KOBİ’ler için Yeni Ticaret Yolu: E-Ticaret Şule Özmen sozmen@marmara.edu.tr sozmen@bilgi.edu.tr http://suleozmen.marmara.edu.tr Katılımcılara ilgilerinden dolayı teşekkür Katılımcıların profilleri hakkında iki- üç kısa soru.

Gelecekte neler olacak? Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Bilgi Çağı Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Bilgi ağlarına geçiş süreci Tuğla Çimento (Brick and Mortar) Datkom (Dot.com) Datkom’ların yok.com’lara dönüşmesi Sanal ve Gerçek ağlar (Click and Mortar) Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Bilgi artık bir üretim faktörü Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Ağ Ekonomisinin Üç Boyutu Zaman Bilgi çağında, teknolojinin de desteği ile bilgisayar, ağ ve mobil iletişim teknolojilerindeki gelişim ile birlikte her süreçte hız arttığı için zaman boyutu eskisinden daha önemli bir boyut oldu. Yine ağ teknolojileri sayesinde birbirine bağlanan bilgisayar ve mobil iletişim araçları sayesinde iletişimin bilgi akışının kolaylaşması sayesinde yerleşkelerin birbirinden uzak mesafelerde olmasının önemi azaldı. Bilgi ile değer yaratma, katma değeri yüksek ürün ve hizmetler sunma olanağı nedeniyle bilgi de emek ve sermaye gibi ekonominin kaynakları, üretimin faktörleri arasında yer almaya başladı. Ürün ve hizmet hakkında bilgi, müşteriler ve tedarikçiler hakkında bilgi, Pazar hakkında bilgi, rekabet koşulları hakkında bilgi rakipler hakkında bilgi..... Mekan Bilgi Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Üç Önemli İş Kuralı Hızlı olmak Yakın Bilgi ile değer sunmak olmak (bilgi ağı) Yeni ekonomideki üç boyutun iş hayatına yansıması ise yine aynı çerçeve içinde işletmelerin her iş süreçlerinde hızlı olmaları gereğini doğurdu; sipariş alırken, üretim yaparken, tedarikte, hizmet ve ürün sunumunda sevkiyatta..... Kaynakları iyi yönetebilmek, isabetli planlar hazırlayıp doğru icraatlar yapmak ve bunları kontrol etmek için gerekli olan iletişimin ve bilgi akışının sağlanarak mesafelerin öneminin azaltılması gereği doğdu. Küreselleşme ağlar sayesinde körüklendi. Bilgi ile değer sunmak Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Yeni müşteri profili Bilgiye kolay erişen 7gün / 24 saatTalep eden Hızlı cevap bekleyen Hızlı teslimat isteyen Müşterinin de istek ve beklentileri değişti. Bilgi çağına geçişte teknolojik boyut kadar önemli bir boyut daha var bu da işin sosyolojik boyutu. Müşteri zor kaprisli zamana, kaliteye, maliyete duyarlı, sen ona istdiklerini sunamazsan rakibine gider. CRM, ERP den bahsedilebilir Bilgiye kolay erişen Dünyanın herhangi bir köşesinde Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Peki ne yapmalıyız? Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05 Biz neredeyiz? Ne yapmamız gerekiyor. Bilgi ağlarında yaşamak için ne yapmalıyız sorusunun cevabı iki anahtar kelime de ARAÇ ve İHTİYAÇ Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

E-uygulamaların iki temel unsuru Araç İhtiyaç Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

“Yeni Ticaret yolu: E-ticaret Amaç mıdır? Araç mıdır? Firmanın amacı para kazanmaktır, pazar payını, gelirini artırmaktır. Eğer bu amaca hizmet edecekse neden olmasın, bilgi ağlarına yapılacak yatırımların üretim ve pazarlama için yaptığınız yatırım harcamalarında kullandığınız diğer bir kaynaktan farkı yok aslında. Yeni bir üretim aracı, yeni bir makina, konusunda uzman işçiler gibi bu da bir yatırım sonuçta. Bu uygulama yatırımları size kazanç sağlarken yatırımınızında geri dönüşü anlamlı olacaksa aklın yolu bir tabii ki dikkate alınması gereken bir uygulama. Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Amaç Rekabet gücü Sürdürülebilir rekabet Yatırımın Dönüşü Gelir Kar Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Bilgi ağlarında olmak işinize yarar mı? E-uygulamalar işinize yarar mı? Web sitesine sahip olmak işinize yarar mı? E-ticaret işinize yarar mı? Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

İhtiyaç Analizi Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05 İhitya.ç analizinden yola çıkmak en doğrusu Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Gelecek için ne yapılmalı? Amaç belli ise İhtiyaçlar belirlendiyse Sanal ağlarda, bilgi ağlarında yer almak ihtiyacınızı karşılayacaksa Getirisi ve gideri belirlendiyse E-ticaret yapmak için ihtiyacınız olan bilgiyi edindiyseniz Amaç belli ise Bu amaçlara erişmek için ihtiyacınız olan kaynakları, iş süreçlerini, yani tüm ihtiyaçlarınızı belirlediyseniz Ve de Bilgi ağlarında yer almak belirlediğiniz bu ihtiyaçlarınızı karşılayacaksa Getirisini kestirebiliyor giderleri hesapladıysanız Herşey tamamdır. Yer almaya bilgi ağlarında yaşamaya karar verdiniz veya bu zaten içindeyseniz bu ağı daha etkin ve verimli kullanmanın yollarını arıyorsanız demekki ihtiyacınız belirlediniz Öyleyse Yer almak için bilgi alma zamanı gelmiştir. Zaten bu oturumda bu ihtiyacınızı en etkin ve verimli bir biçimde karşılama konusunda fikir sahibi olacaksınız..... Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

İşletmelerin İşletmelere tavsiyeleri İşletmelerin Bilişim Teknolojilerini Benimsemesi ve Kullanması ile ilgili Saha Araştırmaları Sonuçlarından Örnekler Araştırma 1- Şule Özmen - Kasım 2003 Araştırma 2- Şule Özmen – Haziran 2005 Ve diğer bazı araştırma bulguları Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Araştırma sonuçları Ocak-Haziran 2005 3700 firma katılmıştır Çalışan sayısı 1-9 ----250 ve üzerinde Çok çeşitli sektörlerden Bilgi teknolojilerine yakın olan firmalar Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Web sitesi sahipliği Web sitesi sahipliği: % 80 Site sahipliği firma büyüklüğü ile bağlantılı. (50 üstü %94) Ancak küçüklerin önemli bir yüzdesi 1 yıl içinde web sitesi sahibi olmayı planlamaktadır (1-49 da %15) Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Neden Web sitesi? İletişim maliyetlerini azaltmak, Pazarlama faaliyetlerine destek, Müşteri ve iş ortaklarıyla hızlı iletişim Web üstünden sipariş verme, sipariş takip ve ödeme yapma ve kabul etme olanağı Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

E-pazaryeri üyeliği Web sitesi sahibi olanların % 15 i bir e-pazaryerine üyedir Pazaryeri üyeliği de doğal olarak büyük ölçekli firmalarda daha fazla Tercihleri e-pazaryerlerinin sektör kuruluşları odalar tarafından kurulmuş olması ve sektörel pazaryeri olmasıdır (perakende ve turizm sektörü haricindekiler) Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

E-pazaryeri üyeliği ile ilgili endişeleri önem sırasıyla Güvenlik ve güvenilirlik Kullanıma yönelik karmaşa Maliyet Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

BT / E-dönüşüm uygulamaları 1997 uzak doğu krizinden sonra iş yapma ve yönetim biçiminin değişmesi gerektiğine inandım. Yeni iş anlayışında doğru ürünün doğru zamanda ve doğru fiyattan alıcı bulacağına ve operasyonel maliyetlerin düşürülmesi gerekliliğine inandım Ayrıca dış dünyada çağdaş ve çabuk ulaşmam gerekliydi. Tek çarenin tüm işlerin e- ortama süratle aktarılması olduğuna karar verdim. Genel Müdür M. S. Y. BT / E-dönüşüm uygulamaları işletmenizde ilk ne zaman, nasıl/kimin girişimiyle başladı? (yılı ve kısaca neden olan olay, kişi vs.) 1998 yılında 97 uzak doğu krizinden sonra iş yapma ve yönetim biçiminin değişmesi gerektiğine inandım. Yeni iş anlayışında doğru ürünün doğru zamanda ve doğru fiyattan alıcı bulacağına ve operasyonel maliyetlerin düşürülmesi gerekliliğine inandım. Ayrıca dış dünyada çağdaş ve çabuk ulaşmam gerekliydi. Yani maliyetler ve karların kaçınılmaz olarak düşmesi gerekiyordu. Bu durumda da bir birim zamanda üretimin ve şatışın arttırılması aynı zamanda stokların optimal seviyesinde tutulması gerekiyordu. Tek çarenin tüm işlerin e- ortama süratle aktarılması olduğuna karar verdim. Genel Müdür M. S. Y Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

BT / E-dönüşüm uygulamaları 1995 yılında ilk bilgisayar alındı 1996 yılında Web sitemiz açıldı E-dönüşümü başlatan kişi satış ve teknik müdür Finansal açıdan daha rahat olduğumuz dönemdi BT uygulamalarına daha fazla vakit ayırabildiğimiz bir dönemdi. Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

BT / E-dönüşüm uygulamaları Öncelikle muhasebe uygulamaları ile başladı 1996 – 1997 yıllarında, yazışmaların daha hızlı, ekonomik olmasının getirdiği avantajların fark edilmesiyle, şirket yöneticileri tarafından başlatıldı Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

E- uygulama planlarınız... Web sayfası, e-pazaryerine üyelik Sayfa üstünde ürün ve hizmet katalogları Ürün ve müşteriler bazında satış analizleri Paket muhasebe programına entegrasyon Üretim süreci tespit ve analizini yapan programlar Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

E- uygulama planlarınız... Web sitemizi daha profesyonel bir ortama taşıyabilmek, Mevcut ve potansiyel müşterilerimiz için daha etkin, zaman kazandıran uygulamalar geliştirmek, Personele diğer BT uygulamaları ile ilgili eğitim sunmak Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

E- uygulama planlarınız... İşletme içi iletişimi ve bilgi paylaşımını kolaylaştırıcı uygulamalar ve Mevcut uygulamaların entegrasyonu konusunda çalışmalar Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Diğerlerine önerileriniz... İhtiyaç analizinin çok doğru bir şekilde yapılması. Bilişim teknolojilerinin doğru seçilmesi ve uygulanması Değişen ihtiyaçlara uygun Gereksiz yatırımların yapılmaması İhtiyaca göre eğitimini alarak kullanıcıların sahiplenmesini sağlayarak Kurumda herkes tarafından bu işin öneminin anlaşılması. İhtiyaç analizinin çok doğru bir şekilde yapılması. Çoğu zaman şirketler gerçekten ihtiyaçları olmayan veya ihtiyaçlarının çok üzerinde özelliklere sahip yazılımlar alıyorlar ve bu yazılımlar bazen ihtiyaç olmadığından bazen de kullanıcıların yeterince eğitilmemesi ve uygulamayı sahiplenememesi sebebiyle hemen hemen hiç kullanılmadan duruyor. Bu uygulamalar da genelde şirketin karşılığını alamadığı sunk cost hesabına yazılıyor. Kurumda herkes tarafından bu işin öneminin belirtilmesi. Bir ekibin kurulup, kendilerine uygun programları piyasadan almak ve bir bölümünü de kendilerinin yazmaları çünkü ihtiyaç her gün değişmekte. İşletmenin kullanacağı bilişim teknolojilerinin doğru seçiminin ve uygulanmasının doğru yapılması, işletmeye uzun vadede para ve zaman tasarrufunun yanı sıra kaliteli bilgi ve sonuç olarak doğru karar verme ve verimli çalışma imkanı sağlar. Bu yüzden işletmenin kullanacağı BT uygulamalarının seçimi çok önemlidir. Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Diğerlerine önerileriniz... Bir koordinatör çevresinde birleşmek İşletmenin tüm departmanlarından uzmanlardan oluşan yenilikleri takip eden İş bilir yazılımcıların iş süreçlerini e-platforma aktarması E-uygulamaların saplantı seviyesinde özveri ile amaç edinmeliler Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Diğerlerine önerileriniz... Aile şirketlerinde ikinci veya üçüncü kuşağın desteği Ticaret ve Sanayi Odalarının, KOSGEB, IGEME, gibi kurumların desteklerinin takip edilerek, BT uygulamaları için bilgi ve kaynak araştırılması Aile şirketlerinde 2. ya da 3. kuşağın bu konuya oldukça eğilimli oldukları için yenilikleri anı anına takip edebileceklerdir Basit uygulamalarla yatırım yapılabilir IGEME, KOSGEB gibi kurumların destekleri de takip edilirse BT uygulamaları için kaynak bulunabilir Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Diğerlerine önerileriniz... Bu konulara zaman ve para ayırmak lazım. Ne çok önde olup fazla para harcasınlar, ne de geride kalıp para kaybetsinler. ihtiyaç hissedildiğinde BT’ne para yatırsınlar Bunu bir yönetim tarzı olarak görmeleri gerekir. Teknolojinin rekabet avantajı getiren, maliyetleri azaltan, müşteri sadakatini arttıran, kurum için bilgi paylaşımını ve iletişimi arttıran yapısı dikkate alarak doğru ve tecrübeli iş ortakları seçerek, sadece yatırım değil, iş stratejilerini de buna paralel olarak revize etmelerini öneriyoruz Mümkün olduğunca bu konulara zaman ve para ayırmak lazım. Ama istenilen servisin doğru servis olduğuna da emin olmak şart. Maalesef zaman zaman harcanan paralara değmeyecek durumların ortaya çıktığı da olmaktadır Ne çok önde olup fazla para harcasınlar, ne de geride kalıp para kaybetsinler. Ancak ihtiyaç hissedildiğinde BT ye para yatırsınlar Benimsemeleri için bunu bir yönetim tarzı olarak görmeleri ve finansman meselesini çözmeleri gerekir Teknolojinin rekabet avantajı getiren, maliyetleri azaltan, müşteri sadakatini arttıran, kurum için bilgi paylaşımını ve iletişimi arttıran bir yapısı olduğunu göz önüne koyarak doğru ve tecrübeli iş ortakları seçerek, sadece yatırım değil, iş stratejilerini de buna paralel olarak revize etmeleri Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05

Geleceğin işletmesi olmaya bugünden başlanmalıdır... TEŞEKKÜRLER sozmen@marmara.edu.tr sozmen@bilgi.edu.tr http://suleozmen.marmara.edu.tr Şule Özmen ÇÜ_AHSOSB_05