BILM454 – XML ve XML Web Servisleri Dağıtık Bilgi İşleme alt yapıları Öğretim Görevlisi Ertan Deniz Ertan.deniz70@gmail.com

Ajanda Dağıtık bilgi işleme Bilgi sistem mimarileri (One – Tier, Client/Server,Middleware) Internet Protokolleri Mesajlaşma Kurumsal Uygulama Entegrasyonu (Enterprise Application Integration - EAI)

Referanslar hakkında Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008. (Kitap sunumundan uyarlandı.) Kenneth M.Anderson, CSCI 7818 – Distributed Information Systems Section http://www.cs.colorado.edu/~kena/classes/7818/f06/lectures/02/index.html Diğer kaynaklar için, referanslar bölümüne bakınız.

Dağıtık bilgi işleme Dağıtık sistem, mesajlar ile haberleşmenin sağlandığı, birbirine bağlı heterojen bilgisayarlar topluluğu olarak tanımlabilir. Kullanıcı karşısında, tek ve entegre bir yapı görmektedir. (Tranparency) Dağıtık sistemlerin önemli özelliklerinden birisi, prosesler tek bir işlemci üzerinden çalıştırılmayabilirler. Birden fazla işlemci kullanılabilir. Bu özelliğin gerçekleşmesi için, prosesler arası iletişim mekanizmasına ihtiyaç vardır. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Dağıtık bilgi işleme Web servisleri, bir çeşit dağıtık bilgi sistemidir. Dağıtık sistemlerin geçmişte nasıl gelişim gösterdiği ele alınarak, Web Servislerinin çözmeye çalıştığı problemler ve karşılaşılan tasarım kısıtları anlaşılabilir. Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003

Ajanda Dağıtık bilgi işleme Bilgi sistem mimarileri (One – Tier, Client/Server,Middleware) Internet Protokolleri Mesajlaşma Kurumsal Uygulama Entegrasyonu (Enterprise Application Integration - EAI)

Katmanlar Kullanıcılar (Clients) sunum katmanı üzerinden sistem ile etkileşime geçerler. İş mantığı katmanı, uygulamanın ne yaptığını belirler. İş kuralları ve işlem süreçlerini çalıştırır. İş mantığ bir çok şekilde olabilir : Programlar, Kısıtlar,İş akışları Kaynak yöneticisi temelde veritabanıdır. Fakat, doküman yönetim sistemi veya diğer veri yönetim sistemleride olabilir. Verinin saklanması, indekslenmesi ve erişimi gibi fonksiyonları yönetir. Kenneth M.Anderson C7818 Lecture Slides . (Adapted from the book Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003)

Tek katmanlı mimari Sunum katmanı, iş katmanı ve kaynak yönetim katmanı tek katmanda yer alır. Kullanıcılar ve programlar aptal (dumb) terminaller vasıtasıyla sisteme erişirler. Ekran arayüzü bilgi sistemi tarafından kontrol edilir. Bu tipik bir Mainframe mimarisidir ve çeşitli avantajlar sunar : Kullanıcı ve bilgi sistemi arasında ortam bilgileri (context) taşınmaz. Her şey merkezileştirilmiştir. Kaynakların yönetimi ve kontrol edilmesi daha kolaydır. Tasarım optimize edilebilebilir. (Katmanlar üzerinde çalışarak) Kenneth M.Anderson C7818 Lecture Slides . (Adapted from the book Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003)

2 Katmanlı : Client / Server Bilgisayarlar daha güçlü bir hale geldikçe, sunum katmanının, kullanıcı bilgisayarına taşınması mümkün oldu. Bu durumun çeşitli avantajları var : Kullanıcı bilgisayarları (Clients) birbirinden bağımsız olabilir. Daha gelişmiş sunum katmanları hazırlamak için, kullanıcı bilgisayarında bilgi işleme gücü kullanılabilir. Bu şekilde, sunucudaki bilgi işleme gücü de , başka amaçlar için kullanılabilir. API (Application Program Interface) kavramı ortaya çıkmıştır. API, sistemin dışarıdan çağırılmasına imkan sağlayan arayüzdür. Kaynak yöneticisi, sadece uygulama iş mantığı katmanı tarafından kullanılır. (1 Kullanıcı) Bu durum, performansın artmasına katkı sağlar. Çünkü, çoklu kullanıcı bağlantı yönetimi ve oturum bilgileri yönetimi gerçekleştirilmez. . Kenneth M.Anderson C7818 Lecture Slides . (Adapted from the book Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003)

2 Katmanlı : Sunucu API Client/Server sistemleri servis kavramını tanıtmıştır. (Kullanıcı, sunucu tarafından sağlanan servisi çağırır.) Kullanıcı işlemleri (Client Processes) = Servisi kullanan Sunucu işlemleri = Servis sağlayıcısı Client/server sistemleri servis arayüzü kavramını da tanıtmıştır. (Kullanıcı servisi nasıl çağıracak.) Sunucu tarafından sağlanan servislerin arayüzleri toplamı, Sunucu API sini oluşturmaktadır. Kenneth M.Anderson C7818 Lecture Slides . (Adapted from the book Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003)

2 Katmanlı: Avantaj ve Dezavantajlar Yükün bir kısmı sunucudan, kullanıcı bilgisayarlarına dağıtılır. Sunucu içindeki işlemler, 1 katmanlı mimaridaki gibi bütünleşik bir yapıda gerçekleştirilir. (Same Scope) Sunucu tasarımı hala sıkı bağlı (Tightly Coupled) bir yapıda ve sunum katmanı ile ilgili hususlar atlanarak, optimize edilebilir. Yazılım mühendiliği bakış açısı ile yönetimi kolay. Dezavantajları Bir tek sunucu, sınırlı sayıda kullanıcı bilgisayarlarını yönetebilir. Kullanıcı bilgisayaları (Clients) çeşitli sunum katmanı modelleri ile sunuculara bağlanabilirler. İki farklı sisteme bağlanmak için, 2 sunum katmanına ihtiyaç vardır. Sunucuda hata olduğunda, hiç bir kullanıcı çalışamaz. Aynı sunucu kaynağı kullanıldığı için, kullanıcıların oluşturdukları yükler, diğer kullanıcıları etkiler. Kenneth M.Anderson C7818 Lecture Slides . (Adapted from the book Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003)

Üç katmanlı : Middleware 3 katmanlı mimaride katmanlar tamamıyla birbirinden ayrılmıştır. 3 Katmanda dağıtık yapıdadır. Middleware, tüm alt sistemleri kapsayan,ek bir iş katmanı tanıtır: Bu şekilde, Middleware sistemi : Kullanıcı sistemlerinin bilmesi gereken arayüzleri azaltarak, tasarımı basitleştirir. (Platform detayları) Tüm alt sistemlere şeffaf (Transparent) erişim imkanı sağlar. Uygulama gereksinimlerini karşılayacak, üst seviye iş katmanı sağlar. (Ortak kullanılabilir servisler ; Kimlik belirleme, Güvenlik, Süreklilik) Kaynakların bulunmasını, erişimi ve sonuçların üretilmesini sağlar. Kenneth M.Anderson C7818 Lecture Slides . (Adapted from the book Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003)

3 Katmanlı : Middleware Middleware sistemleri, diğer mimarilere göre geliştirilmiş uygulamaların entegrasyonuna imkan sağlar. Kenneth M.Anderson C7818 Lecture Slides . (Adapted from the book Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003)

N- Katmanlı : Web Mimarisi N-katmanlı mimari ; farklı 3 katmanlı mimarideki sistemlerin bağlanması ve / veya kullanıcılara, sisteme Web üzerinden erişim imkanı tanınması ile oluşturulur. Web katmanı, başlangıçta bilgi sisteminin dışındaydı. (Tam bir ek katman) Bugün, sunucu tarafındaki sunum katmanına dahil edilmiştir. Web katmanının eklenmesi ile, “Application Servers – Uygulama sunucuları” kavramı kullanılmaya başlanmıştır. (Web erişimi destekleyen Middleware sistemi) Kenneth M.Anderson C7818 Lecture Slides . (Adapted from the book Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003)

Ajanda Dağıtık bilgi işleme Bilgi sistem mimarileri (One – Tier, Client/Server,Middleware) Internet Protokolleri Mesajlaşma Kurumsal Uygulama Entegrasyonu (Enterprise Application Integration - EAI)

Internet Protokolleri Internet protokolleri, Internet üzerinde veri taşıma yöntemleridir. Internet protokolleri, dağıtık sistem bileşenlerinin kendi arasında ve diğer sistemlerin bileşenler ile iletişimin gerçekleşmesi için standartları tanımlarlar. Internet üzerinde verinin güvenli bir şekilde dağıtımını sağlayan, en yaygın kullanılan Internet protokolü, TCP / IP' dir. (Internet protokolü üzerindeki, Ulaştırma kontrol protokolü) Internet protokolü (IP, paketlerin bir bilgisayardan diğerine güvenliğini sağlamadan teslimini sağlar. (Connectionless – kalıcı bağlantı yok.) IP, paketin hedef noktaya ulaştırılması, ulaştırma süresi, çoklu paketlerin gönderilme sırasına uygun bir sırada ulaştırılması gibi konularda garanti vermez. Ulaştırma kontrol protokolü (TCP), bağlantı ve güvenilirlik özelliklerini ekler. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

TCP/IP protocol modeli ve OSI Referans Model ilişkisi Veri bağlantı katmanı (Data Link Layer), gerçek ağ donanımı için arayüz sağlar. Internetwork katmanı, bir bilgisayardan diğeri veri bloklarının yönlendirilmesinden sorumludur.. Taşıma katmanı (Transport Layer), uygulamanın istek yapan tarafı (Client) servis sunan (Server) tarafı arasında uçtan uca veri transferini sağlar. Uygulama katmanı (Application Layer), ağ uygulamalarını desteklemekten sorumludur. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Ajanda Dağıtık bilgi işleme Bilgi sistem mimarileri (One – Tier, Client/Server,Middleware) Internet Protokolleri Mesajlaşma Kurumsal Uygulama Entegrasyonu (Enterprise Application Integration - EAI)

Mesajlaşma Dağıtık sistemler ve uygulamalar arasında iletişim mesajlar ile sağlanır.Mesajlaşma alt yapısı ile, programlar arası güvenli, yüksek hızlı ve asenkron, iletişim imkanı vardır.. İki proses arasında mesajların geçişi için 2 iletişim işlemi bulunmaktadır. (Send : Göndermek, Receive : Almak). Serileştirme (Marshalling / Serialization), yapılandırılmış verilerin iletişim ağı üzerinden taşınabilmesi ve alıcı uçta tekrar orjinal olarak oluşturulabilmesi için bayt dizileri haline getirilmesi işlemidir. Serileştirme işleminden geri donüş (Unmarshalling,deserialization), alıcı noktaya gelen serileştirilmiş verinin, yapılandırılmış karşılığına dönüştürülmesi işlemidir. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Senkron ve asenkron mesajlaşma Mesaj iletişiminin iki temel modu vardır: Senkron iletişim – Çalışır vaziyette olan iki uygulama sistemi arasında gerçekleşir. Senkron iletişimi başlatan uygulama tarafında, çalışma akışı durdurulur.. Asenkron iletişim – Asenkron iletişimini başlatan uygulama, gönder ve unut yaklaşımını takip eder. Bu şekilde, mesaj gönderilmesi işleminden sonra, uygulama akışı devam eder. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Uzaktan metod çağırma (RPC - Remote Procedure Calls) RPC programlar arası iletişimin temel bir iletişim şeklidir. Talebi gerçekleştiren uygulama, senkron iletişim modelini kullanır. (Talep et ve cevabı bekle). Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Uzaktan metod çağırma Dağıtık iletişim için yordam (procedure) çağırılmasının model olarak kullanılması. Bazı hususlar Bunu, nasıl programcıya görünmez yapabilirim ? Parametre geçişi ile ilgili yapısal detaylar nelerdir ? Sunucuların nasıl bağlanılır (Bulma ve bağlanma) ? İşletim sistemi, mimari yapılar ve dil gibi farklılıklar nasıl desteklenir ? Nasıl iyi bir performans elde edebilirim ? Geoffrey M. Voelker, CSE 120 – Principles of Operating Systems Lecture,2000

Uzaktan Metod çağırma (RPC) Modeli Sunucu arayüzü, arayüz tanımlama dili (IDL – Interface Definition Language) kullanılarak tanımlanır. Bu tanım içinde, çağırılabilir tüm sunucu metodlarının isimleri, parametreler ve tipleri yer almaktadır. Derleyici tanım dokümanını okur ve her sunucu metodu için 2 adet yordam üretir. (Kullanıcı ve Sunucu taslak yordamları – Stub procedures) Sunucu programcısı, çağırılacak olan sunucu metodunu geliştirir ve derleyici tarafından üretilen taslak sunucu (stub) metodu ile ilişkilendirir. Kullanıcı (Client) programcısı, kendi tarafındaki metodu geliştirir ve derleyici tarafından üretilen taslak kullanıcı (stub) metodu ile ilişkilendirir. Kullanıcı ve sunucu tarafı için üretilen taslak yordamlar, kullanıcı ve sunucu arasındaki iletişimin tüm detaylarını yönetmekten sorumludurlar. Geoffrey M. Voelker, CSE 120 – Principles of Operating Systems Lecture,2000

RPC taslak yordamları (Stubs) Kullanıcı tarafındaki taslak yordamı (Client Stub), bu yordamı çağıran metoda (Client Method) sanki bir sunucu yordamını çağırıyormuş gibi gözükür. Sunucu tarafındaki taslak yordamı (Server Stub), onu çağıran sunucu metoduna, sanki kullanıcı metodunu çağırıyormuş gibi gözükür. Kullanıcı programı, sunucu metodunu çağırdığını düşünür. Aslında, o kullanıcı tarafındaki taslak yordamı çağırıyor. Sunucu metodu, kullanıcı tarafından (Client) çağırıldığını düşünür. Aslında, o sunucu taslak yordamı (Server Stub) tarafından çağrılıyor. Taslak yordamları birbirlerine mesaj göndererek, uzaktan metod çağırma iletişiminin şeffaf olarak gerçekleşmesini sağlarlar. (Transparent) Geoffrey M. Voelker, CSE 120 – Principles of Operating Systems Lecture,2000

RPC Örneği Parametrelerin dönüşü, okların ters yönde hareketi ile gerçekleştirilir. Geoffrey M. Voelker, CSE 120 – Principles of Operating Systems Lecture,2000

Noktalar arası RPC entegrasyonları (Sıkı bağlı – Tightly Coupled) RPC tarzındaki programlama, uygulamaların sıkı bağlı olmasına yol açar. (Senkron iletişim) RPC ortamında, her uygulama diğer tüm uygulamaların arayüzleri ile ilgili tüm detayları bilmek durumundadır. Bunlar, metodlar ve metodlar ile ilgili adı ve parametreleri gibi bilgilerdir. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

RPC Özeti RPC dağıtık uygulamaların iletişiminde, en genel modeldir. DCOM, CORBA, Java RMI, gibi teknolojiler olarak kullanıma sunulmuştur. Aynı sunucu üzerinde, uygulamaların iletişiminde de kullanılır. RPC, dağıtık programlama için dil desteğidir. (RPC kütüphaneleri) RPC ortamında, sunucu tanım dokümanı (IDL dokümanı) üzerinden, kullanıcı ve sunucu taslak yordamlarını üreten derleyici kullanılır. Taslak yordamları, serileştirme (Marshalling, Serialization) , serileştirmenin geri dönüştürülmesi (Unmarshalling,DeSerialization), mesaj gönderilmesi, alınması ve cevaplanması gibi işlemleri gerçekleştirirler. Geoffrey M. Voelker, CSE 120 – Principles of Operating Systems Lecture,2000

Asenkron iletişim Asenkron iletişimi tercih eden uygulama, diğer uygulamalara nasıl erişeceği konusundaki detayları bilmesine gerek kalmaz. Bu tarz iletişim, uygulamalar arası gevşek bağlı (Loose Coupling) imkanı sunmaktadır.. Her katılımcı çok adımlı işlem süreçlerinde, mesaj sistemine mesaj gönderebilme imkanının sağlanması durumuna ihtiyacı vardır.. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Sakla ve zamanında iletme, mesajlaşma yapısı Sakla ve zamanında ilet yönteminde, gönderici uygulama tarafından mesajlar, mesaj kuyruğunda saklanır ve gerektiğinde alıcı uygulama tarafından kuyruktan alınırlar. Alıcı uygulama alana kadar, mesaj kuyrukta bekletilir. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Yayıncı / Abone Mesajlaşması Bilgiyi üreten uygulama, bu bilgiye abone olan diğer tüm uygulamalara, bilgiyi yayınlar. Yeni bilgileri içeren mesajlar, yayınlayan uygulama tarafından, her bir abonenin mesaj kuyruğuna koyulur. Her uygulama, farklı bilgiler için, yayıncı veya abone rollerinden birini alabilir. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Olaya dayalı işleme mekanizmaları Geniş alan ağlarında çalışan modern uygulamalarda, asenkron çalışma biçimi, farklı platformlar arası entegrasyon ve gevşek bağlı sistem yapıları gibi özellikler vardır. Bu uygulamalar için,olay bildirim mekanizmaları gereklidir.. Olay bildirim mekanizmaları karşılıklı olarak çoklu (many to many) iletişim ve entegrasyon imkanı sunar. Olay bildirim yapısında 2 çeşit müşteri vardır : bildirimleri üretenler, ve Bildirimleri takip edenler. Bir müşteri (kullanıcı) uygulaması her iki mod da davranabilir. Olay bildirim servisi, yayıncı-abone asenkrın mesajlaşma yapısını kullanır. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Asenkron istek/cevap mesajlaşma yapısı Asenkron mesajlaşma mekanizmaları "işlemi başlat ve unut" mesaj prensibini takip eder. Mesajı gönderen uygulama kendi işine devam eder. Gönderen uygulama, mesajın güvenle hedefine ulaşacağını kabul eder. Bu mesajlaşma şekli, istek/cevap işlemlerinin yapılmasına engel değildir. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Mesaj temelli ara katman (MOM –Mesaj Oriented Middleware) MOM, genel iletişim kanalı kullanarak, uygulamalar arasında veri geçişi sağlayan bir alt yapıdır. Mesajların gönderilmesi ve alınması asenkron olarak gerçekleştirilir. Mesajlaşma sistemi, müşteriler arasında bağlantı noktalarını yönetmekten sorumludur. Diğer bir sorumluluğu da, bağlantı noktları arasındaki çoklu iletişim kanallarının yönetilmesidir.. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Mesaj temelli ara katman (MOM –Mesaj Oriented Middleware) MOM aşağıdaki fonksiyonları sağlar: olaya dayalı işleme (Event Driven Processing), Yayıncı-Abone modeli; Mesajların güvenliği ve serileştirilmesi (Serialization); Fiziksel isim ve adreslerden metin (konu temelli) isim ve özelliklerin elde edilmesi; Çoklu iletişim protokolleri (Sakla ve zamanında ilet, İstek/Cevap,Yayıncı/Abone) Mesajlaşma sunucusu, uygulamalar arası, 1 noktadan – çok noktaya,çok noktandan bir noktaya,çok noktadan-çok noktaya mesaj dağıtımı yapan, ara bir katmandır. Mesajların yayıncıları ve aboneleri arasındaki sözleşmeleri kaydeder ve yönetir. Mesajlaşma sunucusunun diğer fonksiyonları : Mesaj donüştürme, iş kuralı işleme, yönlendirme servisleri,isimlendirme servisleri,Adaptör servisleri, Havuz (Repository) servisleri,Olaylar ve uyarı mesajları. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Ajanda Dağıtık bilgi işleme Bilgi sistem mimarileri (One – Tier, Client/Server,Middleware) Internet Protokolleri Mesajlaşma Kurumsal Uygulama Entegrasyonu (Enterprise Application Integration - EAI)

Kurumsal Uygulama Entegraasyonu (Enterprise Application Integration - EAI) EAI, büyük hacimli verilerden ve uygulamalardan tasarruf sağlamalarına yardımcı oldu. Farklı uygulama entegrasyonlarına gerçekleştirilmesine imkan sağladı. EAI’nin hedefi kurumun uygulamalarının, birlikte çalışabilir ve entegre bir alt yapıya kavuşturmak. EAI, uygulamaların kurum genelinde, işlem süreçleri halinde entegrasyonunu mümkün hale getirir. EAI ile entegre edilmeye çalışılan, bir kurumdaki uygulamalar, kurumsal bilgi sistemleri olarak adlandırılırlar. Bu sistemler aşağıdaki sistemleri içermektedir : Özel uygulamalar Kullanımı devam eden önceki nesil mevcut uygulamalar (Legacy) Kurumsal Kaynak Planlama Sistemleri Müşteri İlişki Yönetim sistemleri Yoğun işlem hacimli sistemler. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Kurumsal Uygulama Entegraasyonu (EAI) EAI, mesaj temelli arakatman sunucusu teknolojisi, iş süreç ve yardımcı araçlar ile hızlı ve sağlam iletişim omurgası kullanır. MOM, mesaj akışı ve mesajların uygulamalar arasında değişimi için kullanılır. MOM tarafından sağlanan özellikler ; Mesaj dönüştürme Mesajların saklanması ve yönlendirilmesi iş kurallarının uygulanması ve olaylara karşılık verilmesi. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

e-İş entegrasyonu Alt yapısında EAI kullanılan, E-İş entegrasyon çözümlerinin sayısı artmaktadır. Bu çözümler, iş ortakları arasında farklı olarak yürütülen süreçleri bağlama imkanı sağlarlar. Kurum içindeki sistemler, müşterilerin, tedarikçilerin ve iş ortaklarının sistemleri ile bilgi alışverişi yapabilirler. Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008

Referanslar Michael P. Papazoglou, Web Services, 1st Edition, © Pearson Education Limited 2008. (Book Slides) Kenneth M.Anderson, CSCI 7818 – Distributed Information Systems http://www.cs.colorado.edu/~kena/classes/7818/f06/lectures/02/index.html Gustavo Alonso, ETH Zürich, Web Services: Concepts, Architectures and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2003 Geoffrey M. Voelker, CSE 120 – Principles of Operating Systems Lecture,2000

Sorular İlginize teşekkürler...