1 T.C. Yükseköğretim Kurulu “ TANINMA, DİPLOMA EKİ-AKTS, UYGULAMALARI” 15 Haziran 2011, GALATASARAY Üniversitesi, İSTANBUL Prof. Dr. Süheyda ATALAY

 TANINMA ve ÖNEMİ  TANINMA ARAÇLARI DİPLOMA EKİ AKTS  TÜRKİYE’DE TANINMA, DİPLOMA EKİ ve AKTS ÇALIŞMALARI  DURUM TESPİTİ  SORUNLAR  YAPILMASI GEREKENLER 2 İÇERİK

3 TANINMA NEDEN ÖNEMLİ? BOLOGNA SÜRECİ YETERLİLİKLERHAREKETLİLİK TANINMA

4 GRUPLANDIRMA A- DERECENİN TANINMASI  Yükseköğretime geçiş yapmayı sağlayan yeterliliklerin tanınması  Yabancı bir ülkenin yüksek öğretim yeterliliklerin tanınması  İki veya daha fazla ülkede yürütülen ortak derecelerin tanınması  Önceki öğrenmenin tanınması B- HAREKETLİLİK KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN EĞİTİMİN TANINMASI  Yurt dışındaki başka bir eğitim kurumunda gerçekleştirilen eğitimin kendi kurumundaki bir öğrenim süresinin yerine sayılmasıdır.  Öğrenme kazanımları (çıktıları)temel alınarak gerçekleştirilir. Bu durumda tanınmanın anlamı, belirlenen öğrenme çıktılarına ulaşmak için başka bir kurumda kazanılan kredilerin sayısının kendi kurumunda bu öğrenme çıktılarını kazandırmak için tahsis edilen kredilerin sayısı ile yer değiştirilmesidir. TANINMA

5 DAYANDIĞI TEMEL  Lizbon Tanıma Sözleşmesi (LTS) Lisbon Recognition Convention (LRC) TANINMA

TANIMA ARAÇLARI ÖĞRENİM SÜRELERİNİN VE DİPLOMALARIN TANINMASI  AVRUPA KREDİ TRANSFER SİSTEMİ (AKTS,ECTS) kredisinin yükseköğretim kurumlarında doğru kullanımı. (Mesleki eğitim ve öğretim için yeni bir kredi sistemi deneme aşamasındadır(ECVET))  DİPLOMA EKİ (DE, DS)  EUROPASS Yeterliliklerin şeffaflığı için çerçeve belge

7  11Nisan 1997 yılında yürürlüğe giren bu sözleşmeyi Türkiye tarihinde imzalamış, sözleşme o tarihinde yürürlüğe girmiştir.  Hazırlanan bu sözleşmeye imza atan ülke sayısı:47  Sözleşme ile ulusal mevzuat arasındaki uyuşmazlıkları kaldırmak amacıyla yeni “Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği” hazırlanmış ve 11 Mayıs 2007 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. LİZBON TANIMA SÖZLEŞMESİ (LTS) TÜRKİYE’DE TANINMA ÇALIŞMALARI

8 TANIMA AĞLARI  NARIC -National Academic Recognition Information Centers  ENIC- European Network of National Information Centers  NARIC, Yabancı bir ülkede alınan derecelerin ve öğrenim sürelerinin akademik olarak geliştirilmesini, ENIC ise akademik yeterliliklerin tanınması alanında ortak tutum amacıyla geliştirilmiş ağlardır.  Türkiye ENIC/NARIC Merkezi, YÖK bünyesinde yapılandırılmıştır.  2003 yılından beri faaliyet göstermektedir. TÜRKİYE’DE TANINMA ÇALIŞMALARI

9 DİPLOMA EKİ  Türkiye’de Diploma Eki uygulamasına Yükseköğretim Kurulu’nun tarihli genel kurul toplantısında almış olduğu karara göre öğretim yılı itibariyle başlanmıştır. Buna göre, akademik yılından itibaren yükseköğretim kurumları mezun olan öğrencilerine diplomalarına ek olarak, yaygın olarak konuşulan bir Avrupa dilinde hazırlanmış Diploma Eki’ni ücretsiz ve otomatik olarak vermek zorundadır. AKTS  Bologna Süreci’nin Türkiye’de uygulanması aşamasında AKTS önemli bir çalışma alanıdır. Bu kapsamda, yükseköğretim kurumlarında hem AKTS’nin uygulanışından, hem de öğrencilerin AKTS hakkında bilgilendirilmesinden sorumlu olmak üzere AKTS kurum koordinatörleri ve her fakülte/bölüm için de ayrı AKTS bölüm koordinatörleri belirlenmiştir. EUROPASS  Europass, iş gücü piyasasında yer alan ve hayat boyu öğrenmeyi benimseyen bireylere, 5 belgelik bir portföy içeren Europass portalını kullanarak Ulusal Europass Merkezleri ağı aracılığıyla sağlanan bir hizmettir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, MYK, 2008’den beri Ulusal Europass Merkezi olarak görev yapmaktadır. TÜRKİYE’DE TANINMA ÇALIŞMALARI

DİPLOMA EKİ 10 Önlisans % Lisans % Lisansüstü % Bütün mezunlara ücretsiz verilmektedir İsteyenlere ücretsiz verilmektedir Hayır, henüz vermiyoruz; ancak diploma eki vermek için çalışmaları başlatmış durumdayız Diploma eki çalışmalarına başlamak için henüz bir çalışmamız yok Diğer 108

11 TÜRKİYE’DE TANINMA ÇALIŞMALARI AKTS Önlisans % Lisans % Lisansüstü % Sadece AKTS (ECTS)887 Hem AKTS, hem ulusal kredi sistemi Sadece ulusal kredi sistemi (AKTS ile uyumlu)25 27 Sadece ulusal kredi sistemi (AKTS ile uyumlu değil)1199 Diğer111

TÜRKİYE’DE TANINMA ÇALIŞMALARI 12 LİSANS Not ÇizelgesindeDiploma Ekinde EvetHayırEvetHayır Sadece ‘Geçti/Başarılı’ - ‘Geçmedi/Başarısız’ şeklinde belirterek %9%91%5%95 Aldığı krediyi ve notu kendi not sistemimize dönüştürerek %54%46%34%66 Aldığı krediyi ve notu olduğu gibi geçerek%4%96%3%97 Aldığı ders yerine eşleniğinin adını yazarak%39%61%24%76 Aldığı dersin adını olduğu gibi yazarak%19%81%15%85 Aldığı krediyi alması gereken toplam krediden düşürerek %18%82%12%88 Aldığı krediyi kendi sistemimizde herhangi bir dersin yerine saymayıp, ancak ilave bir kredi gibi ekleyerek %1%99%0%100 Aldığı notu ortalama hesaplanırken ilave bir not olarak ekleyerek %1%99%1%99 Yurtdışına giden öğrencimiz yok%13%87%12%88 Diğer%12%88%9%91

AKTS/DE ETİKETİ Etiket Türü 2009 Yılı2010 Yılı Etiket alan Türk Üniversite Sayısı AKTS2352 DE535211

SORUNLAR: 1-TANIMA ARAÇLARI  AKTS Kredilerinin Belirlenmesi? TYYÇ TemelAlanYeterlilikleri Program Yeterlilikleri Ders Öğrenme Kazanımları İŞ YÜKÜ AKTS  Diploma Eki’nin Tüm Mezunlara Ücretsiz Verilmesi?

SORUNLAR: 2-TANIMA FORMAL ÖĞRENME  Üçlü bir mutabakatın olmaması AKTS tanınma araçlarından olan Öğrenim Anlaşması öğrencinin başka kurumda aldığı eğitimi yansıtmamaktadır. Yani öğrenci ve her iki kurumun akademik koordinatörlerinin yapılan eğitimle ilgili olarak üçlü bir mutabakatı bulunmamaktadır.  Güncelleme Hareketlilik periyodunun başlamasından önce yapılan öğrenme anlaşması, ortaya çıkan fiili duruma göre güncellenmemiştir. Bu durumda gönderen kurumun başka bir eğitim kurumunda alınan eğitimi tanıma gibi bir zorunluluğu bulunmamaktadır.

SORUNLAR: 2-TANIMA FORMAL ÖĞRENME  Esneklik sağlanmaması Bazı kurumlar başka bir kurumda alınan dersle kendi kurumundaki dersin içeriğinin mutlaka aynı olmasını şart koşmaktadır. Bu durumda da hareketlilik için istenen esneklik sağlanamamaktadır.  Krediler arasında ciddi farklılıklar olması Başka kurumda alınan eğitimi kendi sistemlerindeki ders ve kredilere dönüştürerek tanıma yapan kurumlarda programların birbiriyle uyumlu ve karşılaştırılabilir olmaması durumunda kazanılan kredilerin sayısı kendi kurumundaki kredilerin sayısından önemli ölçüde az veya fazla olmaktadır.

SORUNLAR: 2-TANIMA FORMAL ÖĞRENME  Notların dönüştürülmesi Akademik tanınmada karşılaşılan diğer bir problem de başka kurumda alınan eğitime ait notlar karşı kurumdan AKTS Notlandırma Sistemi’ne (ECTS Grading Scale ) göre gönderilmemektedir. Bu durumda öğrencisini gönderen kurum gelen notları AKTS notlarına çevirme konusunda bireysel çözümler üretmeye zorlanmaktadır.

SORUNLAR: 2-TANIMA ESNEK (INFORMAL, NONFORMAL) ÖĞRENME  Recognition of Prior Learning Sertifikaya veya Tecrübeye dayalı olarak kazanılan yeterliliklerin tanınmasındaki prosedürlerin henüz belirli olmaması

TANIMA İLE İLGİLİ SORUNLARI AZALTMAK İÇİN  Öncelikle yerine getirilmesi gereken, hareketliliğin gerçekleştirileceği programların birbiri ile uyumlu ve karşılaştırılabilir olmasına dikkat edilmesi hususudur.  Programların genel olarak karşılaştırılabilir ve uyumlu olmadığı durumlarda mutlaka gözden geçirilmesi gereklidir, ulusal yeterlilikler, temel alan yeterlilikleri ve bunlara bağlı olarak program çıktıları oluşturularak programlar uyumlu ve karşılaştırılabilir hale getirilmelidir.  Programlara secmeli dersler ve bitirme projesi gibi derslerle esneklik kazandırılması yerinde olur. Seçmeli derslerin programdaki derslerin % 25 ini oluşturması gibi.

TANIMA İLE İLGİLİ SORUNLARI AZALTMAK İÇİN  Öğrencilerin hareketlilik dönemi sonunda dönüşlerinde bir sıkıntı yaşamamaları için yurt dısında alınan derslerin burada hangi derslere karşılık geleceğinin bastan belirlenmesi gerekir. Aynı ders öğrenme çıktıları noktasından karşılaştırılırsa birden fazla derse esdeğer olabilir veya birden fazla ders tek bir derse eşdeğer olabilir.  Ders ve kredi eşleştirmeden ziyade öğrenme çıktılarının eşdeğerliğine bakılarak tanıma yapılması gerekir.

TANIMA İLE İLGİLİ SORUNLARI AZALTMAK İÇİN Önceki Öğrenilenlerin Tanınması  Ulusal yeterlikler çerçevesinde önceki öğrenmenin tanınmasını içerecek düzenlemeler  Bazı yüksek öğretim programı gerekliliklerinden muafiyet için üniversite öncesi öğrenmenin tanınmasına ilişkin prosedür ve ulusal ilkeler Y

SONUÇ  Türkiye Yüksek Öğretim Yeterlilikleri, Temel Alan Yeterlilikleri, Program Yeterlilikleri ve Öğrenme Kazanımları’na dayalı etkin ve verimli tanıma prosedürlerinin geliştirilmesi gerekmektedir.

İlginiz için teşekkür ederim…..