PROF. DR. A.GALİP KARAGÖZOĞLU EĞİTİMDE LİDERLİK PROF. DR. A.GALİP KARAGÖZOĞLU
BAŞARILI ÖĞRETMENİN NİTELİKLERİ KİŞİSEL NİTELİKLER ETKİLİ ÖĞRETİM ALAN BİLGİSİ PEDAGOJİK YETERLİK
BAŞARILI ÖĞRETMENİN NİTELİKLERİ Sözlü anlatımda başarılı Yaratıcı Rahat Sıcakkanlı Güvenilir Adaletli Destekleyici Şakacı ve neşeli Samimi ve cana yakın Olumlu İyi bir dinleyici Vücut dilini iyi kullanan Coşkulu İyi organize olmuş, düzenli İyi bir gözlemci Destekleyici Giyim kuşamı düzgün Esnek Cesaretlendirici Olaylara duyarlı
BAŞARILI ÖĞRETMENİN NİTELİKLERİ Mesleğini ve alanını sever. Öğrenciyi güdülemeyi (motive etmeyi) bilir. İşlediği konuyu çeşitli örneklerle açıklar ve uygulamaya çalışır. Ders işlerken aktif davranır. Çeşitli öğretim yöntemlerini kullanır. Ödüllendirmeye önem verir. Öğrenciyi cesaretlendirir ve asla tehdit etmez. Konuyu açık ve seçik açıkladıktan sonra özetler.
ÇOCUK YAŞADIKLARIYLA ÖĞRENİR Eğer bir çocuk sürekli olarak ; Eleştirilirse insanları suçlamayı öğrenir Düşman gibi görülürse dövüşmeyi öğrenir Aşağılanırsa içine kapanmayı öğrenir Ayıplanırsa kendini suçlu hissetmeyi öğrenir Hoşgörü ile karşılanırsa sabırlı olmayı öğrenir Cesaretlendirilirse kendine güvenmeyi öğrenir Ödüllendirilirse insanları takdir etmeyi öğrenir Adalet görürse adil davranmayı öğrenir Kendini güvende hissederse insanlara dostça davranmayı öğrenir Takdir edildiğini görürse kişiliğine güvenmeyi öğrenir İçinde bulunduğu toplumun kendine sevgi ile dostça davrandığını görürse TÜM DÜNYAYI VE İNSANLARI SEVMEYİ ÖĞRENİR. D.Law Nolta
MASLOW’UN GEREKSİNİMLER HİYERARŞİSİ Bilim ve sanatta kendini tanıtma ve amaçlarına ulaşma Kendine saygı, bağımsızlık, statü ve tanınma Sevilmek, ait olmak, kabul edilmek, arkadaşlık Maddi ve manevi tehlikelerden korunma Yemek-içmek, barınmak, neslini devam ettirmek Kendini gerçekleştirme Takdir ve saygı Sevgi ve bir gruba ait olma Güvenlik Fizyolojik
Douglas Mc Gregor’un X ve Y Teorisi X Kuramları a) Ortalama (vasat) insan işi sevmez ve elinden geldiği kadar işten kaçma yollarını arar. b) İnsanlar yönetilmeyi tercih eder ve sorumluluktan kaçar. c) Bencildir kendi arzu ve amaçlarını örgüt amaçlarına tercih eder. d) Yenilik ve değişiklikten hoşlanmaz ve bu tür girişimlere direnir isyan eder. e) Ortalama insanın, örgütsel sorunların çözümünde çok az katkısı olur. f) İnsanlar genellikle parlak zekalı değildir. Kolayca kandırılabilir. Onları harekete geçirebilmek için maddi bakımdan ödüllendirilmelidir. Y Kuramları a) Ortalama insan işten nefret etmez iş onun için bir başarı ve tatmin kaynağıdır. b) İnsanlar örgüte bağlılıktan zevk duyar örgüte yararlı olmak için çaba gösterir. c) Örgütün amaçları onlar için kendi çıkarlarından önce gelir. Bu insanlar gerek manevi gerekse maddi olarak ödüllendirilmelidir. d) Elverişli koşullar sağlandığı takdirde normal insan sorumluluk kabul etmekten çekinmez ve hatta sorumluluk almak için çaba gösterir. e) Örgütsel sorunların çözümünde yaratıcı buluş ve düşünceleri belirtmekten zevk alır. f) Kendi bilgi ve becerilerini örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için kullanır, ancak bu davranışı bir üst göreve gelmek için değil, manevi bir tatmine sahip olmak için yapar.
KARİZMATİK LİDER’İN ÖZELLİKLERİ Robbins 371 KARİZMATİK LİDER’İN ÖZELLİKLERİ Yetenekleri ve düşünceleri hakkında kendine güveni tamdır. Vision sahibidir. İdeal amaçlarını gerçekleştirmek için kurulu düzeni değiştirmek için çaba gösterir. Statükoya karşıdır. Görüş ve fikirlerini diğer insanlara kabul ettirme yeteneği çok belirgindir. Görüş ve fikirlerine kendini adamıştır. Onları gerçekleştirmek için kişisel sorumluluk almaktan ve özveride bulunmaktan çekinmez. Davranışları alışılmışın dışındadır ve toplumun değer sistemine karşıdır. Böylelikle kendisine bir hayran kitlesi ve taraftar yaratır. Toplum tarafından gerekli ve köklü değişiklikleri yapacak bir lider olarak kabul edilirler. Toplum ve çevre sorunlarını gerçekçi bir yaklaşımla değerlendirerek bu sorunları ortadan kaldıracak parasal kaynakları belirten bir reformcu olarak kabul edilirler.
ŞARTLANDIRMA VE PEKİŞTİRME KURAMI Çevre tarafından benimsenen ve ödüllendirilen davranışlar tekrar edilmekte, çevrenin benimsemediği ve cezalandırdığı davranışlar ise tekrar edilmemektedir. Pavlov ve Skinner’ın çalışmaları bunu kanıtlamaktadır. Dört yaklaşımla bunu açıklayalım. a) Olumlu Pekiştirme b) Olumsuz Pekiştirme (hatalar neden olmuştur? Anonim) c) Ortadan kaldırma (ceza uygulanmaz, faktör ortadan kaldırılır.) d) Cezalandırma
AYDIN BİR KİŞİ OLMANIN 20 KURALI Bir büyükle konuşurken onu «Evet efendim» ya da «Hayır efendim» diye yanıtlamalısınız. Yalnızca baş sallamak yada evet ve hayırı başka bir biçimde söylemek hatalıdır. Öğrenci için «evet öğretmenim» «hayır öğretmenin» daha uygun olur. Bir kişiyle konuşurken göz teması kurun. Birisi konuşurken gözlerinizi o kişiden ayırmayın. Biri yorumda bulunursa dönüp yüzünüzü o kişiye çeviriniz. Arkadaşlarınızdan biri bir başarı gösterirse o kişiyi ya sözle ya da davranışınızla kutlayınız. Tartışmalar sırasında diğer kişilerin yorumlarına ve fikirlerine saygı gösteriniz. O böyle dedi ama ben bazılarına katılıyor bazılarına katılmıyorum deyiniz. Herhangi bir işte başarı gösterince veya iyi yapınca böbürlenmeyiniz. Kaybederseniz kızgınlık göstermeyiniz.
Size bir şey verildiğinde veya yardım edildiğinde mutlaka teşekkür ediniz. Herkesin bir EGO su vardır. O egoyu tahmin edecek davranışlarda bulununuz. İyi yönlerini gördüğünüzde beğendiğinizi belirtiniz. Ödüllendiriniz. Bir öğretmen veya yönetici olarak olabildiğince düzenli olmak için her türlü çabayı gösteriniz (Kılık kıyafet, plan program, masa ve laboratuar düzeni vb.) Yöneticileriniz tarafından size bir görev veya ödev verildiğinde sızlanmak ve yakınmak yerine onlarla işbirliği yapmaktan memnun olacağınızı bildiriniz. Gerek öğretmen arkadaşlarınızın ve gerekse öğrencilerinizin isimlerini muhakkak öğreniniz. Onlara hitap ederken sadece «günaydın» deme yerine «günaydın Neşe Hanım, günaydın Ahmet Bey» deyiniz.
Okuldaki bir öğretmen bir öğrenciyle konuşuyor yada onu cezalandırıyorsa müdahale etmeyiniz ve o öğretmen ve öğrenciye bakmayınız. Bir kapıya yaklaştığınızda arkanızda biri varsa kapıyı tutun ve ona yol verme kibarlığını gösteriniz. Biri size çarparsa veya siz birisine çarparsanız «affedersiniz» demeyi ihmal etmeyiniz. Bir toplantı sırasına konuşmayınız, arkanıza dönmeyiniz ve konuşmacının dikkatini dağıtmayınız. İnandığınız fikirleri savununuz, bunu yaparken karşınızdaki insanları incitmemeye ve kaba davranmamaya dikkat ediniz.
Olumlu olun ve yaşamdan zevk aldığınızı gösterin Olumlu olun ve yaşamdan zevk aldığınızı gösterin. Unutmayınız ki yarısı su dolu bardağın yarısı boşsa yarısı da doludur. Yaşamınızda pişmanlıklara yer vermeyiniz. «Keşke şöyle yapsaydım» yerine gelecekte onu da deneyeceğinize inanınız. Her insanın hata yapacağını biliniz ve sizin de kusursuz olmadığınıza inanınız. Koşullar ne olursa olsun dürüst olunuz. Yanlış bir iş yapmış olsanız bile onu itiraf etmekten çekinmeyiniz. Gerekirse özür dilemek en faziletli davranıştır. Gerek yöneticilerinizin ve öğretmen arkadaşlarınızın gerekse öğrencilerinizin sizinle paylaştıkları sırları kesin olarak hiç kimseye açıklamayınız. Güvenli bir sırdaş olmaya çaba gösteriniz.
TÜRK MİLLİ EĞİTİMİNİN AMAÇLARI GENEL : Atatürk Devrimlerine ve ilkelerine ve Anayasa’da ifadesini bulan Atatürk Milliyetçiliğine bağlı, Türk Milletinin, milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren, ailesini, vatanını milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan, insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;
Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüs değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek; İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığını kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak.
TÜRK MİLLİ EĞİTİMİNİN TEMEL İLKELERİ Genellik ve eşitlik Ferdin ve toplumun ihtiyaçları Yöneltme Eğitim hakkı Fırsat ve imkân eşitliği Süreklilik Atatürk Devrimleri ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği Demokrasi eğitimi Laiklik Bilimsellik Planlılık Karma eğitim Okul ve ailenin işbirliği Her yerde eğitim