KİMYASAL TEHLİKE İŞARETLERİ VE SEMBOLLER KİMYASAL TEHLİKE İŞARETLERİ

Ürünlerin üzerinde bulunan turuncu zemin üzerinde siyah baskı ile gösterilen işaretler, kimyasal tehlike işaretleridir. Bu işaretler ürünün kimyasal açıdan sahip olduğu tehlike özelliğini gösterirler.

PATLAYICI Bu işaret bize o maddenin ya da karışımın, alev etkisi altında patlayabileceğini ya da şoklara ve sürtünmeye karşı hassas olduğunu ifade eder. Bu maddeler belirli bir sıcaklık ve basınç altında, kendi kendilerine kimyasal reaksiyon vererek hızla gaz oluşmasına neden olabilirler.

OKSİTLEYİCİ Bir maddenin oksitleyici özellikte olması demek; diğer maddelerle, özellikle de yanıcı maddelerle temas halinde yüksek oranda ısı açığa çıkartacak tepkimeler gösterebilmesi demektir. Yanıcı olup olmadığına bakılmaksızın, oksijen vererek diğer maddelerin yanmasına sebep olan ya da katkıda bulunan maddelere oksitleyici maddeler diyoruz. Örnek: Oksijen

ALEVLENİR Bu tehlike işareti bir maddenin alevlenebilir özellikte olduğunu göstermek için kullanılır. Alevlenebilir kelimesi "tutuşabilen" kelimesi ile aynı anlamdadır. Bu maddeler kolayca alevlenebilirler. Bazen bu işaretin sağ alt ya da sol üst köşesinde bir “F” harfi de bulunabilir.

ÇOK KOLAY ALEVLENİR Bir maddenin alevlenebilir özellikte olduğunu gösteren tehlike işaretinin üzerinde "F+ " ibaresi varsa, bu bize o maddenin çok kolay alevlenebileceğini gösterir.

ZEHİRLİ (TOKSİK) Hepimizin de bildiği gibi bu işaret bize o maddenin tehlikeli yani zehirli olduğunu anlatır. Soluduğumuzda veya yuttuğumuzda ya da derimize nüfuz ettiğinde, sağlık yönünden ciddi, akut veya kronik risk oluşturan ve hatta ölüme neden olan madde veya karışımlara toksik ya da diğer adıyla zehirli maddeler diyoruz.

ÇOK ZEHİRLİ (TOKSİK) Eğer zehirli olduğunu gösteren tehlike işaretinin üzerinde "T+" ibaresine rastlarsak, buradan o maddenin çok zehirli olduğunu anlayabiliriz.

ZARARLI Bazen kanserojen ya da mutajen özellikteki maddeleri belirtmede de kullanılan bu tehlike işareti daha sıklıkla zararlı maddeleri ifade etmede kullanılır. Soluduğumuzda veya yanlışlıkla yuttuğumuzda ya da derimize nüfuz ettiğinde belirli bir sağlık riski içeren fakat ölümcül sonuçlara neden olmayan madde ve karışımlara da zararlı maddeler diyoruz.

TAHRİŞ EDİCİ Bir maddenin zararlı olduğunu gösteren tehlike işaretinin sağ alt kısmında "İ" harfi bulunuyorsa, bu bize o maddenin tahriş edici özellikte olduğunu, derimize ve gözlerimize zarar verebileceğini ifade eder.

KANSEROJEN Bu sembol, bazı durumlarda bize o maddenin zehirli olduğunu değil de kanserojen olduğunu göstermek için kullanılır. Soluduğumuzda, yanlışlıkla yuttuğumuzda ya da derimize nüfuz ettiğinde, kansere yol açan/yakalanma ihtimalini arttırıcı rol oynayan maddelere kanserojen maddeler diyoruz.

MUTAJEN Bu işaret bize o maddenin mutajen özellikte olduğunu ifade eder. Herhangi bir malzemenin zararlı olduğunu ifade eden tehlike işaretinden farkı sağ alt köşesinde “Xn” ibaresini bulundurmasıdır. Soluduğumuzda, ağız yoluyla aldığımızda veya derimize nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu hızlandıran maddelere mutajen maddeler diyoruz.

AŞINDIRICI (KOROZİF) Bu işaretle karşı karşıya kaldığımızda o maddenin aşındırıcı olduğuna dair bir uyarı almış oluruz. Temas etmemiz halinde kimyasal olarak canlı dokularımıza ciddi zararlar verebilen ya da tamamıyla tahrip edebilen madde veya karışımlara aşındırıcı ya da diğer adıyla korozif maddeler diyoruz. Örnek: Çeşitli asitler.

CİLT TEMASI İLE ALERJİK Bu simgeyi gördüğümüzde o maddenin cilt teması ile alerjik özellikte olduğunu anlarız. Bir malzemenin zararlı olduğunu ifade eden tehlike işaretinden farkı sağ alt köşesinde “Xi” ibaresini bulundurmasıdır. Bu tür maddelerle temas etmemiz durumunda vücudumuzda aşırı derecede hassasiyet meydana getirirler ve daha sonra olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olurlar.

SOLUMA İLE ALERJİK Bir önceki işarete benzer şekilde bu simge de bize o maddenin soluma yolu ile alerjik özellikte olduğunu ifade eder. Bir malzemenin zararlı olduğunu ifade eden tehlike işaretinden farkı sağ alt köşesinde bulunan “Xn” ibaresidir. Bu tür maddeleri solumamız durumunda vücudumuzda aşırı derecede hassasiyet meydana getirirler ve daha sonra olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olurlar.

ÇEVREYE ZARARLI (EKOTOKSİK) Çevrenin bir veya daha fazla kesimi üzerinde ani veya gecikmeli olarak zararlı etkiler gösteren veya gösterme riski taşıyan maddelere ekotoksik ya da diğer bir deyişle çevreye zararlı maddeler diyoruz. Ekotoksik maddeler canlılar üzerinde birikim yapabilirler. Örnek: tarım ilaçları

KAYNAKLAR “Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği” (11.7.1993 tarihli ve 21634 sayılı Resmî Gazete) , T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı.