ANAKART

Anakart Nedir? Anakart, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçaların iletişimini sağlayan elektronik devredir.

Anakartın Önemi Anakartın performansı tüm donanım birimlerini doğrudan etkilemektedir. Çünkü ana kart üzerindeki elektronik bileşenler; bu PC'ye hangi tür işlemciler takılabileceğini, maksimum bellek kapasitesinin ne kadar olabileceğini, bazı bileşenlerin hangi hızlara çıkabileceğini, hangi yeni donanım teknolojilerini destekleyebileceğini belirliyor

Anakartın Yapısı Elektriği geçirmeyen fiberglas malzemeden yapılmışlardır. Üzerinde chipleri ve konektörleri birbirine bağlayan metal yapıda, ince ve iletken bağlantı yolları vardır. Ana kart üzerinde, mikro işlemci yuvası , bellek, genişleme yuvaları, BIOS , diğer kartlar için genişletme yuvaları ve diğer yardımcı devreler (sistem saati , kontrol devreleri gibi) yer almaktadır.

Anakartın Çalışması Anakart üzerindeki tüm birimler yonga seti(chipset) adı verilen entegre devrelere bağlıdır. Bu entegreler, ana kartın beynidir ve tüm sistemin uyumlu şekilde çalışmasını sağlar. Yonga setlerine veri aktarılırken, veri üzerinde düzenleme yapılacaksa veya veri bir sıra dahilinde alınacaksa ara yüz kontrol birimleri kullanılır. Sistemin bir düzen içinde çalışmasını sağlayan saat frekansı sinyali de osilatör devreleri tarafından farklı frekanslarda üretilerek gerekli birimlere giriş olarak verilir.

Anakartın Bileşenleri 1.Yonga Seti (Chipset) 2.Veri Yolları (BUS) 3.ISA (Industry Standard Architecture) 3.1.PCI (Peripheral Component Interconnect) 3.2.PCI Express 3.3.AGP (Accelerated Graphics Port) 4.Portlar ve Konnektörler

Yonga Seti (Chipset) Anakart üzerinde faklı donanımların birbiri ile iletişimini sağlayan chiplerdir. Norhbridge(kuzey köprü) ve Soutbridge(güney köprü) adında iki bileşenden(chip) oluşur.Norhbridge hızlı bileşenleri(CPU, RAM, PCI Express ve AGP) birbirine bağlar.SouthBridge ise yavaş bileşenleri birbirine bağlar(IDE, USB, PCI...).Günümüzde southbridge bazı ek onboard denilen kartları(ses, ekran, ethernet...) barındırabilir.

Yonga Seti (Chipset) Önemli chipset markalarından Intel, SIS, VIA ve NVIDIA sayılabilir. Chipset’lerdeki gelişmeler işlemcilerdeki gelişmelere paralel olarak ilerlemektedir.Yeni bir RAM ya da veri yolu teknolojisi geliştirildiği zaman bunu işlemciye aktaracak olan chipsetler de geliştirilir.

Veri Yolları (BUS) Paralel iletken tellerden oluşur.İşlemci, ram ve diğer giriş çıkış aygıtlarını birbirine bağlayan yapıdır. Anakart üzerinde bir çok çeşit bus yapısı vardır. Bu farklılık her bileşenin farklı ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Çünkü donanım birimlerinin hızları ve bant genişlikleri birbirlerinden farklıdır. Veri yolları ile sadece datalar taşınmaz. Bu yollar aynı zamanda kontrol sinyallerini ve adres bilgilerini de taşır.

Veri Yolları (BUS) FSB Diğer Yollar 2.1. ISA (Industry Standard Architecture) 2.2. PCI (Peripheral Component Interconnect) 2.3. AGP (Advanced Graphics Port) 2.4. PCIe (PCI Express)

FSB Günümüz bilgisayarlarında hafıza ile CPU arasındaki veriyoluna FSB(front side bus), CPU ile level2 bellek arasındaki veriyoluna BSB(back side bus) ismi verilmektedir.

ISA İlk üretilen veriyolu tipidir. Günümüzde ISA veri yolu kullanımı tamamen terkedilmiştir. Bu veri yolu her seferde 16 bit veri transfer edebildiği için sistemde beklemeye neden olmaktadır.

PCI PCI veri yolu şu an günümüz bilgisayarların hepsinde bulunmaktadır. PCI slotları LAN, SCSI, USB ve diğer kartları desteklemektedir. PCI veri yolu tak çalıştır desteklidir.

PCI Express PCI Express PCI veri yolunda kullanılan paralel veri iletimi mimarisinin yerine seri çalışan ve noktadan noktaya iletişim mimarisini kullanan teknolojidir.

PCI - PCI Express PCI Veriyolu PCI ExpressVeriyolu

PCI - PCI Express PCI Express PCI

AGP Ekran kartları için kullanılan veriyollarıdır. PCI veri yolu ile aralarındaki temel fark: AGP‘ler büyük grafik dokularını ekran kartı belleğinin dışında, sistem belleğinden de yararlanarak işler. Buna“Doğrudan Bellek Kullanımı” DIME (Direct Memory Execute) denir.

AGP

Portlar ve Konnektörler Ana kartın dış birimlerle bağlantı kurduğu özel yapılardır. Paralel Port Ses Giriş RJ-45 Network Ses Çıkış PS2 Klavye Mikrofon Giriş VGA Monitor Seri Port USB

Portlar ve Konnektörler PS2 Portu VGA Port Yeşil renkte olan port fareler içindir. Mor renkte olan port klavye içindir. 15-pin’li VGA porta monitör bağlanır.

Portlar ve Konnektörler Paralel Port Ethernet Port 25-pin’li port konnektörlere yazıcı, tarayıcı ve diğer aygıtların takılabilir. Yerel ağlara bağlanmak için kullanılır.

Portlar ve Konnektörler USB Port Seri Port USB portlara neredeyse her tür harici cihaz bağlanabilir. Diğer portlara göre daha hızlı ve kullanımı daha yaygındır. Bu 9-pin’li COM porta seri aygıtlar bağlanabilir.

Portlar ve Konnektörler FireWire Port DVI Monitor Port Kamera, flash disk gibi dijital cihazların bağlantısı için kullanılır. USB den sonra çıkmıştır ve ona göre çok hızlıdır. Çok yüksek kalitede görüntü transferi yapılabilir. DVI bağlantıya sahip monitörler takılabilir.

Portlar ve Konnektörler S-Video Port Video bilgisini renk ve parlaklık olmak üzere iki farklı sinyale bölerek gönderir. Televizyona görüntü aktarmada kullanılır. Bilgisayar, projeksiyon gibi aletlerde ise S-video iyi bir performans sağlamaz.

Floppy Bağlantısı Disket sürücüsünün ana karta bağlanması için kullanılır. Bağlantı yapılırken Floppy kablosunun üzerindeki kırmızı işaretin ana kart üzerindeki bağlantı noktasındaki PIN 1 üzerine gelmesine dikkat edilir.

IDE Bağlantısı Hard disk ve CD sürücülerinin ana karta bağlanması için kullanılır. Bağlantı yapılırken IDE kablosunun üzerindeki kırmızı işaretin ana kart üzerindeki bağlantı noktasındaki PIN 1 üzerine gelmesine dikkat edilir. Bir IDE portuna birden fazla cihaz bağlanacaksa MASTER ve SLAVE cihazlar jumper ayarları ile belirlenmelidir.

IDE Bağlantısı

SATA Konnektörleri SATA kabloları çok daha incedir. SATA bağlantı için sabit disk, kablo ve ana kart girişi IDE den tamamen farklıdır.

Fan Konnektörleri Soğutucu fanların kablosunun takıldığı konnektörlerdir. Eğer unutulursa yetersiz hava akışından dolayı anakart zarar görebilir.

Dijital Audio Konnektör Bu konnektörler, dijital seslerin çıkışı için kullanılır. Sürücülere takılan müzik disklerinin seslerinin hoparlörlerden çıkmasını sağlanır.

ATX Güç Konnektörleri Güç kaynağının ana karta bağlandığı konnektörlerdir.

USB Konnektörler Çeşitli çevre birimlerinin anakarta bağlanmasını sağlayan portlardır. Yazıcı , video kamera vb. birçok cihaz bu portları kullanır. Bir ana kartın üzerinde ve yanında USB port bulunabilir

Sistem Panel Konnektörleri Ana kartın kullanıcılar tarafından kontrol edilmesini veya sistemin çalışma durumunun ledler ile bildirilmesini sağlayan paneldir. Bağlanması gereken kablolar : Güç butonu, Reset butonu, Güç ışığı, Sabit disk ışığı, Kasa hoparlörü.

İşlemci Soketi Bellek Yuvaları Ana kart üzerinde işlemciyi takmak için bir soket veya slot bulunur. Sistem belleklerinin takıldığı yerlerdir.

Bios ve Bios Pili Bios’da ana kartta sistem açılışında gerekli olan bilgiler ve sistemin neleri desteklediği ile ilgili bilgiler mevcuttur. Bios Pili ise ana kart üzerindeelektrik akımı olmadığı durumlarda bazı önemli bilgilerin tutulması amacıyla kullanılan çok küçük bir güce sahip pildir.