İpek Yolunda Türkler Ünitesi 7. ve 8 İpek Yolunda Türkler Ünitesi 7.ve 8. Kazanıma uygun olarak hazırlanmıştır.

Türk Gelenekleri Türk kültürü eski bir geçmişe sahiptir. İlk Türk devleti olan Hunlardan günümüze kadar gelenekler, yaşanılan bölgeye, komşu ülkelere, ekonomik duruma ve dine göre bazı değişikliklere de uğramıştır. Gelenek ve görenekler niçin değişir?

Türk Gelenekleri Türk geleneklerinden olan düğünler ilk Türk Devletlerinden günümüze kadar gelmiş bazı değişiklikler olsa da değişmeyen ve günümüzde aynen uygulanan örneklerde mevcuttur. Günümüzde düğünler nasıl yapılmaktadır?

“Sawcı” yerine hangi kelime kullanılıyor? Kız İsteme Kız isteme: Her ne suretle olursa olsun, evlenecek erkek için bir kız istemek gerektiğinde, genellikle bugün de olduğu gibi kız evine dünürcü gönderilmektedir. Kız istemeye giden bu dünürcülere veya görücülere “sawçı” (sözcü-elçi) da denirdi. Sawçı : “Güveyler, kayınlar, dünürler arasında gelip giden, elçilik yapan kişidir. Çünkü sawçı onun sözünü buna, bunun sözünü ona anlatan kişidir. “ “Sawcı” yerine hangi kelime kullanılıyor? Kız isteme adetinde günümüzde hangi kelimeler aynen kullanılmaktadır? Günümüzde de “sawcı” var mı?

Günümüzde evlenmeden önce söz kesimi yapılıyor mu? Söz Kesme Söz kesimi Türklerde, çok değer verilen bir antlaşmadır. İlk Türk topluluklarında evlilik bununla başlar denilebilir. Türklerin eski geleneklerine göre söz kesim antlaşması at üzerinde yapılırdı: Kız ve oğlan tarafı at üzerine binmiş olarak karşılaşır ve böylece antlaşırlardı. Ayrıca İlk Türk devletlerinde de önemli antlaşmalar at üzerinde yapılırdı ki bu da bize Türklerin evlilik anlaşmasına verdiği önemi gösterir Günümüzde evlenmeden önce söz kesimi yapılıyor mu? Türkler söz kesimi ve önemli antlaşmalarını neden at üzerinde yapıyorlar? Söz kesiminde günümüzde yukarıdaki bilgilerden farklı olarak neler yapılıyor?

Söz kesimini temsil eden bir resim. İki taraf anlaşmıştır

Günümüzdeki bir söz kesiminden görüntü

Nişan Nişan, “evlenme için bir vaat” ve aynı zamanda bir, “ön akid” dir. Kaynaklara göre nişan adetinin Orta Asya uluslarında çok eskiden beri olduğu anlaşılmaktadır. Dede Korkut hikâyelerinde de nişan yüzüğünün takıldığı belirtilerek, önemi vurgulanmıştır. Dede Korkut Hikâyelerinde nişan törenine “küçük düğün” de denilmiştir. Yukarıdaki bilgilerde görüldüğü üzere nişan ilk Türk toplumlarında düğünden önceki aşamalardan birisidir. Günümüz nişan törenlerinde olan ve yukarıdaki bilgiler arasında olmayan şeyler nelerdir?

Çeyiz eşyaları aynı mıdır? Türklerde babanın kızına çeyiz yapması bir yükümlülük olarak görülüyordu. İlk Türk topluluklarında, gelin giden kızın çeyizine, “sep” derlerdi. Kaşgarlı Mahmut’un verdiği bilgiye göre gelinin akrabaları çeyizi hazırlamak için aralarında yardımlaşmaktadırlar. Bugün Anadolu’da çeyiz, bir süs eşyası ve dürü olarak anlaşılır. Hâlbuki Dede Korkut Hikâyelerinde de belirtildiği gibi ilk Türk topluluklarında çeyiz, “hayvan sürüleri, yardımcı insanlar vs.”den oluşmaktaydı. Daha çok düğünlerde, gerek gelin ve gerekse güveyi, hısımlarına armağanlar gönderme adeti, bugün yurdumuzun çok yerinde, gelinle damadın karşılıklı olarak birbirlerinin hısım ve akrabalarına giyecek göndermesi şeklinde yaşamaktadır. Günümüzde çeyiz hazırlanırken yardımlaşma olmakta mıdır? Çeyiz eşyaları aynı mıdır?

Hacivat İle Karagöz:Büyük evlenme oyununda çeyiz takımları

Düğün Dede Korkut Hikâyelerinde nişan toyuna “küçük düğün”, evlenme toyuna ise “ ulu düğün” denmiştir. Aynı zamanda büyük düğüne “ağır düğün” denirdi. Düğüne bugün de olduğu gibi, düğün (tüğün) deniliyordu. Türklerde eskiden de günümüz adetlerine benzer güzel adetler ve sosyal dayanışma örnekleri görülmektedir. Toy ne anlama gelmektedir?

Düğünlerde eğlenceler olur ve yemekler yenirdi

Günümüzde düğüne davetler nasıl olmaktadır ve ne ad verilmektedir? Düğünü başlatmak, kız evinin hakkı idi. Düğün kız evinde başlar erkek evinde biterdi. “Toy veya düğün bayrağı” da bütün Türklerde görülen yaygın bir gelenektir. Davetlere ve düğüne çağırma işine de bugün Türkiye’nin birçok yerinde söylendiği gibi “okumak” denilmekte idi. “Okumak” kelimesi genel olarak her türlü “Çağırma” anlamını da ifade ediyordu. Günümüzde düğüne davetler nasıl olmaktadır ve ne ad verilmektedir?

Düğün “ Kök Türkler düğün için “törün” sözünü kullanmışlardı. Toylarda Türkler yarışlar düzenleyerek, güreşler yaparak, kopuz( günümüzde kullanılan bağlamanın benzeri) eşliğinde türküler söyleyerek eğlenirlerdi. Farklı olarak neler yapılmaktadır? Günümüz düğününde aynı etkinlikler var mıdır?

Düğünlerde kullanılan bazı müzik aletleri

Günümüzde en çok hangi müzik aletleri kullanılmaktadır?

Düğün oyunlarından bir temsili resim

Düğün Gelin alma: Gelin evden ayrılırken, “baba ocağına ve ateşine saygı gösterir. 7 atadan izin istenir; Müslüman Türklerde ise 7 evliyadan izin istenir ve dua edilirdi. Önceden Türklerde gelinin, babası evinden alınarak, kocasının evine götürülüşü esnasında üzerine “didek” denilen bir örtü (duvak) örtülüyordu . Günümüzde aynı uygulamalar devam etmekte midir?

Düğün Saçı: Orta Asya ilk Türk topluluklarında, gelinin atının, yele ve kuyruğuna kımız saçarlarmış”. İslamiyet’ten sonraki, ikinci gelişme de, “un serpme” yaygınlaşmıştır. “Para, çörek, şeker” ise daha geç çağlarda ortaya çıkmıştır. Anadolu’da saçı sırasında dua da edilirdi. Saçıda kullanılan malzemelerdeki değişimin sebebi nedir? Saçı niçin yapılmış olabilir?

Yorumsuz !