GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME SİSTEMİ ÜZERİNE ETKİLERİ Prof.Dr.Erol Belgin Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun boğaz ABD Çevre ve Orman Bakanlığı Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Paneli 28.07.2010 İstanbul

FARKLI SESLERİN DESİBEL DEĞERLERİ FISILTI 20 - 25 dB SPL NORMAL KONUŞMA 50 - 70 dB SPL YÜKSEK SESLE KONUŞMA 70 - 85 dB SPL TRAFİK GÜRÜLTÜSÜ 90 - 100 dB SPL JET MOTORU 120- 150 dB SPL

Kulak(İnsanda) 20- 20000 Hz 0-110 dB arasında işitebilir

Ses Uyarıları. Selected Seçkin. Other Sıradan Ses Uyarıları Selected Seçkin Other Sıradan General Noise Gürültü Silence Sessizlik

İşitme sistemine zarar verme eşiği 85 dBA olarak belirtilmiştir DRC 85 dBA

İşitme sistemine organik hasar veren gürültünün etkisi aşağıdaki faktörlere bağlıdır: Gürültünün şiddetine Gürültünün süresine Gürültünün frekans içeriğine Gürültüye maruz kalınma süresine Kişisel hassasiyete

Gürültünün İşitme Sistemi Üzerine Etkisi En çok hasar gören kısım tüy hücreleridir. Basiller membranın ve tektorial membranın ani ve şiddetli uyarılmaları temasta oldukları korti ve dış tüy hücrelerinde hasarlara yol açar. Düşük şiddetteki sesler tüy hücrelerinin hafif dejenerasyonuna neden olurken, yüksek şiddetteki seslerin hücrelerin uç bağlantılarını bozarak kırılmalara neden olur. Wenthold ve ark 1992

Uzun süreli etki ile korti organındaki hasar spiral ganglion hücrelerini de içine alır. Yapılan araştırmalar spiral ganglion hasarlarının koklear nukleus ve superior olivary complex’e kadar uzandığını göstermiştir.

Gürültü sırasında nörotransmitterlerin aşırı faaliyetlerinin afferent sinir lifleri ve terminallerinde eksitoksik hasara yol açması Koklear sıvıların karışmasının retiküler laminada hasara neden olması Gürültüye maruziyet sırasında meydana gelen biyokimyasal değişiklikler

Geçici Eşik Değişlikliği TTS(Temporary Threshold Shift) Birçok geçici eşik değişikliği ilk iki günde düzelmekte. 40 dB den fazla olan geçici eşik değişikliği patolojiktir ve kalıcı eşik değişikliği ile ilişkilidir.

Kalıcı Eşik Değişlikliği PTS (Permanent Threshold Shift) Gürültüye maruziyet sonrasında işitme hassasiyetinde tam olarak geriye dönüş olmadığı durumlarda kalıcı işitme kaybı ortaya çıkar. Kalıcı işitme kaybı kendisini en belirgin olarak 4 kHz’de görülen geri dönüşü olmayan işitme kaybı ile belli eder.

Kalıcı Eşik Değişlikliği 4 kHz deki işitme kaybı başlangışta hızlı ilerler. İşitme kaybı 10 yıl boyunca gittikçe hızı azalarak ilerler. Yıllarla birlikte presbiakuzi görüntüsü ile birleşmeye başlar.

Gürültüye maruz kaldıktan sonra ilk göze çarpan odyolojik bulgu yüksek frekans işitme kaybıdır.

Blast Travma İnsan kulağı maksimum 135 dBSPL düzeyinde sesi tolere edebilir.Bu değerin üstü genellikle kulak zarı ve kokleadaki membranların yırtılmasına yol açabilir

Kulak zarı yırtılmalarında; Ağrı İşitme kaybı Vertigo Kusma hissi

İç Kulak Membran Yırtılmalarında; Ani ileri derecede işitme kaybı Vertigo Bulantı Kusma

Ülkemizde yasal olarak bir günde kalınabilecek gürültü seviyeleri Gürültüye maruz kalınan süre (saat/gün) Maksimum gürültü seviyesi (dbA) 7.5 80 4 90 2 95 1 100 0.5 105 0.25 110 1/8 115

Amerika’da yasal olarak bir günde kalınabilecek gürültü seviyeleri Gürültüye maruz kalınan süre (saat/gün) Maksimum gürültü seviyesi (dBA) 8 90 6 92 4 95 3 97 2 100 1.5 102 1 105 0.5 110 1.25 115