TÜRKİYE’DE HERKES İÇİN SPOR FELSEFESİ Prof. Dr. Erdal ZORBA

TÜRKİYE’DE HERKES İÇİN SPOR FELSEFESİ Türkiye’de “Herkes İçin Spor” fikrinin ortaya çıkışı Atatürk ile olmuştur. Atatürk “Türk sosyal bünyesinde spor hareketlerini düzenlemekle görevli olanlar Türk çocuklarının spor hayatını yükseltmeyi düşünürken, sadece gösteriş için herhangi bir müsabakada kazanmak emeliyle bir spor politikası oluşturmazlar, asıl amaç bütün her yaştaki Türk için beden eğitimini sağlamaktır” demiştir. Her yaştaki Türk için beden eğitiminin sağlanması düşüncesi, günümüzün “Herkes İçin Spor” anlayışının çok önceleri Atatürk tarafından ifade edilmiş olduğunu göstermektedir.

İKİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI Sağlam ve sıhhatli bir kuşak yetiştirilmesinde spor ana eğitim araçları arasında kabul edilmelidir. Devletin sporla ilgili faaliyetleri, sporu topluma yönelten, okul ve halk sporuna öncelik veren, bir nitelik kazanacaktır. Ağırlığın seyir sporu yerine kütle sporuna verildiği bir yatırım politikası izlenecektir. Spor kulüplerinin çok sayıda kişiye hizmet veren kuruluşlar haline getirilmesi teşvik edilecektir.

ÜÇÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI Spor faaliyetlerine katılmanın yaygınlaştırılmasında eğitim kurumları etkili bir araç olarak görülmüştür. Bu sebeple okul içi beden eğitimi ve spor faaliyetlerine önem verileceği ve gerekli tedbirlerin alınacağı ifade edilmiştir. Spor tesislerinin yapımında çok yönlü kullanım esas alınacak, mevcut spor tesislerinden öncelikle geniş halk kitlelerinin, amatör sporcuların ve öğrencilerin faydalanması sağlanacaktır. Öncelikle çok sayıda kişinin katılabileceği atletizm, yüzme ve cimnastik gibi temel spor dalları, güreş ve diğer ananevi spor faaliyetlerinin geliştirilmesine ağırlık verilerek desteklenecektir.

DÖRDÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI Yalnız ilave olarak “toplu iş yerlerinde ve yerleşme merkezlerinde spor merkezlerinin kurulması ve her yaştaki fertlere spor imkanlarının verilmesi” hususu belirtilmiştir.

BEŞİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI Beden eğitimi ve sporun yaygınlaştırılması ve amatör sporun teşviki esastır. Kütle sporuna ehemmiyet verilecek ve bunun için gerekli şartlar hazırlanacaktır.

EĞİTİM VE HERKES İÇİN SPOR ABD ‘de kalp dolaşım rahatsızlıklarından ölüm %45’leri geçmektedir. Bu ülkede sağlıklı bir kuşağın varlığından bahsetmemiz mümkün değildir. 1980’lerden itibaren, ABD’de, Kalp dolaşım rahatsızlıkları ve onun ürünleri olan; aşırı şişmanlık, hareketsizlik, yüksek tansiyon, stres hastalıklarına çözüm aranmaya başlandı. Tıbbi çalışmaların yanında kitle iletişim araçları ve eğitimde beden eğitiminin rolünü artırarak toplumun yaşam felsefesini değiştirmeye çalıştılar.

EĞİTİM VE HERKES İÇİN SPOR Herkes İçin Spor eğitim ile 7 den 77 ye kadar her yaştaki insanın yaşam kalitesini arttırmak, çocukluk çağından itibaren; doğru beslenme, vücudunu doğru kullanma doğru değerleri yaşam felsefesi olarak benimseme özelliklerini geliştirmeyi hedefler. Ayrıca, sigara alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durma, daima aktif yaşam tarzını benimseme, aile ve toplum ile uyum içinde olma gibi değerlerde kazandırılmaya çalışılır. Ailede başlayan bu alışkanlıklar, okul çağında gelişir.Bu sebeple sağlıklı yaşam ve egzersiz konusunda; kişilerin, ailelerin, eğitimcilerin ve yöneticilerin bilinçli olması çok önemlidir.

Eğitim Açısından Toplam Kalite Nasıl Geliştirilir? Yaygın eğitimde kitle iletişim araçları, eğitim dışı kurum ve kuruluşlarının faaliyetleri ise topluma gerekli mesajları verebilir. Eğitimde yapılan hizmetlerin ürünleri geç alınır, ama kalıcı olur. Örgün eğitim olarak okul öncesinden başlayarak eğitimin bütün kademelerinde sağlıklı yaşam felsefesini yerleştirmek gerekir. Burada personel eğitimi çok önemlidir. Hizmeti sunacak yönetici ve eğiticilerin bilinçli olmaları, doğru liderlerin seçilmesi grup dinamiğini arttıracaktır.

Eğitim Açısından Toplam Kalite Nasıl Geliştirilir? Eğiticilerin sorumluluklarının farkında olması, yeni gelişimleri yakalaması, çevreye uyumlu, öğrenme ve gelişmeye açık, insani iletişimleri güçlü ve yaptığı işte başarılı gerçek liderler olmaları aranan en önemli özellik olarak sıralayabiliriz. Bunların gerçekleşmesinde devletin güçlü bir spor sağlık politikası ve aynı zamanda güçlü, yaptırımcı ve denetleyici özelliği de sahip olmalıdır.

Herkes İçin Spor Liderinde Olması Gereken Özellikler Genel Kültür HİS veya Yaşam Boyu Spor ve Sağlık konusunda bilgili olmak.

HİS veya Yaşam Boyu Spor ve Sağlık Sağlıklı yaşam ve sporun insan gelişimi açısından önemini açıklayabilme. Spor branşlarının kural, teknik ve taktiklerini uygulayabilme. Egzersiz ve Spor ile ilgili tesis, araç ve gereçleri kullanabilme. Spor etkinliklerinin yürütülmesinde çevre imkan ve kaynaklarından yararlanabilme. Spor ve egzersizde ilk yardım ve sağlık ile ilgili ilkeleri uygulayabilme. Spor ve egzersiz ile ilgili yenilik ve gelişmeleri uygulayabilme. Düzenli, sağlıklı ve sürekli spor yapma bilincini kazanabilme. Egzersizi biyolojik, mekanik ve psikolojik yönleriyle değerlendirebilme. Sporun estetik, dans ve ritim yönlerini uygulayabilme. Spor ve egzersizi eğlendirici hale dönüştürebilme Spor ile ilgili ölçme ve değerlendirme tekniklerini kullanabilme,

HİS veya Yaşam Boyu Spor ve Sağlık Düzenli beslenme, üstün yaşam kalitesi özelliklerini benimseme ve uygulayabilme Her yaş grubu için egzersiz yaptırabilmeli, fitness ve sağlık testleri ve onların normlarını doğru değerlendirebilme bilgi ve becerisi olabilme, Yaşam Boyu spor anlayışını sevme, benimseme ve bu alanında çalışmaktan zevk alabilme, Farklı düzey ve durumlara göre rekreatif faaliyetler düzenleyebilme, Grup dinamizmi ve psikolojisi bilgisine sahip olabilme, Öğrenci sorunlarına duyarlı olma ve çözümü için çalışabilme, Özel eğitim konusunda bilgi ve beceriye sahip olma, bu konuda ihtiyacı olan öğrencilere gerekli rehberliği yapabilme özelliklerine sahip olması beklenir.

H.İ.S’İN EĞİTİMDEKİ YERİ VE GENÇLİK KAMPLARI Gençliğin, kendisine ve toplumuna yabancılaşmasının bir görüntüsü olan gençlik sorunları Türkiye’de Planlı kalkınma Döneminde ele alınmaya başlamıştır. Dünyada ve ülkemizde önemini ve özellikle 1968 yılından itibaren duyuran gençlik olayları, gençlik olgusunu daha bilinçli olarak bakmayı gerektirmektedir. Gençlik için öngörülen diğer toplumsal hizmetlerin yanı sıra, gençlerin boş zamanının da iyi değerlendirilmesi gerektiği üzerinde durulmaya başlanmıştır.

Ulusal Gençlik Kampları Ulusal gençlik kampları, gençlerin enerjilerini gönüllü olarak toplumsal kalkınma projelerine kanalize etmeye amaçlamaktadır. Gençlerin enerjileri Anadolu’nun dört bir köşesinde bir çeşme, bir asma köprü, bir okul ve bunlar gibi yüzlerce eserde anlam bulacaktır. Hiç şüphe yok ki bu eserler o yöre insanlarının belleklerinde ve yüreklerinde tarifsiz izler bırakacaktır. Çünkü o eserlerin tümün de gençlerin yani çocukların, belki büyük bir usta inceliğinde olmayan ;acemice fakat sevgi dolu gayretleri, alın terleri ve el emekleri olacaktır. Vefa bilir Anadolu halkı çocuklarının emek verip kendilerine armağan bıraktığı bu eserleri hiç şüphesiz büyük bir özenle koruyacaktır.

Sonuç olarak Türkiye’de Herkes İçin Spor felsefesi kanunlarla iyi irdelenmiş olmasına rağmen, uygulayıcılar tarafından istenilen seviyeye getirilemedi. Ayrıca toplumun büyük bir kesimi hala sağlık ve egzersizin yararları konusunda bilinçli değillerdir. Hatta eğitim kurumlarımız da bile, spora ayrılacak vakit değerlendirilemeyen zaman olarak nitelendirilmektedir

Sağlıklı, üretken ve kendisiyle barışık bir toplumun oluşması için öneriler Kitle iletişim araçları ile toplum aydınlatılmalı ve halkı teşvik edici programlar yapılmalı. Yaygın ve örgün eğitimlerle halkın bilinçlenmesi sağlanmalı, Ülkemizin yaşa bağlı spor yapma alışkanlıkları, istekleri istatistiksel olarak belirlenmeli. Çünkü ileriki bölümde bahsedildiği gibi Türkiye’de ölüm sebebi olarak Kalp dolaşım rahatsızlıkları 1. sırada yer almaktadır. Tesis ve uygulama açısından özel sektör kanunların uygulanması konusunda denetlenmeli bilinçlendirilmelidir. HİS Federasyonunun aktiviteleri daha kalıcı olmalı, 3-4 ayda bir yapılan etkinlikler yerine insanlara alışkanlıklar yaratacak etkinlikler planlanmalı. HİS temsilcileri aktivite ve yaratıcılığı seven,bilgili, yeniliğe açık, spordan zevk alan kişilerden oluşmalı.

Sağlıklı, üretken ve kendisiyle barışık bir toplumun oluşması için öneriler Yörelerdeki geleneksel aktiviteler öne çıkarılmalı. Sağlık, egzersiz ve verimlilik konusunda üniversitelerde yüksek lisans, doktora ve proje çalışmalarına öncelik verilmeli. İş verimliliği konusunda iş sektörlerine ve üniversite personeline ölçümler yapılmalı. Seminer-sempozyum ve video çalışmaları düzenlenmeli. Kitap ve broşür çalışmaları için teşvik edici ödüller konulmalı. Bu tür organizasyonları yönlendirme, değerlendirmek için bilim adamlarından oluşan bir eğitim komisyonu oluşturulmalı. Kalp vakfı, Sigarayla savaşanlar gibi derneklerin her konuda aktiviteleri desteklenmeli