENTAL DURUM TESTLERİ KOGNİTİF İŞLEVLER TESTLER Enterferans’a (çeldiricilere) karşı koyabilme; Cevap inhibisyonu yapabilme; Kategori değiştirebilme İz Sürme (Trail Making) Testi Alternan Diziler Testi (Luria) Stroop Testi Yap-yapma (go-no go) modeli Wisconsin Card Sorting Test Planlama, Sıralama, Dizileme Saat Çizme Testi Porteus Labirentleri Testi İzleyen Ardışık Diziler (Alternan Diziler) Testi Dil Becerileri Boston Diagnostic Aphasia Examination Test (BDAE) ve bu temele oturan Türkçe testler Boston Naming Test (BNT) Token Test
MENTAL DURUM TESTLERİ TESTLER KOGNİTİF İŞLEVLER Soyutlama; Akıl Yürütme Atasözü Yorumlama WAIS Benzerlikler alt Testi WAIS Akıl Yürütme alt Testi Çeşitli “Sınıflandırma” Testleri Raven’ın Progresif Matrisler Testleri Aritmetik BDAE’nin Aritmetik alt Testi WAIS Aritmetik alt Testi Dikkat’in Mekânsal Dağılımı Aynı anda iki yanlı uyarı (Bilateral Simultaneous Stimulation) Testi Çizgiyi Ortadan Bölme Testi Harf Ayıklama (cancellation) Testi Şekil Ayıklama Testi
MENTAL DURUM TESTLERİ TESTLER KOGNİTİF İŞLEVLER Karmaşık Görsel Algı Çizgilerin Yönünü Belirleme Testi Yüz Tanıma Testi Gollin Tamamlanmamış Şekiller Testi Hooper Görsel Organizasyon Testi
Yapılandırma (Konstrüksiyon) MENTAL DURUM TESTLERİ KOGNİTİF İŞLEVLER TESTLER Yapılandırma (Konstrüksiyon) Şekil kopyalama testleri (Küp, Ev, Papatya kopya etme; Rey-Osterrieth Karmaşık Şekil Kopya etme) Saat Çizme WAIS Küplerle Desen alt Testi Goldstein-Sheerer Küp-Desen Testi Çubuk Kopya (veya Kibrit Çöpleriyle Kopya) Testleri Praksi Karmaşık El / Parmak Hareketleri Taklit Testi Bildik hareketleri emirle yapma / taklitle yapma testleri Alet kullanma taklit testleri Çok basamaklı bildik hareketleri obje ile yapma testleri