BEBEK BESLENMESİ VE ANNE SÜTÜ Doç. Dr. Özge ALTUN KÖROĞLU EÜTF Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Neonatoloji Bilim Dalı

Anne sütü pretermler ve hasta yenidoğanlar da dahil olmak üzere tüm bebekler için tercih edilen besindir.

Anne sütü Gerekli besin öğeleriyle yenidoğanda büyüme ve gelişmeyi sağlayan karmaşık biyolojik bir sıvıdır. Aynı zamanda Birçok biyoaktif enzim, Hormon, Büyüme etmeni ve Bağışıklık öğelerini içeren yapısıyla eşsiz bir besindir. Anne sütü; Enerji, protein, yağ, karbonhidrat ve diğer Elzem besin öğeleriyle yenidoğanda büyüme ve gelişmeyi sağlayan karmaşık biyolojik bir sıvıdır. Aynı zamanda Birçok biyoaktif enzim, Hormon, Büyüme etmeni ve Bağışıklık öğelerini içeren yapısıyla eşsiz bir besindir.

Emzirmenin yararları Besleyicidir, Kolaylıkla sindirilir, Anne sütü Emzirme Besleyicidir, Kolaylıkla sindirilir, Enfeksiyonlara karşı korur. Duygusal gelişmeye yardımcıdır Yeni bir hamileliği geciktirir, Anne sağlığını korur. Her bebek için en iyi, en doğal ve en taze besin. Her zaman, temiz ve mikropsuz. Daima hazır ve bedava. Özel harcama gerektirmez. Tamamıyla ve kolaylıkla sindirilir. İshal, karın ağrısı ve kabızlık daha az görülür. Bağışıklık sistemini güçlendirir, enfeksiyonlardan korur. Bebeklerin daha zeki olmasını sağlar. Bebeğin su ihtiyacını tam olarak karşılar, ayrıca su verilmesine gerek yoktur. Doğumdan sonra gelen ağız sütü, bebeği hastalıklardan korur. Bebekle anne arasında özel sevgi bağı kurulmasını sağlar. Emzirme, annenin sağlığını korur, meme ve rahim kanseri olma riskini azaltır.

Antropometrik standartlara uygun gelişirler. Büyüme ilişkisi Antropometrik standartlara uygun gelişirler. Astım ilişkisi Solunum sistemi enfeksiyonlarının sıklığı azalır. Diyabet ilişkisi İnsüline bağımlı diyabet görülme riski azalır. ANNE SÜTÜ Apandisit,invajinasyon, hipertrofik pilor stenozu görülme riski azalır Cerrahi durumlar Şişmanlık ilişkisi Şişmanlık görülme riski azalır. Nekrotizan enterokolit Nekrotizan enterokolit görülme riski 10 kat daha azalır .

Emzirmenin psikolojik yararları: duygusal bütünleşme Anne ve çocuk arasinda yakin sevgi dolu ilişki sağlar. Annenin duygusal açidan tatminini sağlar Bebek daha az ağlar. Bebeği terk etme veya hirpalama olasılığı daha düşüktür.

Ülkemizdeki durum nedir? Emzirme oranı %95 Emzirme süresi ~ 12 ay

Ülkemizdeki durum nedir? İlk bir ay sonunda; %9 tek başına anne sütü %8 hiç anne sütü almıyor %83 karışık besleniyor

Neden ? Gebelikte emzirme eğitimi eksikliği Doğum ve yenidoğan döneminde yetersiz eğitim ve denetim Erken süt çocukluğu dönemindeki yetersiz eğitim, yanlış yönlendirme Ulusal tanıtım yetersizliği

Bebek Dostu Hastane Yazılı bir politika Tüm çalışanların eğitimi Gebelerin eğitimi Anne sütü ile beslenmenin yazılı yöntemleri hastane çalışanlarına düzenli olarak iletilir. Sağlık çalışanları yöntemleri uygulamak üzere bu yeteneklerini geliştirme yönünde eğitilir. Bütün hamile kadınlar anne sütü beslenmesinin uygulaması ve yararları hakkında bilgilendirilir. Annelere doğumdan sonraki ilk yarım saat içinde emzirmeye başlamaları konusunda yardım verilir. Bebeklerinden ayrılmış olsalarda anneler sütlerinin sürekliliği için ve süt verme konusunda bilgilendirilir. Yeni doğan bebeğe tıbça gerekmediği sürece anne sütünün dışında hiç bir gıda ya da içecek verilmemelidir. Anne ve bebeği yirmidört saat bir arada tutmaya özen gösterilmelidir. Altı aydan sonra da bebek istediği sürece süt verilmelidir. Anne sütü alan bebeğe emzik verilmemelidir. Sütle beslenmeyi destekleyen gruplar kurup anneler hastane ya da klinikten ayrılırken bu gruplara yönlendirilmelidir.

Doğumdan sonra; İlk 1/2 - 1 saat içinde emzirmeye başlanmalidir.

Annelere eğitim Nasıl emzirecek? Annelere nasıl emzirecekleri ve bebeklerinden ayrı kaldıkları zamanlarda laktasyonu nasıl sürdürecekleri gösterilmelidir. Annelere eğitim Nasıl emzirecek? Bebekten ayrı kaldığında laktasyon nasıl sürdürülecek?

Yenidoğan bebeklere; Tıbben gerekli görülmedikçe, anne sütünden başka bir yiyecek yada içecek verilmemelidir.

Anne ve bebek; 24 saat birarada kalmalı…

Emzirme nasıl oluyor?

Memenin Anatomisi Kas hücresi (Oksitosin kasılmayı sağlar) Süt salgılayan hücreler (Prolaktin süt salgısını uyarır) Süt kanalları Laktifer sinüsler - süt havuzları (Süt burada birikir) Meme başı Areola Montgomeri bezleri Alveol Destek ve yağ dokusu

Bebek ne kadar fazla emerse, PROLAKTİN SALGISI Meme Meme başından gelen duygusal ileti hipofize ulaşır Kandaki PROLAKTİN hücrelerden süt salgılanmasını sağlar Bebek ne kadar fazla emerse, meme o kadar fazla süt yapar. Emme ile meme başı uyarılır

PROLAKTİN Geceleri prolaktin salgısı daha fazladır Süt üretimini artırmak için gece emzirmek özellikle yararlıdır Prolaktin anneyi gevşetir, rahatlatır Anne bebeği gece emzirse bile genellikle iyi dinlenir Prolaktinle ilgili hormonlar ovulasyonu baskılar Emzirme yeni bir gebeliği önelemeye yardımcıdır

Oksitosin memedeki sütün akmasını sağlar OKSİTOSİN SALGISI Meme Meme başından gelen duygusal ileti hipofize ulaşır Kandaki OKSİTOSİN kas hücrelerinin kasılmasını sağlar, alveollerdeki süt kanallara akar Oksitosin memedeki sütün akmasını sağlar (boşalma refleksi) Emme ile meme başı uyarılır Uterusun kasılmasını sağlar

OKSİTOSİN SALGISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Bebeğiyle mutlu olmak, sevgiyle onu düşünmek, Sütünün onun için en iyi besin olduğunu düşünmek, Bebeğini görmek, dokunmak, sesini duymak Ağrı Endişe Sütünün yeterli olmadığı ile ilgili kaygılar Stres

Aktif Oksitosin Refleksinin Belirti ve Bulguları Emzirmeden hemen önce ya da tam emzirirken memelerinde karıncalanma hissi olması Bebeğini düşününce ya da ağladığını duyunca memeden süt akması Bebek meme emerken diğer memeden süt damlaması

Aktif Oksitosin Refleksinin Belirti ve Bulguları Emerken bebek memeden ayrılırsa ince ince süt akması İlk haftalarda emzirmelerde uterus kasılmasıyla ağrı ve bazen kan boşalması Sütün ağzına aktığını gösterir şekilde bebeğin yavaş ve derin emmesi yutkunması

Anne sütündeki inhibitör maddeler (önleyiciler) Memede fazla süt varsa, Bebek bir memeden emmeyi durdurursa, Bebek bir memeden daha fazla emerse, Eğer meme, süt ile tamamen dolarsa, Süt boşalmazsa, inhibitörler süt yapımını durdururlar Bir memenin süt yapmaya devam etmesi için, sütün boşalması gerekir

Bebeğin memeye yerleşmesi BEBEK MEME BAŞINDAN DEĞİL MEMEDEN EMİYOR

Bebeğin memeye yerleşmesi Areola ve alttaki dokunun çoğunu ağzına almış Meme dokusu, uzun bir memebaşı çıkıntısı oluşturmak üzere gerilmiş Bebek emme hareketini meme dokusunu çekip meme başı ucu oluşturmak ve meme dokusunu ağzında tutabilmek için kullanıyor. Dilin hareketi sütü laktifer sinüslerden ağıza doğru itiyor

Memeye iyi yerleşmiş bebek Bebeğin ağzı geniş, iyice açık, Dilini öne doğru uzattığı için alt dudağı dışa dönük, Çenesi anne memesine değiyor, Alttan areolanın büyük bir kısmı bebeğin ağzı içinde kaldığı için areolanın çok azı görülüyor ETKİN EMME GERÇEKLEŞİR

Memeye iyi yerleşmiş bebek

1. ve 2. resim arasında ne fark var ? Bebeğin ağzı geniş, iyice açık, Alt dudağı dışa dönük, Çenesi anne memesine değiyor, Alttan areolanın çok azı görülüyor Bebeğin ağzı geniş açık değil, dudakları ileriye doğru uzanmış Alt dudağı dışarı dönük değil Bebeğin çenesi memeye dokunmuyor Areola ağzın altından ve üstünden eşit miktarda görülüyor

Memeye uygun yerleşmemiş bebek Bebek yalnızca meme ucunu ağzına almış. Laktifer sinüsler dilin ulaşamayacağı yerde, bebeğin ağzının dışında. MEME UCUNU EMİYOR

Memeye uygun yerleşmemiş bebek Bebek yalnızca memebaşını ağzına almış. Memedeki sütü tam olarak boşaltamaz

Memeye uygun yerleşmemenin sonuçları Acıyan meme başları ve çatlaklar Memede apse Meme başında hasar ve ağrı

Memeye uygun yerleşmemenin sonuçları Gerginlik Anne sütü tam olarak boşaltılamaz Bebek doymaz, daha fazla beslenmek ister Yetersiz süt kaynağı Bebek emmeyi reddeder Süt yapımı azalır Bebek kilo alamaz

Memeye uygun şekilde yerleşmeme nedenleri Biberon kullanma: Emzirme düzenine alışmadan önce, su veya süt için biberon kullanma Emme şaşkınlığı - Meme başı şaşkınlığı Deneyimsiz anne İlk bebek Daha önceki bebeklerin biberonla beslenmesi

Memeye uygun şekilde yerleşmeme nedenleri İşlevsel zorluk Küçük ve zayıf bebek Meme başı küçük veya meme dokusunun esnekliği azsa Memelerin sütle çok dolu olması (memede tıkanıklık) Emzirmeye başlamada bir gecikme olması Yardım eksikliği Geleneksel yardımın ve sosyal desteğin yokluğu Doktor, ebe ve hemşirede danışmanlık bilgisi eksikliği

Damağa bir şey değdiğinde bebek emer. Ağız sütle dolunca bebek yutar. Bebeğin refleksleri ARAMA REFLEKSİ: Bir şey dudaklarına değince bebek ağzını açar ve dilini aşağı ve öne doğru uzatır. EMME REFLEKSİ: Damağa bir şey değdiğinde bebek emer. BECERİ: Anne bebeğe uygun pozisyon vermeyi öğrenir. Bebek memeyi nasıl alacağını öğrenir. YUTMA REFLEKSİ: Ağız sütle dolunca bebek yutar.

Bebeğin refleksleri

Bebek Aydın 23 yaşında sağlıklı anneden miadında NSVY ile 3300 gr doğan kız bebek; Ilk yarım saat içinde emzirilmiş, Peki ya sonra ne yapalım?

Bebek Aydın ne sıklıkla emzirilsin? Her istediğinde! İlk haftalarda; daha sık isteyebilir Ortalama 2-3 saat Doğumdan itibaren bebek her istediğinde emzirilmelidir. İlk aylarda bebek uyandığında genellikle açtır ve emzirilmek ister. İlk haftalarda emzirme aralıkları bir saat, iki saat gibi çok kısa olabilir. Her emzirme sonrası memede yapılan süt miktarı biraz daha artacağından, zamanla beslenme aralıkları uzayacaktır. Gün içinde ya da bebekten bebeğe emzirme sıklığı ve süreleri değişebilmekle birlikte ortalama 2-4 saattir. Ancak beslenme aralıkları için belirli saat aralıkları koymamak gerekir. Bebek her istediğinde emzirilmeli ve memelerin düzenli olarak boşaltılması sağlanmalıdır. Memelerin düzenli boşaltılması, süt yapımı için en iyi uyarandır. Bebeğin acıktığını ve emmeye hazır olduğunu gösteren belirtiler şunlardır; atiklik, kol ve bacaklarını oynatma, başını döndürme, elini ağzına götürme, el ve parmak emme, memeyi arama, dudak şapırdatma, emme hareketi yapma, hızlı nefes alarak ses çıkarmanın artmasıdır. Bu belirtiler görüldüğünde bebekler hemen emzirilmelidir. Ağlama daha geç acıkma belirtisi olduğu için bebeğin ağlaması beklenmemelidir. Emzirme süresini sınırlandırma, anne ya da bebeği ilgilendiren tıbbi neden yoksa önerilmez. Emzirmenin süresi sınırlandırılırsa emzirme problemlerine yol açabilir. Anneden bebeğe emme ile süt aktarımı her annede farklı olduğu için emzirme süresi de her anne ve bebek için değişiklik gösterir. Doğumdan sonra ilk günlerde bebeğin çene kasları güçlü olmadığı için daha uzun sürede memeyi boşaltır. Daha sonraki günlerde bebek memeyi daha hızlı boşaltacağından bu süre kısalabilir. Emzirme süresi ortalama 30 dakika veya her bir meme için yaklaşık 10-15 dk olmalıdır. Her anneye bir besleme süresi belirlemek uygun değildir. Annelere emzirmeye ne zaman son vereceğini öğretmek daha iyidir. Bebeğin emme-yutması yavaşlamışsa, memeler yumuşamışsa, bebek rahat görülüyorsa, uykuya daldıysa ve meme başını kendiliğinden bıraktıysa, bebek memeyle oynamaya başlamışsa emzirmeye son verilebilir. Emzirirken Her İki Meme de Emzirilmeli midir? Her emzirmede ilk gelen süt daha az yağ içeren karbonhidrattan zengin olan “önsüt” tür. Bebek emmeyi sürdürdükçe sütün bileşimi değişir, yağ miktarı artar. Önsüt daha suludur ve bebeğin susuzluğunu giderir, sonsüt ise yağdan zengin olduğu için bebeğin doymasını ve kilo almasını sağlar. Yani bebeğin hem önsüte hem de sonsüte ihtiyacı vardır. Bebek memeye doğru yerleştirilip doyana ve memeyi kendisi bırakana kadar memede tutulursa, hem önsütü hem de son sütü almış olur. Bebek daha emmek istiyorsa ikinci memede verilebilir. Eğer bebek bir meme ile beslenmiş ise bir sonraki emzirmede diğer meme verilmelidir. İki meme verilmişse bir sonraki öğüne son verilen taraftan başlanmalıdır. Bir çok bebek tek memeyi 5-10 dakika emmekle doyar ve uyur. Bazı bebekler ise 20-30 dakikadan önce memeyi bırakmazlar. Son beslenmeden sonraki iki saat içinde emzirilen sütün % 75′i tekrar yapılır. Eğer emzirme süresi çok kısa olursa bebek sonsütü alamaz. Yeterince sonsüt alamayan bebekler doymadıkları için sık sık emmek isterler ve huzursuz olabilirler. Bu nedenle bebek yağdan zengin sonsütü alması için memeyi yumuşatıncaya kadar emzirilmelidir. Hep ön sütü alan bebeklerde önsütteki yüksek laktoz içeriği nedeniyle fazla dışkılama, gaz sancısı ve avutulamaz ağlama görülebilir.

Bebek Aydın’ın annesi Fatma soruyor: ne kadar emsin? Ilk günlerde memeyi boşaltmak daha uzun sürebilir. Ortalama 30 dakika Her memede yaklaşık 15-20 dk Emzirme süresini sınırlandırma, anne ya da bebeği ilgilendiren tıbbi neden yoksa önerilmez. Emzirmenin süresi sınırlandırılırsa emzirme problemlerine yol açabilir. Anneden bebeğe emme ile süt aktarımı her annede farklı olduğu için emzirme süresi de her anne ve bebek için değişiklik gösterir. Doğumdan sonra ilk günlerde bebeğin çene kasları güçlü olmadığı için daha uzun sürede memeyi boşaltır. Daha sonraki günlerde bebek memeyi daha hızlı boşaltacağından bu süre kısalabilir. Emzirme süresi ortalama 30 dakika veya her bir meme için yaklaşık 10-15 dk olmalıdır. Her anneye bir besleme süresi belirlemek uygun değildir. Annelere emzirmeye ne zaman son vereceğini öğretmek daha iyidir. Bebeğin emme-yutması yavaşlamışsa, memeler yumuşamışsa, bebek rahat görülüyorsa, uykuya daldıysa ve meme başını kendiliğinden bıraktıysa, bebek memeyle oynamaya başlamışsa emzirmeye son verilebilir.

Her iki memeden de emmeli mi? İlk günlerde: evet! Hem “önsüt” hem de “sonsüt” gerekli Sonraki günlerde; Bir memeyi tamamen boşalttıktan sonra hala emmek istiyorsa diğeri de verilebilir. Her emzirmede ilk gelen süt daha az yağ içeren karbonhidrattan zengin olan “önsüt” tür. Bebek emmeyi sürdürdükçe sütün bileşimi değişir, yağ miktarı artar. Önsüt daha suludur ve bebeğin susuzluğunu giderir, sonsüt ise yağdan zengin olduğu için bebeğin doymasını ve kilo almasını sağlar. Yani bebeğin hem önsüte hem de sonsüte ihtiyacı vardır. Bebek memeye doğru yerleştirilip doyana ve memeyi kendisi bırakana kadar memede tutulursa, hem önsütü hem de son sütü almış olur. Bebek daha emmek istiyorsa ikinci memede verilebilir. Eğer bebek bir meme ile beslenmiş ise bir sonraki emzirmede diğer meme verilmelidir. İki meme verilmişse bir sonraki öğüne son verilen taraftan başlanmalıdır. Bir çok bebek tek memeyi 5-10 dakika emmekle doyar ve uyur. Bazı bebekler ise 20-30 dakikadan önce memeyi bırakmazlar. Son beslenmeden sonraki iki saat içinde emzirilen sütün % 75′i tekrar yapılır. Eğer emzirme süresi çok kısa olursa bebek sonsütü alamaz. Yeterince sonsüt alamayan bebekler doymadıkları için sık sık emmek isterler ve huzursuz olabilirler. Bu nedenle bebek yağdan zengin sonsütü alması için memeyi yumuşatıncaya kadar emzirilmelidir. Hep ön sütü alan bebeklerde önsütteki yüksek laktoz içeriği nedeniyle fazla dışkılama, gaz sancısı ve avutulamaz ağlama görülebilir.

Fatma sütünün gelmediğinden endişeli, acaba mama vermesi gerekir mi? Bebek Aydın; hemen ilk gününde mekonyum çıkartmış. Bezleri hep ıslak, bol idrar yapıyor… Ama ikinci gün tartıldığında 50 gram zayıflamış…

Anne sütünün yeterliliği Idrar miktarı: Günde 5-6 defa, açık renkli, kokusuz Daha az sayıda, koyu renkli, keskin kokulu Ürat kristalleri Vücut ağırlığı: Fizyolojik tartı kaybı Fizyolojik olmayan tartı kaybı: >%10, (günde >%3) Ikinci hafta sonunda doğum kilosunun altında

Yetersiz süt belirtileri (olası) Emzirmeden sonra tatmin olmuyorsa Bebek sık sık ağlıyorsa Çok sık meme emiyorsa Çok uzun süre emiyorsa Bebek emmeyi reddediyorsa Bebek sert ya da yeşil dışkı yapıyorsa Bebek az sayıda, küçük miktarlarda dışkı yapıyorsa Memeler büyümemişse ( hamilelikte) Süt hiç gelmiyorsa (doğumdan hemen sonra)

BEBEĞİN ANNE SÜTÜ ALAMAMASININ NEDENLERİ Emzirme ile ilgili faktörler Annenin psikolojik durumu Annenin fiziksel durumu Bebeğe bağlı nedenler

BEBEĞİN YETERLİ ANNE SÜTÜ ALAMAMASININ NEDENLERİ EMZİRME İLE İLGİLİ FAKTÖRLER Geç başlama Sık emzirmeme Gece emzirmeme Kısa emzirme Memeye kötü yerleşme Biberon, Yalancı emzik verme Ek besinler verme

BEBEĞİN YETERLİ ANNE SÜTÜ ALAMAMASININ NEDENLERİ ANNENİN PSİKOLOJİK DURUMU Özgüven azlığı Kaygı,Stres Emzirmeden hoşlanmama Bebeği kabulleneme Yorgunluk

BEBEĞİN YETERLİ ANNE SÜTÜ ALAMAMASININ NEDENLERİ ANNENİN FİZİKSEL DURUMU Ağır malnütrisyon Hamilelik Kontraseptif haplar, diüretikler Alkol, Sigara Plasenta parçası kalması Meme gelişiminde bozukluk

Emziren anne ne yemeli? Günlük besin gereksinimi 2600-2800 kcal’dir. Proteinli gıdalar, meyve, sebze, süt ve süt ürünleri Günde ~3 litre su tüketilmelidir. Lactamil: 1 su bardağı (180 ml) ılık suya yaklaşık 3 kaşık (40 g) , 1-3 defa/g

BEBEĞİN YETERLİ ANNE SÜTÜ ALAMAMASININ NEDENLERİ BEBEKLE İLGİLİ DURUMLAR HASTALIK (Güçlü ememez) ANOMALİ -KALP ANOMALİSİ (Kilo almada güçlük çeker) -NÖROLOJİK PROBLEMLER

BEBEĞİ YETERİNCE ANNE SÜTÜ ALAMAYAN ANNEYE YARDIM ÖNCELİKLE BİR NEDEN ARAYIN Dinleyin ve öğrenin Öykü alın Emzirmeyi değerlendirin Bebeği muayene edin Anneyi ve memeleri muayene edin

BEBEĞİ YETERİNCE ANNE SÜTÜ ALAMAYAN ANNEYE YARDIM ÖZGÜVEN KAZANDIRIN VE DESTEK VERİN Kabul edin Övün Pratik yardım yapın Geçerli bilgi verin Basit bir dil kullanın Uygun önerilerde bulunun

BEBEĞİ YETERİNCE ANNE SÜTÜ ALAMAYAN ANNEYE YARDIM DAHA NADİR NEDENLER KONUSUNDA YARDIM EDİN Bebek hasta ise tedavi edin ya da SEVK EDİN Bebek hasta değilse: İZLEYİN Bebek tartı alana ve anne özgüvenini kazanana kadar önce günlük sonra haftalık aralarla izleyin

Anne sütünü artıran gıdalar: Galaktagoglar Halk arasında; Isırgan otu, börülce, çemen otu, keçi sedef otu, boğa dikeni, anoson, fesleğen, kusal diken, rezene tohumu, lokuma benzer şekerlemeler, maltlı içecekler Bitki çayları; Humana Still Tee: 1 su bardağına 2 kaşık, günde 3-4 defa

Herşeye rağmen anne sütü yetersiz… Formula: Anne sütüne enyakın ve anne sütü yokluğunda yerine kullanılabilecek en doğru ürün. 30 ml ye 1 ölçek. Başlangıç formulaları ( 0-6 ay ) Devam formulaları (6 ay sonrası) Nişastası bol, pirinç unlu ürünlerden kaçının!

Mecbur kalmadıkça 1 yaşa kadar inek sütü vermeyin… İnek sütü vermek zorundaysanız; Her 100cc’ye; 1 tatlı kaşığı şeker, 1 çay kaşığı zeytinyağı ilavesi önerilmektedir. İnek sütünün sulandırılması: İlk ay yarıyarıya, daha sonra 4. aya kadar 2 kısım süt, 1 kısım su olarak sulandırılmalıdır

Diğer süt ürünleri Anne sütünün olmadığı durumlarda 4. aydan itibaren Yoğurt* Muhallebi* Peynir * Sütden veya formuladan

Bebeğin mide hacmi Yeni doğan bebeklerde 20-30 ml. 8-10 günde 60-100 ml., 3. ayda 150ml., 6.ayda 200 ml. çıkar. Bir yaşına geldiğinde 300 ml. hacme ulaşır.

Yaşa göre miktar ve öğün sayısı 1-2 hafta 50-70 ml 7-8 2-6 hafta 75-110 ml 6-7 2 ay 110-180 ml 5-6 3 ay 170-220 ml 5 6 ay 220-240 ml 4

Anne ve bebek ayrı ise… Anne sütünün sağılması Elle Mekanik pompa Elektrikli pompa Sağılan anne sütünün saklanması

Tamamlayıcı beslenme 6 aya kadar sadece anne sütü yeterli! Daha önce katı gıda verilmez. Geçiş döneminde anne sütüne devam… Genel prensipler; Acele etmeden Teker teker 3-5 aralarla Az miktarda başlanır

6-12 ay arası Her istediğinde emzirmeye devam Tüm besin gruplarını içeren çeşitlilikte, Besin değeri yüksek ve sade yemekler, Mide kapasitesine uygun Mevsiminde meyze ve sebze Bebek her istediğinde emzirmeye devam edilmesi, Yemeklerin tüm besin gruplarını içeren çeşitlilikte hazırlanması, Besin değeri yüksek ve sade yemekler hazırlamalı, Mide kapasitesine uygun olarak bebeğin günlük besin gereksinimlerinin karşılanması için püre kıvamında besinlerin verilmesi, Mevsimsiz meyve ve sebzeler, sosis, salam gibi şarküteri ürünleri, sakatat, gazlı içecekler, cips, suni tatlandırıcılar, boyalı, katkılı malzemeler, mayonez gibi besinlerin kullanılmaması,

Tamamlayıcı beslenme başlarken Bir gün içinde birden fazla yeni besin başlama, Ufak miktarlarda,azar azar başla, yavaş yavaş artır Bebek aç iken, az miktarlarda dene, Alerji yapıp yapmadığının takip edilmesi,

Tamamlayıcı beslenme verilirken Bebeğin yatar pozisyonda değil!!! desteklenerek hafif oturur pozisyonda veya bebek sandalyesinde beslenmesi, Bebeğe biberonla değil!!! Kaşık yardımıyla verilmesi, Yeterli ve güvenli su desteği sağlanması,

Nelerden kaçınalım? Şeker, reçel,bal gibi tatlı besinleri, Muhallebi, pirinç unu mamaları ve bebek bisküvileri: kaçınılması veya mümkün olduğunca az Salça, tuz, baharat kullanılmaması Tek başına et-tavuk suyunun öğün olarak kullanılmaması Çilek ve kivi gibi alerjik olabilecek besinler, aile öyküsü!!! Hazır gıdalar(hazır meyve suyu ya da çorba, meyveli yoğurtlar vs.) Soya Protein fazlalılığına dikkat! Şeker, reçel,bal gibi tatlı besinleri, bebeğin tatlıya alışmaması için kullanılmaması, * Muhallebi, pirinç unu mamaları ve bebek bisküvileri bebeği sadece tok tutar ve tatlıya alıştırır. Bu besinlerin bebeğe verilmesinden kaçınılması veya mümkün olduğunca az kullanılması, (Çocukların gelişimini olumlu etkisi olmayan şeyleri mutfakta kullanmamak lazım) * Bebeğin besinlerini hazırlarken salça, tuz, baharat kullanılmaması (Anne sütü almıyorsa iyotlu tuz kulanılmalıdır) (Tamamlayıcı besine başladığımız ilk aylarda salça, tuz, baharat kullanılmamalı, 12. aya doğru azar azar artırılabilir.)

Tamamlayıcı besinlerin kıvamı nasıl olmalı? 6 -7 aylık püre 7 aylık pütürlü (çatalla ezilmiş) 8 aylık “parmak besinleri” ile kendini besleyebilir 9 aylık küçük parçalara bölünmüş aile besinleri 12 aylık aile besinleri

Ne verelim? Hangi ay ? Ne verelim? 6-7. ay Meyve-sebze püresi, yoğurt, yumurta sarısı 8-9 ay Çeşitleri artır, pirinç, et- tavuk, Yumurta beyazı (>9 ay), baklagiller (>9ay) 9-12 ay Sofra yemeklerinden uygun olanlar (tarhana, dolma gibi) Yaşanılan coğrafi şartlara, ailenin sosyoekonomik-kültürel durumuna, alışkanlıklarına göre bebeğe ve aileye en uygun besinler

Teşekkürler… ozge.altun.koroglu@ege.edu.tr