© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU Avrupa Adalet Divanı Prof. Dr. Martin Trybus Birmingham Hukuk Fakültesi « KAMU İHALE İNCELEME VE İHTİLAFLARIN ÇÖZÜMÜ SİSTEMLERİ » Ankara Şubat 2008

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU İhtilafların çözümüne dair eksiksiz bir sistem l İptal işlemi: AT Antlaşması Madde 230. l Eylemde bulunmama işlemi: Madde 232. l Dolaylı itiraz işlemi: Madde 241. l Kanuna aykırı işlem için tazminat: 235 ve 288 sayılı Maddeler. l İlk inceleme: Madde 234.

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU AT hukuku uygulaması: çifte gözetim l AB seviyesinde kontrol: yukarıdan •AT Antlaşması Madde 226 (Madde 227 EC) •Söz konusu eylem anayasal olarak bağımsız bir kuruluş tarafından gerçekleştirilmiş de olsa •Uygulama gerektiren görevler istisna değildir l Ulusal seviyede kontrol: aşağıdan •Doğrudan etki •Ulusal inceleme: İhtilaf Direktifleri

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU AT Antlaşması Madde 226 l “Komisyon, bir üye devletin bu antlaşma gereğince üzerine düşen yükümlülüklerden birini yerine getirmediği kanısına varırsa, o devlete kendi görüşlerini sunma imkanı tanıdıktan sonra bu konuda gerekçeli görüşünü bildirir.” l “İlgili devlet, Komisyon tarafından belirlenen süre içinde bu görüşe uymazsa, Komisyon Adalet Divanına başvurabilir.”

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU AT Antlaşması Madde 227 l Bir Üye Devletin bu anlaşma kapsamındaki bir yükümlülüğü yerine getirmediğini düşünen bir başka Üye Devlet konuyu öncelikle Adalet Divanına getirebilir. l Bir Üye Devlet başka bir Üye Devlete karşı Anlaşma kapsamındaki bir yükümlülüğünü ihlal ettiği iddiasıyla bir önlem aldığında konuyu öncelikle Komisyona getirir. l Komisyon ilgili Üye Devletlere kendi görüşlerini yazılı veya sözlü olarak sunma imkanı verdikten sonra gerekçeli bir görüş verir. l Komisyon konunun kendisine getirilmesinden itibaren 3 ay içerisinde bir görüş oluşturmazsa, böyle bir görüşün bulunmaması konunun Adalet Divanına götürülmesine engel değildir.

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU AT Antlaşması Madde 228 l 1. Adalet Divanı bir Üye Devletin bu Anlaşma kapsamındaki bir yükümlülüğünü yerine getirmediğini tespit ederse, ilgili Üye Devlet Adalet Divanının kararına uygun gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. l 2. Eğer Komisyon ilgili Üye Devletin bu önlemleri almadığını tespit ederse, anılan ülkeye kendi görüşlerini sunma imkanı da verdikten sonra ilgili Üye Devletin Adalet Divanının kararı çerçevesinde uymadığı hususları açıklayan gerekçeli bir görüş verir. l Eğer ilgili Üye Devlet Mahkemenin Kararına uygun önlemleri Komisyonun belirlediği zaman limiti içerisinde almazsa Komisyon konuyu Adalet Divanına götürebilir. Bunu yaparken ilgili Üye Devlet tarafından ödenecek olan ve mevcut koşullara göre uygun olduğunu düşündüğü ceza miktarını belirleyecektir. l Eğer Adalet Divanı ilgili Üye Devletin kendi kararına uymadığını tespit ederse ona bir para cezası verebilir. l Bu prosedür uygulanırken madde 227 hükümleri saklı kalacaktır.

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU AT Antlaşması Madde 226: aşamalar l Yargısal olmayan aşama: Komisyon •Üye Devlet ile resmi olmayan irtibat. –Tatmin edici bir çözüm yok. •Gerekçeli görüş. –Tatmin edici bir çözüm yok. l Yargısal aşama: AAD •AAD’de yargı yoluna başvurma. •(İlk) AAD kararı. –Üye Devlet karara uymuyor. •AAD’de yargı yoluna başvurma. •(İkinci) AAD kararı – para cezası judgment with lump sum.

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU AT Antlaşması Madde 234 l Adalet Divanı, aşağıdaki husularla ilgili ön karar verme yetkisine sahiptir: (a) Bu Antlaşmanın yorumlanması; (b) Avrupa Topluluğu kurumları ve Avrupa Merkez Bankası yasalarının geçerliliği ve yorumlanması; (c) Konsey yasası tarafından kurulan organların tüzüklerinin, bu tüzüklerin yorum açık olması durumunda, yorumlanması.”

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU AT Antlaşması Madde 234 l “ Üye devletlerden birinin herhangi bir yargı organı önünde görülen bir davada, yargı organı hüküm tesis edebilmek için Topluluk hukukunun yorumuna ihtiyaç duyduğu zaman AAD’ye başvurabilir. l Şayet ulusal yargı organı, kararlarına karşı iç hukukta başka bir kanun yoluna başvurma imkanı bulunmayan bir yargı organı ise, bu yargı organı AAD’ye başvurur.”

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU AT Antlaşması Madde 234’ün amacı l AG Lagrange, C-13/61 sayılı dava, Bosch •“AAD ve belediye mahkemelerinin ilgili kararları hakkında karşılıklı tutarlılık için gerçek ve verimli işbirliği” l C-166/73, Rheinmühlen Düsseldorf •“Madde [234 …] kanunun Topluluğun bütün Devletlerinde aynı uygulanmasını sağlama hedefi.” l C-29/69, Stauder •“tek tip uygulama ve uygun yorumlama gereği”

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU Görevler ayrılığı l C-6/64, Costa - ENEL •“234. Madde’de, ulusal yargı organları ve AAD arasında görevler ayrımının çok net bir şekilde yapılmış olmasından ötürü, madde, AAD’ye davanın verilerini araştırma veya davanın yorumlanmasının gerekçelerini ve amacını eleştirme yetkisi vermemektedir. •“234. Madde, AAD’ye Antlaşmayı davaya özel uygulama veya Antlaşmayla ilgili bir ulusal kanun hükmünün geçerliliği hakkında karar verme yetkisi vermemektedir.

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU C-104/79+244/80, Foglia - Novello l 1: “bu çözümün yapaylığı”; “gerçek anlamda bir ihtilaf” olması gerekliği. l 2: “... AAD, 234. maddede belirtilen usulün, Antlaşmaya aykırı amaçlara yönelik kullanılmaması için gereken dikkati göstermelidir.”

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU C-451/99, Cura Anlagen - Auto Service l ‘Yerleşmiş içtihata göre, davanın özellikleri ışığında, kararın verilebilmesi için bir ön karara gerek olup olmadığını ve Adalet Divanına sunulacak soruların davayla ilgisini, itirazın getirildiği ve verilecek adli karardan sorumlu olacak yargı organı belirler. Ancak, yargı organı tarafından Topluluk hukukunun yorumlanması veya geçerliliği ile ilgili talep edilen ön kararın, davanın asıl verileri veya amacıyla ilgisi olmadığı durumlarda, sorun varsayımsal bir sorun ise veya Divan’da sunulan sorulara cevap vermek için gerekli ispat edici veya yasal belgeler mevcut değilse, Divan, ulusal bir yargı organı tarafından yöneltilen bir sorun ile ilgili ön karar veremez.

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU 234 uyarınca verilen bir kararın etkisi l C-66/80, ICC •“AAD, 234. Madde uyarınca kurumların yasalarından birini geçersiz ilan ettiğinde, bu karar sadece davayı Divan’a taşıyan ulusal yargı organına yöneltilse de, bu kararın verilmiş olması, diğer ulusal yargı mercilerinin verecekleri kararlarda bu yasanın geçersiz olduğunu göz önünde bulundurmaları için yeterli bir sebeptir.”

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU Atıfta bulunma yetkisi olan organlar l Yargı organları ve mahkemeler l C-54/96, Dorsch; C-178/99, Saltzmann •Organ kanunla kurulmuştur. •Organ daimidir. •Organın verdiği kararlara uymak zorunludur. •Usul, taraflar arasında uygulanır. •Organ hukuk kurallarını uygular. •Organ bağımsızdır.

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU Atıfta bulunma zorunluluğu l En yüksek yargı organları l C-107/76, Hoffmann la Roche •“Üye Devletlerde AT hukuku kurallarına uygun olmayan ulusal hukuk yargı organlarının oluşmasını engelleme amacı.” l C-28-30/62, Da Costa en Schaake •“kararlarına karşı ulusal hukukta başka bir kanun yoluna başvurma imkanı bulunmayan her tür yargı organı.”

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU C-283/81, CILFIT ‘acte claire’ doktrini l “Kararlarına karşı ulusal hukukta başka bir kanun yoluna başvurma imkanı bulunmayan bir yargı organına, AB hukuku ile ilgili bir sorun getirildiğinde, yargı organı, bu sorunu AAD huzuruna getirme yükümlülüğünü yerine getirmelidir. Ancak, [1] getirilen sorunun ilgisiz olduğunu düşünüyorsa veya [2] yöneltilen AB hükmü daha önceden AAD tarafından yorumlanmışsa veya [3] AB kanununun doğru uygulaması hiçbir şüpheye yer vermeyecek kadar açıksa, sorunu AAD’ye taşımaz.

© OECD A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU C-314/85, Foto Frost l Davanın başka bir yargı organına intikal ettirilmesi yetkisi: çok esnek bir yaklaşım. l Esnek yaklaşıma istisna: Topluluk yasalarının geçerliliği. l Son inceleme mercileri dışındaki yargı organları: •Topluluk yasalarının geçersiz olduğu iddialarını reddedebilir. •Topluluk yasalarının geçersiz olduğunu ilan edemez. l Tehlike: Topluluk yasalarının geçerliliği ile ilgili ulusal yargı organları arasında farklılıklar olması, birlik ve yasal kesinlik hedeflerini tehlikeye atmaktadır.