SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKIFLARI

SYD Vakıflarının Kuruluşu Anayasamızda belirtilen Sosyal Devlet ilkesinden hareketle, 1986 yılında 3294 sayılı Kanunla; Yoksul vatandaşlarımızın desteklenmesi, Toplumsal dayanışma bilincinin güçlendirilmesi, Sosyal barışın korunması amacıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF), Ve Türkiye genelinde Medeni Kanun hükümlerine tabi olarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) kurulmuştur.

KURULUŞ İŞLEMLERİ SYDVakıflarının kuruluş işlemi medeni kanun hükümlerine göre yapılmaktadır. Kuruluş için, vakfın adı-merkezi, amacı, malvarlığı,gelir kaynakları,vakfın organları, mütevelli heyeti ve görevleri vb bilgilerin yer aldığı, “Vakıf Resmi Senedi” hazırlanarak notere onaylattırılır. Notere onaylattırılan vakıf senedi ile birlikte vakfın tesciline karar verilmesi için yetkili Asliye Hukuk Mahkemelerinde dava açılır. Mahkeme kararı ile vakıf Resmi Senedi onaylanır ve vakfın kuruluşuna, tesciline karar verilir.

3294 Sayılı Kuruluş Kanununun Amacı Fakru zaruret içinde ve muhtaç durumda bulunan vatandaşlar ile gerektiğinde her ne suretle olursa olsun Türkiye’ye kabul edilmiş veya gelmiş kişilere yardım etmek, Sosyal adaleti pekiştirici tedbirler alarak gelir dağılımının adilane bir şekilde tevzi edilmesini sağlamak, Sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik etmek.

3294 Sayılı Kuruluş Kanununun Kapsamı Fakru zaruret içinde ve muhtaç durumda bulunan, Kanunla kurulu sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olmayan ve bu kuruluşlardan aylık ve gelir almayan vatandaşlar, Geçici olarak küçük bir yardım veya eğitim ve öğretim imkanı sağlanması halinde topluma faydalı hale getirilecek, üretken duruma geçirilebilecek kişiler.

SYD Vakıflarının Karar Organı Özel hukuk tüzel kişiliğini haiz SYDVakıflarının karar organı Vakıf Mütevelli Heyetleridir. Vakıfların tüm iş ve işlemleri Mütevelli Heyetleri kararları doğrultusunda yerine getirilir. Mütevelli Heyetler çoğunlukla toplanır ve karar alır. Oyların eşit çıkması durumunda Başkanın oyu iki sayılır.

SYD Vakıflarının Mütevelli Heyetleri Mülki İdare Amirleri SYDVakıflarının tabii başkanı olup, İllerde; Belediye Başkanı, Defterdar, İl Milli Eğitim Müdürü, İl Sağlık Müdürü, İl Tarım Müdürü, İl Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Müdürü ve İl Müftüsü vakfın mütevelli heyetini oluşturur. Ayrıca her faaliyet dönemi için İl dahilindeki köy ve Mahalle muhtarlarının valinin çağrısı üzerine yapacağı toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile kendi aralarından seçecekleri bir mahalle ve bir köy muhtarı, İlde kurulan ve 3294 sayılı kanunun amaçlarına yönelik faaliyette bulunan sivil toplum kuruluşlarının yöneticilerinin kendi aralarından seçecekleri iki temsilci, Hayırsever vatandaşlar arasından İl Genel Meclisinin seçeceği iki kişi, daha İl Vakıflarının Mütevelli Heyetinde görev alırlar.

SYD Vakıflarının Mütevelli Heyetleri İlçelerde; Belediye Başkanı, Malmüdürü, ilçe Milli Eğitim Müdürü, Sağlık Bakanlığının ilçe Üst Görevlisi(Sağlık Grup Başkanı) varsa İlçe Tarım Müdürü, ve ilçe Müftüsü vakfın mütevelli heyetini oluşturur. Ayrıca her faaliyet dönemi için İlçe dahilindeki köy ve Mahalle muhtarlarının kaymakamın çağrısı üzerine yapacağı toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile kendi aralarından seçecekleri bir mahalle ve bir köy muhtarı, İlçede kurulu bulunan ve 3294 sayılı kanunun amaçlarına yönelik faaliyette bulunan sivil toplum kuruluşlarının yöneticilerinin kendi aralarından seçecekleri bir temsilci, Hayırsever vatandaşlar arasından İl Genel Meclisinin seçeceği iki kişi, daha İlçe Vakıflarının Mütevelli Heyetinde görev alırlar.

SYD Vakıflarının Mütevelli Heyetleri İl veya İlçede 3294 sayılı Kanunun amaçlarına yönelik faaliyette bulunan Sivil Toplum Kuruluşu bulunmaması halinde, hayırsever vatandaşlar arasından İl Genel Meclisinin seçeceği üçüncü bir kişi daha Mütevelli Heyetinde görev yapar.

SYD Vakıfların Gelirleri Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan aktarılacak miktardan, Her nevi fitre, zekat, kurban derileri ve bağırsak toplanmasından elde edilecek gelirden alınan paydan, İşletme ve İştiraklerden elde edilecek gelirlerden, Diğer Gelirlerden, Oluşmaktadır.

SYD Vakıflarının Muafiyetleri Kurumlar vergisinden, (iktisadi işletmeleri hariç) Yapılacak bağış ve yardımlar sebebiyle veraset ve intikal vergisinden, Sahip oldukları taşınır ve taşınmaz mallar ve yapacakları tüm muameleler dolayısıyla her türlü vergi, resim, harç ve fonlardan, Vakıflar Genel Müdürlüğünce tahsil edilen Teftiş ve Denetleme masraflarına katılma paylarından, muaftırlar. Fona ve Vakıflara yapılacak bağış ve yardımlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Bu bağış ve yardımlar Kurumlar ve Gelir Vergisi matrahından indirilebilir.

Vakıfların Çalışma Yöntemi Bu güne kadar Vakıfların çalışma yöntemine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığından her vakıfta, başvuruların alınmasında, inceleme ve değerlendirme aşamalarında farklı yöntemler uygulanmıştır. 5263 sayılı Kanunla kurulan SYDGM tarafından hazırlanan ve 01 TEMMUZ 2006 tarihinden itibaren tüm SYD Vakıflarına gönderilen “Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları Başvuru, İnceleme, Değerlendirme Dağıtım ve Teslim Usul ve Esasları” ile bu konudaki farklılıklar ortadan kaldırılmıştır.

Vakıfların Teftiş ve Denetimi Vakıflar idari yönden İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişlerince, Hesap ve muamelelerinden dolayı Vakıflar Genel Müdürlüğü müfettişlerince, belirli aralıklarla denetlenmektedir. Ayrıca SYDGM’nin de vakıfların iş ve işlemlerini denetleme yetkisi bulunmaktadır.

SYDVakıfları Çalışanları Vakıflarda, SSK ve İş Kanunu hükümlerine tabi sözleşmeli personel çalıştırılmaktadır. Vakıflarda çalıştırılan personelin işe alınması ve işten çıkarılması, unvanları ve ücret ile özlük hakları vakıf Mütevelli Heyetlerinin kararları doğrultusunda belirlenmektedir. Bugüne kadar bu konuda birliğin sağlanması ve ortak uygulamaya geçilmesi yönünde çalışma bulunmadığından her vakıfta farklı unvanlar, ücretler ve şartlarda personel istihdam edilmiştir. Vakıflarda uygulanan farklı uygulamaların engellenebilmesi için, 5263 sayılı Kanunun Fon Kuruluna verdiği yetkiye dayanılarak çıkartılan “Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları Personelinin Norm Kadro Standartları, Nitelikleri, Özlük Hakları ve Çalışma Şartlarına İlişkin Esaslar” ile vakıflarda çalıştırılacak azami personel sayısı, verilebilecek unvanlar, taban ve tavan ücretler vb hususlar belirlenmiş ve 01.01.2007 tarihinden itibaren yürürlüğe konulmuştur

Vakıfların Faaliyetleri SYD Vakıflarının yardım faaliyetlerinde herhangi bir sınırlama söz konusu olmayıp kanun kapsamına giren vatandaşlara her türlü yardım yapılabilmektedir. Barınma, Sağlık, Eğitim, Yakacakları, Gıda Yardımı, Nakdi Yardım, İş Kurma Destekleri, Özürlülere Yönelik Yardımlar, Şartlı Nakit Transferi,

SYD Vakıflarının Önemi Devletle vatandaş arasında bir köprü vazifesi gören, Vatandaşların yaşadıkları kriz, doğal afet ve benzeri olağanüstü durumlarda gerekli müdahalenin hızlı bir şekilde yapıldığı, Devletin vatandaşa en hızlı bir şekilde ulaşabildiği, Vatandaşların devlete olan güvenini muhafaza eden ve artıran, Sosyal adaleti pekiştirici tedbirler alarak gelir dağılımının adilane bir şekilde tevzi edilmesini sağlayan, Sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik eden, Türkiye’nin “vakıf” geleneğinin modern şartlarda yeni ve etkili bir örneği olan, Sivil toplum katkı ve katılımına açık bir sistemi bulunan, Kurumlardır,

SYD Vakıflarının Sorunları Vakıf çalışanlarının özlük haklarından kaynaklanan sorunlar Hizmet verilen fiziksel mekanların mevcut ihtiyacı karşılayamaması, fiziksel mekanların iyileştirilmesine yönelik çabaların yetersiz kalması, Vakıflarda uzman personel sayısının az olması dolayısıyla verilen hizmetlerde kalitenin artırılamaması, Mevcut işlemlerin kısıtlı imkanlarla yürütülmeye çalışması neticesinde istenilen kaliteli hizmete ulaşılamaması, Diğer yardım kuruluşlarının bağımsız olarak yardım yapmalarından dolayı yardımların tek elde toplanamaması, dağınık bir yardım hizmetinin olması nedeniyle vatandaşın vakıflara olan güveninin tam anlamıyla sağlanamaması, Her vakfın kendine özgü çalışma yönteminin olması, farklı uygulamalarının olması ve tek düzene geçilememesi, Vakıflar arası işbirliği ve koordinasyonun olmaması ve sağlanması yönünde çalışmaların yetersiz kalması, Vakıflarda çalışan personellerin daha iyi ve kaliteli hizmet verebilmeleri için hizmet içi eğitim çalışmalarının yapılmaması, Vakıfların yapmış oldukları hizmetlerin ve çalışmaların toplum tarafından yeterince bilinmemesi ve tanıtımını yapılamaması.