LİSANSLI GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALI PROJELERİ İÇİN EPDK TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN ARAZİ EDİNİM VE KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİ Gazi EKİCİ Yönetim Hizmetleri Uzmanı EPDK Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı “ SOLAREX İstanbul 2004-GENSED” 11.04.2014 - İSTANBUL

SUNUM PLANI Giriş Taşınmazların Sınıflandırılması Mülkiyet Hakkı & Kamu Yararı EPDK Tarafından Yürütülen Arazi Edinim ve Kamulaştırma Süreci Güneş Enerji Santrali Projeleri İçin Arazi Edinim Şartları Sonuç Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

GİRİŞ Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Enerji projelerinde, proje alanının seçimi ve ihtiyaç duyulan arazilerin temini önemli bir unsurdur. Projenin hazırlık aşamasında bu süreç inşaat öncesi dönem olarak değerlendirilmektedir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Bu kapsamda; enerji projeleri için gerekli olan taşınmaz malların mülkiyet durumlarına göre değişiklik gösteren arazi edinimi işlemlerinin önemli bir kısmı EPDK tarafından yürütülmektedir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

- Enerji projeleri kapsamında yer alan tesislerin kurulacağı Bu sunumda; - Enerji projeleri kapsamında yer alan tesislerin kurulacağı alanlarda bulunan arazilerin tasnif edilmesi, Mülkiyet ve kullanım durumlarının belirlenmesi, İlgili yasal düzenlemelerin incelenmesi ve (bu bilgilerin harita ve raporlara aktarılması sonucunda )şekillenen işlem aşamalarının belirlenerek, alınacak izin, onay, ruhsat, karar, tescil vb. adımların gerçekleştirilmesi ile arazilerin edinimi konularını ele alacağız. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

TaşInmaz MALlarIn SInIflandIrIlmasI Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Mülkiyet Durumlarına Göre Araziler; 1 - Özel mülkiyete ait olan araziler a) Tapulu (Tescilli) Taşınmaz Mallar, b) Tapusuz (Tescilsiz, Zilyetlik Halindeki) Taşınmaz Mallar 2 - Maliye Hazinesine ait araziler a) Maliye Hazinesinin özel mülkiyetine ait tapulu taşınmaz mallar b) Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Taşınmaz Mallar (Tescil Harici Bırakılmış veya Tapulama işlemi yapılmamış) c) Mera Vasıflı Araziler d) Orman Arazileri 3 - Diğer kamu tüzel kişileri ve kurumlarına ait olan araziler a) Tapulu Taşınmaz Mallar b) Tapusuz Taşınmaz Mallar c) Orta malı nitelikli taşınmaz mallar (Mera, Harmanyeri vb.) 4 - Vakıf Arazileri a) Kamu Vakıfları: Vakıflar Genel Müdürlüğünce yönetilen vakıflar b) Özel Vakıflar: Özel hukuk tüzel kişiliğine sahip vakıflar Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

1- Özel Mülkiyete Ait Taşınmazların Edinimi; “Kamulaştırma” Yasal Dayanak: Anayasa’nın 46’ncı maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Anayasanın “Kamulaştırma” başlıklı 46’ncı maddesi; “Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî irtifaklar kurmaya yetkilidir. Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme bağlanan artırım bedeli nakden ve peşin olarak ödenir. Ancak, tarım reformunun uygulanması, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskân projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla kamulaştırılan toprakların bedellerinin ödenme şekli kanunla gösterilir. Kanunun taksitle ödemeyi öngörebileceği bu hallerde, taksitlendirme süresi beş yılı aşamaz; bu takdirde taksitler eşit olarak ödenir. Kamulaştırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait olanlarının bedeli, her halde peşin ödenir. İkinci fıkrada öngörülen taksitlendirmelerde ve herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz uygulanır.” Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Kamulaştırma; « İdarenin, kamu yararı düşüncesiyle ve kamu gücüne dayanarak, karşılık parasını peşin vermek şartıyla bir taşınmazı zorla yani mal sahibinin rıza ve muvafakatına bakılmaksızın edinmesi olarak » tanımlanır, mülkiyet hakkı üzerine, “kamunun yararına” bir sınırlama konulmasını gerektirir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

KAMULAŞTIRMA ŞEKİLLERİ MÜLKİYETİN KAMULAŞTIRILMASI KAMULAŞTIRMA YOLUYLA İRTİFAK HAKKI KURULMASI Taşınmazın tamamı veya bir kısmı için mülkiyetinin alınarak kamulaştırılması söz konusudur. Taşınmazın mülkiyetinin kamulaştırılması yerine, amaç için yeterli olduğu takdirde taşınmazın belirli kesimi, yüksekliği, derinliği veya kaynak üzerinde kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulabilir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Mülkiyet HakkI & Kamu YararI Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Anayasanın “Mülkiyet Hakkı” başlıklı 35’inci maddesi; Mülkiyet; Sahibine; hukuk düzeni çerçevesinde sahip olduğu şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisi veren ayni bir haktır. Anayasanın “Mülkiyet Hakkı” başlıklı 35’inci maddesi; « Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz. » Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Kamu Yararı; Mülkiyet hakkının sınırlarının belirtilmesinde ve bu hakkın özüne yapılacak müdahalelerde bir ölçü olarak kullanılır. Toplum Yararı; Toplumun varlığını sürdürebilmesine ilişkin çıkarların tümüdür. Yani; ülkede yaşayan tüm insanların ortak çıkarını anlatır. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

KAMULAŞTIRMA SÜRECİ EPDK tarafından yürütülen Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu; 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamındaki faaliyetler için gerekli olan taşınmazların elde edilmesinde kamulaştırma yapma yetkisine sahiptir Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

(1’inci madde, 2’inci fıkra) Kamulaştırma Kanunu; (1’inci madde, 2’inci fıkra) “Özel kanunlarına dayanılarak gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri adına yapılacak kamulaştırmalarda da bu kanun hükümleri uygulanır” Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

EPDK TARAFINDAN KAMULAŞTIRMAYA KONU OLAN ENERJİ TESİSLERİ ELEKTRİK Elektrik Üretim Tesisleri Elektrik Üretim Tesislerini İşletme Hakları Özelleştirilmiş Elektrik Dağıtım Tesisi Şalt Sahalarına Bağlayan Enerji Nakil Hatları Elektrik Üretim Tesislerini Doğrudan İletim Tesisi Şalt Sahalarının Dağıtım Gerilimi Seviyesindeki Fiderlerine Bağlayan Enerji Nakil Hatları (4628 mülga geçici 14/b md.) İşletme Hakları Özelleştirilmiş Elektrik Dağıtım Tesisleri DOĞAL GAZ Doğal Gaz Dağıtım Tesisleri Doğalgaz Depolama Tesisleri PETROL Petrol Rafineri ve Lisanslı Depolama Tesisleri Petrol İletim Hatları EPDK’ca Belirlenecek Petrol İşleme Tesisleri Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

EPDK tarafından 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu gereğince KAMU YARARI KARARI alınan ve MALİYE BAKANLIĞI tarafından kamulaştırma yapılan taşınmazların mülkiyetinin HAZİNEYE, kullanım hakkının kamulaştırma bedelini ödeyen önlisans/lisans sahibi tüzel kişiye ait olması esastır. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

KAMULAŞTIRMA YÖNTEMLERİ OLAĞAN KAMULAŞTIRMA (SATIN ALMA USULÜ) ACELE KAMULAŞTIRMA Kamulaştırma Kanunu 27’nci madde Tapuda kayıtlı olan taşınmazlar için öncelikle satın alma usulünün uygulanması esas alınmaktadır. Kamulaştırma Kanunu 8’inci madde Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

ELEKTRİK PİYASASI KANUNU 1 – Gerçek Kişiler veya Özel Hukuk Tüzel Kişilerine Ait Taşınmaz Malların Temini: KAMULAŞTIRMA 6446 SAYILI ELEKTRİK PİYASASI KANUNU KAPSAMINDAKİ ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ İÇİN KAMULAŞTIRMA SÜRECİ Ankara 2014 – Gazi EKİCİ

6446 sayılı ELEKTRİK PİYASASI KANUNUNA göre ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ İÇİN ARAZİ EDİNİM SİSTEMİ ÖZEL MÜLKİYET Üretim Önlisans veya Lisansına sahip tüzel kişi tarafından EPDK’ya başvuru yapılır. EPDK tarafından Kamu Yararı Kararı alınır. MALİYE BAKANLIĞI (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) tarafından Kamulaştırma Kararı alınarak kamulaştırma işlemleri yürütülür ve sonuçlandırılır. Talep edilmesi halinde Acele Kamulaştırma için Bakanlar Kurulu Kararı için Başbakanlığa Maliye Bakanlığı gönderir. KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİ EPDK tarafından Kamulaştırma Kanunu 30. Madde çerçevesinde (Devir) Kararı alınır. MALİYE BAKANLIĞI (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) tarafından 30. Maddeye göre devir işlemleri yürütülür ve sonuçlandırılır. MALİYE HAZİNESİ VE / VEYA DHTA EPDK tarafından kullanma amacına göre; İrtifak Hakkı Tesisi veya Kullanma İzni yahut Kiralama kararı alınır. MALİYE BAKANLIĞI (Defterdarlık) ile Üretim Önlisans veya Lisans sahibi tüzel kişi arasında (Lisans süresince) İrtifak Hakkı Tesisi, Kullanma İzni veya Kiralama Sözleşmesi düzenlenir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu 19/1: Elektrik piyasasında üretim faaliyetlerinde bulunan önlisans veya lisans sahibi özel hukuk tüzel kişilerinin, önlisans ve lisansa konu faaliyetleri için gerekli olan kişilerin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlara ilişkin kamulaştırma talepleri Kurum tarafından değerlendirilir ve uygun görülmesi hâlinde Kurul tarafından kamu yararı kararı verilir. Söz konusu karar çerçevesinde gerekli kamulaştırma işlemleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda belirtilen esaslar dâhilinde Maliye Bakanlığı, tarafından yapılır. Bu durumda kamulaştırma bedelleri ile kamulaştırma işlemlerinin gerektirdiği diğer giderler kamulaştırma talebinde bulunan önlisans veya lisans sahibi tüzel kişi tarafından ödenir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu 19/2: Kamulaştırılan taşınmazın mülkiyeti ve/veya üzerindeki sınırlı ayni haklar, Hazineye ait olur. Kamulaştırma bedeli önlisans veya lisans sahibi özel hukuk tüzel kişisi tarafından ödenerek tapuda Hazine adına tescil edilen veya niteliği gereği tapudan terkin edilen taşınmazlar üzerinde Maliye Bakanlığınca kamulaştırma bedelini ödeyen önlisans veya lisans sahibi özel hukuk tüzel kişileri lehine bedelsiz irtifak hakkı tesis edilir ve/veya kullanma izni verilir. İrtifak hakkının ve/veya kullanma izninin süresi önlisans veya lisansın geçerlilik süresi ile sınırlıdır. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Adres ve Mirasçı Araştırması Kamulaştırma İşlem Süreçleri (Maliye Bakanlığınca yürütülecek İşlemlerdir.) Kamulaştırma Planı Kamulaştırma Kararı Adres ve Mirasçı Araştırması Değerleme Komisyonu Taşınmaz Değerleme Uzlaşma Komisyonu Uzlaşma Toplantısı Tapuda Ferağ/ 10. Madde Davası Tescil Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

2 - Maliye Hazinesine Ait veya Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Taşınmaz Malların Temini a) Maliye Hazinesinin mülkiyetinde bulunan (tapulu) taşınmaz mallar; a-1 ) İrtifak Hakkı Tesisi Kararı a-2 ) Kiralama Kararı a-3 ) Bedelsiz Kullanma İzni (YEK Kanunu 8. madde 4. fıkra) b) Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Taşınmaz Mallar (Tescil Harici Bırakılmış veya Tapulama işlemi yapılmamış) b-1 ) İrtifak Hakkı Tesisi Kararı b-2 ) Kiralama Kararı b-3 ) Bedelsiz Kullanma İzni (YEK Kanunu 8. madde 4. fıkra) Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

İrtifak Hakkı, Kullanma İzni ve Kiralama: (6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, Madde: 19/8-a)   Piyasada üretim faaliyetinde bulunan lisans veya önlisans sahibi özel hukuk tüzel kişileri, faaliyetleri ile ilgili olarak Hazinenin mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde irtifak hakkı tesisi, kullanma izni verilmesi veya kiralama yapılabilmesi için Kurumdan talepte bulunur. Bu talebin Kurulca uygun görülmesi hâlinde, Maliye Bakanlığı ile önlisans veya lisans sahibi özel hukuk tüzel kişileri arasında önlisans veya lisans süresi ile sınırlı olmak üzere irtifak hakkı tesisi, kullanma izni veya kiralama sözleşmesi düzenlenir. Bu sözleşmelerde, sözleşmenin geçerliliğinin önlisans veya lisansın geçerlilik süresi ile sınırlı olacağı hükmü yer alır. İrtifak hakkı, kullanma izni veya kiralama bedelini ödeme yükümlülüğü, önlisans veya lisans sahibi özel hukuk tüzel kişisine aittir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

BAŞBAKANLIK GENELGESİ (15.06.2012 tarihli ve 2012 / 9 sayılı – R.G.16/06/2012 tr. 28325 sy.) Kamu kurum ve kuruluşları (Belediyeler ve il özel idareleri hariç) ile sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait şirketlerin, kendi mülkiyetlerinde veya tasarruflarında bulunan taşınmazlarıyla ilgili olarak; kamu kurum ve kuruluşları, vakıf, dernek veya bunların şirketlerine, gerçek veya tüzel kişilere; satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir vb. her türlü tasarrufa yönelik işlemleri için Başbakanlıktan izin alınacaktır. Bu Genelgeden Muafiyetler: Başbakanlığın 08.03.2013 tr. ve 12050 sayılı Olur’u ile; EPDK tarafından Lisans verilmiş projeler için Ön İzin, Kullanma İzni ve İrtifak Hakkı işlemleri. Hasan SAY

c- Mera Vasıflı Taşınmaz Mallar 4342 Sayılı Mera Kanununun 14/ğ maddesi gereğince, Mera, Yaylak ve Kışlak Olarak Tahsis edilen arazilerin; - Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun talebi üzerine, 4628 sayılı (atfen 6446 sayılı) Elektrik Piyasası Kanunu, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümlerine göre, petrol iletim faaliyetleri ile elektrik ve doğal gaz piyasası faaliyetleri için gerekli bulunan, yerlerin EPDK’nın talebi, komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, valilikçe tahsis amacı değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır. - Harman yeri, panayır, sıvat ve eyrek yerleri gibi kamu orta mallarının tahsis amacı değişikliğinde bu madde hükümleri uygulanır. Mera Tahsis değişikliği yapılan taşınmaz mallarda, Maliye Hazinesi adına tapu tescil işlemi yapıldıktan sonra EPDK tarafından, 6446 sayılı Kanunun 19/8-a maddesine göre işlem yapılır. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Mera Yönetmeliği 8-a/7 maddesi - Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun talebi üzerine, 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı (30.03.2013 tarihli ve 6446 sayılı) Elektrik Piyasası Kanunu, 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ve 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümlerine göre, petrol iletim faaliyetleri ile elektrik ve doğal gaz piyasası faaliyetleri için gerekli bulunan mera, yaylak ve kışlakların zorunlu hallerde, ilgili müdürlük veya Genel Müdürlükten yatırım projesi, gerekçeli rapor, lisans, talep edilen alanın 1/5000 ölçekli harita üzerine işlenmiş vaziyet planı, ÇED raporu gerektiren yatırımlar için ÇED raporu, komisyonca istenecek diğer bilgi ve belgeler ile tahsis amacı değişikliği yapılabilir. d- Orman Arazileri - Orman Arazilerinde izin işlemleri 6831 sayılı Kanunun 17 inci maddesi çerçevesinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı (Orman Genel Müdürlüğü) tarafından yürütülür. Orman ve Su İşleri Bakanlığının genelgesi ile Orman Arazilerinde Güneş Enerjisi Santrallerine izin verilmemektedir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

3 - Diğer Kamu Kurum veya Kuruluşlarına Ait Taşınmaz Malların Edinimi Kamu kurumları ve Tüzel kişileri arasında mal devri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30’uncu maddesi ile düzenlenmiştir. Elektrik üretim projeleri için gerekli olan, Kamu Kurum veya Kuruluşlarına Ait Taşınmaz Malların edinimi hususunda uygulanacak usul, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 19/7 maddesi ile belirlenmiştir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

6446 sayılı Kanunun 19/7 maddesi Özel hukuk tüzel kişilerince yürütülen üretim faaliyetleri için gerekli olan Hazineye ait taşınmazlar dışındaki kamu kurum veya kuruluşlarına ait taşınmazlar, Kurul tarafından verilecek kamulaştırma kararı uyarınca üretim faaliyetlerinde bulunan önlisans veya lisans sahibi özel hukuk tüzel kişileri için Maliye Bakanlığınca, 2942 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi uygulanarak temin edilir. Bu durumda kamulaştırma bedelleri ile kamulaştırma işlemlerinin gerektirdiği diğer giderler kamulaştırma talebinde bulunan özel hukuk tüzel kişisi tarafından ödenir. Bu taşınmazların mülkiyeti Hazineye ait olur. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30. maddesi; Kamu tüzelkişilerinin ve kurumlarının sahip oldukları taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakları diğer bir kamu tüzelkişisi veya kurumu tarafından kamulaştırılamaz. Taşınmaz mala; kaynak veya irtifak hakkına ihtiyacı olan idare, 8 inci madde uyarınca bedeli tespit eder. Bu bedel esas alınarak ödeyeceği bedeli de belirterek mal sahibi idareye yazılı olarak başvurur. Mal sahibi idare devire muvafakat etmez veya altmış gün içinde cevap vermez ise anlaşmazlık, alıcı idare Danıştay’a başvurur. Taraflar bedelde anlaşamadıkları takdirde; alıcı idare, devirde anlaşma tarihinden veya Danıştay kararının tebliği tarihinden itibaren otuz gün içinde, 10 uncu maddede yazılı usule göre mahkemeye başvurarak, kamulaştırma bedelinin tespitini ve taşınmazın kendisi adına tescilini ister. Bu suretle devir alınan taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkı, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış sayılır ve devir amacı veya devreden idarenin izni dışında başkaca bir kamusal amaçla kullanılamaz. Aksi takdirde 23. madde bu hususta da geçerlidir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

4 - Vakıf Arazileri a- Vakıflar Genel Müdürlüğüne veya Mazbut Vakıflara ait taşınmaz mallar hakkında 2942 sayılı Kanunun 30’uncu maddesine göre işlem yapılacaktır. (Mazbut vakıf: Vakıflar Kanunu uyarınca Genel Müdürlükçe yönetilecek ve temsil edilecek vakıflar ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve mülga 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince Vakıflar Genel Müdürlüğünce yönetilen vakıflar) b- Özel (Mülhak) vakıflarda ise Özel mülkiyet taşınmaz mallarda yapılan işlemler (Kamulaştırma) yapılacaktır. (Mülhak vakıf: Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve yönetimi vakfedenlerin soyundan gelenlere şart edilmiş vakıflar) Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 13/f maddesi “ Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun talebi üzerine 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı (Atfen 6446 sayılı) Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca yenilenebilir enerji kaynak alanlarının kullanımı ile ilgili yatırımları”, hükmü gereğince YEK Kanunun kapsamındaki yatırımlar için EPDK tarafından, proje alanında yer alan tarım arazilerinin tarım dışı kullanım talebi yapılmaktadır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından bu talepler değerlendirilmekte ve uygun görülmesi halinde « tarım dışı kullanım izni » verilmektedir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

ARAZİ EDİNİM ŞARTLARI GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Kurulu Güç (P) Aralığı (MW) 6446 sayılı ELEKTRİK PİYASASI KANUNU Üretim lisansı başvurusunda bulunan tüzel kişiye öncelikle, üretim tesisi yatırımına başlaması için mevzuattan kaynaklanan izin, onay, ruhsat ve benzeri belgeleri edinebilmesi ve üretim tesisinin kurulacağı sahanın mülkiyet veya kullanım hakkını elde edebilmesi için Kurum tarafından belirli süreli önlisans verilir. Önlisansın süresi mücbir sebep hâlleri hariç yirmi dört ayı geçemez. Kurul, kaynak türüne ve kurulu güce bağlı olarak bu süreyi yarısı oranında uzatabilir. Lisans Yönetmeliği Madde 9: Önlisansın süresi mücbir sebep hâlleri hariç yirmi dört ayı geçemez. Önlisans verilirken, başvurunun kaynak türüne ve kurulu gücüne bağlı olarak, bu sürenin otuz altı aya kadar uzatılmasına ilişkin hususlar, Kurul kararı ile düzenlenir. EPDK’nın 21/11/2013 tarihli ve 4711 sayılı Kararı ile Güneş Enerjisi Santralleri üretim tesisleri için tablodaki referans süreler uygulanır. Kurulu Güç (P) Aralığı (MW) Önlisans Süresi (Ay) P≤5 24 5<P≤50 30 50<P 36 Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Önlisans sahibi tüzel kişiler, önlisans alma tarihinden itibaren; Önlisans sahibi tüzel kişi, önlisansa konu üretim tesisinin yatırımına başlanabilmesi için önlisans süresi içerisinde aşağıdaki iş ve işlemleri tamamlamakla yükümlüdür; a) Üretim tesisinin kurulacağı sahanın önlisans sahibi tüzel kişinin mülkiyetinde olmaması halinde, söz konusu sahanın mülkiyet veya kullanım hakkının elde edilmesi, b) Kurulması planlanan üretim tesisine ilişkin imar planlarının onaylanması, c) Üretim tesisinin inşaatına başlanabilmesi için gerekli olan ön proje onayının alınması, ç) Bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları için TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketine başvurunun yapılması, d) 17/1/1983 tarihli ve 83/5949 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği uyarınca gerekli görüşlerin alınması, e) ÇED Yönetmeliği kapsamında gerekli olan kararın alınması, f) Üretim tesisine ilişkin yapı ruhsatının veya söz konusu ruhsatın yerine geçecek belgenin alınması veya söz konusu ruhsatın alınmasına gerek olmadığına ilişkin belgenin sunulması, g) Önlisansa konu Güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri ile ilgili olarak TEİAŞ ile imzalanmış GES Katkı Payı anlaşmasının yapılmış olması. Önlisans sahibi tüzel kişiler, önlisans alma tarihinden itibaren; a) Doksan gün içerisinde, ÇED Yönetmeliği kapsamında gerekli olan kararın alınması için, b) Yüzseksen gün içerisinde Teknik Etkileşim İzni için, ilgili kuruma başvurmak zorundadır. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

- Mutlak tarım arazileri, - Özel ürün arazileri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun, 23/11/2013 tarihli ve 4709-7 sayılı kararının güneş enerjisine dayalı lisans başvurularına ilişkin bölümlerinde; “Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzük uyarınca;   -   Mutlak tarım arazileri, -   Özel ürün arazileri, -   Dikili tarım arazileri, -   Sulu tarım arazileri, -   Çevre arazilerde tarımsal kullanım bütünlüğünü bozan alanlarda,   güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için lisans başvurusu alınmamasına, Lisans başvurularında her bir MW'lık proje için azami olarak 20 dönüm santral sahasına başvuruda bulunulmasına, bu alan sınırını aşan lisans başvurularının iade edilmesine, karar verilmiştir. Marjinal tarım arazisi: Yukarıda belirtilen tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topografik sınırlamalar nedeniyle üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı araziler. Tarım dışı alanlar: Üzerinde toprak bulunmayan çıplak kayaları, daimi karla kaplı alanları, ırmak yataklarını, sahil kumullarını, sazlık ve bataklıkları, askeri alanları, endüstriyel, turizm, rekreasyon, iskân, altyapı ve benzeri amaçlarla plânlanmış araziler. Meralar: Zayıf Meralar Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

6446 sayılı Kanunun 7/4 maddesi (4) Rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurulması için yapılan önlisans başvurularının değerlendirilmesi aşağıda belirtilen esaslara göre yapılır: a) Üretim tesisinin kurulacağı sahanın maliki tarafından başvuru yapılması durumunda, aynı saha için yapılan diğer başvurular dikkate alınmaz. Lisans Yönetmeliği 13/(3) e-2 alt bendinde «Üretim tesisinin kurulacağı sahanın maliki tarafından başvuru yapılması durumunda, aynı saha için yapılan diğer başvurular, Kurul kararı ile reddedilir.» Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Güneş Enerjisine Dayalı Önlisans Başvurularında İstenecek Bilgi Ve Belgeler Başvurularda başvuru yapılacak projenin EPDK’nın 28/11/2013 tarihli ve 4709-7 sayılı kararında belirtilen arazileri kapsamadığına ilişkin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı veya söz konusu Bakanlığın İl/İlçe Müdürlüklerinden alınacak belge, Özel mülkiyete konu taşınmazlarda; önlisans başvurusuna konu tesis yerleşim sahasının tamamına önlisans başvurusunda bulunan tüzel kişinin sahip olması halinde, buna ilişkin belgeler, istenilmektedir. Ayrıca: - Tesisinin Yerini Gösteren 1/25.000 Ölçekli Harita. (Güneş enerjisine dayalı üretim tesisinin kurulacağı yer, sınırlarını belirleyen köşe koordinatlarını da içerecek şekilde harita üzerinde işaretlenerek belirtilir.) - Tesisinin Yerleşim Yeri Projesi . (Mevcut mülkiyet durumunun (dağılımının) gösterildiği 1/5.000 ölçekli kadastral pafta üzerinde, üretim tesisine ait tüm tesislerin yerleşim yerleri ve sınırları çizilerek gösterilecektir). - ÇED Yönetmeliği Ek 5’de belirtilen duyarlı yöreler kapsamında olup olmadığının beyan edilmesi. - Yerleşim yerinin mevcut imar durumu ve imar tadilatı yapılıp yapılamayacağı hususunda mevzuat engelinin bulunup bulunmadığının beyanı ve tadil yapılmasının nasıl mümkün olabileceğinin açıklaması. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

Lisanssız Elektrik Üretim Tesislerinde Arazi Temin Durumu 1- Lisansız Elektrik Üretim Tesisleri için EPDK tarafından 6446 sayılı Kanuna göre işlem yapma imkanı bulunmamaktadır. 2- Bu tesislerin kurulacağı alanların özel mülkiyet olması halinde taşınmaz malın satın alınması ya da kiralanması yöntemi uygulanmalıdır. 3- Bu tesislerin kurulacağı alanların Kamu Kurumlarına ve tüzel kişiliklerine ait olması durumunda da taşınmaz malın satın alınması ya da kiralanması veya irtifak hakkı kurulması yöntemi uygulanmalıdır. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ

4- 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına ilişkin Kanun’un “Arazi ihtiyacına ilişkin Uygulamalar” başlıklı 8 inci maddesinde; Orman vasıflı olan veya Hazinenin özel mülkiyetinde ya da Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlardan bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimi yapılmak amacıyla tesis, ulaşım yolları ve şebekeye bağlantı noktasına kadarki enerji nakil hattı için kullanılacak olanlar hakkında Çevre ve Orman Bakanlığı veya Maliye Bakanlığı tarafından bedeli karşılığında izin verilir, kiralama yapılır, irtifak hakkı tesis edilir veya kullanma izni verilir. Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen amaçlarda kullanılacak olan taşınmazların 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında bulunan mera, yaylak, kışlak ile kamuya ait otlak ve çayır olması halinde, 4342 sayılı Mera Kanunu hükümleri uyarınca bu taşınmazlar, tahsis amacı değiştirilerek Hazine adına tescil edilir. Bu taşınmazlara ilişkin olarak, Maliye Bakanlığı tarafından bedeli karşılığında kiralama yapılır veya irtifak hakkı tesis edilir. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ

MİLLİ EMLAK GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 362) - Bu madde hükmüne göre, Lisanssız Elektrik Üretiminde tesisin bu alanlarda kurulması halinde Maliye Bakanlığına irtifak hakkı tesisi için müracaat edilmelidir. MİLLİ EMLAK GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 362) (Hazine taşınmazları üzerinde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretimi yapılması amacıyla irtifak hakkı tesis edilmesine veya kullanma izni verilmesine ilişkin usul ve esaslar hakkında.) Ankara 2014 – Gazi EKİCİ

5- Güneş Enerjisi Santrali Üretim Tesisinin sisteme bağlanmasını sağlayan Enerji Nakil Hatları için gerekli olan taşınmaz malların temini, ise ilgili Elektrik Dağıtım Şirketi (EDAŞ) tarafından talep edilecek 6446 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre EPDK ve TEDAŞ tarafından yapılacaktır. Ankara 2014 – Gazi EKİCİ

sorunlar Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

2. Her proje için Bakanlar Kurulu Kararı alınması zorunluluğu 1. Acele kamulaştırmaya ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının Danıştay tarafından yürütmesinin durdurulması 2. Her proje için Bakanlar Kurulu Kararı alınması zorunluluğu 3. Acele el koyma kararlarının infazı 4. Kamulaştırma bedelinin tespitinde yaşanılan sorunlar 5. Kamulaştırma davalarında vekalet ücretlerinin belirlenme metodolojisi 6. ÇED Belgelerine ilişkin yürütmeyi durdurma veya iptal kararları Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

11. Güneş ve Rüzgar Santrallerinde Ölçüm sorunu 7. Jeotermal enerjiye dayalı elektrik üretim tesislerinin sondaj yerleri, isale hatları gibi unsurlarının İl Özel İdarelerince yürütülmesi 8. Kadastro çalışmalarının tamamlanmaması nedeniyle ortaya çıkan sorunlar 9. Tapu kütüğü kayıtlarının güncel olmaması ile veraset ve intikal ilişkin sorunlar 10. Maliklerin adres tespitinde, dolayısıyla tebligatta yaşanılan sorunlar 11. Güneş ve Rüzgar Santrallerinde Ölçüm sorunu Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY

12. Lisansız üretimlerde arazi temini sorunu 13. Mera vasıf değişikli (tahsis kaldırma) sorunu 14. Tarım arazilerinde tarım dışı kullanım izni sorunu 15. Maliye Hazinesine ait veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki arazilerde Başbakanlıktan izin alınması zorunluluğu 16. Yeni Elektrik Piyasası Kanununa göre kamulaştırma süreci değişikliği Ankara 2014- Gazi EKİCİ Hasan SAY

Teşekkürler… gaziekici@gmail.com Ankara 2014 – Gazi EKİCİ Hasan SAY