ÇÖLLEŞME VE EROZYONLA MÜCADALE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Beytullah FİDAN Orman Mühendisi Şubat-2012

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME ÖRNEĞİ Madde 1- Sel Kontrolu ile ilgili çalışma ve planlamaların su ayırım çizgisinden itibaren yani havza ve alt havza (Mikro Havza) bazında yapılması, havza kodunun belirtilmesi, çalışma ve planlamalarda yöntem ve ilkeler ortaya konulması, kontrol ve ıslaha ilişkin esaslar entegre havza yönetimi ilkelerine uygun olarak ortaya konacaktır.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME ÖRNEĞİ Madde 2- Projenin giriş bölümünde havzaya ilişkin genel bilgiler (Havzanın coğrafi ve idari durumu,havzanın yüz ölçümü vb. ) konularda açıklayıcı bilgilere yer verilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 3- Havzanın jeolojik durumu hakkında ayrıntılı bilgi verilecektir. Taşınan topraklar ve yüzeydeki taşlar, dere yığıntıları, buzul yığıntılar vb. ayırt edilerek belirtilmelidir. Havzayı karakterize eden çeşitli formasyonların toplam havza alanına yüzde olarak oranı (tektonik oluşumlar, morfolojik oluşumlar) izah edilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 4- Litolojik bilgiler bölümünde erozyona dayanıklılık indisi ve litolojik faktörlerin belirlenmesi,ana kaya tipi,bu ana kayanın oluşturduğu topraklar ve bu toprakların özellikleri (geçirgenliği) ayrıntılı bir şekilde izah edilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 5- Sel derelerinin ve havzalarının sınıflandırılması yapılmalıdır. Sınıflandırma sel derelerinin (Havzaların) büyüklüğüne dayalı sınıflandırma yöntemlerinden Gavrilovic veya karakteristiklerin tanımına dayalı sınırlandırma olan Margaropoulus sınıflandırmasına göre yapılmalıdır.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 6- Sel havzası ile birlikte onu oluşturan mikro havzalar ayrıca incelenerek öncelikli olarak hangi mikro havzalarda çalışılması gerektiği tespit edilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 7- Sel havzalarının etüdü yapılırken havzanın yüzölçümü, topoğrafyası, röliyefi izah edilirken, havzanın şekli (Gravelius formülü ile şekil katsayısının hesaplanması), yükseltiler, eğimler, havzanın topoğrafik faktör sınıfı, havzanın orografik katsayısı (Fournier formülü ile hesaplanması) belirlenecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 8- Havzanın iklimi izah edilirken yağış tipi, yağış şiddeti, yağış miktarı, yağış süresi, yağışın havza üzerindeki dağılışı, yağıştan önceki toprak nemi, evapotranspirasyonu etkileyen iklimsel parametreler ayrıntılı olarak izah edilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI sıcaklıklar izah edilirken (yıllık ve mevsimlik ortalama sıcaklıklar, yıllık ve mevsimlik ortalama, minimum ve maksimum sıcaklıklar, mutlak maksimum ve minimum sıcaklıklar, yıllık donlu günler sayısı, geç donlar), klimatolojik göstergeler,havzanın klimatik faktör sınıfı , iklim şiddeti değeri belirlenecek, ekspozisyon, rüzgar ve sisli puslu günler hakkında ayrıntılı bilgi verilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 9- Projenin Hidrolojik Durumu Bölümünde hidrografik şebekenin karakteristiklerini ortaya koymak üzere hidrografik numaralı sınıflandırma yöntemi (Horton - Pinchener yöntemi) uygulanacak ve ana ve yan dereler için sınıf numarası ve dere uzunluğu verilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 10- Fizyografik Faktörler - Arazi Kullanım Durumu - Bitki Örtüsü - Toprak Tipi - Drenaj Yoğunluğu - Havzanın Şekli - Yükselti - Eğim - Bakı durumu ayrıntılı olarak izah edilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 11- Sahanın bitki örtüsü anlatılırken bitki kuşakları, arazilerin sınıflandırması ve dağılışı, toprağın su koruma indisi belirtilecektir (Su koruma indisi her bitki formasyonu için, havzanın tamamında yüzde olarak hesaplanacak,aynı hesap bir ya da birçok tali sel deresi havzasında yapılabilecektir).

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME ÖRNEĞİ Madde 12- Havzanın özellikleri belirlendikten sonra (Yağış niteliği,Toprak özellikleri,Bitki örtüsü,Arazi eğimi) havzanın su bilançosu ve yüzeysel akışa geçecek su miktarı Rasyonel formülle hesaplanacaktır.Yaşanan selin öncelik derecesine bağlı olarak 10-25-50 yıllık bir saatlik maksimum yağış verileri kullanılacaktır.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 13- Havzada yaşanan erozyon (yüzey,çizgi,oyuntu ve rüzgar erozyonu), seller (hangi derelerde oluştuğu ,hangi derelerin aktif, pasif olduğu vb), heyelanlar, göçüntüler hakkında ayrıntılı bilgiler verilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 14- Arazi etütlerinden sonra iş bölümü yapılarak Orman Genel Müdürlüğü (OGM),Devlet Su İşleri (DSİ) ve Tarım Bakanlığının nerelerde çalışacağının tespiti yapılacaktır.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 15- Projelendirme çalışmalarının sonunda; selin nedenleri, alınması gereken önlemler ve önerileri kapsayan detaylı rapor, orman ve mera alanları, dere ve akarsu yatakları, yerleşim yerleri ve tarım alanlarını da kapsayacak şekilde hazırlanacaktır.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 16- Projelendirme çalışmalarında en az iki orman mühendisi, bir inşaat mühendisi, bir jeoloji mühendisi ve bir ziraat mühendisi bulundurulacaktır.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 17- Sel havzasında yaşanan sel olaylarının tarihçesi (kaç yılda bir tekerrür ettiği,ne kadar tahribat yaptığı v.b. Konularda) kronolojik olarak izah edilmelidir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 18- Sel havzasında seli önlemek amacıyla alınması gereken sosyo-ekonomik tedbirlere de yer verilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 19- Ormancılık çalışmalarının yapılacağı (ekim - dikim çalışmaları) alanlarda çalışma alanını kapsayacak şekilde 1/25.000 ölçekli memleket haritasına 10 hektarda bir (317 m x 317 m) nokta atılarak karelaj şebekesi oluşturulması, her noktaya ait koordinat değerlerine gidilerek; toprak profili açılarak ‘’Arazi Tanıtım Kartı’’ doldurulacaktır.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 20- Bugünkü arazi kullanma durumu, yapılacak işler, erozyon ve sel durumu (Risk haritası), jeoloji ve toprak haritaları oluşturulacak, haritalar mikro havzaları gösterecek şekilde ve sayısal haritalar üzerine CBS ortamında düzenlenecektir. Tüm haritalar koordinat sistemlerine göre coğrafi referanslandırılarak, UTM projeksiyon sisteminde 1/25000 ölçekte 6 derecelik sistemde, ED50 Datumunda uygun ZONE ve DOM değerleri ile tanımlanarak ve üretilecektir.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 21- Tüm haritalar 1/25.000 ölçekli olacak aynı zamanda iki ve üç boyutlu olarak ayrıca AVI formatında hazırlanacaktır.

SEL KONTROLU ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLECEK TEKNİK ŞARTNAME TASLAĞI Madde 22- Tüm Haritalar Google-Earth üzerinde de gösterilecektir.

Tesekkür Ederim…