BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİĞİN DE BÖBREK YETMEZLİĞİNE YAKLAŞIM DR RUHSAR UÇAR MERSİN DEVLET HASTANESİ HEMODİYALİZ ÜNİTESİ

Kronik Böbrek Hastalığı (Klinik / Toplumsal Önemi) Sık görülen, Morbiditesi ve mortalitesi yüksek olan, Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Sosyo-ekonomik yükü büyük olan, Farkındalığı ve erken tanı olasılığı düşük, Ancak, zamanında fark edildiği zaman önlenebilen veya hiç olmazsa geciktirilebilen bir hastalıktır.

5 Böbrek yetmezliği <15 (KDIGO 2005, NICE 2008) Kronik Böbrek Hastalığı-Evreler Evre Tanım GFH (mL/dk/1.73 m2) 1 Böbrek hasarı ≥90 (Normal veya artmış GFH ile birlikte) Hafif GFH azalması (böbrek 60-89 hasarı kanıtları ile birlikte) 2 Orta düzeyde GFH azalması 3 30-59 4 Ağır GFH azalması 15-29 5 Böbrek yetmezliği <15 (KDIGO 2005, NICE 2008)

Serum Kreatinine Dayanan GFH Hesaplamaları Cockcroft-Gault eşitliği CCr(mL/dk)= (kadın ise 0.85 ) Kısa MDRD Çalışması eşitliği GFH(mL · dk-1 / 1.73 m2)=186x(SCr)-1.154x(Yaş)-0.203 x (kadınsa 0.742) x (siyah ise 1.210 ) CCr kreatinin klirensini; MDRD, Modification of Diet in Renal Disease; ve SCr, serum kreatinini in mg/dL. Yaş yıl, ağırlık kilogram. x

Türkiye’ de Diyaliz Hasta Sayıları

Diyaliz hasta sayısı için 2015 yılına projeksiyon % 10

Türkiye’ de SDBY (RRT Gerektiren) Sıklığı pmp (Milyon nüfus başına;pmp)

Toplum Bazlı Epidemiyolojik Çalışmalar Ülke Tasarım Olgu sayısı MA Oranı,% KBH Oranı,% NHANES III ABD CS/L 15,626 12 11 PREVEND Hollanda 40,000 7 - NEOERICA İngiltere CS/Hizmet bazlı 130,226 11(K), 6(E) HUNT II Norveç CS 65,181 6 10 EPIC- Norfolk 23,964 MONICA- Augsburg Almanya 2,136 8 AusDiab Avustralya 11,247 Taiwan Tayvan 462,293 Beijing Çin 13,925 13 Takahata Japonya 2,321 14 CREDIT Türkiye 10,872 10,2; A:2 15,7 Comprehensive Clinical Nephrology 4th Ed. 2010 pp:908

TÜRKİYE’NİN BÜYÜK SORUNU ERİŞKİNLERDE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI % 15.7 TÜRKİYE’DE 7.317.315 ERİŞKİN KRONİK BÖBREK HASTASI VAR HER 6-7 ERİŞKİNDEN BİRİSİ KRONİK BÖBREK HASTASI TÜRKİYE’DE 2.369.059 ERİŞKİNDE EVRE 3-5 KRONİK BÖBREK HASTALIĞI VAR HER 20 ERİŞKİNDEN BİRİSİNDE KRİTİK GFH AZALMASI VAR CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Türkiye’de Kronik Böbrek Hastalığının Farkındalığı CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

CREDİT çalışması 2005 yılında Sağlık Bakanlığı ve TÜBİTAK onay ve desteğiyle Türk Nefroloji derneği önderliğinde KBY’nin prevalansının ve boyutlarının saptanması için başlatılmıştır. 2009 yılında tamamlanmıştır.

Amaçlar BİRİNCİL AMAÇ İKİNCİL AMAÇ 18 yaş üzerindeki bireylerde kronik böbrek hastalığı (KBH) prevalansını ülke genelinde cinsiyet, yaş, yerleşim yeri ve coğrafi bölge gibi alt gruplarda belirlemek. İKİNCİL AMAÇ Kronik böbrek hastalığına eşlik eden hipertansiyon, diyabet, obezite, metabolik sendrom, dislipidemi ve hiperürisemi sıklıklarını saptamak. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

YÖNTEMLER 18 yaş üzeri, Küme örneklem yöntemi ile 10.748 erişkin çalışmaya alınmıştır. Farklı düzeyde tabakalara(Bölge, İl, Kent/Kır ,yaş grupları, haneden alınan birey sayısı) kotalar uygulanmıştır. Her coğrafi bölgeden 2-5 İl çalışmaya alındı. Çalışma toplam 23 İl de gerçekleşti. (18 yaş üstündeki popülasyon 46.543.409 dur).

İNSİDANS: Risk altındaki nüfusta hastalığı yeni edinenlerin, yani yeni olguların sayısıdır. PREVALANS: Risk altındaki nüfusta hastalığa sahip olguların sayısıdır.

Türkiye’de kronik böbrek hastalığı prevalansı

Yaş gruplarına göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Yerleşim yerine göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Bölgelere göre kronik böbrek hastalığı prevalansı p<0.001

RRT Gerektiren SDBH nda Primer Etyoloji %

Hemodiyaliz Hastalarında DM ve HT Oranları %

Kronik böbrek hastalığı ile ilişkili risk faktörlerinin sıklığı

Eşlik eden hastalıkların tanısı HİPERTANSİYON Tanı almış olma Kan basıncı ≥140/90 mmHg DİABETES MELLİTUS Tanı almış olma Açlık plazma glukozu ≥126 mg/dl BOZULMUŞ AÇLIK GLUKOZU Açlık plazma glukozu 100-125 mg/dl

Eşlik eden hastalıkların tanısı OBEZİTE Vücut kitle indeksi ≥30 kg/m2 Obez Vücut kitle indeksi 25-29.9 kg/m2 Fazla kilolu ABDOMİNAL OBEZİTE (Bel Çevresi) Kadınlarda ≥88 cm Erkeklerde ≥102 cm DİSLİPİDEMİ Lipid düşürücü ilaç kullanımı veya lipid profili Total kolesterol >240 mg/dl LDL-kolesterol >130 mg/dl HDL-kolesterol <46 mg/dl (kadınlarda) <40 mg/dl (erkeklerde) Trigliserid >150 mg/dl

Eşlik eden hastalıkların tanısı METABOLİK SENDROM American Heart Association (AHA) kriterleri (Aşağıdaki kriterlerden üç veya daha fazlasının varlığı) Artmış bel çevresi Kadınlarda ≥88 cm Erkeklerde ≥102 cm Yüksek trigliserid düzeyi (≥150 mg/dl) Düşük HDL-kolesterol düzeyi Kadınlarda <50 mg/dl Erkeklerde <40 mg/dl Yüksek kan basıncı (≥130/85 mmHg) Yüksek açlık glukozu (≥100 mg/dl) HİPERÜRİSEMİ Serum ürik asit düzeyi >6 mg/dl (kadınlarda) >7 mg/dl (erkeklerde)

Türkiye’de Diabet Sıklığı Yüzde TURDEP-I: Satman I, et al. Diabetes Care 2002;25:1551-6 TURDEP-II

Diyabet prevalansı p<0.001

Yaş gruplarına göre diyabet prevalansı

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre diyabet prevalansı

Diyabete göre mikro ve makroalbüminüri prevalansları

Diyabete göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Kronik böbrek hastalığına göre diyabet prevalansı

Türkiye’de Diabetiklerde Farkındalık ve İlaç Kullanım Oranları 20 80 60,7 39,3 70 15 60 13,7 50 % 10 % 40 30 5 6 20 10 Genel oran Farkında olan İlaç alan İlaç almayan

Hipertansiyon prevalansı

Yaş gruplarına göre hipertansiyon prevalansı

Kan basıncı evrelerine göre serum kreatinin düzeyi p<0.001

Kan basıncı evrelerine göre glomerüler filtrasyon hızı p<0.001

Hipertansiyona göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Kronik böbrek hastalığına göre hipertansiyon prevalansı

Kan basıncı evrelerine göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre hipertansiyon prevalansı

Türk toplumunda hipertansiyonun farkındalığı ve kontrolü 60 -------------------------------------- 40 --+---- ' 30 --+---- 20 --+---- 10 --+---- 0 -'-- HT'nun farkındalığı HT ilaçlarının kullanımı Tum hipertansiflerde kontrol oranı Tedavi alanlarda kontrol oranı

Türkiye’de Artan Obezite Oranları

Yaş gruplarına göre obezite prevalansı

Obeziteye göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Kronik böbrek hastalığına göre obezite prevalansı

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre obezite prevalansı

Metabolik sendrom prevalansı

Yaş gruplarına göre metabolik sendrom prevalansı

Metabolik sendroma göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Kronik böbrek hastalığına göre metabolik sendrom prevalansı

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre metabolik sendrom prevalansı

Dislipidemi prevalansı

Dislipidemiye göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Kronik böbrek hastalığına göre dislipidemi prevalansı

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre dislipidemi prevalansı

Önemli Bir Tehlike: TUZ INTERMAP Çalışması (Arch Intern Med. 2006;166:79-87), SALTurk Çalışması

HEMODİYALİZ HASTA SAYISI Mersin Devlet Hastanesi

YAŞ VE CİNSİYETE GÖRE HASTA SAYISI Mersin Devlet Hastanesi

MERSİN DEVLET HASTANESİ KVH &KBH MERSİN DEVLET HASTANESİ

Mersin Devlet Hastanesi HT & KBH Mersin Devlet Hastanesi

Mersin Devlet Hastanesi DM & KBH Mersin Devlet Hastanesi

Mersin Devlet Hastanesi DİSLİPİDEMİ&KBH Mersin Devlet Hastanesi