Türkiye’de e-sağlığın hukuki çerçevesi Av. Ziynet Özçelik

“e – sağlık” kişisel sağlık verilerinin elektronik ortamda; elde edilmesi, kaydedilmesi, üçüncü kişilere aktarılması, paylaşılması, değiştirilmesi, silinmesi, işlenmesi, saklanması yok edilmesi süreçlerini kapsar.       

Kişilerin sağlık verileri ile ilgili temel esaslar: Kişisel sağlık verilerinin gizliliği esastır, Kişisel sağlık verileri otomatik işlemeye tabi tutulamaz. Kişisel sağlık verileri ancak hukuken izin verilen istisnai hallerde paylaşılabilir. Kişisel sağlık verilerinin kaydedilmesi, paylaşımı, aktarımı, kanunla düzenlenmelidir. Kişisel sağlık verilerinin güvenliğini sağlamak devletin ödevidir. Kişisel sağlık verileri ile ilgili sürece veri sahiplerinin katılımlarının sağlanması zorunludur. Kişisel sağlık verilerinin gizliliğinin güvenceye alınması devletin ödevidir.

Ülkemizde henüz; “e- sağlıkla” ilgili yasal bir düzenleme yoktur. Ama kişisel sağlık verileri elektronik ortamda toplanmakta, işlenmekte, paylaşılmakta, aktarılmakta yetkili -yetkisiz kişilerce bu verilere ulaşılmaktadır.

Kişisel sağlık verilerinin korunması hakkında ülkemizde uygulanacak normlar: İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı BİYOTIP Sözleşmesi Kişisel Nitelikteki Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Şahısların Korunmasına Dair Sözleşme, Anayasa’nın özel hayatın gizliliğine ilişkin 20. Maddesi, Türk Ceza Kanununun kişisel verilerin hukuka aykırı olarak elde edilmesini ve paylaşılmasını cezalandıran 134-140 Maddeleri, Hasta Hakları Yönetmeliği’nin Madde 23. Hekimlik Meslek Etiği Kuralları’nın Madde 5. ve 9. maddeleri Tıbbi Deontoloji Tüzüğü 4. maddesi

Kişilere bilgi verilmeden ve izinleri alınmadan elektronik ortamda; sağlık verilerinin kaydedilmesi, İşlenmesi, paylaşılması, Sağlık personeli de olsa tedavisi ile ilgili olmayan kişiler tarafından ulaşılabilmesi, Kişisel sağlık verilerinin anonimleştirilmeden başka kuruluşlara ya da Sağlık Bakanlığına aktarılması, hukuka aykırıdır.

İvedilikle kişisel sağlık verileri ile ilgili yasal düzenleme yapılmalıdır. Yasa da; Verilerin üst hukuk normlarına uygun şekilde toplanmasına, Amaca uygun şekilde saklanmasına, Amaca hizmet edecek şekilde mümkün olan en az bilginin kullanımı ve aktarılmasına, Bu bilgi ve verilere ulaşımın sıkı şartlara bağlanmasına, Sisteme ilişkin sıkı güvenlik önlemlerinin alınmasına, denetimine, Personele bu sistemin niteliğine uygun bir eğitim verilmesine, Kişisel sağlık verilerinin gizliliğini ihlal edenlere caydırıcı yaptırımlara, Veri sahibi bireyler ile bu verileri alan sağlık personelinin bu sistemin işleyiş ve denetimi sürecine bireysel ve kurumsal olarak katılmalarına ilişkin hükümler yer almalıdır.

Biz biliyoruz ki; insan onuru korunmadan sağlık hakkı gerçekleştirilemez

Teşekkür ederim.