Apple Computer Inc. Altı Aşamalı Teknoloji Planlama Modeli (2005) Ali ÇİMEN

Apple 6 Aşamalı Planlama Modeli Aşamaları vizyon oluşturma İhtiyaç analizi yapma (varolan durumu tespit etme) (3) Amaç belirleme (4) Eylem planı geliştirme (5) Planı uygulama ve (6) sonuçları değerlendirme ve paylaşma.

Eylem planı geliştirme Planı uygulama Sonuçları değerlendirme Vizyon geliştirme İhtiyaç analizi yapma Amaç belirleme Eylem planı geliştirme Planı uygulama Sonuçları değerlendirme (Apple Computer Inc.’den, 2005, uyarlanmıştır)

Özellikleri !Örneğin,! Rehberlik eder Doğrusal bir yol takip etmez Amaçlar belirlenirken, vizyon her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Benzer şekilde, eylem planı oluşturulurken, ihtiyaç analizi sonuçları bu bağlamda birer başvuru kriterleri olarak kullanılmalıdır. Doğrusal bir yol takip etmez Bu model, başarılı bir teknoloji entegrasyonu için okul liderlerine rehberlik edebilir; ancak, bu modelin öne sürdüğü teknoloji planlama sürecinde yer alan aşamaların doğrusal bir çizgide gerçekleştiği düşünülmemelidir. Çünkü, her bir aşama sadece kendinden bir önceki ve bir sonraki aşamayla bağlantılı değildir, diğer aşamalarla da ilintilidir. Bu süreç daha çok bir planlama ağı gibidir. Planlama ağı gibidir

1. Vizyon geliştirme. Vizyon, yön verir, ileriye doğru hareketi sağlar ve yenilikçi bir program oluşturma fırsatı tanır. Vizyona dayalı bir planlama bugünün ihtiyaçlarını geleceğe dönük olarak hesaba katmaya olanak tanır. Başarılı bir teknoloji entegrasyon programı, güçlü bir vizyonla başlar. Vizyon, yön verir, ileriye doğru hareketi sağlar ve yenilikçi bir program oluşturma fırsatı tanır. Tepkisel bir yaklaşıma (yani, problemler ortaya çıktıkça onların çözümüne) dayalı bir planlama geçmişe takılı kalmaya neden olur. Öte yandan, vizyona dayalı bir planlama bugünün ihtiyaçlarını geleceğe dönük olarak hesaba katmaya olanak tanır.

2. İhtiyaç analizi yapma (Varolan durumu tespit etme). Okul olarak teknolojik açıdan var olan durumu tespit etmek Teknoloji uygulama stratejisi ; Vizyon ifadesi ile şu anki durum arasındaki fark nedir? Planlama sürecinde ikinci basamak, okul olarak teknolojik açıdan var olan durumu tespit etmektir. Bu basamağının temel amacı, okulun geliştirilen vizyon ifadesiyle nasıl ilintili olduğuna ilişkin bir gösterge elde etmektir. Çünkü, teknolojiye ilişkin uygulama stratejisi okulun şu anki durumuyla vizyonda öngörülen durum arasındaki boşluğa dayalı olarak oluşturulacaktır.

3. Amaç belirleme (Vizyon ile gerçek durumu karşılaştırma) (1) Şu anki duruma ve eldeki kaynaklara bakılarak, gelecekte (3-5 yıl sonrası için) mantıksal olarak beklenilebilecek durum nedir? (2) Vizyonun merkezinde yer alan amaçlar nelerdir? (3) Acilen karşılanması gereken amaçlar nelerdir? (4) Diğer amaçlara geçmeden önce hangi amaçların başarılması gereklidir? (5) Hangi amaçlar daha kapsamlı bir ihtiyacı gidermeye yöneliktir? (6) Eğer belli bir amaç karşılanmazsa olabilecek en kötü durum nedir? vb. Amaçların belirlenmesi aşamasında, amaçların ulaşılabilir ve ölçülebilir olmasına özen gösterilmesi gerekir. Birinci aşamada geliştirilen vizyon ifadesi, amaç belirleme çabalarına yön verecektir. Çünkü vizyon, sonuçta nerede olmak istendiğini belirtir. Ancak, bu aşamada vizyonun ihtiyaç analizi sırasında toplanan verilerle ve bilgilerle yoğrularak ölçülebilir hale getirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu aşamada sorulabilecek bazı sorular şunlardır: (1) Şu anki duruma ve eldeki kaynaklara bakılarak, gelecekte (3-5 yıl sonrası için) mantıksal olarak beklenilebilecek durum nedir? (2) Vizyonun merkezinde yer alan amaçlar nelerdir? (3) Acilen karşılanması gereken amaçlar nelerdir? (4) Diğer amaçlara geçmeden önce hangi amaçların başarılması gereklidir? (5) Hangi amaçlar daha kapsamlı bir ihtiyacı gidermeye yöneliktir? (6) Eğer belli bir amaç karşılanmazsa olabilecek en kötü durum nedir? vb.

4. Eylem planı geliştirme (1) Her amacın ve hedefin kendi unsurlarına ayrılması. (2) Gerekli insan kaynaklarının ve diğer kaynakların tanımlanması. (3) Bütçe kaynaklarının tanımlanması ve bir bütçe planının geliştirilmesi. (4) Bir zaman çizelgesinin oluşturulması. (5) Bir değerlendirme planının geliştirilmesi. (6) Eylem planının gözden geçirilmesi ve gerekli değişikliklerin yapılması. Vizyon ve amaçlar, ulaşılacak hedefleri ve yönü belirtir. Bundan sonra, gidilecek yere nasıl varılacağını açıklayan bir eylem planının geliştirilmesi gerekir. Bu aşamaya gelene kadar bir okul vizyonu geliştirilmiş, var olan durum analiz edilmiş ve amaç ve hedeflerin tespit edilmiş olması gerekir. Bu aşamada, amaçlara bakılarak insan kaynakları, maddi olanaklar ve zamana ilişkin kararların alınması gerekir. Ayrıca, uygulama bittikten sonra hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediğinin ortaya konulmasını sağlayacak bir değerlendirme planının da geliştirilmesi gerekir. Eylem planının geliştirilmesinde 65 aşağıdaki basamakların dikkate alınması önemlidir: (1) Her amacın ve hedefin kendi unsurlarına ayrılması. (2) Gerekli insan kaynaklarının ve diğer kaynakların tanımlanması. (3) Bütçe kaynaklarının tanımlanması ve bir bütçe planının geliştirilmesi. (4) Bir zaman çizelgesinin oluşturulması. (5) Bir değerlendirme planının geliştirilmesi. (6) Eylem planının gözden geçirilmesi ve gerekli değişikliklerin yapılması.

5. Eylem planının uygulanması Bu aşamaya kadar kapsamlı ve detaylı bir eylem planının geliştirilmesi tamamlanmış bulunmaktadır. Bu planın eyleme geçirilmesindeki birinci basamak ise, söz konusu planın onaylanmasıdır. Bu sayede vizyona ulaşmak için kaynakların kullanımı ve uygulama sürecinin başlaması mümkün olacaktır.

6. Sonuçların değerlendirilmesi ve paylaşılması (1) Değerlendirmeden kim sorumlu olacaktır? (2) Ne tür bilgi toplanacaktır? (3) Bilgiler ne tür metotlar ve araçlarla elde edilecektir? (4) Sonuçlar kimlerle ve nasıl paylaşılacaktır? (5) Sonuçların iletişimine ne zaman başlanmalıdır? Değerlendirmenin sonuçları, başlangıçta amaçlanan hedeflerin başarılıp başarılmadığını gösterir. Hedefler yazılırken beklenen sonuçlar da tanımlanmıştır. Bu aşamada uygulamanın nasıl kontrol edileceği ve sonuçların nasıl elde edileceği planlanır. Değerlendirme planının oluşturulmasında aşağıdaki noktalar göz önünde bulundurulmalıdır: (1) Değerlendirmeden kim sorumlu olacaktır? (2) Ne tür bilgi toplanacaktır? (3) Bilgiler ne tür metotlar ve araçlarla elde edilecektir? (4) Sonuçlar kimlerle ve nasıl paylaşılacaktır? (5) Sonuçların iletişimine ne zaman başlanmalıdır?

Modelerin Karşılaştırması

Kaynakça Saban, A. (2006). OKUL TEKNOLOJİ PLANLAMASI: İLKÖĞRETİM OKULLARI İÇİN UYGULAMALI BİR MODEL ÖNERİSİ VE ÖĞRETMEN YETİŞTİRME SİSTEMİ AÇISINDAN SONUÇLARI. , Konya (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Saban, A. (2007). SEÇMECİ OKUL TEKNOLOJİ PLANLAMA MODELİ VE ÖZEL KONYA ESENTEPE İLKÖĞRETİM OKULU TEKNOLOJİ PROFİLİ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23-43.