Bağlanmadan Bağımlılığa Giden Yolda Aşk Dr. Serdar Nurmedov NPISTANBUL Hastanesi 1

Bağlanma Teorisi Bireyin kurduğu ilk ilişki, yeni doğana bakım veren anne ya da annenin yerini alabilecek temel bakım veren bir diğer bakıcıyla gerçekleşmektedir Bu ilişkinin, bebeğin beklentilerini karşılayan olumlu bir süreçte ilerlemesi durumunda, bebek bakıcısıyla kurduğu ilişki sonucunda kendini önemli olduğunu hissedecek ve aynı zamanda karşısındakileri ve dünyayı da güvenilir ve olumlu bir yer olarak algılayacaktır

Bağlanma figürünün kim olduğu, nerede bulunabileceği ve nasıl tepki vereceğine dair beklentiler Bağlanma figürünün gözünden kendisinin kabul edilebilir olup olmadığına dair temsiller Güvenli bağlanmanın gelişiminde önemli olan ögelerdir

Dörtlü Bağlanma Modeli (Erişkinlerde Bağlanma) Kendiliğin ve diğerlerinin olumlu ya da olumsuz olarak algılanmasından yola çıkarak: Güvenli Saplantılı Kayıtsız Korkulu bağlanma olmak üzere dört örüntü ortaya koyulmuştur.

Güvenli Bağlanma Kendiliklerini değerli ve sevilebilir algılarlarken diğerleri de ulașılabilir ve duyarlıdır Benlik saygıları yüksektir Yakınlık kurmaktan rahatsız olmazlar Otonomiye sahiptirler

Saplantılı Bağlanma Kendiliklerini değersiz bulurlarken diğerlerini olumlu değerlendirmektedirler Diğerlerinin onayı ve kabulünü kazanmaya çalıșırlar İlișkilerle așırı meșgul olurlar Diğerleriyle yakın ilișkiler içerisinde olmayı arzu etmekle birlikte, onlarla yapıșkan tarzda ilișki kurmak istediklerinden, diğerlerini kendilerinden uzaklaștırabilmektedirler

Korkulu Bağlanma Kendilik değersiz görüldüğü gibi, diğerleri de olumsuz değerlendirilir Kişi, kendisinin sevilmeye layık olmadığı ve bașkalarının reddedici olduğu ile ilgili inançlara sahiptir Yakın ilișkiler kurmaktan kaçınırlar ya da ilișkilerinde oldukça fazla sorun yașarlar.

Kayıtsız Bağlanma Kendiliklerini değerli ve sevilebilir olarak değerlendirmenin yanı sıra, diğerlerine karșı olumsuz değerlendirmelere sahiptirler Hayal kırıklığına uğramamak ve reddedilmemek için yakın ilișkilerden kaçınmaktadırlar Bağımsız ve güçlü olmaya çalıșarak olumlu benlik algılarını devam ettirmek istemektedirler

Romantik İlişkiler ve Aşk Yakın ilişki ya da aşk, bazen kişisel bir ilişki, bazen kişisel ilişkilerin özel bir öğesi ya da bir özelliği, bazen de bir insanın diğerine duyduğu belli bir duyguyu belirtmek için kullanılmaktadır Burada önemli olan, yakın ilişki ya da aşk için her zaman bir “diğer” kişinin olması gerektiğidir

Aşkın Tanımı Aşkın tanımı kültürden kültüre, kişiden kişiye farklılık göstermektedir Bu farklılık bireysel ya da toplumsal özelliklere, evrimsel geçmiş, nöropsikoloji alanındaki bulgulara dayanmaktadır Freud: cinselliğin yüceltilmesi Harlow: bir bağlanma davranışı Fromm: ilgi, sorumluluk, saygı ve anlayış Tennov: bilişsel etkinliği devre dışı bırakan, geçici bağımlılık ve sevilen kişiye yönelik bedenin verdiği duyarlı tepki Kernberg: varoluşsal boyutta benlik sınırlarının terk edilmesi

Ya da.. İnsanlarda ilgi daralmasıdır Seçici bir odaklanma halidir Takıntılı bir düşünce biçimine sahip olmaktır Coşkulu bir mani halidir Bir görme/algı kusurudur Aşıklar saplantılıdır. Her an onun o an ne yaptığını, ne yediğini, ne giydiğini düşündürür Aşk: Hayal edilen ile gerçek arasındaki fark anlaşılıncaya kadar geçen süreyi kapsar.

Üçgen Aşk Kuramı Sternberg’e göre aşk, yakınlık, tutku ve bağlılık öğeleri olan bir kavramdır Yakınlık Bağlanma Tutku Yakınlık, tutku ve bağlanma öğelerinin farklı bileşimleri, üçgen aşk kuramı çerçevesinde tanımlanan sekiz aşk türünü ortaya çıkartır

Aşk Türleri Beğenme/Hoşlanma (Yakınlık) Çılgınca aşk (Tutku) Yakın hissetmesi Sıcaklık beslemesi Belli bir tutku ya da uzun süreli bir bağlanma hissetmemesi Çılgınca aşk (Tutku) “Bir görüşte aşk” Kişinin gerçekte aşık olduğu kişiye değil de, kafasında hayal ettiği kişiye karşı aşkının bir saplantı haline dönüşmesidir Çılgınca sevme davranışı, seven kişi tarafından çok kolay bir şekilde ortaya konulur Boş aşk (Bağlanma) Bir kişinin bir başka kişiyi sevdiğine karar vermesi ve bu aşkı devam ettirmesi İlişkinin yakınlık ve tutku barındırmaması sonucu boş aşk ortaya çıkar Bu tür aşklar uzun ilişkilerin sonunda ya da başında olabilir

Aşk Türleri Romantik aşk (Yakınlık+Tutku) Beğenmenin yanı sıra, kişilerin birbirlerine karşı fiziksel ve zihinsel açıdan çekici gelmesi Fiziksel ve duygusal olarak eşlerin birbirine karşı ilgi duyması şart Bağlanma şart değildir Gelecekte birlikte olmama durumu söz konusu olabilir Arkadaşça aşk (Yakınlık+Bağlanma) Uzun süren bir arkadaşlık ilişkisine benzer Tutku unsuru ilişkide söz konusu değildir Bir çok romantik aşk ilişkisi arkadaşça aşk ilişkisine dönüşebilir ve tutku ortadan kalkınca yerini yakınlık alır Aptalca aşk (Tutku+Bağlanma) Hollywood tarzı bir aşktır İnsanlar tanışıp, ardından kısa bir süre içinde evlenirler Zaman içinde gelişen yakınlık unsuru göz ardı edilip, yalnızca tutkuya dayanarak bir bağlanma yaratılır Tutku ortadan kaybolduğunda ya da azaldığında geriye yalnızca bağlanma kalır. Bu da strese neden olur

Aşk Türleri Mükemmel aşk (Yakınlık+Tutku+Bağlanma) Aşksızlık Romantik ilişkilerde her insanın istediği aşk türüdür Bu tür bir aşkı yaşamak zordur Bu tür bir aşkı elde tutmak, onu yaşamaktan daha da zordur. Aşksızlık Üç unsurun hiçbiri bulunmamaktadır Nedensel etkileşimleri içerir Bu tür ilişkide arkadaşlık bile söz konusu değildir Bu ilişkiler zorunlu ilişkilerdir

Aşkın Nörobiyolojisi

Biraz Anatomi

ÖFORİ, KARŞI KONULAMAZ VE TANIMLANMASI GÜÇ MUTLULUK HALİ Medial İnsula Anterior cingulat girus Hipokampus Prefrontal korteks Striatumun bazı bölgeleri Nucleus Accumbens Aşkla İlgili Beyin Bölgeleri Ödül Merkezi ÖFORİ, KARŞI KONULAMAZ VE TANIMLANMASI GÜÇ MUTLULUK HALİ

AŞKIN KİMYASI DOPAMİN: İnsanı iyi hissettirir, keyif ve zevk verir SEROTONİN: Dopamin salınımına bağlı olarak azalır ve iştahın kesilmesi, duygudurumdaki değişikliklerden sorumlu. Aynı zamanda obsesif düşüncelerden de sorumludur OKSİTOSİN: bağlanma yetisi ile ilişkili VAZOPRESSİN: özellikle erkeklerde sosyal davranışlardan sorumlu. Özellikle başka erkeklere gösterilen saldırganlıktan sorumludur.

Kortikal Deaktivasyon ve Aşk Körlüğü Aşk sırasında beynin frontal,pariyetal,orta temporal korteksi ve amigdala birbiri ile etkileşim haline girer Ödül merkezinden dopamin salınımı frontal, pariyetal, orta temporal korteks ve amigdala aktivasyonunu azaltır veya tümden durdurur

Amigdalanın deaktivasyonunda korku azalır. Kortikal Deaktivasyon ve Aşk Körlüğü Amigdalanın deaktivasyonunda korku azalır. Aşk insanı cesur yapar Frontal korteksin deaktivasyonunda bir süreliğine muhakeme ortadan kalkar. Mantıklı düşünme yetisi geçici olarak devre dışı kalır.Karşısındaki kişiyi değerlendirirken başvurduğu yargı ölçütleri gevşer. Pariyetal korteks, temporal lobun bir kısmı ve frontal korteks olumsuz duygulardan sorumludur. Sevilen obje ile yüz yüze gelindiğinde bu bölgelerin etkisizleşmesine bağlı olarak olumusuz duygu gelişimi engellenir. “onu görünce ona karşı olan bütün sinirim kayboluyor..“

Kortikal Deaktivasyon ve Aşk Körlüğü Prefrontal korteks Parieto-temporal kavşak Temporal uçlar Zihinselleştirme (Mentalizing) Zihinselleştirme: Kendi ve öteki ayrımını yapabilmek, ötekinin düşüncelerinin kendi düşüncelerinden farklı olabileceğinin farkında olmak, ötekine farklı farklı inanç ve arzular atfetmek

MADDE BAĞIMLILIĞI TANI KRİTERLERİ 1- Tolerans gelişmiş olması: maddenin etkisinin azalması ve istenen etkiyi elde etmek için alınan madde miktarının arttırılması 2- Kesilme sendromu: madde alımı azaldığında ya da kesildiğinde maddeye özgü yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması 3- Madde kullanımı üzerinde denetimin yitimi (kontrol kaybı): maddenin niyetlendiğinden daha çok miktarlarda ve daha uzun sürelerle alınması; başlayınca durduramama 4- Maddeyi bırakma ya da azaltma isteği ve çabalarına karşın bırakamama 5- Madde kullanımı ile ilgili etkinliklere (maddeyi bulmak için, madde kullanırken ve madde etkisi altında) çok zaman ayırma 6- Sosyal, mesleki yükümlülüklere, başka etkinliklere zaman ayıramama ya da az zaman ayırma, sorumlulukları ihmal etme, aksatma 7- Sosyal ve yasal sorunların, bedensel ve ruhsal sağlık sorunlarının varlığına karşın madde kullanımını sürdürme

Son olarak…. Teşekkürler… Addiction is an abnormal love and trust relationship with an object or event in an attempt to control that wich can not be controlled Teşekkürler…