RÜZGAR ENERJİSİ DİCLE SAMUK

RÜZGAR ENERJİSİ TARİHİ Rüzgar enerjisi M.Ö 500 Mısırda, M.Ö 200 Babilde, M.S 10 İran-Afganistan, XIX yy ABD 1909-1930 yılları arası 1940lı yıllarda yel değirmenlerinin pervaneleri geliştirilerek on binlerce elektrik üreten rüzgar türbinine dönüştürülmüştür. Dünyanın ilk rüzgar santrali kabul edilen Brush türbini, rotor çapı 17m, kanat sayısı 144 adet. Bu türbin 20 yıl boyunca 12kW elektrik üretmiştir.

NEDEN YENİLENEBİLİR ENERJİ? Dünyada enerji üretimi ve tüketiminde fosil kökenli yakıtların kullanılması ile oluşan zararlı emisyonların büyük bir kısmını karbondioksit gazı oluşturmaktadır. Fosil yakıtların kullanılmasıyla oluşan bu gazlar atmosferde sera etkisine, küresel ısınmaya ve iklim değişikliklerine neden olur. Diğer yandan 1973 yılında OPEC üyesi olan devletlerin yapmış olduğu petrol ambargosu ve 1982’deki petrol krizi ve bunları takip eden diğer enerji krizleri meydana gelmiştir. Bu kriz ve artışların bir sonucu olarak gelişmiş ülkelerdeki fosil kökenli kaynakların sınırlı olması sebebiyle yenilenebilir enerjiye ilgi artmıştır

NEDEN RÜZGAR ENERJİSİ? GÜÇLÜ YÖNLERİ Temiz bir enerji kaynağıdır. Dışa bağımlı olmayan bir kaynaktır. Çevreye zararlı emisyonlara, atmosferik ısınmaya, doğal bitki örtüsüne ve insan sağlığına olumsuz bir etkisi bulunmaz. İspatlanmış bir emniyet kaydına sahiptir. Rüzgarın enerji içeriği rüzgar hızının küpü ile değişir. Rüzgarın hızı 2 katına çıktığında enerjisi 8 katına çıkmaktadır.

Doğal bir kaynaktır. Kısa sürede devreye alınıp kısa sürede sökülebilmektedir. 4-6 yıl gibi kısa sürede amorti ediyor. Yakıt maliyeti yoktur ve rüzgar bedavadır. Ek olarak türbinlerin ortalama 20-30 yıl süreyle kullanılması kuruluş, işletme ve bakım maliyetlerinin uzun bir zamana yayılması açısından avantajlıdır. Türbinin üretime geçmesi inşaatının başlamasından itibaren 4-5 ay gibi kısa bir süre gerektirmektedir. Bu rakam nükleerde 7 yıl, doğal gazda 1-1,5 yıl, hidrolikte ise 2-10 yıl olabilmektedir

ZAYIF YÖNLERİ En zayıf yönü değişkenliğidir. Gürültüye neden olur. Görsel ve estetik kirlilik yaratabilir. Kuş ölümlerine sebep olabilir. 2-3 km’lik alan içerisinde radyo ve TV alıcılarında parazitlere neden olur. Ek olarak, rüzgar santrali diğer enerji santrallerinden daha fazla yer kaplayabilirler.

FIRSATLAR Rüzgar Enerji sektörü küresel piyasada diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından çok hızlı büyümektedir. Endüstrinin başarısı diğer büyük şirketleri ve diğer enerji sektörlerinden yatırımcıların dikkatini çekmektedir. Teknolojik gelişimi hızlıdır. Döviz kazandırıcı bir kaynaktır. İstihdam yaratabilir. Fiyat artma riski yoktur. Toplumsal maliyetler göz önüne alındığında devletin yapması gereken sürekli bir mali desteğin olmadığı görülmektedir.

TEHDİTLER Gerekli kredi ve teknoloji ülke dışından edinmeyi gerektirebilmektedir. Rüzgar hızı ölçüm sırasında yapılan hata kullanılabilecek potansiyeli etkiler.

NERELEREDE KURULABİLİR? Rüzgâr şartları elverişli olmayan bölgelerde, hızı 3 m/sn yani 8-10 km/h dolayında olan, hafif rüzgârlardan bile enerji üretilebilmesine rağmen, yapılan çalışmalar, hızı 5-6 m/sn yani 18-19 km/h olan rüzgârların, elektrik üretimi için ekonomik olabilmenin alt sınırını oluşturduğunu göstermiştir. Rüzgârın hızı arttıkça, türbin kanatları üzerine daha fazla basınç olacağından, daha hızlı dönmesi ve daha yüksek miktarda enerji elde edilebilmesi mümkün olmaktadır

Rüzgar Tirbünleri; 1- Rotor: Rüzgarın kinetik enerjisini mekanik enerjiye çevirir. 2. Dişli Çark: Rotor'un dönme hızını arttırır. 3. Generatör: Mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir. 4. Fren: Türbini yavaşlatır ve durdurur. 5. Yönlendirici: Rüzgar doğrultusuna göre türbini yönlendirir. 6. Transformatör: Generatör voltajını şebeke voltajına yükseltir 7. Kule: Türbini taşır.

RÜZGAR TÜRBİNLERİNİN SINIFLANDIRILMASI Rüzgar türbinleri kanat sayılarına göre; Tek kanatlı, Çift kanatlı, Üç kanatlı türbinler olarak sınıflandırılabilirler. Rüzgarı alma durumuna göre; Rüzgarı önden alan türbinler (up-wind) Rüzgarı arkadan alan türbinler (down-wind) olarak da sınıflandırılabilmektedir. Eksenlerine göre; Yatay Eksenli Rüzgar Tirbünleri Düşey Eksenli Rüzgar Tirbünleri

RÜZGAR TÜRBİN AERODİNAMİĞİ Modern rüzgar türbünleri uçak ve helikopter teknolojisinden yararlanarak geliştirilmiştir. Çünkü rüzgar türbünleri gerçekte rüzgar hız ve rüzgar yönünün değiştiği çok farklı bir ortamda çalışır. Rüzgar türbinlerinde kanatlara iki kuvvet etki etmektedir.Bunlar kanadın dönmesini sağlayan kuvvetlerdir. Kaldırma (Lift) Kuvveti Bir uçağın kanadı üzerindeki hava molekülleri, üst yüzeyi boyunca daha alttaki yüzeye göre daha hızla hareket eder. Bu, daha üst yüzeydeki basıncın daha az olması demektir. Bu durum, kaldırmayı meydana getirir, yani, uçağın uçmasını mümkün kılan yukarıya doğru çekme kuvvetidir. Kaldırma rüzgarın yönüne diktir. Sürtünme (Drag) Kuvveti Kaldırma kuvvetine dik ve yönü kanat uçlarına doğru olan kuvvettir.

RÜZGAR TÜRBİNLERİNİN MALİYETİ Ülkemiz için rüzgar türbinlerinin kW başına kurulu güç maliyeti 900€/kW-1350€/kW'dır. (Fiyatların yüksek olmasının nedeni; kredi faizlerinin yüksek olması, yurtdışından yabancı uzman getirtilmesi, gümrük vergisi, nakliye ve montaj vb).Türbin teknolojisindeki gelişmeler rüzgar türbin maliyetlerini gün geçtikçe düşürmektedir.

RÜZGAR TÜRBİNİNİN ÇALIŞMASI Küçük rüzgar türbin sistemleri şebeke bağlantılı (grid connected) veya bağımsız (tek başına-stand-alone) olarak çalışırlar. 1-Şebekeye Bağlı Sistemler: Bir rüzgar santralı oluşturmak üzere birbirine yakın kurulan bir veya birden fazla türbinden oluşan sistemlerdir. Bu sistemler için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan (EPDK) lisans alınması gerekmektedir. 2- Yalnız Başına (Stand Alone) Sistemler: Bu uygulamada şebekeye hiç enerji vermeden bir veya bir kaç yük beslenir. Tarımsal amaçlı su pompalama, ürünlerin kurutulması veya soğutulması, ısıtıcıların işletimi, su arıtma, havalandırma işlemleri ve küçük çapta konutların elektrik ihtiyacının karşılanması için kullanılır.

3-Küçük “Hibrit” Güneş ve Rüzgar Elektrik Sistemleri Bu uygulamalarda küçük rüzgar elektrik sistemleri diğer enerji üreten sistemlerle de birlikte (küçük güneş elektrik sistemleri ve hibrid güç sistemleri) kullanılabilir. Hibrid rüzgar enerji sistemleri evler, çiftlikler ve iletim hattından uzak

TÜRKİYE’DEKİ DURUM Türkiye’nin bir enerji stratejik planı yoktur. Çarpıcı bir örnek olarak, Türkiye’nin kurulu potansiyeli 48 bin MW olmasına karşın bizim iletim hatlarımız bunun yalnızca dörtte birini taşıyabiliyor. Yani şebekeye bağlanabilir rüzgar kapasitemiz 12 bin MW’dır. Bu sebeple rüzgar enerjisi yatırımcıları, lisans aldıkları halde üretime geçemiyor. Rüzgar enerjisi sektörü için uzun vadeli düşünen yatırımcılara ihtiyacımız var.

Lisans alınmasına rağmen işletmede olan rüzgar santrallerinin toplam gücü lisans verilen projelerin %36’sına ulaşabilmektedir.Bunun temel nedenleri; lisans almadan inşaata başlamaya kadar olan süreçte bürokratik işlemlerin uzunluğu ve kurumlar arasındaki koordinasyon eksikleri, rüzgar verilerinin yeterli bulunmaması, yaşanan ekonomik kriz, kredi temininde yaşanan sıkıntılar. Yurtdışı fonlarının Türkiye’de kullanımı Türk bankaları ve finans kurumları aracılığıyla sağlanmakta ve bu kurumların konuya vakıf olmaları yine rüzgar enerji sektörünün istenilen büyüme oranlarına ulaşamaması bir engel oluşturmaktadır.

SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER SORULAR?