MESLEKİ ETİK İLKELERİ Yrd.Doç.Dr. N. Mine TÜKENMEZ Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü 2006

I- Etik Kavramı ve Muhasebede Mesleğinde Etik II-Muhasebe Mesleğine Yönelik Mesleki Etik Kuralları III-Meslek Etiğine İlişkin Karar Alma Yaklaşımları IV-Mesleki Etik Kurallarını Etkileyen Faktörler - Kültürel Değerlerin Mesleki Etik Üzerindeki Etkisi -Sosyo-ekonomik Etkenlerin Mesleki Etik Üzerindeki Etkisi IFAC Etik İlkelerinin Değerlendirilmesi - Kültürel Değerler ile Tutarlılık - Mesleki Faaliyetlerin Uygunluğu

Etik ile Ahlak İlişkisi Mesleki Etik: Belirli bir meslek grubunun oluşturup,koruduğu,meslek üyelerine emreden, onları belirli bir şekilde davranmaya zorlayan , kişisel eğilimleri sınırlayan, meslek içi rekabeti düzenleyen ve meslek ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler bütünüdür.

Muhasebe Mesleği İle İlgili Üç Sorun Ticarileşmenin Artması İş Hayatı ile Mesleki Yapı ve İlişkilerde Karmaşıklık Ahlaki Değer ve Standartlardaki Değişim

Meslek Mensubunda Aranan Nitelikler Teknik Boyut: Mesleki bilgi birikimine sahip olmak Etik Boyut: Sorumluluk bilinci

Mesleki Etik İlkeleri Oluşturulurken Dikkat Edilecek Hususlar Kuralları sağlamlaştırmak için stratejiler geliştirilmelidir Kuralların belirli bir kurum tarafından onaylanması gerekir Kurallar tüm meslek mensuplarına ulaşmalı ve genel olarak kabul görmelidir Kuralların ihlali sonunda uğranılacak yaptırım şeklini belirten bir bölüm olmalı

Mesleki Etik İlkeleri Oluşturulurken Dikkat Edilecek Hususlar (Devam) Kurallar sürekli yenilenmeye açık olmalıdır. Etik eğitimi programları oluşturulmalıdır Etik konuları hakkında yıllık raporlar hazırlanmalıdır

IFAC (Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu) “Muhasebe Meslek Mensupları İçin Meslek Etiği Kuralları” 30 Haziran 2006 Tarihinde Yürürlüğe Girilecektir.

Bölüm A Bölüm B Bölüm C Kodun Genel Bağımsız Çalışan Bağımlı Çalışan Uygulaması Meslek Mensupları Meslek Mensupları * Doğruluk ve * İş Alımı * Potansiyel Çatışmalar Dürüstlük * Çıkar Çatışmaları * Bilginin Hazırlanması ve * Tarafsızlık * İkincil Görüşler Raporlanması * Mesleki Yeterlilik * Ücretler * Yeterli Tecrübeyle ve Özen * Mesleki Hizmetlerin Davranma * Gizlilik Pazarlaması * Finansal Çıkarlar * Mesleki Davranış * Hediyeler ve Ağırlama * Müşteri Varlıklarının Korunması * Tarafsızlık- Tüm hizmetler * Bağımsızlık- Güvence Sağlayan Sözleşmeler

Türkiye’de Meslek Etiği Kuralları 3568 Sayılı Meslek Yasası SM,SMMM ve YMM’lerin Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik Sermaye Piyasası Mevzuatına Göre Meslek Etiği Kuralları (Seri XI 1 No’lu ve 16 No’lu Tebliğler TÜRMOB Mecburi Meslek Kararı

Mecburi Meslek Kararının Amacı “Yasal gerekleri aşan ölçüde meslek mensuplarının kendilerini kontrol etmeleri amacıyla moral ilkeler sistemini, toplum, müşteriler ve diğer meslek mensuplarıyla ilişkilerde uyulması gereken ve yerine getirilmesi gereken kuralları içerir.”

Etik ilkelerini tüm dünyada harmonizasyonu sürecindeki en büyük iki engel ülkeler arası kültürel ve sosyo-ekonomik farklılıklardır.

Uluslararası mesleki ilkeler genellikle etnosentriktir.

Mesleki Etik İlkelerinin Uygulanmasını Etkileyen Faktörler Uluslararası Çevre Mesleki Etik Sınırlamalar Davranışlar İlkeleri Temel İlkeler Detaylı İlkeler Kültürel Değerler Bireycilik Güç Aralığı Belirsizlikten Kaçınma Erkeksi/Dişilik Kısa ve Uzun Dönemli Oryantasyon Sosyo-Ekonomik Faktörler Mesleki Gelişim ve Tecrübe Düzeyi Ekonomik Kaynakların Mevcudiyeti MESLEKİ ETİK İLKELERİ

Ülkeler Arasında Farklılık Gösteren Kültür Boyutları (Hofstede) Güç Mesafesi Belirsizlikten Kaçınma Bireysellik Erkeksilik Uzun dönemli oryantasyon

Bölüm A- Kültürel Değerlerle Tutarlılık Güç Mesafesi Bireysellik Belirsizlikten Kaçınma Erkeksilik Doğruluk ve Dürüstlük Üste Sadakat Sadakat Çatışması Mesleki Standartlar Yeteneğin Abartılması Tarafsızlık Diğerlerinin Düşüncesine Verilen Önem Gizlilik Talimatlara Uyma İstekliliği Aile ve Arkadaşlara Sadakat Kendini Geliştirmenin Kabul Edilebilirliği Mesleki Davranış Meslektaşlara Sadakat Denetimin Bağımsızlığı Etik Çatışmaların Çözümü Cinsiyet Ayrımcılığı “Yeni bir müşterinin işini almak için fiyat kırmak”

Bölüm B- Mesleki Faaliyetlere Göre Uygunluk Mesleğin Gelişimi Ekonomik Kaynakların Temin Edilebilirliği Mesleki Yeterlilik Kalifiye Meslek Mensubu Arzının Yeterliliği Aile İçi Finansman Bağımsızlıktan Ödün Verme Yönetim Danışmanlık Hizmetleri Yeterlilik Teknik Standartlar Mesleki Eğitimin Yeterli Düzeyde Olması Mesleki Standartların Mevcut Olması

SONUÇLAR IFAC uluslararası meslek örgütleri birliği sıfatıyla etik ilkeleri belirlemeli IFAC’ın etik ilkeleri kültürel değerler ve sosyo-ekonomik faktörlerle ilgili merkezi-etnik varsayımlardan mümkün olduğunca kaçınmalı Her üye ülke (meslek örgütü) IFAC ilkelerini baz alarak KENDİ kültürel değerlerini ve sosyo-ekonomik gerçeklerine uygun DETAYLI ilkelerini düzenlemeli ve uygulamalı ve denetlemeli

Meslek örgütü içinde ETİK KOMİTESİ oluşturulmalı Meslek örgütü içinde ETİK KOMİTESİ oluşturulmalı. Etik ilkelerinin hazırlanması sorumluluğu bu komiteye ait olmalı. Mesleki ilkelere uymayanların cezalandırılması Etik Komitesi üyeleri içinden oluşacak bir Disiplin Komitesi yoluyla yapılmalı Etik İlkelerinin uygulanması ve benimsenmesinin sağlanmasında cezai yaptırımlar son seçenek olmalı

Lisans düzeyi eğitim müfredatlarına HEMEN VE MUTLAKA Etik İlkeleri ile ilgili dersler ilave edilmeli. Meslek örgütü meslek mensuplarına verdiği sürekli eğitim programına HEMEN ETİK EĞİTİMİ’ni ilave etmeli

Müşteri Meslek Devlet (Ticari Amaçlı) Mensubu (Kaynak israfı yapıyor ?

ÇAMURUN İÇİNDE TEMİZLİK YAPILIR MI?

HERKES KENDİ ÜZERİNE SU DÖKERSE ÇAMURLU GEZMEKTEN UTANIR EVET YAPILIR HERKES KENDİ ÜZERİNE SU DÖKERSE GÜN GELİR YANINIZDAKİ ÇAMURLU GEZMEKTEN UTANIR