TUNCEL ATABEY GELİRLER BAŞKONTROLÖRÜ GELİR VERGİSİ BEYAN ESASLARI TUNCEL ATABEY GELİRLER BAŞKONTROLÖRÜ GELİRLER KONTROLÖRLERİ İZMİR 2008

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Mal ve Hizmet Alım Satımı "emsallere uygunluk ilkesi"ne aykırı olarak fiyat veya bedel tespiti yapılmış olması gerekir. İLİŞKİLİ KİŞİ TEŞEBBÜS SAHİBİ

Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Ticari ve zirai kazanç yönünden; - gelir vergisine tabi gerçek kişiler - adi ortaklıkların ortakları, - kollektif şirketlerin ortakları, - adi ve eshamlı komandit şirketlerin komandite ortaklarını kapsamaktadır. TEŞEBBÜS SAHİBİ KİM ?

Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı -Teşebbüs sahibi bir şirkete doğrudan veya dolaylı ortak ise teşebbüs sahibi ile söz konusu şirketler ilişkili kişi kapsamındadır. Bu ilişkide sermaye veya kâr payı oranının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. İLİŞKİLİ KİŞİ KİM ? Ortak “B” Ortağı olduğu “Y” Ltd.Şti. Ticari Kazanç Sahibi “A” “Z” A.Ş.

Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı “İlişkili Kişi Teşebbüs sahibinin doğrudan veya dolaylı ortağı bulunduğu şirketlerin idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından kontrolü altında bulunan diğer şirketler ifadesinden, teşebbüs sahibinin doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu şirket/şirketlerin ekonomik ve ticari kararlarını etkileyebilecek ölçüde sermayesine, kâr payına veya oy kullanma hakkına sahip olduğu diğer şirketler anlaşılmaktadır. Öte yandan, teşebbüs sahibinin eşi, üstsoy ve altsoyu, üçüncü derece dahil yansoy ve kayın hısımları, doğrudan veya dolaylı ortağı bulunduğu şirketler ile bu şirketlerin ortakları, bu şirketlerin idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından kontrolü altında bulunan diğer şirketlerin aralarındaki ilişki Gelir Vergisi Kanunu'nun uygulamasında ilişkili kişi kapsamında değerlendirilecektir.

(A) Gerçek Kişisinin;   -          Eşi (B), -          Eş (B)'nin amcası (F), -          Doğrudan ortağı olduğu (C) Ltd. Şti., -          (C) Ltd. Şti.'nin sermayesi bakımından kontrolü altında bulunan (E) A.Ş., -          (C) Ltd. Şti.'nin Denetçisi (D) ile yaptığı mal veya hizmet alım ya da satım işlemleri, ilişkili kişilerle yapılan işlemler olarak değerlendirilecektir. Ayrıca yukarıda sayılanların kendi aralarında yaptıkları mal veya hizmet alım ya da satım işlemleri ilişkili kişilerle yapılan işlem olarak değerlendirilecektir.

Emsallere Uygunluk İlkesi Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade etmektedir. Emsallere uygun fiyat veya bedele ulaşmak için öncelikle iç emsal kullanılacak, bu şekilde kullanılacak fiyat veya bedelin bulunmaması ya da güvenilir olmaması halinde dış emsal karşılaştırmada esas alınacaktır. Bu ilkenin uygulanabilmesi, ilişkili kişiler arasındaki işlemlerle ilişkisiz kişiler arasındaki  işlemlerin karşılaştırılabilir olmasına dayanmaktadır.

Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullanılan Yöntemler 1- Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi, bir mükellefin uygulayacağı emsallere uygun satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade etmektedir. Sonuç olarak, karşılaştırılabilir nitelikte kontrol dışı işlemlerin bulunması durumunda emsallere uygun fiyat ya da bedelin tespiti bakımından emsallere uygunluk ilkesinin en dolaysız ve güvenilir biçimde uygulandığı bir yöntem olması nedeniyle karşılaştırılabilir fiyat yöntemi diğer yöntemlere tercih edilir.

Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullanılan Yöntemler 1- Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi Bilgisayar satıyor Fiyatı ? Fiyatı : 1.000 YTL (Fiyata 50 YTL nakliye dahil) “C” ye uygulayacağı fiyat (1.000 – 50) 950 YTL olmalıdır. “A” TEŞEBBÜS SAHİBİ ORTAĞI OLDUĞU “C” LTD. ŞTİ “Y” A.Ş.

Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullanılan Yöntemler 2- Maliyet Artı Yöntemi Maliyet artı yöntemi, emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brüt kâr oranı kadar artırılması suretiyle hesaplanmasını ifade eder. Buradaki makul brüt kâr oranı, işlemi yapan mükellefin bu mal veya hizmetlere ilişkin olarak ilişkisiz kişilerle yaptığı işlemlerde uyguladığı brüt kâr oranı olacaktır. Ancak, böyle bir kâr marjı mevcut değilse ya da karşılaştırma için gerekli işlem sayısı yetersizse, aynı koşullarda karşılaştırılabilir olmak şartıyla dış emsal de kullanılabilecektir. Bu yöntem özellikle hammadde ve yarı mamuller ile imal edilen mallara ilişkin işlemlerde, fason imalatlarda ve hizmet tedarikinde uygulama alanı bulmaktadır.

Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullanılan Yöntemler 2- Maliyet Artı Yöntemi Satış fiyatı ? -İlk olarak iç emsal fiyatına bakılacak yoksa -Dış emsalde fiyatına bakılacak. Örnekte iç emsalin bulunmadığı ve aynı sektörde çalışan firmaların %15 karlılıkla çalıştığı kabul edelim. - İmal edilen lastiğin maliyetinin 100 YTL olması durumunda satış fiyatı (100 * %15) 115 YTL olacaktır. Araba lastiği İmal ediyor “A” TEŞEBBÜS SAHİBİ Amcası “C”

Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullanılan Yöntemler 3- Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi Bu yöntem, ilişkili kişiden satın alınan bir ürünün, ilişkisiz bir gerçek veya tüzel kişiye yeniden satılması durumunda uygulanan fiyatı esas almaktadır. Bu fiyattan (yeniden satış fiyatı) makul bir brüt satış kârı düşülecektir. Makul brüt satış kârı hesaplanırken yeniden satışı gerçekleştiren satıcının satış ve diğer faaliyet giderleri ile üstlenilen riskler ve kullanılan varlıklar göz önüne alınacaktır. Farklı ürünlerin söz konusu olduğu işlemler için de kullanılabilecek olan bu yöntem, özellikle pazarlama ve dağıtım faaliyetleri gibi ilişkili şirketin satın aldığı mal veya hizmeti ilişkisiz kişilere sattığı işlemlerde güvenilir sonuçlar vermektedir.

Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullanılan Yöntemler 3- Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi Örnek 1: (B) Gerçek kişisi, uluslararası faaliyette bulunan (A) firmasının Türkiye'deki ilişkili kişisi olup, yapılan işlemlere ilişkin açıklamalar aşağıda verilmiştir. -         (B) gerçek kişisi, (A) firması tarafından üretilen plazma televizyonların dağıtımını yapmaktadır. -         (B) gerçek kişisi, söz konusu ürünleri kendisi ve (A) şirketi ile ilişkisi bulunmayan (D) firmasına 3.150 YTL/adet'ten satmaktadır. -         (A) firması, ayrıca daha düşük kalitede ürettiği plazma televizyonları, Türkiye'de kendisi ve (B) firması ile hiç bir şekilde ilişkisi bulunmayan dağıtıcı (C) firmasına da satmaktadır. -          (B) gerçek kişisi ile (C) firmasının gerçekleştirdikleri işlevler aynı olup, (C) firmasının sattığı televizyonlardan elde ettiği brüt satış kârı % 10'dur. (B) gerçek kişisinin (A) firmasından yaptığı alışlarda emsallere uygun birim fiyat şu şekilde hesaplanacaktır: [3.150/(1+ 0,10)] =  2.864 YTL

Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullanılan Yöntemler 4- Kâr Bölüşüm Yöntemi Bu yöntemin, işlemlerin birbirleriyle iç içe geçtiği ve bağlantılı olduğu veya her bir işlemin ayrı ayrı ele alınmasının zor olduğu durumlarda kullanılması uygun olacaktır. 5- İşleme Dayalı Net Kâr Marjı Yöntemi İşleme dayalı net kâr marjı yöntemi, mükellefin kontrol altındaki bir işlemden; maliyetler, satışlar veya varlıklar gibi ilgili ve uygun bir temele dayanarak tespit ettiği net kâr marjının incelenmesi esasına dayanan bir yöntemdir. 6- Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ile Anlaşma Usulü Peşin fiyatlandırma anlaşmasının kapsamına kurumlar vergisi mükellefleri girmektedir.

Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımında Düzeltme İşlemleri Dağıtan “A” Gerçek kişisi Örtülü Kazanç Dağıtılan B Kurumu İşlemin Yapıldığı Geçici Vergi Döneminde Hesaben gerekli düzeltme yapabilir. Aynı dönemde düzeltme yapabilir. Düzetme İşleminin geçici vergi döneminden sonra yapılması halinde Düzeltme beyannamesi verilmesi gerekir. Vergi kesinleşip ödendikten sonra düzeltme talep edebilecektir.(Bir sonraki geçici vergi döneminde) Takvim yılı bittikten sonra Düzeltme talebi V.D.'nce değerlendirilip sonuçlandırılacak. Vergi kesinleşip ödendikten sonra düzeltme talep edebilecektir.

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı Kontrol edilen yabancı kurum kavramı; -tam mükellef gerçek kişi ve kurumların -doğrudan veya dolaylı olarak ayrı ayrı ya da birlikte -sermayesinin, kâr payının veya oy kullanma hakkının en az %50’sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri yurt dışı iştirakleri ifade etmektedir.

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı

-Yurt dışı iştirake ilişkin iştirak payının %50 olması gerekir Yurt dışındaki bir kurumun kontrol edilen yabancı kurum sayılabilmesi için bu kurumun sermayesinin, kâr payının veya oy kullanma hakkının en az %50’sinin doğrudan veya dolaylı olarak, ayrı ayrı ya da birlikte tam mükellef gerçek kişi ve kurumlara ait olması gerekmektedir. -Kontrol oranı olarak ilgili hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte sahip olunan en yüksek oran dikkate alınacaktır.

-Yurt dışı iştirakin ilgili yıldaki toplam gayri safi hasılatının %25 veya fazlasının pasif nitelikli gelirlerden oluşması gerekir Yurt dışı iştirakin ilgili yıldaki toplam gayri safi hasılatının %25 veya fazlasının pasif nitelikli gelirlerden oluşması gerekmektedir. Örneğin; yurt dışı iştirakin toplam 100 birim olan gayrisafi hasılatının bileşimi aşağıdaki gibi olsun; - Faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve eleman istihdamı suretiyle elde edilen ticari kazanç.................................... 30 birim - Kâr payı ........................................................................ 10 birim - Faiz ............................................................................... 50 birim - Menkul kıymet alım satım kazancı ............................... 10 birim Bu durumda pasif nitelikli gelirlerin (Kâr payı + faiz + menkul kıymet alım satım kazancı) toplam gayrisafi hasılata oranı (70/100=) %70 olduğundan kontrol edilen yabancı kurum için belirtilen şart sağlanmış olacaktır.

-Yurt dışı iştirakin asgari gayrisafi hasılat tutarı -Yurt dışı iştirakin taşıması gereken vergi yükü Yurt dışında kurulu iştirakin kurum kazancının %10’dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması gerekmektedir. -Yurt dışı iştirakin asgari gayrisafi hasılat tutarı Yurt dışındaki iştirakin Kurumlar Vergisi Kanununun uygulamasında “kontrol edilen yabancı kurum” olarak değerlendirilebilmesi için ilgili yıldaki gayrisafi hasılat tutarının 100.000.- YTL karşılığı yabancı paranın üzerinde olması gerekmektedir.

-Gerçek Kişiler tarafından elde edilen kontrol edilen yabancı kurum kazancı Kontrol edilen yabancı kurumların Türkiye’de vergiye tabi tutulacak kazancı, zarar mahsubu dahil giderler düşüldükten istisnalar düşülmeden önceki, vergi öncesi kurum kazançları olacaktır., Yurt dışı iştirakten elde edilmiş sayılan kazancın hesaplanmasında, yurt dışı iştirakin ilgili hesap döneminin kapandığı tarihte sahip olunan iştirak oranı (sermaye, kâr payı veya oy kullanma hakkı oranı) dikkate alınacaktır. Gerçek kişiler kurum kazancından hisselerine isabet eden kısmını kar payı olarak beyan edeceklerdir.

Örnek 2 : Yurt dışındaki (CFC) Şirketinin 20/5/2007 tarihi itibarıyla ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir: Ortak Ortaklık payı Tam mükellef gerçek kişi (A) ...............................%40 Tam mükellef kurum (B) ......................................%25 Dar mükellef gerçek kişi (C) ................................%35 Anılan şirket, bulunduğu ülkede 1 Temmuz - 30 Haziran hesap dönemini kullanmaktadır. Şirketin hesap dönemi sonu itibarıyla kurum kazancı 200.000 ABD Doları olup bu kazanç üzerinden bulunduğu ülkede ödemiş olduğu kurumlar vergisi ise 10.000 ABD Dolarıdır. Şirketin gayrisafi hasılatının tamamı pasif nitelikli gelirlerden oluşmaktadır. 30 Haziran 2007 tarihi itibarıyla tam mükellef gerçek kişi (A) söz konusu (CFC) Şirketi hisselerinin %10’na sahip bulunmaktadır.

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER Asgari Geçim İndirimi Asgari geçim indirimi uygulamasından ücretleri gerçek usulde vergilendirilen gerçek kişiler yararlanabilecektir. Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında belirlenen 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına; -Mükellefin kendisi için % 50'si -Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u -Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için % 7,5'i -Diğer çocuklar için % 5'i olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın, Gelir Vergisi Kanununun 103’üncü maddesinde yer alan Gelir Vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranla çarpılması sonucu bulunacak indirim tutarının 1/12'sinin aylık olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi suretiyle bulunacaktır.

Asgari Geçim İndirimi -Peşin olarak ödenen ücretler, asgari geçim indirimi uygulaması yönünden, nakden veya hesaben ödemenin yapıldığı dönemin geliri sayılacaktır. -Asgari geçim indirimi tutarının, ücretlinin aylık hesaplanan vergisinden fazla olması halinde, fazlası dikkate alınmayacaktır. -Asgari geçim indiriminden, ücret gelirlerini yıllık beyanname ile bildirenler de yararlanabilecektir.

Asgari Geçim İndirimi Aşağıda sayılan ücret geliri elde edenler asgari geçim indirimi uygulamasından yararlanamayacaklardır. -Ücretleri diğer ücret kapsamında vergilendirilen hizmet erbabı, -Dar mükellefiyet kapsamında ücret geliri elde edenler, -Başka bir kanun hükmü (3218, 4490, 4691 sayılı kanunlar v.b.) uyarınca ücretlerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayanlar, -Ücret geliri elde etmeyen diğer gerçek kişiler.

Asgari Geçim İndirimi Asgari Geçim İndirimi Tutarının Hesaplanması A.G.İ. Yıllık Tutarı = (Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı x A.G.İ. Oranı) x %15 Örnek 3 Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi ile dört çocuğu bulunan bir asgari ücretlinin 2008 yılının Ocak ayında yararlanabileceği asgari geçim indirimi tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır. (Ücretlinin 2008/Ocak Ayında Hesaplanan Gelir Vergisi 77,57 YTL'dir.) 2008 yılında Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı (608,40 x12=) : 7.300,80 YTL   Mükellefin Asgari Geçim İndirimi Oranı   : % 85 - Mükellefin kendisi için     % 50   - Mükellefin eşi için           % 10 - Mükellefin çocukları için  % 25 Asgari Geçim İndirimine Esas Tutar (7.300,80x% 85=)   : 6.205,68 YTL Asgari Geçim İndiriminin Yıllık Tutarı (6.205,68x% 15=) :    930,85 YTL

Asgari Geçim İndirimi Hesaplanan yıllık tutarın 1/12'si olan (930,85/12=) 77,57 YTL, aylık olarak hesaplanan gelir vergisi tevkifatı tutarından mahsup edilecektir.  Bu ücretlinin Ocak ayı için, asgari geçim indirimi mahsup işlemi aşağıdaki şekilde gerçekleştirilecektir. Buna göre, işveren mahsup edilen asgari geçim indirimi tutarı kadar yani 77,57 YTL ücretliye daha fazla ödeme yapacaktır. Diğer bir ifadeyle ücretlinin net eline geçen tutar 435,92 YTL iken 513,49 YTL olmaktadır. - 2008 yılı Ocak Ayı Brüt Ücreti     : 608,40 YTL - 2008 yılı Ocak Ayı Tevkifat Matrahı    : 517,14YTL - 2008 yılı Ocak Ayı Ücretinden Hesaplanan Gelir Vergisi   :   77,57 YTL - 2008 yılı Ocak Ayı Mahsup Edilecek Asgari Geçim İndirimi Tutarı  - 2008 yılı Ocak Ayı Ödenecek Gelir Vergisi    :     0,00 YTL'dir

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER ESNAF MUAFLIĞINA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER -EVLERDE KULLANILMASI ESNAF MUAFLIĞINI KAYBEDİLMESİNE ENGEL OLMAYACAK MAKİNE VE ALETLER Evlerde imal edilen ve 6’ncı bentte sayılan mamullerin ve ürünlerin imalatında kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler muharrik kuvvet kapsamından çıkarılmıştır.

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER ESNAF MUAFLIĞINA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER -EVLERDE ÜRETİLEBİLECEK ÜRÜNLER ARTIRILMIŞTIR Kırpıntı deriden üretilen mamüller, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satışı 6’ncı bent kapsamına alınmıştır.

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER ESNAF MUAFLIĞINA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER -EVLERDE ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN SATIŞI YAPILACAĞI YERLER ARTIRILMIŞTIR. 6’ncı bent kapsamındaki ürünlerin İşyeri açmaksızın, Dernek, vakıflar, sendikalar ve meslek odalarınca düzenlenenler dahil olamak üzere kermes, festival, panayırlarda (Pazar takibi suretiyle satılması ile Ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi olanların düzenledikleri hariç.) ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerde satılması muaflıktan faydalanmaya engel değildir.

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER ESNAF MUAFLIĞINA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER -ESNAF MUAFLIĞINDA DEVAMLILIK UNSURU KALDIRILMIŞTIR. Esnaf muaflığı kapsamındaki işlerin gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz etmeyecek şekilde devamlı olarak yapılması muafiyetten yararlanmaya engel teşkil etmeyecektir.

Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar 2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatının, Voli mahalleri ve dalyanların, Gayrimenkul olarak tescil edilen hakların ve Gemi ve gemi payları ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtalarının,   BEŞ yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazancı olarak vergilendirilecektir.

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER Beyan Süreleri BEYANNAME ESKİ HALİ YENİ HALİ YILLIK GELİR 15 MART 1-25 MART BASİT USUL 15 ŞUBAT 1-25 ŞUBAT MUHTASAR ERTESİ AYIN 20’Sİ ERTESİ AYIN 23’Ü (10 HİZMET ERBABI) OCAK, NİSAN, TEMMUZ, EKİM 20’Sİ OCAK, NİSAN, TEMMUZ, EKİM 23’Ü

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER Beyan Süreleri BEYANNAME ESKİ HALİ YENİ HALİ GEÇİCİ VERGİ DÖNEMİ İZLEYEN İKİNCİ AYIN 10’NU DÖNEMİ İZLEYEN İKİNCİ AYIN 14’Ü MUHTASAR (GEÇİCİ 67) TEVKİFAT DÖNEMİNİ İZLEYEN AYIN 20’Sİ TEVKİFAT DÖNEMİNİ İZLEYEN AYIN 23’Ü KATMA DEĞER VERGİSİ VERGİLENDİRME DÖNEMİNİ TAKİP EDEN AYIN 20’Sİ VERGİLENDİRME DÖNEMİNİ TAKİP EDEN AYIN 24’Ü

2007 YILINDA YAPILAN KANUNİ DEĞİŞİKLİKLER ÇİFTÇİ BELGESİ ALMA ZORUNLULUĞU KALDIRILMIŞTIR. Çiftçilerin, çeşitli kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen avans, kredi, sübvansiyon, prim gibi ayni ve nakdi destek unsurlarından yararlanmaları için gerekli olan çiftçi belgesi alma zorunluluğu 01.04.2007 tarihinden itibaren kaldırılmıştır.

31.12.2007 TARİHİNDE UYGULAMASI SONA EREN DÜZENLEMELER -01.01.2008 Tarihinden itibaren on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançları gerçek usulde vergilendirilecektir. (Geçici madde 45) -01.01.2008 Tarihinden itibaren sporculara ödenen ücretlerde istisna uygulanmayacaktır. (Geçici madde 64) -26.07.2001- 31.12.2007 Tarihleri arasında ihraç edilen Devlet tahvilleri ve Hazine bonolarından 01.01.2008 tarihinden sonra elde edilen faiz gelirleri ile alım satım kazançlarına geçici 59’ncu maddede yer alan istisna uygulanmayacaktır.

TİCARİ KAZANCIN TESPİT ŞEKİLLERİ   Ticari kazanç elde eden mükellefler Gelir Vergisi Kanununa göre iki gruba ayrılırlar,   -Esnaf muaflığından yararlanan ve gelir vergisine tabi olmayanlar. -Esnaf muaflığından yararlanmayan ve gelir vergisine tabi olanlar. Gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbabı ise kazancın tespit usulü bakımından ikiye ayrılmaktadır. • Basit usulde gelir vergisine tabi olanlar, • Gerçek usulde gelir vergisine tabi olanlar.

Ticari Kazancın Tespitinde İndirilecek Giderler 1-Ticari Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi İçin Yapılan Genel Giderler -Götürü Gider İhracat, yurtdışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetinde bulunan mükelleflere bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak şartıyla, yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları tutarı gider olarak indirebilme imkanı vardır. 2- Hizmetli ve İşçilerin İş Yerinde veya İş Yerinin Müştemilatında İaşe ve İbate Giderleri, Tedavi ve İlaç Giderleri, Sigorta Primleri ve Emekli Aidatı, 27. Maddede Yazılı Giyim Giderleri

3- İşle ilgili Olmak Şartıyla, Mukavelenameye; İlama veya Kanun Emrine İstinaden Ödenen Zarar, Ziyan ve Tazminatlar   4- İşle ilgili ve Yapılan İşin Ehemmiyeti ve Genişliği ile Mütenasip Seyahat ve İkamet Giderleri 5- Kiralama Yoluyla Edinilen veya İşletmeye Dahil Olan ve İşte Kullanılan Taşıtların Giderleri 6- Ayni Vergi Resim ve Harçlar 7- VUK Hükümlerine Göre Ayrılan Amortismanlar 8- İşverenlerce, Sendikalar Kanunu Hükümlerine göre Sendikalara Ödenen Aidatlar Bu aidatların bir aylık tutarı, işyerinde işçilere ödenen çıplak ücretin bir günlük toplamını aşamaz.

9) İşverenler Tarafından Ücretliler Adına Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Payları İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilebilecektir. Bu kapsamda indirim konusu yapılabilecek tutar, ücretlinin elde ettiği brüt ücretin %10’unu ve yıllık bazda asgari ücretin brüt yıllık tutarını aşamayacaktır. 10) Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Dernek ve Vakıflar Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin bağışının dernek veya vakfa yapılmış olması gerekmektedir. Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir. Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek fatura, bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecektir.

Ticari Kazancın Tespitinde İndirilemeyecek Giderler a) Teşebbüs Sahibi ile Eşinin ve Çocuklarının İşletmeden Çektikleri Değerler ile Bu Kişilere Yapılan Bazı Ödemeler 1) Teşebbüs sahibi ile eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar veya aynen aldıkları sair değerler; 2) Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar; 3) Teşebbüs sahibinin işletmeye koyduğu sermaye için yürütülecek faizler; 4) Teşebbüs sahibinin, eşinin ve küçük çocuklarının işletmede cari hesap veya diğer şekillerdeki alacakları üzerinden yürütülecek faizler;

b) Her Türlü Para Cezaları, Vergi Cezaları, Gecikme Zamları ve Faizleri, Teşebbüs Sahibinin Suçlarından Doğan Tazminatlar ile Bu Gibi Şahsi Vergiler    -Her türlü para cezaları,  -Vergi cezaları,  -Teşebbüs sahibinin suçlarından doğan tazminatlar.  Gelir Vergisi Kanununun 90 ıncı maddesi gereğince,  -Gelir vergisi ile diğer şahsi vergiler,  -Her ne şekilde olursa olsun vergi cezaları ve para cezaları, -Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve faizler,  -Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme faizleri, gelir vergisi matrahından ve gelir unsurlarından indirilmez. 

c) Her Türlü Alkol ve Alkollü İçkiler ile Tütün ve Tütün Mamullerine Ait İlan ve Reklam Giderlerinin %50 si   Söz konusu giderlerin yarısı indirim konusu yapılırken Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılan düzenleme ile oran (0) sıfır olarak belirlendiğinden bu harcamaların tamamı gider olarak indirilebilecektir. d) Motorlu Deniz Taşıtları ve Hava Taşıtlarından İşletmenin Esas Faaliyet Konusu ile İlgili Olmayanların Giderleri ile Amortismanları Kiralama yolu ile edinilen veya işletmede kayıtlı olan yat, kotra, sürat teknesi gibi motorlu deniz; uçak, helikopter gibi hava taşıtlarında işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanların giderleri ile amortismanları Gelir Vergisi Kanununun 40/7. maddesine göre ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılamaz.

ŞAHIS ŞİRKETİ ORTAKLARININ VERGİLENDİRİLME ESASLARI   Ticari faaliyet Zirai faaliyet Serbest meslek faaliyeti Adi şirket Ticari kazanç Zirai kazanç Serbest meslek kazancı Kollektif şirket Adi Komandit şirket Komandite ortaklar Ticari kazanç, komanditer ortaklar menkul sermaye iradı Komandite ortaklar serbest meslek kazancı, komanditer ortaklar menkul sermaye iradı

TİCARİ KAZANÇLA İLGİLİ BİR KISIM İSTİSNALAR 1-Eğitim ve öğretim işletmelerinde kazanç istisnası (GVK Md. 20) Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve orta öğretim özel okullarının işletilmesinden elde edilen kazançlar, beş vergilendirme dönemi gelir vergisinden müstesnadır.

1-Eğitim ve öğretim işletmelerinde kazanç istisnası (GVK Md. 20) Yararlanma Koşulları   Özel eğitim ve öğretim kurumlarının istisnadan yararlanabilmeleri için 1/1/2004 tarihinden itibaren faaliyete geçmiş olmaları gereklidir. 1/1/2004 tarihinden itibaren faaliyete geçen okulların kazançları, faaliyete geçilen dönemden itibaren 5 vergilendirme döneminde gelir ve kurumlar vergisinden istisna olacaktır. Eğitim tesislerinde yer alan kantin, büfe, kafeterya, kitap satış yeri gibi tesislerin gerek bizzat işletilmesinden gerekse kiraya verilmesinden elde edilen kazançlara istisna uygulanması söz konusu değildir.

2. Yatırım İndirimi İstisnası Uygulaması “Ticari ve Zirai Kazançlarda Yatırım İndirimi İstisnası” 01.01.2006 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Geçici 69 uncu madde kapsamında yatırım indirimi istisnasından yararlanılıp yararlanılmaması mükelleflerin isteklerine bırakılmıştır.   Mükellefler bu tercihlerini 2006, 2007 ve 2008 yıllarının tamamı için kullanabilecekleri gibi bu yılların herhangi biri için de kullanabileceklerdir.

2.Yatırım İndirimi İstisnası Uygulaması - Devreden Yatırım İndirimi Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2005 tarihi itibariyle mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri devreden yatırım indirimi istisnası tutarlarını, endeksleme uygulamasına tabi tutulmuş değerleri ile dikkate alarak; 2006, 2007 ve 2008 yıllarında elde ettikleri kazançlarından indirebileceklerdir.

-1/1/2006 Tarihinden Sonra Yapılacak Yatırımlar İçin Yatırım İndirimi Hesaplanması   a) 24/4/2003 Tarihinden Önce Yapılan Müracaatlara İstinaden Düzenlenen Teşvik Belgeleri Kapsamında Yapılan Yatırımlar   Mükellefler, 4842 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmadan önceki ek 1-6 ncı maddeleri çerçevesinde başlanılmış yatırımları için, belge kapsamında 1/1/2006 tarihinden sonra yapacakları yatırım harcamaları dolayısıyla 31/12/2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını; 2006, 2007 ve 2008 yıllarında elde ettikleri kazançlarından indirebileceklerdir. İndirim konusu yapılamayan tutarların müteakip yıllarda endekslemeye tabi tutulacağı tabiidir.

-1/1/2006 Tarihinden Sonra Yapılacak Yatırımlar İçin Yatırım İndirimi Hesaplanması b) Gelir Vergisi Kanununun Mülga 19 uncu Maddesi Kapsamında 1/1/2006 Tarihinden Önce Başlanılan Yatırımlar Gelir Vergisi Kanununun mülga 19 uncu maddesi kapsamında 1/1/2006 tarihinden önce yatırıma başladığını belgeleyen mükellefler, komple ya da entegre tesisler gibi tamamlanması belli bir süreci gerektiren yatırımlar ile ilgili ve bu yatırımlarla iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edip bu tarihten sonra yapılan yatırım harcamaları için, 31/12/2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri çerçevesinde hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını; 2006, 2007 ve 2008 yıllarında elde ettikleri kazançlarından indirebileceklerdir.

-Yatırım İndirimi Uygulayan Mükelleflerde Vergi Tarifesi Yatırım indiriminden yararlanacak olan gelir vergisi mükellefleri, Gelir Vergisi Kanununun 31.12.2005 tarihinde yürürlükte bulunan gelir vergisi tarifesi üzerinden vergilendirileceklerdir. Beyana tabi geliri sadece ticari ve/veya zirai kazançtan oluşan ve yatırım indiriminden yararlanmak isteyen mükellefler için, 31.12.2005 tarihinde geçerli olan gelir vergisi tarifesi uygulanmak suretiyle yıllık gelir vergisi hesaplanacaktır.

-Yatırım İndirimi Uygulayan Mükelleflerde Vergi Tarifesi Örnek 4: Mükellef (A)’ nın 2007 vergilendirme dönemine ilişkin gelirleri aşağıdaki gibidir: -Ticari kazanç : 23.000 YTL -Yatırım indirimi : 8.000 YTL Kalan Ticari Kazanç : 15.000 YTL Alacak Faizi : 10.000 YTL Değer Artışı Kazancı : 5.000 YTL Vergiye Tabi Gelir = 15.000+10.000+5.000 = 30.000 YTL

-Yatırım İndirimi Uygulayan Mükelleflerde Vergi Tarifesi Yatırım indiriminden yararlanılan ticari kazanca ilişkin vergi payının hesaplanması: 31.12.2005 tarihinde geçerli olan tarifeye göre 30.000 YTL’nin hesaplanan gelir vergisi = 7.920 YTL Ticari Kazancın Toplam Matrah İçerisindeki Payı = Ticari Kazanç/Toplam Gelir =15.000/30.000 = 0,50 (%50) Ticari Kazanca İsabet eden Vergi = 7.920* 0,50 = 3.960 YTL

-Yatırım İndirimi Uygulayan Mükelleflerde Vergi Tarifesi Diğer gelirlere ilişkin vergi payının hesaplanması: 2007 yılında geçerli olan tarifeye göre 30.000 YTL’nin hesaplanan gelir vergisi = 6.395 YTL Diğer Gelirlerin Toplam Matrah İçerisindeki Payı = Diğer Gelirler/Toplam Gelir =15.000/30.000 = 0,50 (%50) Diğer Gelirlere İsabet Eden Vergi = 6.395* 0,50= 3.197 YTL Yıllık gelir vergisi beyannamesine aktarılacak tutar = 7.157 YTL (3.960 + 3.197) olacaktır.

3-Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna 06.02.2004 tarihine kadar (bu tarih dahil) serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere faaliyet ruhsatı almış mükelleflerin, ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetler dolayısıyla elde ettikleri kazançlar gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bölge dışında yürütülen faaliyetlerden elde edilen kazançlar istisna kapsamında değildir. Serbest bölgelerde elde edilmiş olsa dahi faiz, repo ve benzeri faaliyet dışı gelirlere teşmil edilebilmesi mümkün değildir. Bununla birlikte, serbest bölgelerde yürütülen faaliyetlerden doğan alacaklara ilişkin kur farkı ve vade farkı gelirleri istisna kapsamında değerlendirilecektir.

3-Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna Serbest bölgelerde imalat faaliyetinde bulunan mükelleflerin bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, Türkiye’nin Avrupa Birliğine tam üyeliğinin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnadan, bölgede yeni faaliyete geçen mükellefler ile faaliyet ruhsatlarında yer alan sürenin dolmasıyla normal vergileme rejimine tabi olacak mükellefler yararlanacaktır.

3-Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna Ancak; -Üretim dışı faaliyetlerden, -Serbest bölge dışında üretilen malların satışından, -Faaliyet ruhsatında belirtilen alan dışında üretilen malların satışından, -Serbest bölgede veya serbest bölge dışında fason olarak imal ettirilen ürünlerin satışından, elde edilen kazançlar istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.

TİCARİ KAZANÇTA BEYAN ESASLARI 1- Gerçek Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar -Gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri ile -kollektif şirket ortakları ve komandit şirketlerin komandite ortakları kazanç temin etmemiş olsalar dahi yıllık beyanname vermek zorundadırlar. Söz konusu mükelleflerin, ticari ve sınai faaliyetleri sonucu; -bir kar elde edip etmemeleri, -zarar etmiş olmaları, -beyan edilecek bir gelirin bulunmaması vb. durumlarda olmaları yıllık beyanname verme zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır. 2- Basit Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar Basit Usulde vergilendirilen mükelleflerin ticari faaliyetinden elde ettikleri gelirleri yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmeleri gerekmektedir. Söz konusu mükelleflerin, ticari ve sınai faaliyetleri sonucu bir kar elde edip etmemeleri, zarar etmiş olmaları, beyan edilecek bir gelirin bulunmaması vb. durumlarda olmaları yıllık beyanname verme zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.

TİCARİ KAZANÇ BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEK Bay Erkan GÜRBOĞA, beyaz eşya ticareti ile uğraşan “Z” kollektif şirketinin %30 ortağıdır. Kollektif şirket 2007 yılı faaliyetinden 400.000,00 YTL ticari kazanç elde etmiştir. Ayrıca şirketin 2005 yılındaki yatırımlarından dolayı yararlanamadığı ve 2007 yılına devreden 200.000,00 YTL’lik yatırım indirimi bulunmaktadır. Diğer taraftan bay GÜRBOĞA 2007 yılında vermiş olduğu geçici vergi beyannamelerinde 12.000,00 YTL ödenecek vergi beyan etmiş ve söz konusu vergileri ödemiştir. Mükellef Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 69’ncu maddesi kapsamında 2007 yılında yatırım indirimi hakkını kullanmak istediğini bağlı bulunduğu vergi dairesine süresinde bildirmiştir.

TİCARİ KAZANÇ BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEK Mükellefin ticari kazancından düşeceği yatırım indirimi istisnası tutarı [( 60.000 * % 5,94) + 60.000 ] 63.564,00 YTL olacaktır. Yapılan açıklamalar çerçevesinde mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır. Ticari Kazanç :120.000,00 YTL Yatırım İndirimi İstisnası : 63.564,00 YTL Safi Ticari Kazanç : 56.436,00 YTL KAR : 56.436,00 YTL Vergiye Tabi Gelir (Matrah) : 56.436,00 YTL Hesaplanan Gelir Vergisi : 17.172,60 YTL Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı : 12.000,00 YTL Geçici Vergi :12.000,00 YTL Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi : 5.172,60 YTL

ZİRAİ KAZANÇLARDA VERGİLEME ESASLARI Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançların herhangi bir ayrıma tabi tutulmaksızın Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesine göre, hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilecektir. Ancak; • 54’üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan, • Bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca sahip olan, (Bu mahiyetteki araçlar zirai faaliyette kullanılan kamyon, otobüs, uçak vb.’dir) • On yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan,(2007 sonuna kadar bu şart aranmaz) çiftçilerin kazançları gerçek usulde tespit olunarak vergilendirilecektir.

ZİRAİ KAZANCIN BEYAN ESASLARI   1- Gerçek Usulde Vergilendirilen Zirai Kazançlar Gerçek usulde kazancı tespit edilen çiftçilerin yıllık gelir vergisi beyannamesi verme zorunluluğu bulunmaktadır. Söz konusu çiftçilerin zirai faaliyetlerinden zarar etmiş olmaları veya hiç kazanç elde etmemiş olmaları yıllık beyannamenin verilmesine engel bir durum değildir. 2- Gerçek Usulde Vergilendirilmeyen Zirai Kazançlar Gelir Vergisi Kanunun 94 üncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle yapılan vergileme nihai vergileme olmaktadır. Bu nedenle tam mükellefiyette vergiye tabi gelir sadece gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlardan ibaret ise yıllık beyanname verilmeyecektir. Burada elde edilen zirai hasılatın veya kazancın miktarının bir önemi bulunmamaktadır.

ÜCRETLER Ücret, Gelir Vergisi Kanununun 61’nci maddesinde “işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir” şeklinde tanımlanmıştır. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali Sorumluluk Tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmemektedir. Bu hükme göre, muafiyet ve istisna kapsamına girmeyen ve her ne ad altında yapılırsa yapılsın ücret tanımı içine giren tüm ödemeler, ücret olarak vergilendirilecektir.

ÜCRET SAYILAN ÖDEMELER 1-İstisna Dışında Kalan Emeklilik, Maluliyet, Dul ve Yetim Aylıkları 2-Evvelce Yapılmış veya Gelecekte Yapılacak Hizmetler Karşılığında Verilen Para ve Ayınlarla Sağlanan Menfaatler 3-TBMM, Belediye ve il Genel Meclisi Üyeleri, Komisyon Üyeleri ve Benzerlerine Yapılan Ödeme veya Sağlanan Para, Ayın ve Menfaatler 4-Yönetim ve Denetim Kurulu Başkan ve Üyeleri ile Tasfiye Memurlarına Bu Sıfatları Dolayısıyla Ödenen ve Sağlanan Para, Ayın ve Menfaatler 5. Bilirkişilere, Resmi Arabuluculara, Eksperlere, Spor Hakemlerine ve Her Türlü Yarışma Jürisi Üyelerine Ödenen veya Sağlanan Para, Ayın ve Menfaatler 6. Sporculara Transfer Ücreti veya Sair Adlarla Yapılan Ödemeler ve Sağlanan Menfaatler

ÜCRETLERLE İLGİLİ BİR KISIM İNDİRİM VE İSTİSNALAR 1-Elçilik ve Konsolosluklarda Çalışan Hizmetlilerde Ücret İstisnası (md 16) Yabancı devletlerin Türkiye’de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o memleketin uyruğunda bulunan memurları dışında kalan memur ve hizmetlilerin yalnızca bu işlerinden dolayı aldıkları ücretler karşılıklı olmak şartıyla Gelir Vergisinden istisna edilmiştir. 2-Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerde Çalışan Gemi Adamlarına Ödenen Ücretlere İlişkin İstisna Münhasıran 4490 sayılı Kanunla oluşturulan Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerde çalışan gemi adamlarına ödenen ücretler gelir vergisi istisnadır. Gemi işletmeciliği yapan firmanın gemide çalışan personeli dışındaki personeline ödenen ücretler bu istisnadan yararlanamayacaktır.

ÜCRETLERLE İLGİLİ BİR KISIM İNDİRİM VE İSTİSNALAR 3- Sporculara Ödenen Ücretlerde İstisna (md. geçici 64) 31.12.2007 tarihine kadar sporculara;  -Transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve  -Sağlanan menfaatler, gelir vergisinden müstesna olacaktır.   Söz konusu ücret ödemeleri üzerinden % 15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır. 4. Ücretlerde İstisnalar(md. 23) -Gelir Vergisi’nden muaf olanların veya gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin yanında çalışan işçilerin ücretleri,

ÜCRETLERLE İLGİLİ BİR KISIM İNDİRİM VE İSTİSNALAR 4. Ücretlerde İstisnalar(md. 23) -Toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer bütün işlerde çalışanların münhasıran yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri, Yer altında çalışılan süreye isabet eden kısımları Gelir Vergisi’nden müstesna tutulacaktır. -Köy muhtarları ile köylerin katip, korucu, imam, bekçi ve benzeri hizmetlilerine köy bütçesinden ödenen ücretler ile çiftçi mallarını koruma bekçilerinin ücretleri, Burada önemli olan husus bu hizmet erbabına yapılan ödemelerin köy bütçesinden karşılanmasıdır.

ÜCRETLERLE İLGİLİ BİR KISIM İNDİRİM VE İSTİSNALAR 4. Ücretlerde İstisnalar (md. 23) -Hizmetçilerin ücretleri, Burada sözü edilen hizmetçiler,özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt nineliği, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır. Mürebbiyelere ödenen ücretler ise istisna kapsamına dahil değildir. -Sanat okulları ile bu mahiyetteki enstitülerde ceza ve ıslahevlerinde, darülacezelerin atölyelerinde çalışan öğrencilere hükümlü ve tutuklulara ve düşkünlere verilen ücretler.

ÜCRETLERLE İLGİLİ BİR KISIM İNDİRİM VE İSTİSNALAR 5-Sakatlık İndirimi (md. 31) Çalışma gücünün asgari % 80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece sakat, asgari % 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece sakat, asgari % 40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat sayılır ve aşağıda sakatlık dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarlar, hizmet erbabının ücretinden indirilir. 2007 Takvim yılında uygulanan sakatlık indirimi(2008 takvim yılında uygulanacak tutarlar);   - Birinci derece sakatlar için 570 YTL (600 YTL), - İkinci derece sakatlar için 280 YTL (300 YTL), - Üçüncü derece sakatlar için 140 YTL (150 YTL)’dir

ÜCRETLERLE İLGİLİ BİR KISIM İNDİRİM VE İSTİSNALAR 6- Serbest Bölgelerde İstihdam Edilen Personele Ödenen Ücretler Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmüne göre, 06.02.2004 tarihine kadar (bu tarih dahil) faaliyet ruhsatı almış mükelleflerin serbest bölgelerde istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler, 31.12.2008 tarihine kadar gelir vergisinden müstesnadır. 7- Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Çalıştırılan Araştırmacı, Yazılımcı ve Ar-Ge Personelinin Bu Görevleri İle İlgili Ücretleri 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu'nun geçici 2’nci maddesi gereğince Bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31/12/2013 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır.

ÜCRET GELİRİNİN BEYANI   ÜCRET GELİRİNİ BEYAN ETMEK ZORUNDA OLANLAR Aldıkları ücretler üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmasına olanak bulunmayan hizmet erbabı Gelir Vergisi Kanunu’nun 95’inci maddesinde sayılmıştır. Bunlar, -Ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı, (Söz konusu ücretler içerisinde yer alan, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançlar üzerinden döviz olarak ödediği ücretler gelir vergisinden istisnadır. G.V.K. Mad. 23/14 ) -Gelir Vergisi Kanunu’nun 16. maddesinde yazılı istisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri, -Maliye Bakanlığı’nca yıllık beyanname ile bildirilmesinde zaruret görülen ödemelerdir.

BEYAN EDİLMEYECEK ÜCRET GELİRLERİ   -İstisna olan ücret gelirleri -Tek işverenden alınan ve vergi tavkifatına tabi tutulmuş ücret, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek ve diğer gelirler dolayısıyla verilecek beyannamelere de dahil edilmeyecektir. -Gelir Vergisi Kanununun 64.maddesinde belirtilen: .Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar .Özel hizmetlerde çalışan şoförler, .Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri, .Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar Diğer Ücretli kapsamına girdiklerinden elde ettikleri ücret gelirleri için yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyeceklerdir.

BEYAN EDİLMEYECEK ÜCRET GELİRLERİ   -Gelir Vergisi Kanununun geçici 68’nci maddesi gereğince, Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ile antrenörleri elde ettiği ücret gelirleri için yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyecektir. Ödemeyi yapanlarca %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır.

BİRDEN FAZLA İŞVERENDEN ELDE EDİLEN ÜCRET GELİRLERİ   -Birden sonraki işverenlerden alınan ücretler toplamının 19.000 YTL’yi aşmaması halinde ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Söz konusu tutarı aşması halinde birinci işverenden elde edilende dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. -Birinci işveren ücretinin hangisi olacağı mükellefçe serbestçe belirlenebilecektir.   -Elde edilen ücretlerin tamamının tevkif suretiyle vergilendirilmiş olması gerekmektedir. ÖRNEK 6: Mükellef bay C iki işverenden ücret geliri elde etmektedir. Birinci işverenden yıllık toplam 13.000 YTL , ikinci işverenden ise yıllık 25.000 YTL ücret geliri elde etmiştir. Beyan sınırı olan 19.000 YTL ile kıyaslanacak ücret geliri 13.000 YTL’lık geliri olacağından mükellef ücret gelirleri için yıllık beyanname vermeyecektir.

ÜCRET GELİRLERİNİN BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER Bayan (D) üç ayrı şirkette yönetim kurulu üyesi olup, 2007 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir. Birinci işverenden alınan ücret 30.000.- YTL İkinci işverenden alınan ücret 11.000.- YTL Üçüncü işverenden alınan ücret 9.000.- YTL Konut kira geliri 5.000.- YTL Ücret gelirlerinin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiştir. Ücret gelirleri ile ilgili olarak birinci işverenden alınan ücret hariç, ikinci ve üçüncü işverenden alınan ücretlerin toplamı 19.000 YTL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden alınan ücrette dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. Konut kira gelirinden 2.300 YTL’lik istisna tutarı düşülecek olup, kalan tutar gayrimenkul sermaye iradı olarak beyannameye dahil edilecektir.

SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ VERGİLENDİRİLMESİ VE BEYANI İstisna kapsamındaki serbest meslek işlerinden elde edilen gelirin vergilendirilmesi Gelir Vergisi Kanununun 94'üncü maddesine göre, gelir vergisi tevkifatı yoluyla olmaktadır. Ödemelerden yapılan gelir vergisi tevkifatı, bu tür gelirler için nihai vergileme olmakta, gelir sahibi açısından başka bir vergisel yükümlülük bulunmamaktadır. İstisna kapsamı dışındaki tüm serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirler (Ödemeyi yapanlar GVK’nun 94’cü maddesinde sayılanlar olması halinde) %20 nispetinde gelir vergisi tevkifatına tabi tutulur. Ancak tevkifat yapılması yıllık gelir beyannamesi ile serbest meslek kazancının beyanına engel değildir. Yıllık beyanname veren serbest meslek erbaplarının, beyanname üzerinde hesapladıkları gelir vergisinden daha önce tevkifat yoluyla ödedikleri vergiyi mahsup edecekleri tabiidir.

Serbest Meslek Kazancı İle İlgili İstisnalar 1. Serbest Meslek Kazançları İstisnası Söz konusu serbest meslek kazancı müellif, mütercim, heykeltıraş, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitler veya bu sayılanların kanuni mirasçıları tarafından elde edilmiş olmalıdır. Kazanç yukarıda açıklanan kişiler tarafından; 1-Şiir, hikaye, roman, makale,bilimsel araştırma ve incelemeler, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerinin gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayımlanması, 2-Kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarının satmaları veya bunlar üzerindeki mevcut hakları devir ve temlik etmeleri veya kiralamaları karşılığında elde edilmiş olmalıdır. Yukarıda sözü edilen eserlerin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Hakkındaki Kanun hükümlerine göre, eser niteliğinde olması ve ihtira beratlarının da tescil edilmiş olması gerekmektedir.

Serbest Meslek Kazancı İle İlgili İstisnalar Örnek Mütercim Bay (X) Türkçe’ye çevirdiği bir kitabın yayınlanması amacıyla bir gazete ile anlaşmıştır. Bu durumda Bay (X)’in elde ettiği gelir serbest meslek kazancı olacak, kazanç sahibi ve eseri 18’inci maddede sayılmış olduğundan istisna uygulanacaktır. Ancak bu ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 94/2-a maddesi hükmü uyarınca % 17 oranında tevkifat yapılacağı tabidir.

SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEK İstanbul Büyükşehir Belediye sınırları içinde "Y" Özel Tıp Merkezinde Doktor olarak görev yapan Yener YUNUS, aynı zamanda özel muayenehanesinde serbest olarak çalışmaktadır. 2007 yılı gelirlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir. Aldığı ücretin tamamı gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmuş olup, yıllık tutarı 18.200 YTL’dır. Serbest meslek faaliyeti dolayısıyla elde ettiği hasılat 32.000 YTL’dır. Faaliyeti ile ilgili olarak ödenen giderler toplamı 24.000 YTL’dır. Serbest meslek kazancı ödemelerinden 660 YTL gelir vergisi kesintisi yapılmıştır. 2007 yılı içinde ödenen geçici vergi tutarı 800 YTL’dır.

SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEK Açıklama : Mükellef serbest meslek faaliyeti dolayısıyla gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır. Ancak "Y" Özel Tıp Merkezinden alınan ve tamamı gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmuş olan tek işverene ait ücret gelirini verilecek beyannameye dahil etmeyecektir. Beyan edilecek serbest meslek kazancı giderler dikkate alındığında [32.000 – 24.000] 8.000 YTL olarak hesaplanmaktadır. Bu açıklamaların ışığı altında mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır. Serbest Meslek Kazancı :8.000 YTL KAR :8.000 YTL Vergiye Tabi Gelir (Matrah) :8.000 YTL

GAYRİMENKUL SERMAYE iRATLARI Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde sayılan mal ve hakların sahipleri, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır. Gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilecek gelirler, bir ticari işletmeye dahil olmayan taşınmaz mallardan ve bir kısım menkul mallardan ve haklardan sağlanan gelirlerdir. İşletmeye dahil olmayan bu gibi mal ve haklar kime ait olurlarsa olsunlar elde edilen kira, elde eden açısından bir ticari kazanç değil, gayrimenkul sermaye iradıdır. Elde edilen kira gelirinin safi tutarının tespitinde mükelleflerin gerçek gider veya götürü gider usulünü seçme hakları vardır. Konut kira gelirlerinde giderlerden önce istisna düşülecektir.

GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARI GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI İSTİSNASI : Gelir Vergisi Kanunu’nun 21’inci maddesi hükmüne göre; -Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hâsılatın 2007 takvim yılı için 2.300.- YTL.’si (2008 takvim yılı için 2.400 YTL) gelir vergisinden müstesnadır.   -Sahip olunan birden fazla konut dolayısıyla kira geliri elde edilmiş ise istisna yalnızca bir kez uygulanabilir. -Kira geliri elde edilen meskene birden fazla kişi ortak ise 2.300.- YTL.’lik istisna her bir ortak için ayrı ayrı uygulanabilecektir. GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI İSTİSNASINDAN YARARLANAMAYACAK OLANLAR 1. Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar ile gelirleri bunlar tarafından bildirilecek olanlar; (Basit Usule Tabi Ticari Kazanç Sahipleri Dahil) 2. Mesken dışında kiraya verilen binalardan elde edilen gelirler;   3. İstisna haddi üzerinde hasılat elde edip beyan etmeyenler veya eksik beyan edenler.

KONUT KİRA GELİRLERİNİN BEYANI Aşağıda yazılı durumlarda elde edilen kira geliri yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir.   -Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hasılatın istisna tutarı 2.300 YTL’yi aşması halinde, elde edilen irat için yıllık gelir vergi beyannamesi verilmesi zorunludur. -İstisna uygulayamadığımız bir konut gelirimiz söz konusu ise tutarı 900 YTL’yi aşmayan kira gelirleri beyan edilmeyecektir. Söz konusu tutarın tespitinde tevkifat ve istisna uygulanmayan diğer MSİ ve GMSİ tutarının toplamı dikkate alınacaktır.

İşyeri Kira Gelirlerinin Beyanı   -Elde edilen gelir sadece vergi tevkifatına tabi tutulmuş işyeri kira geliri ise söz konusu gelirin 19.000 YTL’yi aşması halinde gelirin tamamı beyan edilip yapılan tevkifatlar hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Aşmaması halinde söz konusu gelir için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir. -Elde edilen gelir vergi tavkifatına tabi tutulmuş GMSİ ve MSİ gelirlerinden oluşması halinde gelirler toplamı 19.000 YTL’yi aşması halinde bütün gelirler beyan edilecektir. -Vergi tevkifatı uygulanmayan bir işyeri geliri söz konusu ise (Örneğin Basit usule tabi ticari kazanç sahiplerinin ödediği işyeri kirası) 900 YTL’yi aşmayan kira gelirleri beyan edilmeyecektir. Söz konusu tutarın tespitinde tevkifat ve istisna uygulanmayan diğer MSİ ve GMSİ tutarının toplamı dikkate alınacaktır.

GÖTÜRÜ GİDER USULÜ Mükellefler isterlerse gerçek gider usulünde indirilebilecekleri giderlere karşılık olmak üzere kira hasılatlarının % 25'ini götürü gider olarak indirebilirler. Götürü gider usulünü seçen mükellefler seçmişlerse bu usule göre belirledikleri gidere ek olarak G.V.K.’nun 74’üncü maddesinde sayılan gerçek gider unsurlarından hiç birini ayrıca indirime konu edemeyeceklerdir. Götürü gider usulünü seçmek mükelleflerin tercihine bırakmıştır. Ancak, götürü gider usulü mükelleflerin sahip oldukları tüm gayrimenkuller için bir bütün olarak uygulanır. Gerçek gider usulünü seçenler istedikleri dönemde götürü gider usulüne dönebilirken, götürü gider usulünü kabul edenler iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemezler.  Götürü gider usulü uygulamasından sahip oldukları gayrimenkulleri hem mesken ve hem de işyeri olarak kiraya verenler yararlanabileceklerdir.

GÖTÜRÜ GİDER USULÜ Götürü Gider Usulünü Seçen Bir Mükellefin Mesken Kira Gelirinin Beyanına İlişkin Örnek 9:   Burhan Bey, apartman dairesini 2007 yılında mesken olarak kiraya vermiş ve 15.300.- YTL. kira geliri elde etmiştir. Mükellefin vergiye tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradı olup, götürü gider usulünü seçmiştir.    Mükellefin vergiye tabi kira gelirini aşağıdaki şekilde hesaplayabiliriz. Gayrisafi Kira Hasılatı............................... 15.300.- G.M.S.İ. İstisnası........................................ 2.300.- Kalan .......................................................... 13.000.- Götürü Gider Tutarı..................................... 3.250.- ( 13.000 * %25) Beyan Edilecek G.M.S.İ. ............................ 9.750.-

GERÇEK GİDER USULÜ 1. Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,   2. Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün ehemmiyeti ile mütenasip olan idare giderleri, Bu giderler genellikle han ve apartmanlarda kullanılan kapıcı ücretleri, kiraların tahsil edilmesi ve yönetimi için tutulan profesyonel yöneticilere ödenen ücretler, malların kiraya verilmesini sağlamak için yapılan ilan ve reklam giderleri ile kira sözleşmeleri için yapılan giderlerdir. 3. Kiraya verilen mal ve haklara ilişkin sigorta giderleri, Gayrisafi hasılattan indirilecek olan sigorta primleri ile diğer giderlerin irat getiren ve beyan edilecek olan mal ve haklarla ilgili olması ve bu giderlerin ilgili yıla ait bulunması gerekir. Ayrıca birkaç yılı kapsayan giderlerde de sadece ait olunan yılın giderleri hasılattan düşülebilir. 4. Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i . İktisap bedelinin %5’i tutarındaki bu indirim sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanır. İndirilmeyen kısım zarar olarak dikkate alınmaz.

GERÇEK GİDER USULÜ 5. Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen emlak, çevre temizlik vb. vergiler, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları, 6. Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar; 7. Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri (Maliyete eklenmesi gerekenler hariç) Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri hasılattan indirilebilir. Binaların normal bakım ve onarım giderleri dışında gayrimenkulü genişletmek, ilaveler yapmak veya iktisadi değerini artırmak amacıyla yapılan giderler hasılattan indirilememekte bunlar gayrimenkulün maliyet bedeline eklenerek amortismana tabi tutulmasından sonra ayrılan amortismanlarının gider olarak indirilmesi gerekmektedir.

GERÇEK GİDER USULÜ  8. Kiraya verilen mal ve haklara ait bakım ve idame giderleri; Mal ve hakların aşınma, yıpranma ve bozulmalarını önlemek amacıyla yapılan giderler bakım ve idame giderleridir.  9. Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler, 10. Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli; (İlk önce 1,9 ve 11’deki giderler düşülür. İndirilemeyen kısım zarar olarak dikkate alınmaz) 11. Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye, kanuna veya yargı kararına istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.

GERÇEK GİDER USULÜ Gerçek Gider Usulünü Seçen Bir Mükellefin Mesken Kira Gelirinin Beyanına İlişkin Örnek 10: Burhan Bey daireyi 2006 yılında 150.000.-YTL. peşin bedelle satın almış ve aldığı bu evi 2007 yılında 3.500.- YTL.’na sigorta ettirmiştir. Burhan Bey, apartman dairesini 2007 yılında mesken olarak kiraya vermiş ve 15.300.- YTL. kira geliri elde etmiştir.Burhan bey, gerçek gider usulünü seçmiştir.     Bu durumda ise mükellefin beyan edeceği gayri menkul sermaye iradı aşağıdaki gibi olmaktadır. Mükellef G.V.K.’ nun 74/4’üncü bendi hükmü gereğince kiraya verdiği dairenin iktisap bedeli olan 150.000 YTL’nin % 5’ ini yani 150.000 * % 5= 7.500.-YTL.’ yi beyan edilecek gayrimenkul sermaye iradının hesabında gider olarak indirime konu edebilecektir. Mükellefin ayrıca aynı daireye ait 2007 yılı sigorta tutarı olan 3.500.-YTL.’de gider olarak kabul edilecektir.

GERÇEK GİDER USULÜ    Gelir Vergisi Kanunu’nun 74’üncü maddesi hükmüne göre safi iradın bulunması için, Gelir Vergisi Kanunu’nun 21'inci maddesine göre istisna edilen gayrisafi hasılata isabet edenler hariç olmak üzere gayrisafi hâsılattan yukarıda yazılı giderler indirilir. Bu hüküm çerçevesinde mükellefin indirebileceği gerçek gider tutarı aşağıdaki gibi hesaplanabilir.   Vergiye Tabi Hasılata Vergiye Tabi İrat * Toplam Gider İsabet Eden Gider = Toplam Hasılat = (15.300 - 2.300 )* 11.000 15.300   = 9.346,40.- YTL. Gayrisafi Kira Hasılatı............................... : 15.300.- G.M.S.İ. İstisnası........................................ : 2.300.- Kalan .......................................................... : 13.000.- Vergiye Tabi Hasılata İsabet Eden Gerçek Gider : 9.346,40.- Beyan Edilecek G.M.S.İ. ............................ : 3.653,60.-

GAYRIMENKUL SERMAYE İRADI BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER Bay Fatih KARALAR sahip olduğu iki adet gayrimenkulü işyeri olarak kiraya vermiştir. Söz konusu işyerlerinden mükellefin 2007 takvim yılında elde ettiği kira gelirinin gayri safi tutarı toplamı 12.100 YTL olup kira gelirinin tamamı tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilmiştir. Örnek 12 Bay Halil ÇELİK, 2007 yılı içerisinde mesken olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 5.300 YTL, işyeri olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 4.000 YTL kira geliri elde etmiştir. İşyeri kira gelirinden 880 YTL vergi tevkifatı yapılmıştır. Mükellef safi iradın tespitinde götürü gider usulünü seçmiştir. Bay ÇELİK ayrıca 9.000 YTL mevduat faizi elde etmiştir.

Kazanç ve İratlar Toplamı :9.300 YTL G.M.S.İ :9.300 YTL .Mesken :5.300 YTL .İşyeri :4.000 YTL (-)Kazanç ve İratların istisna haddi içinde kalan kısmı :2.300 YTL .Mesken :2.300 YTL Vergiye Tabi Gelir Toplamı :7.000 YTL Mükellefin beyan edeceği safi iradın hesaplanması ise şu şekilde olacaktır. -Gayrisafi İrat : 5.300,00 YTL Mesken 5.300 YTL -Vergiden istisna Tutar : 2.300,00 YTL -Kalan : 3.000,00 YTL -Giderler : 750,00 YTL (3.000 x % 25) -Safi İrat : 2.250,00 YTL (3.000 - 750)

MENKUL KIYMETİN İKTİSAP VE İHRAÇ TARİHİNİN ÖNEMİ MENKUL SERMAYE İRADI MENKUL KIYMETİN İKTİSAP VE İHRAÇ TARİHİNİN ÖNEMİ Geçici 67 nci maddenin (9) numaralı fıkrası hükmü uyarınca ; 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her nevi tahvil ve Hazine bonoları ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerin elde tutulması veya elden çıkarılması suretiyle sağlanan gelirlerin vergilendirilmesinde Geçici 67 nci madde hükümleri uygulanmayacaktır. Bu gelirlerin vergilendirilmesinde 31.12.2005 tarihinde geçerli olan hükümler uygulanacak.

MENKUL KIYMETİN İKTİSAP VE İHRAÇ TARİHİNİN ÖNEMİ Geçici 67 nci maddenin (10) numaralı fıkrası uyarınca 01.01.2006 tarihinden önce iktisap edilmiş olan menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından veya elde tutulma sürecinde elde edilen gelirler için de bankalar veya aracı kurumlarca tevkifat yapılmayacaktır. Bu gelirlerin vergilendirilmesinde 31.12.2005 tarihi itibarıyla geçerli olan hükümler uygulanacaktır.

GEÇİCİ 67’NCİ MADDE KAPSAMINDA BEYAN EDİLMEYECEK GELİRLER   GEÇİCİ 67’NCİ MADDE KAPSAMINDA BEYAN EDİLMEYECEK GELİRLER -Tevkifata tabi tutulan kazançlar, -Menkul kıymet yatırım fonları katılma belgelerinin ilgili olduğu fona iadesinden elde edilen gelirler, -Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinin alım-satımından elde edilen kazançlar için tutarı ne olursa olsun yıllık veya münferit beyanname verilmeyecektir. Ayrıca Geçici 67’nci madde kapsamında tevkifata tabi tutulsun tutulmasın dar mükellef gerçek kişilerce Hazine tarafından yurt dışına ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan kazanç ve iratlar için münferit beyanname verilmez.

DEVLET TAHVİLİ VE HAZİNE BONOSU FAİZ GELİRLERİ 1- 26.07.2001 Tarihinden Önce İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosundan Tam Mükellef Gerçek Kişilerce Elde Edilen Faiz Geliri -Söz konusu devlet tahvili faiz gelirleri için Gelir Vergisi Kanununda herhangi bir istisna bulunmamaktadır. -Belirtilen gelirler 94’ncü madde kapsamında %0 oranında gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmaktadırlar. -Tam mükellef gerçek kişiler tarafından 2007 yılında elde edilen söz konusu gelirlere %37,7’lik indirim oranı uygulanarak bulunan tutar beyan dışı tutulacaktır. -Kalan tutarın beyanına, beyan esaslarına ilişkin hükümler çerçevesinde karar verilecektir. Ancak devlet tahvili ve hazine bonosu dövize, altına veya başka bir değere endeksli veya döviz cinsinden ihraç edilmiş ise bu menkul kıymetlerden elde edilen gelirlere indirim oranı uygulanmaması gerekmektedir.

DEVLET TAHVİLİ VE HAZİNE BONOSU FAİZ GELİRLERİ 2- 26.07.2001-31.12.2005 Tarihleri Arasında İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosundan Tam Mükellef Gerçek Kişilerce Elde Edilen Faiz Geliri -Belirtilen gelirler 94’ncü madde kapsamında %0 oranında gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmaktadırlar. -Tam mükellef gerçek kişiler tarafından 2007 yılında elde edilen söz konusu gelirlere %37,7’lik indirim oranı uygulanarak bulunan tutar beyan dışı tutulacaktır. -26.7.2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen Devlet tahvilleri ve Hazine bonolarının faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlar toplamının 2007 yılı gelirleri için 205.994,16 YTL’sı istisnadır. -İstisna süresi 31.12.2007 tarihine kadardır. -İstisna, Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu gelirleri ile bu menkul kıymetlerin elden çıkarılması sonucu sağlanan diğer kazançların toplamına uygulanacaktır. -Kalan tutarın beyanına, beyan esaslarına ilişkin hükümler çerçevesinde karar verilecektir.

DEVLET TAHVİLİ VE HAZİNE BONOSU FAİZ GELİRLERİ 2- 26.07.2001-31.12.2005 Tarihleri Arasında İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosundan Tam Mükellef Gerçek Kişilerce Elde Edilen Faiz Geliri Örnek 13 Gerçek kişi Abbas COŞAR, 2005 takvim yılında ihraç edilmiş olan devlet tahvillerinden 2007 yılında 300.000 YTL faiz geliri elde etmiştir. -Devlet Tahvili Faiz Geliri : 300.000 -İndirim Tutarı : 186.900 [300.000 – (300.000 x %37,7)] -Kalan : 113.100 -İstisna : 205.994,16

DEVLET TAHVİLİ VE HAZİNE BONOSU FAİZ GELİRLERİ 3- 01.01.2006 Tarihinden İtibaren İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosundan Gerçek Kişilerce Elde Edilen Faiz Geliri -Banka, aracı kurumlar veya ödemeyi yapanlarca geçici 67’nci madde kapsamında tevkifata tabi tutulması gerekmektedir. -Tevkifat oranı tam mükellef gerçek kişi ve kurumlar için %10 oranındadır. Diğer taraftan dar mükellef gerçek kişi ve kurumlara için tevkifat oranı %0’dır. -Geçici 67 nci madde kapsamında tevkifata tabi tutulan kazançlar için tutarı ne olursa olsun yıllık veya münferit beyanname verilmeyecektir.

DEVLET TAHVİLİ VE HAZİNE BONOSU FAİZ GELİRLERİ 3- 01.01.2006 Tarihinden İtibaren İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosundan Tam Mükellef Gerçek Kişilerce Elde Edilen Faiz Geliri Örnek 14 : Bay Burhan DÜZ’ün 2007 takvim yılında elde etmiş olduğu devlet tahvili faiz gelirleri ile hazine bonosu faiz gelirleri aşağıdaki gibidir. -2006 yılında ihraç edilen hazine bonolarından elde edilen faiz geliri : 750.000 YTL -2005 yılında ihraç edilen devlet tahvili faiz geliri 400.000 YL ÇÖZÜM - 750.000 YTL devlet tahvili faizi beyan edilmeyecek. (Geçici md. 67) -2005 Yılında ihraç edilen Devlet Tahvili :400.000 YTL -İndirim tutarı :150.800 YTL ( 400.000 * 0,377) - Kalan tutar : 249.200 YTL - İstisna : 205.994,16 YTL - Vergiye Tabi Gelir : 43.205,84 YTL > 19.000

DEVLET TAHVİLİ VE HAZİNE BONOSU FAİZ GELİRLERİ 4- Ticari Faaliyet Kapsamında Elde Edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu Faiz Gelirleri -Ticari faaliyet kapsamında elde edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu Faiz gelirleri ticari kazanca ait hükümler çerçevesinde beyana tabi tutulması gerekmektedir. -Bu tür gelirler için indirim veya istisna uygulaması söz konusu değildir.   -01.01.2006 tarihinden sonra ihraç edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu faiz gelirlerinden geçici 67 nci madde kapsamında tevkif suretiyle ödenmiş olan vergiler, genel hükümler çerçevesinde ticari kazançla ilgili olarak verilen beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. -Diğer taraftan burada dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise geçici 67 nci madde kapsamında tevkif suretiyle ödenmiş olan verginin, işlemden doğan kazancın tabi olduğu tevkifat oranı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı aşan kısmı yıllık beyannamede hesaplanan vergiden mahsup edilemeyecektir.

EUROBOND’LARDAN ELDE EDİLEN FAİZ GELİRLERİ -Vergi uygulaması bakımından, Hazine tarafından yurt dışında ihraç edilen menkul kıymetler de (Eurobond) Devlet tahvili ve Hazine bonosu gibi değerlendirilmektedir. -Bu kapsamda, Eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 7/a bendine göre % 0 (Sıfır) oranında tevkifata tabi tutulmakta olup, vergi uygulamasında tevkifat oranı sıfır olarak belirlenmiş kazançlar tevkifatlı kabul edilmektedir.   -Eurobondların döviz cinsinden ihraç edilmesi nedeniyle elde edilen faiz gelirlerine indirim oranı uygulanmamaktadır.

EUROBOND’LARDAN ELDE EDİLEN FAİZ GELİRLERİ Tam mükellef gerçek kişilerce elde edilen faiz gelirinin 26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilen Eurobondlara ilişkin olması halinde, -Bu gelirlere Geçici 59 uncu maddedeki istisna uygulanmayacaktır. -Faiz gelirinin beyan sınırını aşması halinde (2007 yılında elde edilen gelir için beyan sınırı 19.000 YTL) , tamamının yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. 26/07/2001-31/12/2005 tarihleri arasında ihraç edilen Eurobondlardan faiz geliri elde edilmesi durumunda ise, -Geçici 59 uncu maddeye göre 2007 yılı için 205.994,16 YTL’lik istisna tutarı düşülecektir. -Kalan tutar ilgili yılın beyan sınırını geçmesi halinde istisnadan sonraki tutarın tamamı beyan edilecektir.

EUROBOND’LARDAN ELDE EDİLEN FAİZ GELİRLERİ Tam mükellef gerçek kişilerce elde edilen faiz gelirinin 01/01/2006 tarihinden sonra ihraç edilen Eurobondlara ilişkin olması halinde, -Bu gelirlere Geçici 59 uncu maddedeki istisna uygulanmayacaktır. -Gelir Vergisi Kanunu’nun 86’ncı maddesine göre tespit edilen beyan sınırının aşılması halinde, tamamı yıllık beyanname ile beyan edilecektir. (2007 yılında elde edilen gelir için beyan sınırı 19.000 YTL) -Eurobondların döviz cinsinden ihraç edilmesi nedeniyle, bu kıymetlerin itfası sırasında oluşan değer artışları irat sayılmadığı gibi, elde edilen gelirlere indirim oranı uygulaması da söz konusu değildir.

EUROBOND’LARDAN ELDE EDİLEN FAİZ GELİRLERİ Örnek 15: Bay Barış AYHOPA, 2005 yılında ihraç edilen Eurobondlardan 180.000 YTL, 2006 yılında ihraç edilen Eurobondlardan ise 150.000 YTL faiz gelirini 2007 takvim yılında elde etmiştir. 2005 yılında ihraç edilen Eurobondlardan elde edilen faiz gelirine indirim oranı uygulanmayacak sadece 205.994,16 YTL’lik istisna uygulanacaktır. Elde edilen 180.000 YTL’lik faiz geliri istisna rakamının altından kaldığından beyan edilmeyecektir. 2006 yılında ihraç edilen Eurobondlardan elde edilen faiz gelirine ise istisna uygulanmayacaktır. Elde edilen faiz geliri 19.000 YTL’lik beyan sınırını aştığından 150.000 YTL’lik gelirin tamamı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir.

ELDE EDİLEN KAR PAYININ BEYANI Aşağıda sıralanan ve Tam mükellef kurumlardan elde edilen MSİ kar payıdır;  -Her nevi hisse senetleri kar payları (G.V.K. 75/1)   -İştirak hisselerinden doğan kazançlar (G.V.K. 75/2) -Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları (G.V.K. 75/3)

Tam Mükellef Gerçek Kişilerce Tam Mükellef Kurumlardan Elde Edilen Kar Payının Beyanı -Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisnadır. (Md 22) -İstisna dışında kalan kar payı tutarı ise 19.000 YTL’lık beyanname verme sınırına ilişkin rakamın tespitinde beyanı gereken diğer gelir unsurları varsa bu gelirlerle birlikte dikkate alınacaktır. -Yapılan kıyaslamalar sonucunda eğer kar paylarının yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyanı zorunluluğu doğmuş ise verilecek beyannamede hesaplanan gelir vergisinden kurum bünyesinde yapılan stopajın tamamı mahsup edilecektir.

-Menkul Sermaye İradı : 50.000 YTL -Matrah : 50.000 YTL Örnek 16: Tam mükellef bir kurum olan Toprak Anonim Şirketi 2006 yılı kazancını ortaklarına 2007 yılında dağıtmış olup, Bu dağıtımdan şirket ortaklarından Ayşe hanım brüt 100.000 YTL tutarında kar payı (temettü) elde etmiştir. Bu mükellefin başkaca geliri bulunmamaktadır. Elde edilen kar payı kurum bünyesinde %15 nispetinde tevkifata tabi tutulmuş olup, tevkif edilen vergi 15.000 YTL’dir. ÇÖZÜM -Kar Payı : 100.000 YTL -İstisna : 50.000 YTL -Menkul Sermaye İradı : 50.000 YTL -Matrah : 50.000 YTL -Hesaplanan Gelir Vergisi : 12.355 YTL -Mahsup Edilecek Vergi Tutarı : 15.000 YTL -İade Edilecek Gelir Vergisi : 2.645 YTL

Kurumlar Vergisi Mükelleflerince 31. 12 Kurumlar Vergisi Mükelleflerince 31.12.1998 Tarihinden Önce Elde Edilen Kazançların 2007 Takvim Yılında Dağıtımı ve Bu Kar Payını Elde Eden Gerçek Kişilerin Beyanı • 31.12.1998 tarihinden önceki dönemlerde elde edilen kazançlar dağıtılsın dağıtılmasın stopaja tabi tutulduğundan bu karların 2004 ve izleyen yıllarda kurumlar vergisi mükelleflerine dağıtılması durumunda, bu kar payları üzerinden bir daha stopaj yapılmayacaktır. • Kurumun bu şekilde elde ettiği karı gerçek kişi ortaklarına dağıtması durumunda da, dağıtılan bu kar payları gerçek kişiler için gelir vergisinden müstesna olacaktır. Yani söz konusu kar payları gerçek kişiler tarafından beyan konusu yapılmayacaktır.(geçici md 62)

. Ayrıca 22. maddesinde yer alan istisna uygulanmayacaktır. 01.01.1999 İle 31.12.2002 Tarihleri Arasında Elde Edilen Ve Kurumlar Vergisinde İstisna Olan Kazançlar İle Geçici 61. Madde Kapsamında Stopaja Tabi Tutulmuş Yatırım İndiriminin Kar Payı Olarak Gerçek Kişilere Dağıtılması • Bu şekilde kar payı elde eden gerçek kişiler elde ettikleri kar payının 1/9 'unu hesaplayacaklar ve elde ettikleri toplam kar payına ekleyerek kar payının brüt tutarına ulaşılacaklardır.   • Bulunan kar payının yarısı gelir vergisinden istisna olup kar payının kalan yarısı ise beyana tabi başkaca gelirin bulunmaması şartıyla 19.000 YTL’yi geçmesi halinde beyan edilecektir. • Gelirin beyan edilmesi zorunluluğu doğuyor ise beyan edilen kar payları üzerinden hesaplanan gelir vergisinden , beyannameye intikal ettirilen kar payı (yani brüt kar payının yarısı) tutarın 1/5’i mahsup edilecektir. . Ayrıca 22. maddesinde yer alan istisna uygulanmayacaktır.

Örnek 17:   ( ABC) Limited Şirketi 2007 yılı içinde 1998 yılı karı ile 2002 yılına ait ve tamamı kurumlar vergisinden istisna unsurlardan oluşan karının ortaklarına dağıtımına karar vermiştir. ( ABC) Limited Şirketi hissedarı İbrahim bey 1998 yılı karından 40.000 YTL, 2002 yılı karından ise 180.000 YTL net kar payı elde etmiştir. ÇÖZÜM -1998 yılı karından hissesine düşen 40.000 YTL tutarındaki kar payının tamamı gelir vergisinden istisna olup, beyana konu edilmeyecektir. -2002 yılı karından düşen 180.000 YTL tutarındaki net kar payına bu tutarın 1/9’u eklenerek bulunacak tutarın yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar 19.000 YTL’yi aştığından beyanname verilecektir. Beyan edilecek tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisi üzerinden de beyannameye intikal ettirilen tutarın 1/5’i mahsup edilecektir.

Bu durumda mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır; ÇÖZÜM   Bu durumda mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır; Kar Payı :180.000 Eklenecek Tutar : 20.000 (180.000 x 1/9=) Toplam Tutar :200.000 İstisna Tutarı :100.000 (200.000 / 2=)  GELİR VERGİSİ MATRAHI :100.000 Hesaplanan Vergi : 29.855 Mahsup Edilecek Vergi : 20.000 Ödenecek Vergi : 9.855 

MEVDUAT FAİZLERİ VE REPO GELİRLERİ Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasında, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (7), (12) ve (14) numaralı bentlerinde yazılı ve yukarıda açıklanan menkul sermaye iratlarından ödemeyi yapanlarca % 15 oranında vergi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.   Tevkifatın gerçekleştirilmesinde, gelir sahibinin gerçek veya tüzel kişi ya da dar veya tam mükellef olmasının, vergi mükellefiyeti bulunup bulunmamasının, vergiden muaf olup olmamasının veya elde edilen gelirlerin vergiden istisna olup olmamasının da tevkifat uygulamasında bir önemi bulunmamaktadır. Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67 nci maddesinin (7) numaralı fıkrasında, gerçek kişilerce elde edilen ve madde kapsamında tevkifata tabi tutulan kazançlar için tutarı ne olursa olsun yıllık veya münferit beyanname verilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

MEVDUAT FAİZLERİ VE REPO GELİRLERİ Örnek 18:   Bay (A) 01.08.2006 tarihinde (Z) Bankasında 12 ay vadeli mevduat hesabı açtırmış olup, vade sonu olan 02.08.2007 tarihinde 10.000 YTL faiz geliri elde etmiştir. Söz konusu hesabın vadesi 01.01.2006’dan sonraki bir tarihi taşıdığından elde edilen faiz geliri üzerinden Geçici 67 nci maddenin (4) numaralı fıkrasına göre % 15 oranında tevkifat yapılacaktır. Bay (A) belirtilen mevduat faiz geliri için yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyecektir. Örnek 19: Mükellef, Veli CİNGÖZ 2007 yılında 3.500 YTL mevduat faizi ve 7.400 YTL repo kazancı olmak üzere toplam 10.900 YTL menkul sermaye iradı elde etmiştir. Elde edilen mevduat faizinden ve repo kazancından tevkifat yapılmıştır.

900 YTL’Yİ AŞMASI HALİNDE BEYAN EDİLECEK MSİ 2007 yılı içerisinde elde edilen, -Stopaja ve istisna uygulamasına konu olmayan ve -Toplamı 900 YTL aşmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için beyanname verilmeyecektir. Bunlar; -Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller. -İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar. -Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri. -Her nevi alacak faizleri -Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri. -Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları. -Adi Komandit Şirketlerin komanditer ortaklarının kar payları.

MENKUL SERMAYE İRADI BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER Ankara İli Çankaya ilçesinde ikamet eden mükellef Şadi IŞIK'ın 2007 yılına ait gelirleri aşağıdaki gibidir. Mükellef, beyaz eşya alım satım işi ile iştigal eden "Z" Kollektif Şirketinin %50 hisseli ortağıdır. Şirket 2007 yılı faaliyetini 12.000 YTL kar ile sonuçlandırmıştır. Şirket yıl içinde 1.800 YTL geçici vergi ödemiştir. Mükellefin diğer gelirleri aşağıdaki gibidir. Elde edilen alacak faizi gelirinin tutarı 3.000 YTL’dır. "X" Anonim Şirketinin %10 hissesine sahip olması nedeniyle anılan firmanın 1998 yılı kazançlarını 2007 yılında dağıtıma tabi tutması sonucunda alınan kar payının tutarı 5.000 YTL’dır. Bir kamu bankasından elde edilen repo kazancının tutarı 9.000 YTL olup, söz konusu tutar üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır. Elde edilen devlet tahvili faizlerinin toplam tutarı 35.000 YTL olup bu faizin 30.000 YTL kısmı 2005 yılında ihraç edilmiş devlet tahvillerinden, 5.000 YTL’si ise 2006 yılında ihraç edilmiş tahvillerden sağlanmıştır.

MENKUL SERMAYE İRADI BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER ÇÖZÜM Yapılan açıklamalar doğrultusunda mükellef Adi Komandit Şirketten aldığı kar payı ile alacak faizini yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmesi gerekmektedir. Mükellefin yıllık gelir vergisi beyannamesi aşağıdaki gibi olacaktır. Ticari kazanç : 6.000,00 YTL Menkul Sermaye İradı : 3.000,00 YTL -Alacak Faizi :3.000 YTL KAR : 9.000,00 YTL Vergiye Tabi Gelir (Matrah) : 9.000,00 YTL Hesaplanan Gelir Vergisi : 1.425,00 YTL Mahsup Edilecek Vergiler Toplam : 900,00 YTL Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi : 525,00 YTL

MENKUL KIYMETLERİN VE DİĞER SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ ELDEN ÇIKARILMASINDAN SAĞLANAN KAZANÇLARIN VERGİLENDİRİLMESİ VE BEYANI   Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesine göre, menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar değer artış kazancı olarak vergilendirilmektedir. Bunun yanısıra menkul kıymetlerin ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkartılmasından sağlanan kazançların vergilendirilmesinde 01.01.2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilmesi önem arz etmektedir.

01.01.2006 Tarihinden İtibaren İktisap Edilen Hisse Senetlerinin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlar Banka ve aracı kurum vasıtasıyla elden çıkarılmışsa sağlanan alım satım kazancı beyan edilmeyecek. Mükellefin yıllık alım satım kazancı için ihtiyari beyan hakkı bulunmaktadır. Söz konusu gelirin ticari faaliyet kapsamında elde edilmesi durumda ise gelirin ticari kazanca dahil edilmesi gerekmektedir. Tam mükellef kurumlara ait olup, İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören ve bir yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkarılmasından elde edilen gelirler geçici 67’nci madde kapsamında tevkifata tabi değildirler. Bu gelirler beyan edilmeyecek.

Hisse Senetlerinin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlar Örnek 21: Bay Burhan DÜZ, “Y” Aracı Kurumun aracılığıyla İstanbul Menkul Kıymetler Borsasından 05.02.2007 tarihinde 10.000 YTL değerinde hisse senedi almıştır. Bay DÜZ, sahip olduğu menkul kıymeti 25.04.2007 tarihinde 15.000 YTL’ye satmıştır. Örneğimizde alım ve satım arasındaki fark kazanç üzerinden aracı kurum tarafından vergi tevkifatı yapılacağından mükellef bu işlemden dolayı yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyecektir. Diğer taraftan mükellefin ihtiyari beyan hakkı da bulunmaktadır.

Bulunan kazançtan 14.000 YTL’lik istisnanın düşülmesi gerekmektedir. 26.07.2001 Tarihinden Önce İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosunun Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar Hazine Bonosu veya Devlet Tahvilinin iktisap bedeli ÜFE artış oranında (elden çıkarıldığı ay hariç) artırılarak yeni tespit edilecek maliyet bedelini söz konusu menkul kıymetin satış hasılatından düşülmesi ile elde edilen kazanç tespit edilecektir. Bulunan kazançtan 14.000 YTL’lik istisnanın düşülmesi gerekmektedir. Elde edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu alım satım kazançlarının toplamı istisna tutarı olan 14.000 YTL’sına eşit veya altında ise söz konusu gelirler için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir.

26.07.2001 – 31.12.2005 Tarihleri Arasında İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosunun Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar Gelir Vergisi Kanununun Geçici 59’uncu madde hükmü ile 31.12.2007 tarihine kadar, 26.7.2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen Devlet tahvilleri ve Hazine bonolarının faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlar toplamının; 205.994,16 YTL ‘si gelir vergisinden istisna edilmiştir. İstisna; 26.07.2001 – 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen devlet tahvili ve hazine bonosu faiz gelirleri açısından %37,7’lik indirim oranı, söz konusu menkul kıymetlerin elden çıkarma dolayısıyla elde edilen değer artış kazancı açısından ise maliyet bedelinin endekslenmesi uygulandıktan sonra yani ÜFE artış oranında maliyetin artırılmasından (elden çıkarıldığı ay hariç) sonra bulunan tutara uygulanacaktır.

26.07.2001 – 31.12.2005 Tarihleri Arasında İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosunun Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar İstisna, faiz gelirleri ile elden çıkarma dolayısıyla elde edilen diğer kazançlar toplamına uygulanacaktır. Bir gerçek kişinin, hem faiz hem de elden çıkarma dolayısıyla elde ettiği kazancın bulunması ve gelir toplamının istisna sınırını aşması halinde, istisnanın hangi kazanca uygulanacağı mükellefçe serbestçe belirlenecektir. İstisna sadece gerçek kişilerce elde edilen kazançlar yönünden geçerli olup, ticari işletmelere ait olan bu tür gelirler ile ilgili olarak uygulanmayacaktır.

Bay (A) 2007 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir. 26.07.2001 – 31.12.2005 Tarihleri Arasında İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosunun Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar Örnek 22: Bay (A) 2007 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir. -2004 yılında ihraç edilmiş Devlet Tahvillerinden 220.000 YTL faiz geliri elde etmiştir. -2005 yılında ihraç edilmiş Devlet Tahvillerini 02.02.2007 tarihinde 215.000 YTL’ye alıp 05.06.2007 tarihinde 230.000 YTL satarak kazanç elde etmiştir.  

26.07.2001 – 31.12.2005 Tarihleri Arasında İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosunun Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar ÇÖZÜM -Faiz Geliri : 220.000,00 YTL -İndirim Uygulanmasından Sonraki Faiz Geliri : 137.060,00 YTL [ 220.000 – ( 220.000 x %37,7)] - Devlet Tahvili Alış Maliyeti : 215.000,00 YTL - Ocak 2007 ÜFE Oranı : 136,39 - Mayıs 2007 ÜFE Oranı : 140,68 - Endekslenmiş Maliyet : 221.762,59 YTL ( 215.000 x 140,68 / 136,39) - Alım Satım Kazancı : 8.237,41 YTL ( 230.000 – 221.762,59 ) -Faiz Geliri Ve Alım Satım Kazancı Toplamı : 145.297,41 YTL (137.060 + 8.237,41) - İstisna : 205.994,16 YTL

Mükelleflerin ihtiyari beyan hakkı bulunmaktadır. 01.01.2006 Tarihinden İtibaren İhraç Edilen Devlet Tahvili Ve Hazine Bonosunun Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar Banka ve aracı kurum vasıtasıyla alım ve satıma konu olan Devlet Tahvili ve Hazine Bonosundan doğan kazanç geçici 67’nci madde kapsamında vergi tevkifatına tabidir.   Yapılan vergi tevkifatı tam mükellef gerçek kişler ve dar mükellef gerçek kişiler açısından nihai vergi yükü olmakta söz konusu gelirler için belirtilen mükelleflerin yıllık gelir vergisi beyannamesi ile münferit beyanname vermesine gerek bulunmamaktadır. Mükelleflerin ihtiyari beyan hakkı bulunmaktadır. Söz konusu gelirin ticari faaliyet kapsamında elde edilmesi durumda ise gelirin ticari kazanca dahil edilmesi gerekmektedir.

Örnek 23:   Bay “C”, Mart 2007 ayında ihraç edilen Hazine Bonosundan 380.000 YTL’lik satın almıştır. Aldığı bu Hazine Bonolarını 05.07.2007 tarihinde “X” bankasına 410.000 YTL’den satmıştır. Satış esnasında bankaca vergi tevkifatı yapılmıştır. Yukarıdaki örnekte bay “C” Hazine Bonolarını elden çıkarılmasından doğan kazancı Gelir Vergi Kanunu’nun geçici 67’nci maddesi kapsamında vergi tevkifatına tabi tutulduğundan aynı madde hükmü gereğince söz konusu gelirini yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmeyecektir.

Eurobond’ların Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar Tam mükellef gerçek kişilerce, 26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilen Eurobondlardan değer artış kazancı elde edilmiş olması halinde, -Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 59 uncu maddesinde yer alan istisna uygulanmayacak olup, -maliyet bedeli endekslemesi yapıldıktan sonra bulunacak kazançtan belirtilen Kanunun mükerrer 80 inci maddesinde yer alan istisna (14.000 YTL) düşüldükten sonra kalan tutar  ne olursa olsun beyan edilecektir. Kazancın tespitinde maliyet bedeli, menkul kıymetin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumunca belirlenen üretici fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilecektir.

Eurobond’ların Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar 26/07/2001-31/12/2005 tarihleri arasında ihraç edilen Eurobondlarla ilgili olarak değer artış kazancı elde edilmesi durumunda, -maliyet bedeli endekslemesi yapıldıktan sonra bulunacak kazanç tutarından Geçici 59 uncu maddede yer alan ve 2007 yılı gelirleri için 205.994,16 YTL istisna tutarı düşülecek ve -kalan tutar ne olursa olsun beyan edilecektir. 01/01/2006 tarihinden sonra ihraç edilen Eurobondlardan alım-satım kazancı elde edilmesi durumunda da -Geçici 59 uncu ve mükerrer 80 inci maddelerdeki istisna uygulanmayacak, -maliyet bedeli endekslemesi yapıldıktan sonra (ÜFE’deki artış oranının %10’nu geçmesi şartıyla) bulunacak kazanç, tutarı ne olursa olsun beyan edilecektir.

G.V.K. GEÇİCİ 67’NCİ MADDE KAPSAMINDA VERGİ TEVKİFATINA TABİ TUTULMUŞ MENKUL KIYMET VE DİĞER SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ ELDEN ÇIKARTILMASINDAN DOĞAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İHTİYARİ BEYAN Geçici 67 nci madde kapsamında tevkifata tabi tutulan ve yıllık veya münferit beyanname ile beyan edilmeyeceği belirtilen menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından doğan kazançlar için takvim yılı itibarıyla yıllık beyanname verilebilecektir. Söz konusu beyan sadece menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının alım-satımına ilişkin olarak yapılacak olup, faiz ve itfa gelirlerinin beyanı söz konusu değildir. Alım-satım işlemlerine ilişkin olarak beyan edilecek kazançlardan, aynı türden menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarına ilişkin olması şartıyla yıl içinde oluşan zararların tamamı mahsup edilebilecektir. Beyan edilen gelire, Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer alan artan oranlı vergi tarifesi değil 2007 ve izleyen yıllar için %10 oranı uygulanması gerekmektedir.

I) Sabit getirili menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçları G.V.K. GEÇİCİ 67’NCİ MADDE KAPSAMINDA VERGİ TEVKİFATINA TABİ TUTULMUŞ MENKUL KIYMET VE DİĞER SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ ELDEN ÇIKARTILMASINDAN DOĞAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İHTİYARİ BEYAN Aynı tür menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracının değerlendirilmesinde aşağıdaki sınıflandırma esas alınmalıdır. I) Sabit getirili menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçları II) Değişken getirili menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçları III)Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri IV) Yatırım Fonları Katılma Belgeleri Beyan yoluyla mahsup edilemeyen zararların, başka gelir unsurlarındaki kazanca mahsubu yapılamayacağı gibi ertesi yıllara devredilmesi de söz konusu değildir.

G.V.K. GEÇİCİ 67’NCİ MADDE KAPSAMINDA VERGİ TEVKİFATINA TABİ TUTULMUŞ MENKUL KIYMET VE DİĞER SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ ELDEN ÇIKARTILMASINDAN DOĞAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İHTİYARİ BEYAN Örnek 24: Bay (A)'nın, 2007 yılında (X) Bankası aracılığıyla yapmış olduğu menkul kıymet alım-satımına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir. Tarih Menkul Kıymet Türü Kar/Zarar Tevkifat Matrahı Tevkifat Oranı (%) Vergi (YTL) Şubat 2007 Hisse Senedi 180 10 18 Mart 2007 Tahvil 120 12 Nisan 2007 -150 - Mayıs 2007 50 5 Ağustos 2007 Eylül 2007 200 20 Ekim 2007 -110 Kasım 2007

Yıl İçinde Tevkif Edilen Vergi G.V.K. GEÇİCİ 67’NCİ MADDE KAPSAMINDA VERGİ TEVKİFATINA TABİ TUTULMUŞ MENKUL KIYMET VE DİĞER SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ ELDEN ÇIKARTILMASINDAN DOĞAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İHTİYARİ BEYAN Bu durumda Bay (A)'nın ihtiyari beyanında yer alacak tutarlara ilişkin hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır. Bay (A)'nın "G.V.K. Geçici 67/11 inci Maddesine Göre İhtiyari Beyanda Bulunan Mükellefler İçin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi" nin Tablo-2 ve Tablo-3 bölümleri aşağıdaki şekilde doldurulacaktır. Menkul Kıymet Türü Kar/Zarar Beyan Edilen Gelir Vergi Oranı (%) Hesaplanan Vergi Yıl İçinde Tevkif Edilen Vergi İade Tutarı (YTL) Tahvil 220 10 22 37 15 Hisse Senedi -230 - 18

TABLO-2                  ALIM-SATIM KAZANÇLARINA İLİŞKİN BİLDİRİM MENKUL KIYMET TÜRÜ KAR ZARAR TEVKİF EDİLEN VERGİ 20 Sabit Getirili Menkul Kıymetler 220 37 21 Değişken Getirili Menkul Kıymetler -230 18 22 Diğer Sermaye Piyasası Araçları 23 Yatırım Fonları Katılma Belgeleri 24 25 Toplam a b c 55 TABLO-3                                             VERGİ BİLDİRİMİ 26 Vergiye Tabi Gelir (25 a) 220 27 Hesaplanan Gelir Vergisi 22 28 Yıl İçinde Tevkif Edilen Vergiler (25 c) 55 29 Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi (27-28) - 30 İadesi Gereken Gelir Vergisi (28-27) 33 31 Damga Vergisi

GAYRİMENKULLERİN ELDEN ÇIKARILMASINDA DEĞER ARTIŞI KAZANCI    Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatının, Voli mahalleri ve dalyanların, Gayrimenkul olarak tescil edilen hakların ve Gemi ve gemi payları ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtalarının,   dört yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazancı olarak vergilendirilecektir. (01.01.2007 tarihinden sonra iktisap edilenler için 5 yıl) Gayrimenkullerin elden çıkarılmasından doğan kazancın tespitinde de maliyet bedeli endekslemesi yapılabilecek (endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olması şartır) ve 6.400 YTL’lik (2008 yılı için 6.800 YTL) istisnadan yararlanılabilecektir.

GAYRİMENKUL ALIM SATIM KAZANCINA İLİŞKİN ÖRNEK Bay “A” 15.02.2005 tarihinde 80.000 YTL’ye iktisap ettiği gayrimenkulü 10.12.2007 tarihinde 120.000 YTL’ye satmıştır. ÇÖZÜM Mükellef bu satış sonucunda elde ettiği kazancı tespit ederken maliyet bedelini artış oranı %10’nu geçmesi halinde endeksleyebilecektir.  Endekslemeye ilişkin hesaplar aşağıda gösterilmiştir. -Kasım 2007 ÜFE : 144,35 -Ocak 2005 ÜFE[1] : 118,64 -Artış Oranı : %21,67 [(144,35 – 118,64) / 118,64 ] [1] Ocak 2005 ÜFE’nin alınmasının sebebi 15 Şubat 2005 tarihinde geçerli olan üretici fiyat endeksi olmasıdır.

GAYRİMENKUL ALIM SATIM KAZANCINA İLİŞKİN ÖRNEK ÇÖZÜM Mükellefin endekslenmiş maliyeti aşağıdaki gibi olacaktır. Endekslenmiş Maliyet Bedeli = [ (80.000 x %21,67 ) + 80.000] = 97.336,00 YTL   -Satış Hasılatı : 120.000 YTL -Endekslenmiş Maliyet : 97.336 YTL -Kazanç : 22.664 YTL -İstisna : 6.400 YTL -Değer Artış Kazancı : 16.264 YTL -Matrah : 16.264 YTL

GELİRİN TOPLANMASI

GELİRİN TOPLANMASI  -Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi halinde, ücretlerin toplanması sırasında birinci işverenden alınan ücret dikkate alınmayacak (toplama dahil edilmeyecek), bulunan tutarın beyan sınırını aşması halinde ilk işverenden alınan da dahil olmak üzere tamamı beyan edilecektir.   - Elde edilen gelirin tevkifata tabi tutulmuş, birden fazla işverenden alınan ücret, menkul sermaye iradı ve gayrimenkul sermaye iradı olması halinde ücret gelirleri ayrı değerlendirilecektir. Birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamı beyan sınırını aşıyorsa birinci işverenden alınan ücret de dahil olmak üzere, ücret gelirleri ve diğer tüm gelirler beyan edilecektir.   -Vergi tevkifatına tabi tutulmuş menkul sermaye iradı ve gayri menkul sermaye iradının yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmemesi için vergiye tabi gelirin beyan sınırı olan 19.000 YTL’den aşağı olması gerekmektedir. Vergiye tabi gelirden ise mükellefin bir takvim yılı içerisinde elde ettiği ve gelir vergisinin konusuna giren kazanç ve iratlar toplamından ; beyan edilmeyecek kazanç ve iratlar ile indirim ve istisnaların düşülmesi sonucu bulunan tutarın anlaşılması gerektiğini düşünüyoruz.

Serbest meslek kazancı 10.000 YTL GELİRİN TOPLANMASI Örnek 26:   Serbest meslek erbabı Bay (C)’nin serbest meslek kazancı yanında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden ücret geliri ile yine tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş işyeri kira geliri bulunmaktadır.   Serbest meslek kazancı 10.000 YTL Birinci işverenden alınan ücret 28.000 YTL İkinci işverenden alınan ücret 11.000 YTL İşyeri kira geliri (Brüt) 10.000 YTL   Serbest meslek kazancı nedeniyle her halükarda beyanname verilecektir.   Birinci işverenden alınan hariç, ikinci işverenden alınan ücret geliri ise 19 bin liralık beyan sınırını aşmadığından ücret gelirleri beyannameye dahil edilmeyecektir.   Serbest meslek kazancı ve işyeri kira geliri tutarının toplamı 19 bin liralık beyan sınırını aştığından, işyeri kira geliri beyannameye dahil edilecektir.

Birinci işverenden alınan ücret 55.000.- YTL Örnek 27: Bay (E)’nin 2007 yılı gelirleri aşağıdaki gibi olup, ücret gelirleri ile işyeri kira gelirleri tevkif yoluyla vergilendirilmiştir. Birinci işverenden alınan ücret 55.000.- YTL İkinci işverenden alınan ücret 10.000.- YTL Konut kira geliri 8.000.- YTL İşyeri kira geliri (Brüt) 12.000.- YTL İkinci işverenden alınan ücret, 19.000 YTL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Mesken kira gelirinden 2.300 YTL’lik istisna düşüldükten sonra kalan tutar her halükarda beyan edilecektir. -Konut Kira Geliri : 8.000 -İşyeri Kira Geliri :12.000 Toplam :20.000 İstisna : 2.300 Vergiye Tabi Gelir :17.700 < 19.000 Vergiye tabi gelir beyan sınırı olan 19.000 YTL’yi geçmediğinden iş yeri kira geliri verilecek beyannameye dahil edilmeyecektir.

Örnek 28: Bay (G), 2007 yılında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş işyeri kira geliri, mevduat faizi ile birlikte konut kira geliri elde etmiştir. İşyeri kira geliri (Brüt) 9.000.- YTL Konut kira geliri 6.000.- YTL Mevduat faizi 50.000.- YTL Mevduat faizi geliri, Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 inci maddesi uyarınca tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir. Konut kira gelirinden 2.300 YTL’lık istisna düşülecek olup, kalan tutar her halükarda beyan edilecektir. İşyeri kira geliri ise, elde edilen gayrimenkul sermaye iradı toplamı (9.000 + 3.700 = 12.700) 19.000 YTL’lik beyan sınırını aşmadığından beyannameye dahil edilmeyecektir.

Serbest Meslek Kazancı : 66.000-YTL Mevduat Faiz Geliri : 150.000-YTL ÖRNEK 29:   Doktor Masum ÖZCAN, Ankara Hastanesi’nde çalışmaktadır. Aynı zamanda Sıhhiye’de bulunan muayenehanesinde serbest meslek faaliyetini icra etmektedir. 2007 yılında elde etmiş olduğu gelirlerin yıllık gayri safi tutarları toplamı aşağıdaki gibidir. Ücret geliri : 29.000-YTL Serbest Meslek Kazancı : 66.000-YTL Mevduat Faiz Geliri : 150.000-YTL Gayrimenkul Sermaye İradı (Basit Usulde Mükellefe Kiraya Verilen İşyerinden) : 600-YTL TOPLAM : 245.600-YTL ÇÖZÜM: Mükellef Masum ÖZCAN serbest meslek kazancı nedeniyle yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır.   Mükellef ücret gelirinin tamamı tek işverenden elde edilmiş ve gelir vergisi kesintisine tabi tutulduğundan ücret geliri tutarına bakılmaksızın beyannameye dahil edilmeyecektir. Aynı şekilde mevduat faizleri de Gelir Vergisi Kanunun Geçici 67 inci maddesine göre beyan dışı kalacaktır.  Basit usulde mükellefe kiraya verilen işyerinden elde edilen 600 YTL tutarındaki gayrimenkul sermaye iradı daha önce tevkifata ve istisnaya konu olmadığından ve 900 YTL’lik beyan sınırının altında kaldığından beyan edilmeyecektir.

GELİRİN TOPLANMASI  

YILLIK BEYANNAME İLE BİLDİRİLECEK GELİRDEN İNDİRİLEBİLECEK GİDERLER   1. ŞAHIS SİGORTA PRİMLERİ VE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNE ÖDENEN PRİMLER 2. BAĞ- KUR PRİMLERİ 3. BAĞIŞ VE YARDIMLARIN İNDİRİMİ 4. SAKATLIK İNDİRİMİ 5. SAĞLIK VE EĞİTİM GİDERLERİ 6. SPONSORLUK HARCAMALARI 7. AR-GE İNDİRİMİ 8. GEÇMİŞ YIL ZARARLARI 9. YURT DIŞI FAALİYETLERDEN DOĞAN ZARARLAR

ZARAR MAHSUBU  Bir yıl içinde belli kaynaktan doğan zarar, varsa aynı veya başka bir kaynaktan doğan kazanç ve iratlardan mahsup edilir. Bu şekilde mahsup edilemeyen zarar kısmı veya zarar, ileri ki yılların gelirlerinden mahsup edilmek üzere devredilir. Ancak devredilen bu zarar veya zarar kısmının,arka arkaya 5 yıl içinde mahsup edilmesi gerekmektedir. Birbirini izleyen birden fazla yıllarda zarar edilmesi hallerinde mahsup işlemi, daha sonraki yıllarda elde edilen gelirlerden, en önceki yıl zararından başlanılarak gerçekleştirilir. Gayrimenkul ve menkul sermaye iratlarında, gider fazlalığından doğanlar hariç, sermayede meydana gelen azalmalar zarar olarak kabul edilmez. Diğer kazanç ve iratlardan doğan zararlarında mahsubu yapılamaz. Ancak bu zarar aynı nevi muameleden doğan karlara mahsup edilebilecektir.

Sigorta Primi ve Bireysel Emeklilik Katkı Payı Gelir Vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilecek sigorta primleri, mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza; hastalık; sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleridir. Bunun yanısıra bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları da beyan edilen gelirden düşülebilecektir. Bireysel emeklilik sistemi dışındaki indirilebilecek şahıs sigorta primlerinin tutarı yılda; beyan edilen gelirin % 5'ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamalıdır. İndirilecek Bireysel emeklilik sistemi katkı paylarının tutarı yılda; beyan edilen gelirin % 10'nu ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamalıdır. Primin ve katkı payının matrahtan indirilebilmesi için; Sigortanın veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta veya emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması, prim ve katkı tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması gerekir.

Sigorta Primi ve Bireysel Emeklilik Katkı Payı Yıllık beyannameye alınmış ücret geliri varsa şahıs sigorta priminin ve katkı payının matrahtan indirilebilmesi için, sigorta priminin ve bireysel emeklilik katkı payının ücretin safi miktarının hesaplanmasında nazara alınarak indirim konusu yapılmamış olması gerekir. Eş ve çocukların beyan etmeleri gereken bir gelirleri var ise şahıs sigorta primlerini ve bireysel emeklilik katkı paylarını kendi beyanlarına ait gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapmaları gerekmektedir. Bir takvim yılı içerisinde bireysel emeklilik ve diğer şahıs sigorta primleri ile ilgili olarak yapılabilecek indirim tutarı asgari ücretin yıllık tutarını aşmayacaktır.

Sağlık ve Eğitim Harcamalarında İndirim -Yapılan eğitim ve sağlık harcamaları mükellefin kendisine, eşine ve küçük çocuklarına ait olması gerekmektedir.   -Yapılan eğitim ve sağlık harcamaları toplamının beyan edilen gelirin % 10’unu aşmaması gerekmektedir. -Eğitim ve sağlık harcamaları Türkiye’de yapılmış olmalıdır. -Eğitim ve sağlık harcamaları, gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden alınan belgelerle tevsik edilmelidir. -Ücret geliri sahiplerinin bu harcamalarını aynı zamanda GVK’nun mükerrer 121. madde kapsamında (Vergi İndirimi) indirim konusu yapmamış olmaları gerekir. (2007 yılında vergi indirimi kalktı)

Genel Olarak İndirim Konusu Yapılabilecek Bağış Ve Yardımlar -Bağış ve yardım; Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılmalıdır. -Bağış ve yardım makbuz karşılığında yapılmış olmalıdır. -Bir takvim yılı içinde yapılan bağış ve yardımların toplamı o yıla ait beyan edilecek gelirin %5’ni aşarsa fazlası indirim konusu yapılamaz. İndirim konusu yapacak tutar beyan edilen gelirin %5 ile sınırlıdır. Söz konusu oran kalkınmakta öncelikli yöreler için %10’dur. -Bağış ve yardımın indirilebilmesi için mutlak suretle beyan edilen bir gelirin bulunması gerekir.

BAĞKUR PRİMLERİ -Bağkur primi, giriş keseneği ve basamak ilerlemesi için yapılan ödemeler beyan edilen ilgili kazançtan düşülebilecektir. (Ticari kazanç, zirai kazanç, serbest meslek kazancı veya adi komandit şirketlerin komanditer ortakları ile limited şirket ortaklarının kar payından.) - Söz konusu primler ödendiği yılın gelirlerinden düşülecektir. Primler geçmiş yıllara ait olsa dahi ödendiği yıl gelirlerinden düşülebileceği yönünde mukteza bulunmaktadır. -Kazancın yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen bağkur primlerinin sonraki yıl kazançlarından indirim konusu yapılması mümkün değildir.

Basit Usulde Vergilendirilen Mükellefler ile Serbest Meslek Erbabında Sakatlık İndirimi Sakatlık indirimin yıllık tutarını beyan edilen gelirlerinden düşebilecek olanlar; -Serbest meslek faaliyetinde bulunan özürlüler, -Basit usulde vergilendirilen özürlüler, -Bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı, -Bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan hizmet erbabıdır. Buna göre söz konusu mükellefler beyan edecekleri serbest meslek kazancı veya ticari kazançları veyahut ücret gelirinden ayrıca sakatlık indiriminin yıllık tutarını da düşebileceklerdir.

YILLIK BEYANNAMEDE HESAPLANAN GELİR VERGİSİNDEN MAHSUP EDİLEBİLECEK VERGİLER   1. KESİNTİ YOLU İLE ÖDENEN VERGİLER a)- Yıllara Yaygın inşaat ve Onarma İşlerinde Kesilen Vergiler b)- Serbest Meslek Kazançlarında Tevkif Yoluyla Kesilen Vergiler c)- Menkul Sermaye İratları Üzerinden Tevkif Suretiyle Ödenen Vergiler d)- Zirai Kazançta Vergiler e)- Diğer Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler 2. GEÇİCİ VERGİ 3.YABANCI MEMLEKETLERDE ÖDENEN VERGİLER

MAHSUP EDİLEMEYEN STOPAJLARIN İADESİ I- BEYANNAME ÜZERİNDEN HESAPLANAN VERGİYE MAHSUP : Tevkif yoluyla kesilen vergilerin, yıllık gelir veya kurumlar vergisinden mahsubunda mükelleflerin kendilerinden yapılan vergi tevkifatı ile ilgili olarak kesintiyi yapan vergi sorumlularının adı-soyadı veya unvanını, bağlı olduğu vergi dairesini ve vergi kimlik numaralarını, kesintiye esas alınan brüt tutarları, kesilen vergileri ve kesinti yapılan dönemleri gösteren bir tabloyu yıllık beyannamelerine eklemeleri yeterlidir.

II- DİĞER VERGİ BORÇLARINA MAHSUP Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamedeki mahsuplar sonunda kalan kısmının diğer vergi borçlarına mahsup talebi tutarına bakılmaksızın, inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilir. Bunun için mahsup talebinin dilekçe ile yapılması ve yıl içinde yapılan tevkifatlara ilişkin tablonun dilekçe ekinde yer alması gerekmektedir. Söz konusu tablonun daha önce yıllık beyanname ekinde yer almış olması halinde, mahsup dilekçesi yeterli olacaktır. Mükellefler dilerlerse ortağı bulundukları adi ortaklık veya kollektif şirketlerin müteselsilen sorumlu oldukları vergi borçlarına da mahsuben iade talebinde bulunabilirler. (Mükellefin kendisinin vergi borcu olmaması gerekir.) Mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun bulunmaması halinde, iade alacağının sonraki dönemlerde muaccel hale gelecek vergi borçlarına mahsubu mümkündür.

III- NAKDEN İADE Nakden iade taleplerinin dilekçe ile yapılması şarttır. Tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin nakden iade edilecek tutarın 10.000 YTL’yi geçmemesi halinde iade talebi, yıl içinde yapılan tevkifatlara ilişkin tablo ile birlikte; Ücret ve gayrimenkul sermaye iradına ilişkin olması halinde ücretlere ilişkin olarak işveren tarafından verilen ve kesintinin yapıldığını gösteren yazının, gayrimenkul sermaye iradına ilişkin olarak kira kontratının, Menkul sermaye iradına ilişkin olarak kesintiyi yapan bankalar, özel finans kurumları, aracı kurumlar ve diğer kurumlar tarafından düzenlenen ve vergi kesintisinin yapıldığını gösteren belgenin, Serbest meslek kazancına ilişkin olarak vergilerin sorumlu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısının, Ticari kazançlar ve zirai kazançlara ilişkin olarak tevkif yoluyla kesilen vergilerin vergi sorumlusu tarafından ilgili vergi dairesine ödenmiş olduğuna ilişkin belgenin, ilgili kurumca onaylanan bir örneğinin dilekçeye eklenmesi koşuluyla inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilir.

III- NAKDEN İADE : Nakden yapılacak iade taleplerinin 10.000 YTL’yi aşması halinde, 10.000 YTL’yi aşan kısım Vergi Usul Kanununa göre vergi inceleme yetkisi bulunanlarca yapılacak inceleme sonucunda düzenlenecek vergi inceleme raporuna göre iade edilir. Nakden yapılacak iade taleplerinin 10.000 YTL’yi aşması durumunda iade talebinin 100.000 YTL’ye kadar olan kısmı mükellefle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilir. İade talebinin 100.000 YTL’yi aşan kısmının iadesi ise denetim elemanlarınca düzenlenen vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir. Nakden iade edilebilir aşamaya gelen alacağın üçüncü şahısların vergi borçlarına mahsubu talep edilebilir.

MAHSUP EDİLEMEYEN GEÇİCİ VERGİNİN İADESİ I- BEYANNAME ÜZERİNDEN HESAPLANAN VERGİYE MAHSUP : -Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden ilgili hesap dönemine ilişkin geçici vergi dönemlerinde ödenen geçici vergi mahsup edilir.   -Mahsup işleminin yapılabilmesi için, tahakkuk ettirilmiş geçici verginin ödenmiş olması gerekmektedir.   -Tahakkuk ettirilmiş ancak ödenmemiş olması dolayısıyla yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup imkanı bulunmayan geçici vergi tutarları terkin edilir. (Gecikme Zammı uygulanır.)

II- DİĞER VERGİ BORÇLARINA MAHSUP VE NAKDEN İADE Ödenen geçici vergi tutarının, geçici verginin ilgili olduğu döneme ilişkin olarak verilen beyanname üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden fazla olması halinde, mahsup edilemeyen tutar mükellefin diğer vergi borçlarına vergi dairesince resen mahsup edilir. Mahsup sonucu iadesi gereken miktarın bulunması ve bu tutarın beyannamenin ilgili tablosuna yazılmış olması mükellefçe yazılı olarak yapılmış iade talebi olarak kabul edilir. Yıllık beyannamenin ilgili tablosunda/satırında gösterilmeyen geçici verginin mahsuben veya nakden iade edilebilmesi için o yılın sonuna kadar yazılı olarak başvurulması gerekir. Geçici verginin gerek mahsuben gerekse nakden iadesinde herhangi bir tutar sınırlaması olmayıp, geçici verginin ödenmiş olması yeterlidir. Geçici vergiye ilişkin iade taleplerinde teminat ve inceleme raporu aranmaz.

TEŞEKKÜRLER