REHBERLİK GENEL TEKRAR DERSLERİ

KONU BAŞLIKLARI Kendini gerçekleştiren bireyin özellikleri Eğitsel rehberlik Mesleki rehberlik Kişisel-sosyal rehberlik Temel işlevlerine göre rehberlik Toplu Dosya Terapötik Beceriler Kapsamlı Rehberlik Programı Bireyi Tanımada Yapılan hatalar

KENDİNİ GERÇEKLEŞTİREN BİREY Gerçeğe yönelimlilik,etkili bir algı,başkalarını doğru ve çabuk değerlendirebilme Kendini,başka insanları ve varlıkları oldukları gibi kabul edebilme,onların neden başka türlü olduğunu değil de o şekilde kabul etme Doğal,sade,içten geldiği gibi yapmacıklıktan uzak davranabilme

KENDİNİ GERÇEKLEŞTİREN BİREY Ben merkezli olmama,sadece kendileri ile ilgili değil kendi dışındaki problemlerle ilgilenebilme Bağımsız eğilimli olma,başkalarına bağımlı olmama,kendini eğlendirebilme,kendini başkalarından ayırabilme,yalnız kalabilme Özerk ve bağımsız olabilme,desteği kendinden alabilme,sakin ve soğuk kanlı olabilme

KENDİNİ GERÇEKLEŞTİREN BİREY İnsanları ve dünyayı takdir edebilme Derin büyük içsel yaşantılara sahip olabilme başkaları ile özdeşim içinde olma,onları sevme,yardım etmeyi isteme Özel arkadaşlarla ve küçük bir grupla derin ve samimi ilişkiler kurabilme,arkadaş seçiminde seçici olma

KENDİNİ GERÇEKLEŞTİREN BİREY Güçlü demokratik değerlere sahip olma,sosyal sınıf,ırk,inanç ayrımı yapmama İyi ve kötüyü ayırabilme,net ve güçlü ahlak değerlerine sahip olma uygun bir espri anlayışına sahip olma Büyük bir yaratıcılık kapasitesi Dalgalara karşı yüzme,yeni yaşantılara açık olma

KENDİNİ GERÇEKLEŞTİREN BİREY Dış dünyayı ve diğer insanları oldukları gibi kabul etme Her konunun farklı bir biçimde ele alınabileceği görüşünde olmak Davranışlarıyla tüm insanların eşit değerde olduğuna,inandığını ortaya koyma Sorunları bireyselleştirmeden,nesnel bir biçimde ele almak

KENDİNİ GERÇEKLEŞTİREN BİREY Ceyhun’un güçlü olduğu yönleri kadar zayıf olduğu yönlerini de kabul etmesi Deniz’in kendisi ve başkaları hakkında olumlu düşüncelerinin olması Zehran’ın kendisini gerçekçi bir gözle anlamaya çalışması Meriç’in kendine ve çevresindekilere karşı bir mizah anlayışına sahip olması Apartman görevlisi İhsan Bey’in çok derin dostluklar kurduğu az sayıda komşuları vardır.

KENDİNİ GERÇEKLEŞTİREMEYEN BİREYLER Fizik öğretmeni Ayşe Hanım, gündelik sorunların çözümünde matematik ilkelerinden yararlanır. Psikolog Yeşim Hanım, farklı değerlere sahip kimseleri olması gereken için ikna etmeye çalışır. Sosyolog Fatih Bey yakın çevresinin beklentilerine uygun davranmak için çaba harcar. Ev hanımı Ayşe Hanım mutsuzluğuna rağmen çocukları için evliliğini sürdürür. Barış’ın olayları değerlendirirken kendi deneyimlerini ön plana alması

EĞİTSEL REHBERLİK Bireyin eğitim yaşantısıyla, başarısıyla ilgili alanlarla ilgilenmektedir. Bireyin eğitim hayatında tam bir verimliliğe ulaşabilmesi için verilen rehberlik hizmetidir. Verimli ders çalışma alışkanlığı Etkili zaman yönetimi Okul kuralları, ders, disiplin ve sınıf geçme yönetmeliği, Üst eğitim kurumları hakkında bilgi, İlgi ve yeteneklerine göre eğitsel alanlara yönlendirme, Sınav kaygısı, Motivasyon, Okul içersinde boş zaman etkinlikleri, Hızlı okuma tekniklerinin öğretimi, Dikkat, Oryantasyon hizmetleri, Eğitsel karar verme, Eğitsel alan ve kol seçimi yapma vb. konularda eğitsel rehberlik hizmeti verilmektedir.

KİŞİSEL REHBERLİK AMACI: Öğrencilerin kişisel-sosyal gelişim ihtiyaçlarını karşılamak ve böylece onların kişisel gelişim ve uyumlarına yardımcı olmak amacıyla yürütülen hizmetlerdir.

KİŞİSEL REHBERLİK KONULARI: Çatışma çözme Okul zorbalığı Sosyal beceri geliştirme Ailevi problemler Karşı cinsle ilgili problemler Korku ve kaygılar Benlik saygısı Özgüven Kişiler arası ilişkiler ve iletişim problemleri Uyum

MESLEKİ REHBERLİK AMACI: Öğrencilerin çeşitli meslekleri tanıma ve kendi özelliklerine uygun meslekler seçme,seçtikleri mesleklerde kendilerini geliştirmeye yönelik hizmetlerdir. MESLEKİ REHBERLİK Bireyi tanıma Meslekleri tanıma Birey ile meslek arasında uyum

MESLEKİ REHBERLİKTE YAPILACAK ETKİNLİKLER Meslekler hakkında bilgi toplama ve bilgi verme Birey ile meslekleri karşılaştırma Mesleklerin çalışma ortamlarını anlatma İşyeri gezileri düzenleme Meslek üyelerini konuşmacı olarak davet etme Mesleklerin sınıfta canlandırılması

TOPLU DOSYA Öğrenciye daha iyi yardım edebilmek için çeşitli bireyi tanıma teknikleri ile öğrenci hakkında toplanan bütün bilgilerin sistemli bir şekilde özetlenip kaydedildiği dosyadır. Toplu dosya öğretmenlerin ve psikolojik danışmaların öğrenciyi tanıması konusunda yardımcı olur.

Aile ile ilgili bilgiler (anne-baba,kardeş vb) TOPLU DOSYA’DA BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER Öğrencinin kimliğine ait bilgiler (adı,soyadı,cinsiyeti,doğum yeri-tarihi vb) Aile ile ilgili bilgiler (anne-baba,kardeş vb) Sağlık ve fiziksel gelişime ait bilgiler Devam edilmiş okullar Test sonuçları 16/78

TOPLU DOSYA’DA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Kronolojik sıraya göre düzenlenmelidir Bütün okul seviyelerini kapsamalıdır Test sonuçları mümkün olduğunca grafiksel olarak kaydedilmelidir Dosyanın nasıl tutulacağı ve kullanılacağını belirten bir açıklama olmalıdır. 17/78

TOPLU DOSYA’DA GİZLİLİK DÜZEYLERİ BİRİNCİ DÜZEY: Bu düzeyde herkese açık olan bilgiler bulunur. Bunlar öğrencinin adı, soyadı, cinsiyeti, boyu, kilosu, vb. İKİNCİ DÜZEY : Burada sorumlu olan kişilere verilecek bilgiler yer alır. Anne baba eğitim, gelir durumu, öğrencinin akademik başarısı, merak, hobileri vb.

TOPLU DOSYA’DA GİZLİLİK DÜZEYLERİ ÜÇÜNCÜ DÜZEY: Bu düzeydeki bilgiler öğrencinin sınıf içindeki başarı sırası,öğretmen ve uzmanlar kurulunun öğrenciye tavsiyleri ve standart test sonuçları vardır.bilgilerin başkalarına verilmesi için öğrencinin veya ailenin onayının alınması şarttır. DÖRDÜNCÜ DÜZEY : Bu düzeyde psikolojik inceleme ve psikiyatrik muayene sonuçları,sosyal hizmet raporları,yasal inceleme sonuçları yer alır.hatta bu tarz bilgilerin başka yerde saklanması daha uygun olur.

TEROPÖTİK BECERİLER 1.Yapılama : Psikolojik danışmanın ilk oturumda kullanması gereken bir beceridir. Danışana danışma süreci ile ilgili bilgi vermesidir. Ne zaman yapılacak,ne kadar sürecek,hangi ilkelere dikkat edilecek v.b. 2.Konuşmaya açık davet: Danışanın kendini daha iyi ifade etmesi için açık uçlu sorular sorma becerisidir. 3.Asgari düzeyde teşvik: Danışmanın az konuşup danışanı konuşmaya teşvik etmesidir. 4.Duyguların yansıtılması: Danışanın duygu doğru anlaşılıp anlaşılmadığını göstermek için yapılır.

TEROPÖTİK BECERİLER 5.Özetleme : Psikolojik danışmanın danışanın söylediklerini özetlemesidir. 6.Bağlama: Danışanın daha önceki oturumlarda anlattıkları ile o andaki duyguları arasında bağlantı kurmadır. 7.Sessizlik: Sessizlik yerinde kullanıldığında danışanın söylenenleri kafasından geçirmesi,toparlaması,özümsemesi açısından yararlı olur. Bu becerilerin dışında bağdaşım içinde olma, Rapport kurmak, Apatik olma, kendini açma, ilişkinin şimdi ve buradalığı, Yüzleştirme, Somutluk

KAPSAMLI REHBERLİK PROGRAMI KAPSAMLI REHBERLİK PROGRAMININ ÖGELERİ Rehberlik müfredatı: rehberlik içeriğinin bir bütün öğrencilere sistematik bir biçimde sunulması Danışma hizmetleri:öğrencilerin acil ilgi,kaygı ve meraklarına cevap verme Bireysel planlama: öğrencilere kendi gelişimlerini takip ve anlamada yardım edilmesi Sistem desteği: programın uygulanması ve desteklenmesi

KAPSAMLI REHBERLİK PROGRAMI Programlar hazırlanırken,okul rehber öğretmenlerinin rolü ve görevlerinden çok programın içeriği üzerinde odaklanılmıştır. Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programları,önleyici,iyileştirici,gelişimsel ve işbirliğini öne çıkaran bir anlayışla hazırlanmıştır. Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programları gelişimsel rehberlik modeline dayanır. Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programı okuldaki öğretim programlarıyla bağlantılı ve etkileşim içindedir. Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programı “ okul rehberlik ve psikolojik danışma programı” değil, bu programın bir parçasıdır.

KAPSAMLI REHBERLİK PROGRAMI Kapsamlı rehberlik programı uzman merkezli değil,öğretmen merkezlidir. Sınıf düzeyinde yapılacak etkinliklerden sorumlu olan kişi sınıf rehber öğretmenidir. Yapılacak etkinlikler program ile sınırlandırılmıştır. Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programları okul öncesi döneminde başlayarak 12 sınıfa kadar eğitimin her kademesinde öğrencilerin kişisel,sosyal,eğitsel,mesleki gelişimleri için gerekli becerilerin kazandırılmasına yardım eder.

BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİ UYGULANIRKEN YAPILAN BAZI HATALAR Genelleme Hatası:Kanı bildirenin önceki izlenimlerinden doğan önemli bir psikolojik yanılgıdır.değerlendirecek kişi hakkındaki genel kanısını özel niteliklere genellemesidir. Örneğin akademik yönden başarılı olan bir öğrencinin bütün özelliklerini de gerçekte olduğundan iyi olarak yorumlama eğilimi görülür. KİŞİSEL YANLILIK HATASI:Bu hata ölçeği kullananın kişilik özelliğinden kaynaklanır. Ölçeğin tümünü kullanmama ve kişileri belirli bir yere koyma eğilimindedir.örneğin bonkörlük hatası şeklinde ortaya çıkabilir. Bu durumda değerlendirilen bireyi üst derecelere koyma eğilimindedir.insanlara dair olumlu bir tutumdan kaynaklanır.cimrilik hatası olabilir. Bu durumda da tam tersine bireyi sürekli alt derecelere koyma eğilimi vardır. MERKEZE YIĞMA HATASI:Kimi kanı bildiren kimseler,yanılgıya düşmekten çekinerek yargılarını yalnız orta derecelerde kümeleştirir. İki uçları kullanmaya özen gösterirler. MANTIK HATASI: derecelendiren kimsede bireye ait benzer nitelikleri aynı derecelere koyma eğilimindedir. Örneğin öğrenciler başarılı ise onun zeki olduğuna inanılır ve ölçek bu kanı ile işaretlenir. İki değişken arasında mantıken kurulan bağlantı kişiyi yanıltabilir. ANLAM HATASI: bu durum çoğu kez kanı bildirecek özelliğin iyi anlaşılamamış olmasından doğar. Birkaç anlama gelen yorum farklılığı doğurabilecek ifadeler bu hataya neden olabilir.

BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİNİN UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSULAR Öğrenci hakkında bilgi toplamak için birden fazla teknik kullanılmalıdır. Elde edilen genel sonuçları,öğrencilerin isimleri saklı tutularak okul yönetimiyle paylaşmak Test sonuçlarını hemen öğrenciye iletmek yerine hazır olmalarını beklemek Sonuçları kullanılmayacak testleri uygulamaktan kaçınmak Yetenek testleri geleceği yorumlarken,başarı testleri geçmişi değerlendirirken kullanılır.