Cahit ÖZTÜRK Ziraat Yüksek Mühendisi Ülkemizde Ana Arı Yetiştiriciliği Sorunları ve Alınması Gereken Önlemler Cahit ÖZTÜRK Ziraat Yüksek Mühendisi Dr. Ali KORKMAZ Ziraat Yüksek Mühendisi

Ana Arı

Ana Arının Önemi Ana arı çiftleşme sırasında erkek arılardan aldığı kalıtsal özellikleri, kendi kalıtsal özellikleri ile birleştirerek koloniye aktarır. Verim = Genotip + Çevre

Verim = Genotip + Çevre = +

Kısaca Ana Arı Koloninin Bal Verimi Sakinlik Gelişme Hızı Kışlama Yeteneği Oğul Eğilimi Ömür Uzunluğu Hastalıklara Direnç Propolis Toplama ... Özelliklerini belirler

Ülke Arıcılığının Yapısı 6 milyon adet arı kolonisi 94.000 ton/yıl bal üretimi Dünya ortalama bal verimi 20 kg/yıl/koloni Türkiye ortalama bal verimi 16 kg/yıl/koloni

Ülke Ana Arı Yetiştiriciliği Yapısı 115 adet Bakanlık izinli ana arı işletmesi 400.000 adet/yıl ana arı üretimi Yıllık ana arı ihtiyacı 3.000.000 adet

Verim Düşüklüğünün Nedenleri Flora takibi eksikliği Uygunsuz bakım ve besleme Hatalı ve yanlış ilaç uygulama *Genç ve vasıflı ana arı kullanılmaması*

Başarılı Arıcılığın İlk Koşulu : Ana Değiştirme Mümkünse her yıl, değilse en fazla 2 yılda bir ana arı değiştirilmelidir.

Başarılı Arıcılığın İlk Koşulu : Ana Değiştirme Genç ana arı kullanımı ile bal verimi %30 düzeyinde artabilir.

Ana Arı Kalitesini Etkileyen En Önemli Faktör Ana Arının Damızlık Özellikleri

En İyi Ana Arı! İstenilen verim özellikleri (bal, polen, arı sütü, propolis, arı zehiri, oğul) bakımından yörede üstün performansa sahip, fizyolojik özellikleri (uysallık, petek örme, nektar toplama, temizlenme davranışı) bakımından uygun, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı olan arıdır.

Ana Arı Yetiştirme Mevsimi “En iyi ana arılar, oğul mevsiminde yetiştirilenlerdir.”

Ana Arı Kalitesine Aşılanan Larva Yaşı Etkisi Yumurta 1 günlük 2 3 4 Canlı Ağırlığı (mg) 209 189 172 147 119 Yumurtalık Tüp Sayısı (ad) 317 308 292 272 224 Sperm Kesesi Çapı (mm) 1.31 1.27 1.21 1.15 1.03 Sperm Kesesi Hacmi (mm3) 1.18 1.09 0.93 0.82 0.58

Avrupa’da Ana Arı Kullanımı Bazı Avrupa ülkelerinde damızlık ana arı yetiştiriciliği konusunda yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Karniyol ırkı ana arının kullanımını benimsemişlerdir. Özel çiftleştirme bölgelerinde korumaya almışlardır. Arıcı örgütleri bu çalışmalarda etkin rol oynamaktadır.

Amerika’da Ana Arı Kullanımı ABD ve Kanada içinde belirli ırklarla arıcılık yapılmakta, genotipin bozulmaması ve hastalık ve parazitlerin girişi için önlem alınmaktadır. Sorumlu arıcılar ülke içinde kovan denetimi yapmaktadırlar.

Çin’de Ana Arı Kullanımı Çin ana arı ıslah çalışmalarına 1949 yılında başlamış, 1970 yılında dünya piyasalarında söz sahibi olmaya başlamıştır.

Ülkemizde Ana Arı Yetiştiriciliğinin Sorunları Damızlık teminindeki güçlükler Ana arı yetiştiriciliğindeki eksiklikler Etkili denetim ve hastalık kontrolü olmayışı Arı ıslah çalışmalarının yetersizliği Erkek arı üretimine önem verilmemesi Ülke genelinde Kafkas ırkının yaygın olması Ana arı konusunda yetişmiş eleman eksikliği Genç ana arının öneminin yeterince bilinmemesi Ana arının destekleme kapsamına alınmaması

Damızlık Teminindeki Güçlükler Anadolu arısının ve yerel ekotiplerin tescil edilmesi ve koruma altına alınması. Farklı iklim ve ekolojik bölgelerde kullanılabilecek damızlık materyalin geliştirilmesi için çalışmaların başlatılması.

Ana Arı Yetiştiriciliğindeki Eksiklikler Standart bir eğitim sisteminin oluşturulması. Ana arı yetiştiriciliğinde ortaya çıkan yeniliklerin takip edilmesi. Eğitim almış kişilerin ana arı yetiştiriciliği yapmaları. Yetiştiriciler arasında bilgi paylaşımı amacıyla ortak yapıların oluşturulması.

Etkili Denetimin ve Hastalık Kontrolünün Olmayışı Ana arı yetiştiricilerinin Bakanlıkça konulan kurallar çerçevesinde titizlikle denetimlerin yapılması. Taşra teşkilatında denetime katılan teknik elemanların konuyla ilgili eğitilmeleri. Komisyonların yıl içinde, daha sık ve örnek alma amacıyla denetimlerini sıklaştırmaları. İşletmelerden zorunlu olarak numune alınması.

Arı Islah Çalışmalarının Yetersizliği Ülkesel bazda ve yöresel ekotipleri de dikkate alan arı ıslah programlarının oluşturulması. Bakanlık, Birlik ve Üniversitelerin ortaklaşa çalışmalar yapması. Yürümekte olan ıslah çalışmalarının desteklenmesi.

Erkek Arı Üretimine Önem Verilmemesi Ana Arı Yetiştiriciliği Yönetmeliğinde bulunan “erkek arı kolonisi bulundurma” kuralının yerine getirilmesi ve denetlemelerde bunun takibinin yapılması. Islah çalışmaları kapsamında erkek arı hattı için gerekli çalışmaların yapılması.

Ülke Genelinde Kafkas Irkının Yaygın Olması Kafkas arısının, yetiştiriciliğinin uygun olmadığı yörelere önerilmemesi. Her yöreye uygun arı genotipinin geliştirilmesi için ıslah çalışmalarının başlatılması. Yöresel genotiplerin geliştirilmesi amacıyla başlatılmış mevcut çalışmaların desteklenmesi.

Yetişmiş Eleman Eksikliği Kaliteli ana arı yetiştiriciliği konusunda eğitim almış olan teknik eleman ve arıcı sayısının artırılması amacıyla ana arı yetiştiriciliği eğitimlerinin artırılması. Ana arı yetiştiriciliğinde eğitim almış eleman istihdam eden firmaların ürettikleri ana arı başına destekleme ödemelerinden yararlanmasının sağlanması.

Genç Ana Arının Öneminin Yeterince Bilinmemesi Arıcılara genç ve vasıflı ana arı kullanımının önemi konusunda eğitim ve yayım çalışmalarının sürekli olarak yapılması.

Ana Arı Yetiştiriciliğinin Destekleme Kapsamına Alınması Ana arı kullanan arıcıya kullandığı ana arı karşılığında tarımsal destekleme yapılması. Damızlıkçı ve yetiştiricilik yapan ana arı firmalarının eğitimli teknik eleman istihdamı, sattığı ana arı sayısı dikkate alınarak tarımsal destekleme kapsamına alınması.

Teşekkür Ederim