ÜLKEMİZDE YATIRIMLARA UYGULANAN TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE DEVLET YARDIMLARI EKONOMİ BAKANLIĞI TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Mehmet Ali ÇOLAKOĞLU Daire Başkanı

2. Yatırım Teşvik Sistemi a. Teşvik Sistemleri b. Destek Unsurları SUNUM PLANI 1. Genel Bilgiler 2. Yatırım Teşvik Sistemi a. Teşvik Sistemleri b. Destek Unsurları 3. Uygulama Sonuçları Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

TEŞVİK NEDİR? “Teşvik” kavramı, belirli ekonomik ve sosyal faaliyetlerin diğerlerine oranla daha fazla ve hızlı gelişmesini sağlamak amacıyla, kamu tarafından çeşitli yöntemlerle verilen maddi veya gayrimaddi destek, yardım ve özendirmeler olarak tanımlanmaktadır. 3

GENEL BİLGİLER TEŞVİKLERİN ÖNEMİ Tüm ülkelerce değişik amaçlarla uygulanan ve temelde ülkedeki ekonomik ve sosyal sorunların giderilmesini hedef alan devlet yardımları, kamunun piyasa mekanizmasına müdahale araçlarının en önemlilerinden biridir. Uygulama amacı, kullanılan enstrümanlar ve yöntem bakımından gelişmelere göre hızla adapte edilebilen dinamik bir müdahale aracı olması, devlet yardımlarını ekonomik ve sosyal sorunların çözümünde önemli bir konuma getirmiştir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

DEVLET YARDIMLARINDA AMAÇ 5

TEŞVİK UYGULAMALARI Ülkemizde devlet yardımı sağlayan birçok kurum vardır; - Ekonomi Bakanlığı, - Maliye Bakanlığı, - Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, - Ziraat Bankası, - Kültür ve Turizm Bakanlığı, - Kalkınma Ajansları, - KOSGEB, - TÜBİTAK, gibi.

TEŞVİK UYGULAMALARI 1-Genel Nitelikli Düzenlemeler, (Vergisel avantajlar, sanayi altyapısının kurulması ) 2- Yatırımlara Yönelik Düzenlemeler, (Ekonomi Bakanlığı, Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı) 3-İşletme Dönemine Yönelik Düzenlemeler, (Ekonomi Bakanlığı, KOSGEB, Eximbank) 4-Bölgesel Düzenlemeler (5084 Sayılı Kanun)

TEŞVİK SİSTEMİ: TEŞVİK UYGULAMALARI Ülkemizde, 1913 yılından beri sistemli bir şekilde uygulanan teşvik tedbirleri, ekonomik gelişmelere paralel olarak büyük değişikliklere uğramıştır. Bu dönem içinde ekonomik, sosyal ve siyasi yönde yaşanan değişimlerin kamu politikalarını büyük ölçüde etkilemesi sonucunda, teşvik uygulamaları hem içerik hem de şekil olarak büyük değişime uğramıştır.

DEVLET YARDIMLARININ AMACI Kalkınma Planları ve Yıllık Programlarda öngörülen hedefler ile Avrupa Birliği normları ve uluslararası anlaşmalara uygun olarak; • Bölgeler arası dengesizlikleri gidermek, • İstihdam yaratmak ve • Uluslararası rekabet gücünü artırmak için tasarrufları; katma değeri yüksek, İleri ve uygun teknolojileri kullanan yatırımlara yönlendirmek amaçlanmıştır. 9

YATIRIM TEŞVİK MEVZUATI Yatırımlar, Bakanlar Kurulu Kararları ve bu kararların uygulamasına ilişkin tebliğ hükümleri çerçevesinde desteklenmektedir. 2009/15199 sayılı “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” (16.07.2009 tarihli Resmi Gazete) 2009/1 Sayılı Uygulama Tebliği (28.07.2009 tarihli Resmi Gazete) Yukarıda belirtilen, Karar ve Tebliği değiştiren karar ve tebliğler yayımlanmış olup, aşağıdaki adreste son şekli yer almaktadır; www.ekonomi.gov.tr/mevzuatlar/yatırım teşvik 10

Kamu kurum ve kuruluşları, GENEL BİLGİLER KİMLER TEŞVİK BELGESİ ALABİLİR? Gerçek kişiler, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, kooperatifler, iş ortaklıkları, Kamu kurum ve kuruluşları, Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları, Dernekler ve vakıflar, Yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubeleri. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

Bina – inşaat harcamaları, Arsa-arazi harcamaları, GENEL BİLGİLER HANGİ HARCAMALAR TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA ALINABİLİR ? Mal ve hizmet üretiminde kullanılan ithal ve yerli makina ve teçhizatlar, Bina – inşaat harcamaları, Arsa-arazi harcamaları, Diğer yatırım harcamaları: Yardımcı makina ve teçhizatlar, İthalat ve gümrükleme giderleri, Taşıma, sigorta ve montaj giderleri Etüd ve proje giderleri vb. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

Ham madde, ara malı ve işletme malzemesi, GENEL BİLGİLER HANGİ HARCAMALAR TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA ALINAMAZ ? Tamamlanmış yatırımlar ile müracaat tarihinden önce gerçekleştirilmiş bulunan yatırım harcamaları, Ham madde, ara malı ve işletme malzemesi, Kullanılmış yerli makine ve teçhizat, Otomobil, minibüs vb. binek araçları, porselenden, seramikten ve camdan mamul sofra ve mutfak eşyası. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

Müracaat mercii Ekonomi Bakanlığı’dır. GENEL BİLGİLER MÜRACAAT MERCİİ NERESİDİR ? Müracaat mercii Ekonomi Bakanlığı’dır. Ancak, yabancı sermayeli yatırımlar, büyük ölçekli yatırımlar, bölgesel uygulamalar kapsamındaki yatırımlar ile Ar-Ge ve çevre yatırımları hariç olmak üzere sabit yatırım tutarı 8 Milyon Türk Lirasını aşmayan belirli imalat sanayi yatırımları için yatırımcının tercihine bağlı olarak yatırımın yapılacağı yerdeki TOBB’a bağlı 12 Sanayi Odasına da müracaat edilebilmektedir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

MÜRACAATLARI DEĞERLENDİRECEK SANAYİ ODALARI Adana Sanayi Odası Ankara Sanayi Odası Aydın Sanayi Odası Balıkesir Sanayi Odası Denizli Sanayi Odası Ege Bölgesi Sanayi Odası Eskişehir Sanayi Odası Gaziantep Sanayi Odası İstanbul Sanayi Odası Kayseri Sanayi Odası Kocaeli Sanayi Odası Konya Sanayi Odası 15

GENEL BİLGİLER Müracaat dilekçesi, İmza sirküleri, MÜRACAATTA ARANAN BELGELER NELERDİR ? Müracaat dilekçesi, İmza sirküleri, Yatırım bilgi formu, Dört yüz Türk Lirası tutarındaki meblağın Merkez Bankasına yatırıldığına dair makbuzun ikinci nüshası, Firmanın sermaye yapısı ve miktarı ile faaliyet konuları açısından nihai durumunu gösterir T. T. Sicili Gazetesi, Türkiye genelinde Sosyal Güvenlik Kurumuna borçlarının bulunmadığına dair SGK’dan alınacak yazının aslı, Sadece ÇED Yönetmeliği eki listelerde yer alan yatırım konuları için Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan alınan Karar ve/veya Karara ilişkin yazı. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ TEŞVİK SİSTEMLERİ YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ Genel Teşvik Uygulamaları Bölgesel Teşvik Uygulamaları Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki Yatırım konusunun teşvik edilmeyecek yatırım konuları arasında ve bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar arasında olmaması, Belirlenen asgari yatırım tutarı şartının sağlanıyor olması, durumunda yatırımlar bu kapsamda desteklenir Yatırım konusunun yatırım yapılacağı il için belirlenen yatırım konularından olması, Belirlenen asgari yatırım tutarı ya da kapasite şartının sağlanıyor olması, durumunda yatırımlar bu kapsamda desteklenir Yatırım konusunun seçilmiş 12 yatırım konusundan biri olması, Belirlenen asgari yatırım tutarı şartının sağlanıyor olması, durumunda yatırımlar bu kapsamda desteklenir Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü 17

1. GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI TEŞVİK SİSTEMLERİ 1. GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

1. GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI Ülke genelinde uygulanmaktadır. TEŞVİK SİSTEMLERİ 1. GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI Ülke genelinde uygulanmaktadır. Desteklenmeyecek yatırım konuları dışında sektörel ayrım içermemektedir. Asgari yatırım tutarlarının üstündeki tüm yatırım projelerini kapsamaktadır. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

1. GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI TEŞVİK SİSTEMLERİ 1. GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI Genel Teşvik Sisteminden Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmesi için yatırım tutarının; I. ve II. bölgelerde asgari 1 Milyon TL, III. ve IV. bölgelerde ise asgari 500 Bin TL olması gerekmektedir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

1. GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI TEŞVİK SİSTEMLERİ 1. GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI Büyük ölçekli yatırımların teşviki sistemi ve bölgesel teşvik sistemi kapsamında yer almayan yatırımlardan teşvik edilmeyen konuları haricindeki yatırımlar; Gümrük Vergisi Muafiyeti , KDV İstisnası destek unsurları ile desteklenmektedir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

2. BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI TEŞVİK SİSTEMLERİ 2. BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

2. BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI TEŞVİK SİSTEMLERİ 2. BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI Bölgeler, 2002 / 4720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS)- Düzey 2 esas alınarak belirlenmiştir. İBBS Düzey 2 seviyesindeki 26 alt bölge, Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE) kullanılmak suretiyle gruplandırılarak teşvikler açısından 4 bölge oluşturulmuştur. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

TEŞVİK SİSTEMLERİ BÖLGELER Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

2. BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI TEŞVİK SİSTEMLERİ 2. BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI Bölgelerin gelişmişlik seviyelerine göre yardım yoğunlukları farklılaştırılmıştır. Desteklenecek sektörler, bölgelerin potansiyelleri ve ekonomik ölçek büyüklükleri dikkate alınarak tespit edilmiştir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

2. BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI TEŞVİK SİSTEMLERİ 2. BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI 26 alt bölgede belirlenen yatırım konuları için belirlenmiş asgari sabit yatırım tutarı ya da kapasiteyi sağlayan yatırımlar; KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Faiz Desteği (3. ve 4.Bölgelerde) Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Kurumlar/Gelir Vergisi İndirimi Yatırım Yeri Tahsisi destek unsurları ile desteklenmektedir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

3. BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ TEŞVİK SİSTEMLERİ 3. BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

3. BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ Bu sistem ile; TEŞVİK SİSTEMLERİ 3. BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ Bu sistem ile; Teknoloji ve Ar- Ge kapasitesini artıracak ve Rekabet üstünlüğü sağlayacak Sektörüne göre farklı büyüklüklerde tanımlanmış büyük ölçekli yatırımlara yönelik bir teşvik sisteminin oluşturulması amaçlanmıştır. Bu tür yatırımlar bütün bölgelerde teşvik edilmektedir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

3. BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ TEŞVİK SİSTEMLERİ 3. BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ 1. Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı Asgari 1 Milyar TL tutarındaki ana kimyasal madde imalatı yatırımları Asgari 300 Milyon TL tutarındaki diğer kimyasal madde imalatı yatırımları 2. Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Asgari 1 Milyar TL tutarındaki yatırımlar. 3. Transit Boru Hattıyla Taşımacılık Hizmetleri Asgari 50 Milyon TL tutarındaki yatırımlar. 4. Motorlu Kara Taşıtları İmalatı Asgari 250 Milyon TL tutarındaki ana sanayi yatırımları Asgari 100 Milyon TL tutarındaki yan sanayi yatırımları 5. Demiryolu ve Tramvay Lokomotifleri ve Vagon İmalatı Asgari 50 milyon TL tutarındaki yatırımlar 6. Liman ve Liman Hizmetleri Yatırımları Asgari 250 Milyon TL tutarındaki yatırımlar Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

3. BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ TEŞVİK SİSTEMLERİ 3. BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ 7. Elektronik Sanayi Yatırımları Asgari 1 Milyar TL tutarındaki LCD/Plazma imalatı yatırımları Asgari 150 Milyon TL tutarındaki Modül Panel imalatı yatırımları Asgari 50 Milyon TL tutarındaki diğer elektronik sanayi yatırımları 8. Tıbbi Aletler, Hassas ve Optik Aletler İmalatı Asgari 50 milyon TL tutarındaki yatırımlar. 9. İlaç Üretimi Yatırımları Asgari 100 milyon TL tutarındaki yatırımlar. 10. Hava ve Uzay Taşıtları İmalatı 11. Makine İmalat Yatırımları 12. Madencilik Yatırımları (IV/c Grubu Entegre İzabe Tesisleri) Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

Gümrük Vergisi Muafiyeti Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği TEŞVİK SİSTEMLERİ 3. BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ Belirlenen 12 yatırım konusu için belirlenmiş asgari sabit yatırım tutarını sağlayan yatırımlar; KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Kurumlar/Gelir Vergisi İndirimi Yatırım Yeri Tahsisi destek unsurları ile desteklenmektedir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

Bölgesel Teşvik Sistemi DESTEK UNSURLARI Bölgesel Teşvik Sistemi Faiz Desteği Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki Sistemi Yatırım Yeri Tahsisi Sigorta Primi İşv. His. Des. Vergi İndirimi Genel Teşvik Sistemi Gümrük Muafiyeti KDV İstisnası Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI DESTEK UNSURLARI GENEL TEŞVİK UYGULAMALARI Destek Unsurları Bölgeler I. Bölge II. Bölge III. Bölge IV. Bölge KDV İstisnası  Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi  SSK Pr. İşveren His. Desteği Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI DESTEK UNSURLARI BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARI Destek Unsurları Bölgeler I. Bölge II. Bölge III. Bölge IV. Bölge KDV İstisnası  Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Yatırıma Katkı Oranı (%) 15 25 35 55 İndirim Oranı (%) 50 60 80 90 SSK Pr. İşveren His. Desteği Destek Süresi 2 yıl 3 yıl 5 yıl 7 yıl Azami Yardım Yoğunluğu (%) 6 8 10 14 Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği  Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ UYGULAMALARI DESTEK UNSURLARI BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARIN TEŞVİKİ UYGULAMALARI Destek Unsurları Bölgeler I. Bölge II. Bölge III. Bölge IV. Bölge KDV İstisnası  Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Yatırıma Katkı Oranı (%) 25 35 45 65 İndirim Oranı (%) 50 60 80 90 SSK Pr. İşveren His. Desteği Destek Süresi 2 yıl 3 yıl 5 yıl 7 yıl Azami Yardım Yoğunluğu (%) 2 3 5 7 Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği  Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNASI DESTEK UNSURLARI KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNASI 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu gereğince, yerli veya ithal yatırım malı makine ve teçhizat temininde ödenmesi gereken % 18 oranındaki KDV tahsil edilmemektedir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

GÜMRÜK VERGİSİ MUAFİYETİ DESTEK UNSURLARI GÜMRÜK VERGİSİ MUAFİYETİ Yatırım teşvik belgesi kapsamında temin edilecek yatırım malı ithal makine ve teçhizat için, yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı gereğince ödenmesi gereken gümrük vergileri tahsil edilmemektedir. Yedek parçalar, otobüs, çekici, treyler, mobilya, motorbot, kamyon, transmikser, beton santrali, forklift ve beton pompası ithal edilmesi hâlinde yürürlükteki İthalat Rejimi Kararında öngörülen oranlarda gümrük vergisi tahsil edilir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

DESTEK UNSURLARI VERGİ İNDİRİMİ Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında gerçekleştirilen yatırımlarda, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi çerçevesinde, kurumlar vergisi veya gelir vergisine uygulanacak indirimdir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

VERGİ İNDİRİMİ 31.12.2010’dan önce başlayan yatırımlar   Bölgesel ve Sektörel Büyük Proje Bölgeler Yatırıma Katkı Oranı (%) Uygulanacak Kurumlar Vergisi Oranı (%) Vergi İndirimi Oranı (%) Uygulanacak Kurumlar Vergisi Oranı (%) 1 20 10 50 30 2 8 60 40 3 4 80 90 70 39 39

VERGİ İNDİRİMİ 01.01.2011- 31.12.2011 arasında başlayan yatırımlar   Bölgesel Büyük Proje Bölgeler Yatırıma Katkı Oranı (%) Uygulanacak Kurumlar Vergisi Oranı (%) Vergi İndirimi Oranı (%) 1 15 10 50 25 2 8 60 35 3 4 80 45 55 90 65

VERGİ İNDİRİMİ 31.12.2011’den sonra başlayan yatırımlar   Bölgesel ve Sektörel Büyük Proje Bölgeler Yatırıma Katkı Oranı (%) Uygulanacak Kurumlar Vergisi Oranı (%) Vergi İndirimi Oranı (%) Uygulanacak Kurumlar Vergisi Oranı (%) İndirime Tekabül Eden Kurumlar Vergisi Oranı (%) 1 10 15 25 2 12 40 30 3 20 8 60 4 80 45 41 41

SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ DESTEK UNSURLARI SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik sistemi kapsamında desteklenen yatırımlardan, işletmeye geçiş tarihinden itibaren sağlanan istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgarî ücrete tekabül eden kısmı Bakanlıkça karşılanır. Sigorta Primi Desteğine, 31.12.2010 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar için yatırım tutarı cinsinden tavan konulmuştur (bölgesel yatırımlarda;% 6, %8, %10, %14, büyük ölçekli yatırımlarda %2, %3,%5 ve %7). KOBİ’lere tüm bölgelerde bu oranlara 5’er puan ilave edilir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ 31.12.2011’dan önce başlayan yatırımlar Bölgeler Bölgesel Büyük Ölçekli 1 2 yıl 2 3 yıl 3 5 yıl 4 7 yıl 43 43

SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ 31.12.2011’dan sonra başlayan yatırımlar Bölgeler Bölgesel Büyük Ölçekli 1 - 2 3 3 yıl 4 5 yıl 44 44

DESTEK UNSURLARI FAİZ DESTEĞİ Talep edilmesi hâlinde, ar-ge ve çevre yatırımları ile 3. ve 4. bölgelerde yapılacak olan bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli kredilerin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’ine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının belli oranları Bakanlığımızca karşılanacaktır. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

Ar-Ge ve Çevre Yatırımları (Puan) DESTEK UNSURLARI FAİZ DESTEĞİ Bölgesel (Puan) Ar-Ge ve Çevre Yatırımları (Puan) Bölgeler TL Kredisi Döviz Kredisi 1 - 5 2 3 4 Üst limitler: Ar-Ge ve çevre yatırımlarında 300 Bin TL; diğer yatırımlarda 500 Bin TL. Uygulama dönemi azami 5 yıldır. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

DESTEK UNSURLARI YATIRIM YERİ TAHSİSİ Büyük proje yatırımları ile bölgesel ve sektörel olarak desteklenecek yatırımlara Maliye Bakanlığınca, 03.09.2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilebilmektedir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü

YATIRIMA BAŞLAMA TARİHİ Teşvik belgesinde öngörülen yatırıma başlama tarihi teşvik belgesi için Müsteşarlığa veya sanayi odasına müracaat tarihi olup, yatırıma başlanıldığının kabul edilebilmesi için, arazi-arsa alımı, altyapının hazırlanması, inşaata başlama, makine ve teçhizat temini gibi harcamalardan bir veya birkaçının gerçekleştirilmesi şarttır. Harcama tutarının; bölgesel uygulama kapsamında gerçekleştirilen yatırımlar için teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırımın en az %10’u ( sabit yatırı tutarı 50 Milyon TL.nin üzerindeki yatırımlar için ise en az 5 Milyon TL.), büyük ölçekli yatırımlar için ise en az 5 milyon Türk Lirası olması halinde yatırıma başlanılmış sayılır. 48

TEŞVİK SİSTEMİ 14.04.2011’den sonra yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri kapsamındaki yatırım harcamaları için, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının destekleri ile diğer kuruluşların kamu kaynaklı desteklerinden yararlanılamayacağı hükmü getirilmiştir. Genel Teşvik Sistemi mevcut uygulamanın devamını öngörmektedir. Büyük yatırım ve bölgesel teşviklerden yararlanamayan yatırımların mevcut sistemle desteklenmesine KDV istisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyeti ile devam edilecektir 49 49

Temmuz 2009 – Mart 2012 Arasında Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri Uygulama Adet Öngörülen Sabit Yatırım (Milyon TL) Öngörülen İstihdam Genel Teşvik Uygulamaları 6.664 73.187 154.022 Bölgesel Teşvik Uygulamaları 4.673 48.568 207.024 Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki 45 35.613 14.563 Toplam 11.382 157.368 375.609

%73 %17 ARALIK 2006 – HAZİRAN 2009 Dönemi İle TEMMUZ 2009 – ARALIK 2011 Döneminin Karşılaştırması %73 %17

Temmuz 2009 – Mart 2012 Arasında Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Bölgelere Göre Dağılımı (Belge Adedi)

3. BÖLGE 4. BÖLGE ARALIK 2006 – HAZİRAN 2009 Dönemi İle TEMMUZ 2009 – ARALIK 2011 Döneminin Karşılaştırması 3. BÖLGE 4. BÖLGE %45 %70 %10 %88 %72 %70

Temmuz 2009 – Mart 2012 Arasında Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Yatırım Cinslerine Göre Dağılımı (Sabit Yatırım Tutarı)

Yatırım Teşvik Belgeleri Öngörülen Sabit Yatırım (Milyon TL) Temmuz 2009 – Mart 2012 Arasında Büyük Ölçekli Yatırımlar İçin Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri Sermaye Cinsi Adet Öngörülen Sabit Yatırım (Milyon TL) Öngörülen İstihdam Yerli Sermaye 26 28.634 6.120 Uluslararası Sermaye 19 6.978 8.443 Toplam 45 35.612 14.563

1. AŞAMA 2. AŞAMA 3. AŞAMA Ekonomi Bakanlığının Kurulması (Yatırım-İstihdam-Üretim-İhracat Süreçlerinin Eşgüdümü) Teşvik Sistemine İlişkin Tespit ve Değerlendirmelerin Alınması Özel Sektör Kuruluşları (TOBB, TİM, Diğer Özel Sektör Temsilcisi Kuruluşlar, Sektörel Dernekler, Yatırımcılar) İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları 2. AŞAMA 2011 yılının Temmuz ayında Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nün Ekonomi Bakanlığına bağlanması ile beraber teşvik sisteminde değişiklik yapılmasına yönelik çalışmalar başlamıştır. Bu süreçte, kamu kurumlarından Maliye Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı; özel sektör kuruluşlarından TOBB,TİM, İhracatçı Birlikleri, YASED, TUSKON, MÜSİAD, İSO, ASO, Deniz Ticaret Odası, diğer Oda temsilcileri ve yatırımcılar ile görüşülmüştür. Bu görüşmelerde, mevcut teşvik sistemine yönelik eleştiriler ve yeni sistemden beklentiler alınmış, 750’ye yakın farklı talep titizlikle incelenmiş ve uygun görülen talepler yeni teşvik mevzuatına yansıtılmıştır. Sunuda, taleplerin en fazla yoğunlaştığı 7 konu yer almaktadır. 3. AŞAMA Gelen Tüm Taleplerin Değerlendirilmesi 56

Yeni Teşvik Sisteminin Hedefleri Cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin üretiminin artırılması, En az gelişmiş bölgelere sağlanan yatırım desteklerinin artırılması, Bölgesel gelişmişlik farklılıklarının giderilmesi, Destek unsurlarının etkinliğinin artırılması, Kümelenme faaliyetlerinin desteklenmesi, Teknolojik dönüşümü sağlayacak yüksek ve orta- yüksek teknoloji içeren yatırımların desteklenmesi. 57

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ Genel Teşvik Uygulamaları Bölgesel Teşvik Uygulamaları Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki Stratejik Yatırımların Teşviki KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği KDV İadesi Mevcut teşvik sisteminde yürütülmekte olan Genel Teşvik Uygulamaları, Bölgesel Teşvik Uygulamaları ve Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki Uygulamalarına ilave olarak Stratejik Yatırımların Teşviki Uygulamaları sisteme entegre edilmiştir. Bu sistem ile, ithalat bağımlılığı yüksek ara malları ile ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar ve teknolojik dönüşümü sağlayacak stratejik önemi haiz yatırımların teşvik edilmesi amaçlanmıştır. VI ncı bölge için Gelir Vergisi Stopajı Desteği 58 58 58

STRATEJİK YATIRIMLARIN TEŞVİKİ 59

Bu sistemin amacı; Ekonomi Bakanlığınca çalışılan Girdi Tedarik Stratejisi (GİTES) çerçevesinde, cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek ara malları ve ürünlerin üretimine yönelik, Uluslararası rekabet gücünü artırma potansiyeline sahip arge içeriği yüksek, yüksek teknolojili ve yüksek katma değerli stratejik önemi haiz yatırımları teşvik etmektir. 60

Gümrük Vergisi Muafiyeti KDV İstisnası Stratejik Yatırımlara Bölge Ayrımı Yapılmaksızın Uygulanacak Destek Unsurları; Gümrük Vergisi Muafiyeti KDV İstisnası 7 yıl süreyle Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ( 6. bölgede ise 10 yıl) Yatırıma katkı oranı %50 olmak üzere %90 Vergi İndirimi Faiz Desteği (sabit yatırım tutarının %5’ini aşmamak kaydıyla azami 50 Milyon TL) Yatırım Yeri Tahsisi Bina inşaat harcamalarına KDV iadesi (500 Milyon TL ve üzeri yatırımlar için) Gelir Vergisi Stopajı Desteği (Sadece VI ncı Bölgedeki yatırımlar için 10 Yıl) 61

Madencilik yatırımları, Aşağıda belirtilen yatırım konuları, V. Bölgeye sağlanan desteklerden yararlanacaktır: Otomotiv, uzay veya savunma sanayine yönelik test merkezleri, rüzgar tüneli, tasarım v.b. yatırımlar, Belirli büyüklükte ve özellikte belirli ilaç ve savunma sanayi yatırımları, Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek ilk, orta ve lise eğitim yatırımları, Denizyolu ve demiryolu ile yük ve yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar, Madencilik yatırımları, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm yatırımları. 1- V. Bölgede yatırımların artırılması yeni teşvik sisteminin temel hedeflerinden biri olup, bu bölgede sektörel ayrım yapılmaksızın tüm yatırımları bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenmesine yönelik değişiklik yapılması önerilmektedir. 2- 19.10.2005 tarih ve 2005/9617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırması Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde; 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden, yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosu değeri 25 milyon Türk Lirasını aşmayan işletmeler KOBİ olarak tanımlanmıştır. AB’de kabul gören KOBİ tanımına göre ise çalışan sayısı yıllık 250 kişiden az olan ve yıllık net satış hasılatı ve/veya mali bilançosunun değeri 43 milyon Avro’yu aşmayan işletmeler KOBİ olarak nitelendirilmektedir. Uluslararası yükümlülüklerimiz çerçevesinde hassas sektörlere azami desteğin verilebilmesini teminen, AB’de kabul gören KOBİ tanımının “belirli nitelikleri haiz işletme” olarak yeni teşvik sistemine entegre edilmesi suretiyle, mevcut Karardaki KOBİ tanımının kapsamının genişletilmesi hedeflenmiştir. Bu değişiklik ile mevcut KOBİ tanımına girmeyen, ancak AB’de kabul gören KOBİ tanımına giren demir-çelik sektörü yatırımları teşvik edilebilecektir. 3- AB çelik endüstrisi tanımının kullanılması ile demir cevheri ve linyit kömürü yatırımları desteklenebilecek, ancak çelik boru üretimi teşvik kapsamında çıkartılmış olacaktır. 4- Turizm potansiyelinin yüksek olduğu Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm konaklama tesislerine 4. bölge desteklerinin sağlanması suretiyle bu bölgelerde yatırımların artırılması hedeflenmiştir. Ayrıca, doğası gereği bölge seçme şansı bulunmayan ve kritik öneme haiz madencilik ve gemi inşa yatırımlarına sağlanan desteklerin artırılması önerilmektedir. 62

YENİ BÖLGESEL HARİTA 63

SEGE 2011 Düzey-3, 6 Bölge 64

SEGE 2011 Düzey-3, 6 Bölge 1. Bölge 2. Bölge 3. Bölge 4. Bölge Ankara Adana Balıkesir Afyonkarahisar Adıyaman Ağrı Antalya Aydın Bilecik Amasya Aksaray Ardahan Bursa Bolu Burdur Artvin Bayburt Batman Eskişehir Çanakkale Gaziantep Bartın Çankırı Bingöl İstanbul Denizli Karabük Çorum Erzurum Bitlis İzmir Edirne Karaman Düzce Giresun Diyarbakır Kocaeli Isparta Manisa Elazığ Gümüşhane Hakkari Muğla Kayseri Mersin Erzincan K.maraş Iğdır   Kırklareli Samsun Hatay Kilis Kars Konya Trabzon Kastamonu Niğde Mardin Sakarya Uşak Kırıkkale Ordu Muş Tekirdağ Zonguldak Kırşehir Osmaniye Siirt Yalova Kütahya Sinop Şanlıurfa Malatya Tokat Şırnak Nevşehir Tunceli Van Rize Yozgat Sivas 8 il 13 il 12 il 17 il 16 il 15 il 65

OSB’lerde yapılacak yatırımlar, Aşağıda belirtilen yatırım konuları, yatırımın bulunduğu bölgenin bir alt bölgesine sağlanan destek unsurları ile desteklenecektir: OSB’lerde yapılacak yatırımlar, Aynı sektörde faaliyet gösteren firmaların birlikte gerçekleştireceği ve faaliyet gösterilen yatırım konusuna dikey veya yatay entegrasyon sağlayacak yatırımlar, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünün üretimine yönelik yatırımlar. 1- V. Bölgede yatırımların artırılması yeni teşvik sisteminin temel hedeflerinden biri olup, bu bölgede sektörel ayrım yapılmaksızın tüm yatırımları bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenmesine yönelik değişiklik yapılması önerilmektedir. 2- 19.10.2005 tarih ve 2005/9617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırması Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde; 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden, yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosu değeri 25 milyon Türk Lirasını aşmayan işletmeler KOBİ olarak tanımlanmıştır. AB’de kabul gören KOBİ tanımına göre ise çalışan sayısı yıllık 250 kişiden az olan ve yıllık net satış hasılatı ve/veya mali bilançosunun değeri 43 milyon Avro’yu aşmayan işletmeler KOBİ olarak nitelendirilmektedir. Uluslararası yükümlülüklerimiz çerçevesinde hassas sektörlere azami desteğin verilebilmesini teminen, AB’de kabul gören KOBİ tanımının “belirli nitelikleri haiz işletme” olarak yeni teşvik sistemine entegre edilmesi suretiyle, mevcut Karardaki KOBİ tanımının kapsamının genişletilmesi hedeflenmiştir. Bu değişiklik ile mevcut KOBİ tanımına girmeyen, ancak AB’de kabul gören KOBİ tanımına giren demir-çelik sektörü yatırımları teşvik edilebilecektir. 3- AB çelik endüstrisi tanımının kullanılması ile demir cevheri ve linyit kömürü yatırımları desteklenebilecek, ancak çelik boru üretimi teşvik kapsamında çıkartılmış olacaktır. 4- Turizm potansiyelinin yüksek olduğu Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm konaklama tesislerine 4. bölge desteklerinin sağlanması suretiyle bu bölgelerde yatırımların artırılması hedeflenmiştir. Ayrıca, doğası gereği bölge seçme şansı bulunmayan ve kritik öneme haiz madencilik ve gemi inşa yatırımlarına sağlanan desteklerin artırılması önerilmektedir. 66

VI. Bölge Yatırımları - I: Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, illerinde asgari sabit yatırım tutarının üzerinde gerçekleştirilecek yatırımlar, sektör ayrımı yapılmaksızın bölgesel desteklerden yararlandırılacaktır. Bu çerçevede, söz konusu bölgede yatırım yapacak yatırımcıların, tüm destek unsurlarından azami miktarda yararlanmaları temin edilecektir. VI. Bölgedeki 5 Milyon TL tutarındaki bir yatırım ile 40 kişilik istihdam sağlandığında, işçi başına 113 TL Gelir Vergisi terkin edilecek ve 173 TL tutarındaki Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ise Bakanlığımızca karşılanacaktır. Söz konusu yatırım için sağlanacak toplam istihdam desteği: (113+173) x 12 x 10 x 40 = 1.372.800 TL olacaktır. 67

Bölgede yapılacak yatırımlar ile sağlanan istihdam kapsamında; VI. Bölge Yatırımları - II: Bölgede yapılacak yatırımlar ile sağlanan istihdam kapsamında; Ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden tutarı 10 yıl, yatırımların organize sanayi bölgelerinde yapılması halinde ise 12 yıl süreyle devlet tarafından karşılanacaktır. Sadece bu bölgemizde uygulanmak üzere, işçilerin asgari ücreti üzerinden hesaplanan gelir vergisi stopajı, 10 yıl süreyle terkin edilecektir.

DESTEK UNSURLARI 69

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Bölgeler 31.12.2013 tarihine kadar başlanılan yatırımlar 01.01.2014 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar I 2 yıl - II 3 yıl III 5 yıl IV 6 yıl V 7 yıl VI 10 yıl Emek-yoğun sektörlerde yapılacak yatırımların daha az gelişmiş bölgelere yönlendirilebilmesini teminen, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği kademelendirilmiş ve destek yoğunluğu az gelişmiş bölgelerde artırılmıştır. Mukayese amacıyla, Karar değişikliği yapılmaması halinde uygulamaya devam edilecek olan süreler ve oranlar kırmızı renk ile gösterilmiştir. 70

Vergi İndirimi Yatırıma katkı oranı (%) I 15 10 25 20 II 30 III 35 IV Bölgeler Yatırıma katkı oranı (%) Bölgesel Teşvik Uygulamaları Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki 31.12.2013 tarihine kadar başlanılan yatırımlar 01.01.2014 tarihinden sonra başlanılan yaırımlar I 15 10 25 20 II 30 III 35 IV 40 V 30  50 40  VI 60 45 2012 yılında beklenen ekonomik durgunluk göz önüne alınarak, 31.12.2012 tarihine kadar başlayacak olan yatırımlar için uygulanacak vergi indirimi destek oranları, 2013 yılına kıyasla yüksek olarak belirlenmiştir. Bölgesel Teşvik Uygulamaları kapsamında yatırıma katkı oranı %15 ila %50 arasında ve Büyük Ölçekli Yatırımları Teşviki Uygulamaları kapsamında ise yatırıma katkı oranı %25 ila %60 arasında kademelendirilmiştir. Mukayese amacıyla, Karar değişikliği yapılmaması halinde uygulamaya devam edilecek olan oranlar kırmızı renk ile gösterilmiştir. 71

Vergi İndirimi: Vergi indirimi desteği, münhasıran teşvik belgesine konu yatırımdan elde edilecek kazançlara uygulanmakla birlikte, II., III., IV., V. ve VI. bölgelerde yatırım yapan firmalar için, yatırıma katkı oranının belirli yüzdesine ulaşıncaya kadar yatırım döneminde tüm faaliyetlerinden elde ettiği kazançlara da uygulanabilecektir. Vergi indirimi destek unsurunun, yatırım döneminde tüm faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanmasını teminen yeni bir düzenleme yapılmış olup, bu uygulama bölgelere göre kademelendirilmiştir. Sunumun başında da belirtildiği üzere, özel sektör tarafından en fazla talep edilen hususların başında yer alan vergi indiriminin yatırım döneminde ve tüm faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanması talebi önemli ölçüde karşılanmış olacaktır. Diğer taraftan, söz konusu düzenlemenin yapılabilmesi için 13.06.2006 tarih ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesinde değişiklik yapılması gerekmektedir. 72

Faiz Desteği Bölgeler Destek Oranı Azami Destek Tutarı (Bin TL) I - II TL Cinsi Kredi Döviz Cinsi Kredi I - II III 3 Puan 1 Puan 500 IV 4 Puan 600 V 5 Puan 2 Puan 700 VI 7 Puan 900 Az gelişmiş bölgelere sağlanan faiz desteği tavanları artırılmış olup, bu uygulama ile az gelişmiş bölgelerde yatırım yapacak yatırımcılara sağlanan finansman desteğinin artırılması hedeflenmiştir. Mukayese amacıyla, Karar değişikliği yapılmaması halinde uygulamaya devam edilecek olan azami destek tutarları kırmızı renk ile gösterilmiştir. 31.12.2012 tarihine kadar başlayacak Stratejik Yatırımlara, sabit yatırım tutarının %5’ini aşmamak kaydıyla azami 50 Milyon TL faiz desteği sağlanabilecek olup, desteğin ilk ödemesi 01.01.2013 tarihinden itibaren yapılacaktır. 73

Gelir Vergisi Stopajı Desteği VI ncı Bölgede düzenlenecek teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlarla sağlanan istihdam için asgari ücret üzerinden hesaplanacak gelir vergisi stopajı 10 yıl süreyle terkin edilecektir. V. Bölgedeki 5 Milyon TL tutarındaki bir yatırım ile 40 kişilik istihdam sağlandığında, işçi başına 113 TL Gelir Vergisi terkin edilecek ve 173 TL tutarındaki Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ise Bakanlığımızca karşılanacaktır. Söz konusu yatırım için sağlanacak toplam istihdam desteği: (113+173) x 12 x 10 x 40 = 1.372.800 TL olacaktır. 74

Tersanelerin Gemi İnşa Yatırımları Tersanelerin gemi inşa yatırımları kapsamında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, devlet tarafından karşılanacaktır.

TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEŞEKKÜRLER... Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü 76