Hemşirelik Uygulamalarında Kanıta Dayanırlılık Resim

Genel Anlamda Kanıt Nedir Kanıt bilinmeyen ya da doğruluğundan şüphe edilen bir şeyin doğruluğunun ispatlanması ya da mevcut inanç veya gerçekleri ispatlama ya da çürütme olarak tanımlanabilir.

Güvenilir Bir Kanıtın Üç Önemli Özelliği Elde edilen bilgiye oy birliği ile karar verilmiş olmalıdır. Elde edilen kanıt geniş ve anlaşılır bir şekilde sunulmalı, anlaşılması güç olmamalıdır. Elde edilen kanıt herkesin kullanımına açık olmalıdır.

KDU(Kanıta Dayalı Uygulama) Nedir? Hasta ile ilgili kararlarda sistematik araştırmayla elde edilen en iyi ve en son kanıtın açık, özenli ve mantıklı şekilde kullanıldığı uygulamalardır.

Neden Kanıta Dayalı Hemşirelik Son yıllarda kanıta dayalı uygulama, disiplinler arası bir süreç haline gelmiştir. Yeni teknolojilerin gelişmesi ile birlikte hastaların beklentilerinin de artması kanıta dayalı uygulamaya olan gereksinimi arttırmıştır.

Neden Kanıta Dayalı Hemşirelik Hemşirelik geçmişte “ düşünen bir meslek olmaktan çok yerine getiren bir meslek” olarak görülerek hemşirelerden sadece verilen işleri yapmaları beklenmiştir. Günümüzde hemşireler var olan uygulamayı değiştirmek için gerekli yetki konusunda önemli yollar katetmiştir. Yeni uygulamalarla bakım kalitesini yükseltmede etkin rol almaktadır..

Kanıta Dayalı Hemşirelik/Amaç Kanıta dayalı uygulama, hastaya en iyi bakımın nasıl verileceğini gösterir. Kanıta dayalı bir uygulama yaratma, yaşam boyu devam eden bir süreçtir, sürekli araştırma ve sürekli eğitim gerektirir.

Kanıta Dayalı Hemşirelik Kanıta dayalı uygulama, araştırma ve uygulama arasında bir köprü kurulmasına olanak tanır. Araştırma ile klinik arasındaki uçurumu ortadan kaldırarak bakım hizmetini geliştirir.

Kanıt seviyeleri Mükemmel Kanıt: Genellikle kontrollü randomize kabul gören çok sayıda çalışmadan elde edilen düzenli bulgulara dayalı kanıtlar. Adil/İyi Kanıt: Bir kabul edilebilir veya zayıf düzensiz bulgular elde edilen çalışmalara dayalı kanıtlar. Araştırmanın tekrarlanması gerekir. Oybirliği: Sınırlı bilimsel kanıtlar vardır, kabul edilebilir çalışmaların tüm kriterleri karşılanmaz, veya iyi kalitede bir bilimsel çalışma yoktur. Bu seviye uzman görüşlerini de içerir.

Mükemmel Kanıt/Altın Standart Bilimsel araştırmalarla elde edilir. Klinik uygulama için güçlü bilimsel bilgi sağlar.Bu kanıt uygulama rehberleri oluşturmak ve klinik öneriler getirmek için önemlidir. Randomize kontrollü çalışmalardır.(RCT) *Deneysel bir gruba rastgele şekilde test amaçlı olarak uygulama yapılır. 1.Popülasyon belirlenir 2.Karakteristik özellikler belirlenir 3.Uygulama yapılır 4.Sonuçlar , her iki grup incelenir

Randomize kontrollü çalışmalar(RCT) Deneysel bir gruba rastgele şekilde test amaçlı olarak uygulama yapılır. 1.Popülasyon belirlenir 2.Karakteristik özellikler belirlenir 3.Uygulama yapılır 4.Sonuçlar , her iki grup incelenir

Mükemmel Kanıta Götürecek Araştırmalar Araştırma, açık ve tam olarak tanımlanmış bir soruna, çözüm yolları bulmaya yönelik planlı bir çalışmadır. Bir süreci ifade eder; planlı bir şekilde 1. verilerin toplanması, 2. analiz edilmesi (değerlendirilmesi) , 3. yayınlanması aşamalarından oluşan bir dizi etkinlikler bütünüdür. İyi seçilmiş ve planlanmış bir araştırma sorunun çözümünü, risklerin kontrol altına alınması ve hizmetin planlanması yolunu açacaktır

Araştırmanın Aşamaları Konunun seçilmesi ve sınırlandırılması, araştırma probleminin tanımlanması Konu seçiminde yararlanılacak kaynaklar Konu seçimi için ölçütler Araştırma probleminin yazılması 2. Değişkenlerin belirlenmesi ve hipotezin kurulması 3. Kaynak taraması ve toplanması (literatür taraması) Araştırmazının yararlanılacağı kaynaklar Kaynaklardan not alma 4. Kurumsal çerçeve Kuram ve araştırma arasındaki ilişki

Araştırmanın Aşamaları-devam 5. Araştırma planının yapılması Gereç ve yöntem (Araştırma modelinin seçilmesi, Yöntemin belirlenmesi, Evren ve örneklemin belirlenmesi, Verilerin toplanması, Veri toplama aracının hazırlanması) Ön çalışmanın ve gerekli düzenlemelerin yapılması 6.   Uygulama (Verilerin toplanması, Verilerin analiz edilmesi) 7. Bulguların yorumlanması 8. Bulguların rapor edilmesi

Konunun (Sorunun) Seçimi Bir araştırma planında ilk ve en güç iş araştırma konusunun seçimidir. Peki konuyu nasıl seçmeliyim???? Uygulamada işyerinde en sık karşılaşılan sorun, En çok zarar verdiği düşünülen bir etkenin yol açtığı etkiler, İşyerindeki gözlemler, Literatür bilgileri, sorunu-konuyu seçmede araştırmacıya rehberlik edecektir.

Konunun (Sorunun) Seçimi Özetle; Sorunun önceliği Araştırmaya değer olması Sorunun çözülebilir olması Araştırma sonunda ulaşılacak sonuçların uygulamaya katkı sağlayacak olması  gibi özellikler de konunun seçimini etkileyecektir Konunun seçim nedeni, kişi ve toplum sağlığı yönünden önemi ve yaygınlığı Araştırmanın yakın ve uzak gelecek için amaçları

Hemşirleik Uygulamalarında değişim/KDU neden gerekli? Bakım hizmetinin kalitesini yükseltmek için Bakım maliyetini etkin kullanmak için Bilimsel dayanağı olan uygulamaları arttırmak için(bakımın sadece %20’si kanıta dayalı) Hastaların hatalı uygulama kaygısı Hastaların bilgi taleplerinde artış Sağlık personeline güvenin azalması Hemşirelik girişimlerimiz uygulanması gerekenlerin en iyisi mi görmek için Uygulamalardaki farklılıkları azaltmak için Tıbbi bakımla uyum sağlamak için

KDU adımları Klinik bir sorun formüle et Literatür taraması yap, mevcut en iyi kanıtı bul Kanıtların geçerliğini eleştirel olarak değerlendir Bu kanıtları, uzmanlık ve hasta tercihleri ile entegre ederek kullan

Uygulamalarımızı sorgulayalım Bu hastam için en iyi olan uygulama mı Bu uygulamayla hedefime ulaşabilir miyim Bu teknik, bu yöntem en kaliteli en iyi hizmeti vermeme yardımcı oluyor mu Bu uygulamanın hastaya faydalı olduğunu kanıtlayan çalışmalar var mı

Bir örnek: Bası Ülserini Yönetmede Hemşirelik Uygulamalarının Kanıta Dayanırlılık Düzeylerinin İncelenmesi

Bası ülserini önlemede hemşirelik uygulamaları/Kanıt seviyeleri Bası yarasını önlemek için hastanın bası yarası geliştirme riski 6 saat içinde değerlendirilmeli/UZMAN GÖRÜŞÜ Risk faktörlerini uzaklaştırın: basınç, ter, sürtünme/ZAYIF KANIT Deriyi düzenli aralıklarla gözlemleyin/UZMAN GÖRÜŞÜ Uygun hastaları kendi derilerini gözlemlemeleri için eğitin ve destekleyin/UZMAN GÖRÜŞÜ

Bası ülserini önlemede hemşirelik uygulamaları/Kanıt seviyeleri Bası yarasını önlemek için hastanın bası yarası geliştirme riski 6 saat içinde değerlendirilmeli/UZMAN GÖRÜŞÜ Basıncı hafifletmek için suyla şişirilmiş eldiven, sentetik veya gerçek koyun derisi vb. halka şeklindeki ürünler gibi yardımcı ürünler kullanmayın/ UZMAN GÖRÜŞÜ Bası ülseri gelişme riski olan hastalara derilerinin durumuna ve kişisel ihtiyaçlarına göre düzenli aralıklarla pozisyon verin/UZMAN GÖRÜŞÜ

Kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarının yaşama geçirilebilmesi için: Organizasyonel açıdan; • Akademik kurumlar ile bakım veren kurumların işbirliği içinde çalışması ve ortak projeler geliştirilmesi, • Kanıta dayalı uygulamalara tüm çalışanların dahil edilmesi, • İstenen ve kaliteli bakımın hangisi olduğunu araştıran bir ortamın yaratılması, • Danışmanlık için klavuzluk yapan destek veren bir alt yapının oluşturulması, • Yönetici, meslektaşların ve diğer ekip üyelerinin destek vermesi, • Değişim için ortamın hazırlanması,

Kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarının yaşama geçirilebilmesi için: Araştırıcı açısından; • Klinikle ilgili önemli noktaların araştırılması, • Amacın açık bir şekilde belirlenmesi, • Anlaşılabilir istatistiksel sonuçların verilmesi, • Hemşirelerin araştırma kültürünü geliştirmek için eğitim çalışmalarının yapılması, • Kanıta dayalı toplantılar yapılması, dergiler ve internet erişim kaynakları hakkında bilgilendirmenin yapılması,

Kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarının yaşama geçirilebilmesi için: Hemşireler açısından; • Hemşirelerin okumaya zaman ayırması, • Araştırmayı uygulamada kullanması ve kritik düşünme becerilerine sahip olması, • Özellikle hastayla ilgili sonuçları iyileştiren araştırma projelerine katılması, sonuçları yayması gibi faktörlere ihtiyaç vardır.

Sonuç Olarak Hemşire olarak hedeflerimize ulaşmak için yaptığımız tüm girişimlere bilimsel bir şüphe ve merakla bakmalı, kanıtlar bulmalıyız. En iyi kanıt bilimsel araştırmalarla elde edildiğine göre , hemşirelik bakımının da araştırma temeline dayandırılması gerekir.

Kaynaklar; 1-… http://www.nice.org.uk/pdf/ clinicalguidelinepressuresoreguidancenice.pdf (Erişim Tarihi: Ocak 2009) 2-Kocaman, G., Kanıta Dayalı Hemşirelik. http://www. hemargedergi.org/2003/2003_7.pdf (Erişim Tarihi:Nisan 2009) 3-Karasar N. (2005) Bilimsel Araştırma Yöntemi,Nobel Yayınları,Ankara,5-21. 4-Yılmaz, M. (2005) Bakım Hizmetinin Kalitesini Geliştirme Yolu Olarak Kanıta Dayalı Uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi,9:42-45