bir “ekolojik yapı” öyküsü 8 mart 2010 – msü – melda keskin ben law evi

neden ekolojik? çünkü: - petrokimya ürünü sentetik kimyasallar canlıların yağ dokularında birikerek kısa-uzun vadede kanserlere, genetik bozukluklara ve başka hastalıklara yol açıyor! - gezegen'in kaynaklarının kendini yenileyebilme hızı, 80'lerin ortasında aşıldı! yeryüzündeki herkes, ortalama bir ABD'li gibi yaşayabilseydi, bize yaklaşık 6 gezegen gerekecekti! küresel çöküşü yavaşlatmak ve sağlığımızı korumak için ekolojik ayak izimizi küçültmeliyiz!

temiz üretim nedir? filtreler, arıtmalar, geridönüşüm programları... yarattığımız ekolojik krizi durduramıyor! bugün gerçek ve kalıcı çözüm olan temiz üretimde: - zehirli-radyoaktif-tehlikeli maddeler kullanılmaz - doğa dostu yenilenebilir hammaddeler ve enerji kullanılır - birim ürün başına en az hammadde ve enerji tüketimiyle üretim yapılır temiz üretim kirliliği kaynağında elimine ettiği için ekolojiktir en önemlisi de toplumsal maliyeti düşüktür.

neden ekolojik bir yapı? içinde soluk alıyoruz, yiyip içiyor, uyuyor, çalışıyor, dinleniyor, çocuk büyütüyoruz... yapı, bizim ikinci derimizdir! zehirli, sağlıksız yapılar bizi hasta ediyor! insan nüfusu 6 milyarı aştı ve hızla artıyor... yapı sektörü, hem hammadde, hem enerji açısından Dünya'yı zorluyor! “akıllı” insan hariç, doğada hiçbir hayvan ekolojik olmayan yapılar kurmuyor!

nasıl bir ev? gerçekçi olup, “olanaksız”ı isteyin! çünkü, ekolojik sınırları zorlamak, akıl kârı değil! eviniz, size - çevrenize yaşam enerjisi ve huzur versin... güneşe “doğru” konumlanmış, 0-enerjili (veya yenilenebilir enerjili), karbon yoğunluğu ve toplumsal maliyeti düşük, sağlıklı/doğal/yenilenebilir malzemeyle yapılmış, işlevsel, estetik... ekolojik ayak izi küçük, esin kaynağı ve örnek oluşturacak bir evde yaşama hakkınızı savunun...

esin kaynağım: ingiltere'de bir ev

ben law kimdir? ailesinin farklı yerlere taşınması ve kendisinin okuldan atılması nedeniyle, ingiltere'de 6 farklı ilköğretim okuluna devam etmiş 15 yaşında okulu bırakıp, küçük bir işletmede sebze meyva yetiştiriciliği ve hayvan bakıcılığına başlamış sparsholt koleji'nde geçirdiği bir yılın sonunda, “tarımda ileri ulusal sertifika” alıp, çobanlık yapmaya devam etmiş küçük göller ve kır çiçekli çayırlar üzerine uzmanlaşan koruma amaçlı bir peyzaj işi kurmuş, sonra da birkaç deneyimli baltalık işçisi bulup, korulardaki ağaçlarla çalışmaya başlamış...

1980'lerin 2. yarısında, ormansızlaşmaya çözümler 1980'lerin 2. yarısında, ormansızlaşmaya çözümler üretmek üzere amazonlar'a gitmiş; dönünce özellikle papua yeni gine'deki yerlilerin ormancılık uygulamaları konusunda çalışan “orman yönetimi vakfı”nı kurup yönetmiş; “orman yönetim konseyi'”nin kurucusu ve üyesi olmuş. uluslararası ormancılık politikaları bürokrasisinden sıkılmış, gerçek sürdürülebilirliğin kendi evimizde başladığını farkedip, bir “orman sakini” olmak üzere batı sussex'in baltalık ormanlarına dönmüş; “sussex ve surrey baltalık” grubu kurucu yöneticisi olmuş, permakültür danışmanı olarak arnavutluk'ta oxfam'la çalışmış...

18 yıldır prickly nut korusu'nda yaşıyor; çıraklık eğitimleri, 18 yıldır prickly nut korusu'nda yaşıyor; çıraklık eğitimleri, sürdürülebilir koru yönetimi, ekoyapılar, permakültür tasarımı gibi kurslar veriyor. yuvarlak kesitli ahşap karkas yapı projeleri için tasarımlar yapan, malzeme üretip satan, eğitim veren bir de şirketi (the roundwood timber framing company ltd) var... kitapları: “the woodland way” “the woodland house” “the woodland year” www.ben-law.co.uk

evin özellikleri: ben law, ormanda 10 yıl boyunca bir yurt, bir karavan da dahil, türlü türlü geçici barınaklarda yaşadıktan sonra, 2002 yılında evini, yaşadığı ormandaki kestane ağaçlarından yöresel teknikle oluşturduğu bir taşıyıcı iskelet ve yerel bir ürün olan saman balyaları ile inşa etmiş. yapı malzemesi doğal, yerel ve yenilenebilir (biyokütle); karbon salımlarını azaltıyor, yöre ekonomisini destekliyor, ulaşım kaynaklı karbon salımlarını da en aza indiriyor...

temeller: münferit kuru taş temel üzerine york bölgesine özgü toplama taş bloklar duvarlar: yöresel kil ve kireç sıvalı saman balyaları kaplama tahtaları: yörede işlenmiş meşe ağacı kapı, pencere çerçeveleri: elle planyalanmış kuş üvezi ağacı çatı kaplaması: 12,000 adet şingıl; kestane ağacı

yapı tarzı: ev; unutulmakta olan yerel bir geleneğe göre, yerde halat ve geçmelerle çatılan, yuvarlak kesitli, (baltalık kaynaklı) eğik ağaçlardan oluşan iskelet, gönüllülerin çektiği iplerle (taş ağırlıklı bir vincin de yardımıyla) temel blokları üzerinde ayağa kaldırılan iskeletin etrafında inşa edilmiş...

ya enerji, su ve atık sular? evin elektriği, şebekeden değil, güneş ve rüzgardan, mekan ısıtması, odun yakarak, su ısıtması ise güneş toplayıcılarından elde ediliyor; suyu, ormandaki bir kaynaktan ve gökyüzünden geliyor (yağmur suyu hasadı) bulaşık, çamaşır, duş ve el yıkama kaynaklı gri sular, saz ve söğüt gibi bitkilerle arıtılıyor; su yerine odun talaşıyla çalışan kuru tuvalet (kompost tuvaleti) toprağı ve tonlarca temiz suyu rutin olarak kirletip nehir, göl ve denizleri mahvetmiyor, topraktan alınanı güvenli bir biçimde toprağa geri vererek, yapay gübreleri gereksiz kılıyor.

maddi ve yasal durum? bu ev: - şebeke elektriği, beton, vinç kullanılmadan, - atık üretilmeden - toplam 96 gönüllü yardımıyla - 7 ay gibi bir sürede - 20 bin pound'un (yaklaşık 70 binTL) altında bir maliyet ile gerçekleştirilmiş. ben law ayrıca, uzun ve can sıkıcı bir süreç sonunda koruda kendi evini inşa etme iznini alarak, ingiltere'de planlama yasaları açısından da bir ilki başarmış!

2002'den günümüze... 2003'te evin yapımı, ingiltere'deki kanal 4 televizyonunun “grand designs” (şahane tasarımlar) dizisine konu olmuş; çok beğenildiği için 2004'te tekrar yayımlanarak 5 milyondan fazla izleyiciye ulaşmış. projeyi çok sevdiği için “woodland house”un önsözünü yazan dizinin sunucusu kevin mccloud'a göre, son yıllarda içi iyice boşaltılıp anlamsız hale gelen “sürdürülebilir” sözcüğü, karbon salımları açısından neredeyse “görünmez” olan bu yapı sayesinde, kendisi için yeniden bir anlam kazanmış! 2009'da kitabın, evin yapılması üzerinden geçen 7 yıllık deneyimi de içeren yeni bir baskısı çıkmış...

dünya yeniden bir bahçe olabilir! - tasarımı, - malzemesi, - yapım tarzı - enerjisi ve - kullanımıyla “gerçek” bir ekolojik yapı örneği... ekolojik yaşam konusunda kendimize ve başkalarına dürüst olursak, dünya yeniden bir “bahçe” olabilir!

sorular... kerpiç, taş ve ahşap yapı geleneğinin binlerce yıldır üretilen mükemmel örneklerinin halen bulunduğu ülkemizde bugün, “doğaya dönüş” adı altında pazarlanan, abd ve iskandinav ülkelerinden ithal tasarım ve malzemeli bir takım prefabrike yapılardan başkası aklımıza geliyor mu?

hızla kaybolmakta olan tarihi, kültürel, ekolojik mirasımızı koruyup ondan yararlanarak, ülkemize özgü ekolojik yaşam, tasarım ve malzeme potansiyelini hayata geçirmeye hemen başlamamak için hangi nedenlerin arkasına saklanıyoruz?