KÖTÜ HABERİ VERME “Giving a bad news” Prof Dr Süheyla ÜNAL

Ders içeriği Kötü haberin tanımı Kötü haberi vermede ilkeler

Amaç Bu dersin sonunda öğrenci kötü haberi verme ilkeleri konusunda bilgi edinmiş olmalıdır

Kötü haber Sonuçları kişinin beklediğinden daha olumsuz olan ve geleceğe bakışını önemli düzeyde değiştiren haber, “kötü haber”dir Kötü haberin etkisi bireyin beklentileri, istekleri, planları ve durumuyla, tıbbi gerçek arasındaki boşluğun büyüklüğüne bağlıdır

Kötü haberi verirken Güveni sürdürmek Belirsizliği azaltmak Gerçekçi olmayan beklentileri engellemek Hastanın uyumunu sağlamak Sessizliğin sıkıntısını önlemek Kaye 1996

Kötü haberi verme Hazırlık aşaması Hastanın ne bildiğini öğrenmek Hastanın ne bilmek istediğini anlamak Bilgiyi paylaşmak Hastanın duygularına tepki vermek Plan yapmak, izlemek Buckman 1992

Uygun fiziksel ortam yaratılmalı Teknik dille konuşmamalı Aynı düzeyde durmalı Telefon açık olmamalı Orada, hastayla olunmalı

Hasta ne biliyor? Hastanın durumu hakkında bildikleri Tıbbi sorununuzu nasıl tanımlarsınız? Hastalığınız konusunda ne biliyorsunuz? Diğer doktorlar bu durum hakkında size nasıl bir açıklamada bulundular? Yakınmalarınız başladığında, ne olabileceğini düşündünüz? Ciddi bir şey olabileceğini düşündüren ne oldu?

Hasta ne biliyor? Doktor sizi buraya gönderdiğinde aklınıza ne geldi? Bu hastalık sizi nasıl etkiliyor? Hastalığın geleceğinizi nasıl etkileyeceğini düşünüyorsunuz? Hastalığınız konusunda sizi en çok ne endişelendiriyor? Size olabilecek en kötü şey ne olabilir?

Hasta ne bilmek istiyor Hastalığınız hakkında açıklama yapmamı ister misiniz?

Hastayı uyarma Korkarım, beklediğimizden daha ciddi bir durumla karşı karşıyayız Size daha iyi bir haber vermek isterdim Size böyle bir haberi verdiğim için üzgünüm

Duygusal tepkiler Ağlama, üzüntü İnkar Şok, panik, korku Kızgınlık, öfke

Duygusal tepkilere hazırlıklı olma Empati kurun Duygularını ifade etmesini sağlayın Beden dilini kullanın Ne dediğinizi duyun Kağıt mendil bulundurun Bir bardak su, çay ya da kahve ikram edin Hastaya zaman tanıyın

Bilgilendirme Açık ve net bir dil kullanın Tıbbi tanımlamalardan kaçının Kısa cümleler kurun Anladığını test edin Beden dilini gözleyin Kaygılarını önemseyin Hastaya istediği kadar bilgi ve detay verin

Bilgilendirme Tedavi planınızı ve seçenekleri açıklayın En iyiyi umut edin, ama en kötüye göre tedaviyi planlayın Acil durumlar için başvuracağı yerleri belirtin Bir sonraki görüşmenin randevusunu verin Hastanın güvenliğini test edin

Zamanlama Hastanın hangi dönemde olduğunu dikkate alın İnkar ve yalıtma Öfke Pazarlık Depresyon Kabul

Ölüm haberi verme Hastanın ölümüne karşı tepkilerinizi ekip elemanları ile paylaşın Kaybedilen kişinin yakınına yaklaşıp, selamlaşın, kendinizi tanıtın Bir yere oturun ve karşınızdakini de oturmaya davet edin Ölen kişinin adını kullanarak süreç hakkında bilgi verin, üzüntünüzü bildirin Size yöneltilen soruları yanıtlayın

Soru Kanser tanısı koyduğunuz bir hastaya tanıyı iletirken; Hastalığın tanısı ve gidişi teknik ayrıntıları ile verilmeli Yakınlarına söylenmeli, hastaya farklı bir tanı söylenerek umudu korunmalı Hastanın ne bildiği ve ne kadar bilmek istediği tartılarak bilgi verilmeli Duygusal tepki vermesine izin verilmemeli Sempati ile yaklaşmalı

Soru Acil serviste müdahale sırasında kaybedilen hastanın yakınına ölüm haberini iletirken uygun olmayan davranış; a) sakin bir odaya almak b) süreci ayrıntılı olarak açıklamak c) duygularını yaşamasına izin vermek d) öncelikle im diazem yapmak e) üzüntüsünü paylaşmak

Kaynaklar “How to Break Bad News”, by Robert Buckman, MD, 1992 Mary Ellen Foti Breaking Bad News 2003 Arber A, Gallagher A (2003) Breaking bad news revisited: the push for negotiated disclosure and changing practice implications. International Journal of Palliative Nursing Vol 9, No 4, Page 166-172