REHBERLİK SERVİSİ SUNAR

İLETİŞİMDE ‘BEN DİLİ’ VE ‘SEN DİLİ’

İletişim,kişilerin birbirlerine bilinçli veya bilinçsiz olarak iletmek istedikleri duygu ve düşüncelerini aktardıkları bir süreçtir. İletişim kurarken kullanılan iki yöntem var.

BEN DİLİ: Bireyin karşılaştığı davranış ve durum karşısında bireysel tepkisini, kendi duygu ve düşüncelerini açıklayan ifade şeklidir. Kendimizi “ben”li cümlelerle anlattığımız zaman karşımızdakini incitmemiş, fakat kendi mesajlarımızı da vermiş oluruz.

Ben dili: 1.Savunmaya itmez. 2. Suçluluk hissettirmez. 3.Duygunun nedeni anlaşıldığı için iletişim sağlıklı olur. 4. Ben iletisi alan kişi başkalarını düşünmeyi de öğrenir. 5.Yakınlaşmayı sağlar. 6. Anlaşmazlıkları azaltır. 7. Konuşan kişiyi rahatlatır.

“SEN DİLİ: Suçlama içerir ve karşımızdaki kişi doğal bir savunmaya geçer. Dolayısıyla sonuç anlaşılamama, tartışma, kavgaya kadar gidebilir.

Sen dili: 1. Suçlayıcıdır. 2. Davranıştan çok kişiliğe yöneliktir. 3. Kişiye anlaşılmadığını hissettirir. 4. Yeniden konuşma isteğini engelleyicidir. 5. Neye kızıldığının anlaşılmamasına neden olur. 6. Kişiyi incitir, kırar. 7. Kişinin direnmesine, yani savunucu iletişime neden olur. Savunucu iletişim ise iletişimin içerik düzeyinden ilişki düzeyine geçmesine, ilişkinin bir savaş, bir kazanma sorununa dönüşmesine neden olacağı için öğretimin asıl amacına ulaşmasını engelleyecektir.

Genellikle kızgınlık ifadeleri sen-dili ile yapılır. Sen-dili ile kurulan iletişimin çocuk üzerinde düzeltici bir etkisi pek olmaz. İfade edilen kızgınlıklar davranışa değil de kişiliğe yöneliktir. Bu nedenle çocukta kırılma lara, gücenmelere neden olur. Sen dili ile ifade edilen hoşnutsuzluk ve eleştiri sözleri, çocuğun direnmesine, karşı gelmesine, kızmasına ve söz dinlememesine neden olur.

"Sen" Mesajı Yerine "Ben" Mesajı

—’Sen’ dili: Sen hatalısın! Çok yanlış davranıyorsun! —’Ben’ dili: Senin bu davranışın beni incitti, üzüldüm! —”Sen” dili: Çok kabasın! Her zaman sözümü kesiyorsun! —”Ben”dili: Bir şey söylemeye başlayıp ta bir türlü sonunu getiremediğim zaman çok rahatsız oluyorum.

—”Sen” dili: Kes şunu!! Çekiştirip durma kolumu!! —”Ben” dili: Kolumun çekiştirilmesinden hoşlanmıyorum. —”Sen” dili Her akşam aynı şey, tutturuyorsun oyun oynayalım diye! Benim yorgun olabileceğim hiç aklına gelmiyor değil mi? Yaramaz ve şımarık bir çocuk gibi davranıyorsun! —”Ben” dili Bu akşam çok yorgun hissediyorum canım. İstersen oyun oynamayı başka bir akşama erteleyelim.

Ben Dilinin Üç Ögesi Vardır: Davranışın (olayın) objektif olarak tanımı Davranışın size neye mal olduğu, etkisi (para, zaman, enerji kaybı) Duygularınız

Ağlayarak bir şeyler isteyen çocuğunuza şöyle diyebilirsiniz: Davranışın tanımlanması: Bir şeyi ağlayarak istediğin zaman… Davranışın somut etkisi: ne söylediğini anlayamadığım için de sana yardımcı olamadığım için Duygular: üzülüyor ve gerginleşiyorum.

-’Sen dili’: Aynı hatayı her zaman yapıyorsun sonra yine bana gelip anlatıyorsun. -’Ben dili’: Bu konuda seninle daha önce de konuştuğumuz halde yine yaptığını duyunca dikkate alınmadığımı hissediyorum. Demek ki boşuna zaman harcamışım, uğraşmışım diye düşünüyorum.

BEN DİLİ ÖRNEKLERİ Söylediklerimi ciddiye almadığın zaman (olay) beni önemsemediğine inanıyorum (duygu). Odanı düzenli tuttuğun için (olay) seni takdir ediyorum (duygu). Eşyalarımı kullandıktan sonra yerine koymadığın zaman(olay) aradığımı bulamıyor (davranışın etkisi) ve kendimi gergin hissediyorum (duygu). Kirli ellerinle etrafa dokunduğunda (olay) yeniden silmem gerektiği için yoruluyorum. Dişlerini fırçaladığında (olay), ağzın mis gibi kokuyor, dişlerin bembeyaz görünüyor (davranışın etkisi), buna bayılıyorum(duygu).

Size sözle saldırılmadığı sürece, rahatsızlığını ve kızgınlığını dile getiren biriyle anlaşmak mümkündür. Ne dersiniz?...

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM. Hazırlayan ve sunan: Safiye ÖNAL Uzm. Psikolojik Danışman