Deflasyonist ve Enflasyonist Açık

Tam İstihdam Gelir Düzeyi Klasik iktisatçılara göre ekonomi sürekli tam istihdamda dengede bulunmakta, bu denge noktasından kısa süreli ayrılmalar olsa bile ekonomi kendiliğinden yeniden tam istihdam dengesine dönmektedir.

Tam İstihdam Gelir Düzeyi Keynesyen yaklaşıma göre ortaya konmaya çalışılan denge noktası ekonomide tam istihdam denge noktasını ifade etmemektedir. Nitekim Keynes'in ortaya koyduğu bu teorik yapının en önemli özelliği ekonominin noksan istihdamda da, yani tam istihdam GSMH düzeyinin altında bir noktada da dengeye gelebilmesidir.

POTANSİYEL MİLLİ GELİR (Yp) Tam istihdamda gerçekleşen üretim düzeyine denir.

Tam İstihdam Gelir Düzeyi Bir ekonomide GSMH denge düzeyi, toplam harcama fonksiyonu ile 45° doğrusunun kesiştiği yerde belirlenmektedir. Otonom harcamalarda meydana gelen bir artışın toplam harcama fonksiyonunu yukarı kaydırarak GSMH'yı yeni bir denge düzeyine çıkardığı da çarpan analizi ile ortaya konmuştur.

Tam İstihdam Gelir Düzeyi Bununla birlikte ekonomide kullanılmayan işgücü ve kapasitenin tamamı kullanılır hale geliyorsa, toplam arzın yukarı yönde toplam harcama kaymalarına yanıt vermesi güçleşir. Çünkü artık ekonomide bütün üretim faktörleri tam kullanım halindedir; toplam arzı kısa dönemde arttırma olanağı söz konusu değildir.

Tam İstihdam Gelir Düzeyi Ayrıca ekonomide hammadde ve diğer girdilerin sağlanmasında güçlüklerle karşılaşılabilir. Örneğin döviz yetersizliği yüzünden meydana gelen ithalat tıkanıklıkları hammadde ve teçhizatını yabancı ülkelerden sağlayan ekonomilerde aşılması güç darboğazlar yaratır. Bu durumda ekonomide kullanılmayan işgücü veya boş kapasite olsa da toplam arz fonksiyonu esnekliğini yitirecektir.

Deflasyonist ve Enflasyonist Açık Deflasyonist Açık

Deflasyonist Açık AE Y AE O Yd Yp Y

Deflasyonist Açık AE Y AE a Deflasyonist açık b O Yd Yp Y

Maliye Politikasının Yapısı Tam istihdam üretim düzeyi Yp düzeyinde iken, ekonomi fiilen Y üretim düzeyinde gerçekleşmektedir. İlgili şekle göre Y gelir düzeyi, tam istihdam gelir düzeyini ifade eden Yp gelir düzeyinin altında kalmaktadır. Ekonomide deflasyonist açığın kapatılabilmesi ya da mevcut harcama açığının ortadan kaldırılarak, Yp üretim düzeyine ulaşılabilmesi için, toplam harcama fonksiyonunun yukarıya doğru kaydırılarak kesikli çizgilerle gösterilen AE1 konumuna getirilmesi gerekmektedir. Toplam harcamaların AE1 konumuna gelmesi üretim düzeyini arttırarak istihdam düzeyini yükseltecektir.

Deflasyonist Açık AE Y AE1 AE a Deflasyonist açık b O Yd Yp Y

Maliye Politikasının Yapısı Devletin toplam harcama fonksiyonunu yukarıya doğru kaydırarak ekonomiyi Yp üretim düzeyine çekebilmesi için, Devlet tüketim fonksiyonunu yukarıya doğru kaydırarak, gelir düzeyinin artmasına neden olacak bir vergi indirimi (vergi oranının düşürülmesi) gerçekleştirebilir. Kamu harcamaları arttırılarak toplam harcama fonksiyonunun yukarıya doğru kayması sağlanabilir.

Maliye Politikasının Yapısı Yatırımların daha kârlı hale gelmesi için, devlet yatırımlara vergi indirimi sağlayarak şirketleri daha çok yatırım yapmaya teşvik edebilir. Bilindiği gibi planlanan yatırımlardaki artış da toplam harcama fonksiyonunu yukarıya kaydırmaktadır. Devletin maliye politikasını toplam harcamaları arttırmaya dönük olarak düzenlemesi genişlemeci maliye politikası olarak adlandırılmaktadır.

Maliye Politikasının Yapısı Eğer ekonomide yüksek oranda işsizlik varsa, devlet dolaylı ya da dolaysız yollardan özel ve/veya kamu kesimi harcamalarının arttırılmasını teşvik etmeli, yani genişlemeci maliye politikası izlemelidir.

Deflasyonist ve Enflasyonist Açık

Enflasyonist Açık AE Y AE O Yd Y

Enflasyonist Açık AE Y AE O Yp Yd Y

Enflasyonist Açık AE Y AE e Enflasyonist açık f O Yp Yd Y

Maliye Politikasının Yapısı Bir ekonomi bazen toplam harcamaların fazla olmasından ötürü de istikrarsızlık yaşayabilir. Nasıl ki bir maldan satın alınmak istenen miktar satılmak istenen miktarı aştığı zaman, o malın fiyatı artmaya başlıyorsa, toplam harcamaların gerçekleşen üretimin değerini aşması durumunda da makro ekonomik anlamda fiyatlar genel düzeyi yükselmeye başlayacaktır. Bu tür bir ekonomik ortam enflasyonist açık olarak tanımlanır. Ekonomide gerçekleşen cari üretim düzeyi Y ile, tam istihdam üretim düzeyi ise Yp ile gösterilmektedir. Dikkat edilirse planlanan toplam harcamalar gerçekleşen üretimin değerinden daha fazla olduğu için toplam harcamaların düşürülmesi gerekmektedir.

Maliye Politikasının Yapısı Bunun için de AE ile gösterilen toplam harcama fonksiyonunun aşağıya dogru çekilerek kesikli çizgilerle gösterilen AE1 konumuna getirilmesi gerekir. Toplam harcamaların AE1 konumuna çekilmesi durumunda planlanan toplam harcamalar gerçekleştirilen üretimin değerine eşit olacağı için fiyatlardaki artma eğilimi de ortadan kalkacaktır.

Enflasyonist Açık AE Y AE AE1 e Enflasyonist açık f O Yp Yd Y

Maliye Politikasının Yapısı Ekonomide yüksek enflasyon yaşanıyorsa devlet dolaylı ya da dolaysız yollardan özel ve/veya kamu kesimi harcamalarını azaltıcı yönde, yani daraltıcı maliye politikası izlemelidir. Bu tür bir maliye politikası fiyatlar üzerindeki artma baskısını hafifletecektir.