5651 SAYILI KANUN HAKKINDA BİLGİLENDİRME Osman Nihat ŞEN İnternet Daire Başkanı osman.sen@tib.gov.tr 5 Haziran 2008

SUNUŞ PLANI 5651 SAYILI KANUN İNTERNET DÜNYASININ AKTÖRLERİ İLGİLİ YÖNETMELİKLERE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR SORU VE CEVAPLAR

4/5/2007 TARİHLİ VE 5651 SAYILI KANUN “İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN YAYINLARIN DÜZENLENMESİ VE BU YAYINLAR YOLUYLA İŞLENEN SUÇLARLA MÜCADELE EDİLMESİ HAKKINDA KANUN”

İLGİLİ YÖNETMELİKLER “TELEKOMÜNİKASYON KURUMU TARAFINDAN ERİŞİM SAĞLAYICILARA VE YER SAĞLAYICILARA FAALİYET BELGESİ VERİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK” (24/10/2007 tarihli Res.Gaz.) “İNTERNET TOPLU KULLANIM SAĞLAYICILARI HAKKINDA YÖNETMELİK“ (01/11/2007 tarihli Res.Gaz.) “İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN YAYINLARIN DÜZENLENMESİNE DAİR USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK” (30/11/2007 tarihli Res.Gaz.)

İNTERNET ORTAMI 5651 sayılı Kanun ve ilgili üç Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı maddesinde; “İnternet ortamı: Haberleşme ile kişisel veya kurumsal bilgisayar sistemleri dışında kalan ve kamuya açık olan internet üzerinde oluşturulan ortamı” olarak ifade edilmiştir.

İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN YAYIN 5651 sayılı Kanunun Tanımlar başlıklı maddesinde; “İnternet ortamında yapılan yayın: İnternet ortamında yer alan ve içeriğine belirsiz sayıda kişilerin ulaşabileceği verileri,” olarak ifade edilmiştir. Kişisel ve kurumsal haberleşme (içeriği) ile kurumların iç ağlarındaki kamuya açık olmayan bilgiler, İnternet ortamındaki yayınların kapsamı dışındadır.

İNTERNET DÜNYASININ AKTÖRLERİ Erişim Sağlayıcılar Yer Sağlayıcılar İçerik Sağlayıcılar İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcılar Ticari Amaçla İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcılar

ERİŞİM SAĞLAYICI Erişim sağlayıcı: İnternet toplu kullanım sağlayıcılarına ve abone olan kullanıcılarına internet ortamına erişim olanağı sağlayan işletmeciler ile gerçek veya tüzel kişileri ifade eder.

YER SAĞLAYICI Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı maddesine göre, “Yer sağlayıcı: İnternet ortamında hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişileri, ” ifade eder . Yer Sağlayıcı 24/10/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

BAŞVURU Yer sağlayıcı olmak isteyen başvuru sahibi, yer sağlayıcılığı faaliyetine başlamadan önce http://faaliyet.tib.gov.tr/yetbel adresinden elektronik ortamdan başvurusunu yapıp gerekli evrakları bir hafta içinde Kuruma elden teslim etmek ya da iadeli taahhütlü posta yoluyla göndermekle yükümlüdür. (md.9/2) Yer sağlayıcı olmak isteyen başvuru sahibinin faaliyet belgesine ilişkin yapacağı eksiksiz bildirimi müteakip bir ay içerisinde faaliyet belgesi ilgiliye gönderilir. (md.10/3) Yer sağlayıcı faaliyet belgesi için, yükümlülükler sağlanmak kaydıyla her kurum adına tek başvuru yapılabilir. Yer Sağlayıcı 24/10/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

YER SAĞLAYICI FAALİYET BELGESİ BAŞVURU EKRANI Yer Sağlayıcı http://faaliyet.tib.gov.tr/yetbel

FAALİYET BELGESİ Mevcut yer sağlayıcıların, bu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten itibaren dokuz ay içerisinde Kuruma başvuru yapmak suretiyle yer sağlayıcılığı faaliyet belgesi almaları gerekmektedir.  (Geçici md.1/3)   Yabancılar bakımından, yer sağlayıcı faaliyet belgesi için başvuru yapacak gerçek veya tüzel kişilerde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yetkili kişi aracılığıyla başvuru yapması şartı aranır. (md.8/2) Yer Sağlayıcı 24/10/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

FAALİYET BELGESİ Yer sağlayıcı faaliyet belgesi, düzenlendiği tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir. (md.5/2) Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde, yer sağlayıcı faaliyet belgesi almaksızın yer sağlayıcılığı faaliyetinde bulunanların internet erişim hizmeti, Başkanlık kararıyla ilgili erişim sağlayıcı tarafından durdurulur. (md.4/3) Yer Sağlayıcı 24/10/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

FAALİYET BELGESİ Yer Sağlayıcı

YÜKÜMLÜLÜKLER 1. Madde 14/1 Erişim sağlayıcıları ve yer sağlayıcıları tanıtıcı bilgilerini kendilerine ait internet ortamında, kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde, iletişim başlığı altında, doğru, eksiksiz ve güncel olarak bulundurmakla yükümlüdür. 2. Madde 16/1-a Yer sağladığı hukuka aykırı içerikten, ceza sorumluluğu ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla, 5651 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine göre Başkanlık, adli makamlar veya hakları ihlal edilen kişiler tarafından haberdar edilmesi halinde ve teknik olarak engelleme imkânı bulunduğu ölçüde hukuka aykırı içeriği yayından kaldırmakla yükümlüdür. Burada, “mevcut teknolojik imkan” içeriğin yayından kaldırılmasına imkan sağlıyorsa, yer sağlayıcı kaldırmakla yükümlüdür. Kendi teknolojik imkanlarının yetersiz olduğunu ileri sürmesi kabul edilemez. Yer Sağlayıcı 24/10/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

YÜKÜMLÜLÜKLER Madde 16/1-b Madde 16/1-c Sunucu barındırma hizmeti dâhil, diğer bütün hizmetlerinde (a) bendindeki hükümlere uymakla yükümlüdür. Madde 16/1-c Yer sağlayıcı trafik bilgisini altı ay saklamakla, bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü oluşan verilerin dosya bütünlük değerlerini (hash) zaman damgası ile birlikte saklamak ve gizliliğini temin etmekle yükümlüdür. Zaman damgası ,bir elektronik verinin üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı ve/veya kaydedildiği zamanın tespit edilmesi amacıyla nitelikli veya nitelikli olmayan elektronik imza ile doğrulanan kaydı ifade etmektedir. Yer Sağlayıcı 24/10/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

YÜKÜMLÜLÜKLER 5. Madde 16/2 Yer sağlayıcı, yer sağladığı içeriği kontrol etmek veya hukuka aykırı bir faaliyetin söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir.  6. Madde 17/1 Erişim sağlayıcı veya yer sağlayıcı Ek 4 ve Ek 6’daki bilgilerinde meydana gelen değişiklikleri en geç bir ay içerinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Yer Sağlayıcı 24/10/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

YER SAĞLAYICI TRAFİK BİLGİSİ Yer sağlayıcı trafik bilgisi, İnternet ortamındaki her türlü yer sağlamaya ilişkin olarak; kaynak IP adresi, hedef IP adresi, bağlantı tarih-saat bilgisi, istenen sayfa adresi, işlem bilgisi (GET, POST komut detayları) ve sonuç bilgisi gibi bilgileri ifade etmektedir. Log Türleri : HTTP log FTP log Mail log Trafik bilgisinin logunun uygun şekilde tutulabilmesi için; kullanılan web, ftp ve e-posta sunucusunda gerekli ayarlar yapılmalıdır. Yer Sağlayıcı 24/10/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

DEĞERLENDİRME Mevcut durum itibariyle, kamu kurum ve kuruluşları ile üniversiteler yer sağlayıcı olarak değerlendirilmektedir. 04.06.2008 tarihi itibariyle Yer Sağlayıcı Faaliyet Belgesi başvurusunda bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının sayısı 105 tir. Kendi sisteminde (başka bir yer sağlayıcıda değil), en az bir web sitesi olan gerçek veya tüzel kişi yer sağlayıcısıdır. Başka kullanıcılara yer sağlama hizmeti vermese dahi yer sağlayıcısıdır. Sunucu barındırma hizmetinde, yer sağlayıcı kullanıcıya verdiği hizmeti, kendisine ilgili mercilerden iletilen içeriğin yayından kaldırılma taleplerinin nasıl uygulanacağını da bir protokol ile düzenlemelidir. (Üniversite BİM’leri) Yer Sağlayıcı

DEĞERLENDİRME Alan adı alımı ve dağıtımına ilişkin 5651 sayılı kanun ve ilgili yönetmeliklerinde açık bir hüküm bulunmamakla beraber alan adı kullanımının yer sağlayıcılık faaliyetiyle ilişkili olduğu değerlendirilmektedir. IP adresi alımı ve dağıtımı da aynı kanun ve yönetmeliklere göre benzer bir durum arz etmektedir. Ancak erişim sağlayıcı, yer sağlayıcı ve toplu internet erişimi sağlayıcılarına ilişkin sorumluluk ve yükümlülükler saklıdır. Bunun yanı sıra somut olaylarda belirtilen hususlara ilişkin kararlar adli merciler tarafından yapılabilir. Bir yer sağlayıcı, hizmet olarak sunucu barındırma hizmeti veriyor olsa dahi, içeriğe ilişkin her hangi bir sorumluluğu yoktur, ancak haberdar edilmesi durumunda hukuka aykırı içeriği kaldırmakla yükümlüdür. Yer Sağlayıcı

30/11/2007 tarihli Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı maddesine göre, İÇERİK SAĞLAYICI 30/11/2007 tarihli Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı maddesine göre, “İçerik sağlayıcı: İnternet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişileri, ” ifade eder . İçerik Sağlayıcı

YÜKÜMLÜLÜKLER 1. Madde 5/1 2. Madde 5/2 Ticari veya ekonomik amaçlı içerik sağlayıcıları, tanıtıcı bilgilerini kendilerine ait internet ortamında, kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde, iletişim başlığı altında, doğru, eksiksiz ve güncel olarak bulundurmakla yükümlüdür. 2. Madde 5/2 Ticari veya ekonomik amaçlı içerik sağlayıcı, birinci fıkradaki bilgilerle birlikte, yer sağlayıcıya ilişkin tanıtıcı bilgileri, doğru, eksiksiz ve güncel olarak ana sayfasında bulundurmakla yükümlüdür.       İçerik Sağlayıcı 30/11/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

YÜKÜMLÜLÜKLER 3. Madde 6/1 4. Madde 6/2 İçerik sağlayıcı, internet ortamında kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur. 4. Madde 6/2 İçerik sağlayıcı, bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten sorumlu değildir. Ancak, sunuş biçiminden, bağlantı sağladığı içeriği benimsediği ve kullanıcının söz konusu içeriğe ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise, genel hükümlere göre sorumludur. İçerik Sağlayıcı 30/11/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

DEĞERLENDİRME Mevcut durum itibariyle, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları kendi web sitelerinde sağladıkları içerik dolayısıyla içerik sağlayıcı olarak değerlendirilmektedir. Ekonomik amaçlı içerik sağlayıcı; sağladığı içerikten maddi kazanç elde eden içerik sağlayıcıdır. Bu tür içerik sağlayıcılar, yönetmelikte belirtilen bilgilendirme yükümlülüğü altındadır. İçerik sağlayıcılara ilişkin tartışmalı konuların içi zaman içinde mahkemeler tarafından doldurulacaktır. Hakim somut olayda içeriğin kime ait olduğunu deliller ışığında belirleyebilecektir. Öte yandan, bilişim dünyasının mahiyeti göz önüne alındığında, her konunun kanun veya yönetmeliğe açıkça yazılması hem anlamlı değildir, hem de pratikte bir faydası olmayacaktır. İçerik Sağlayıcı

İNTERNET TOPLU KULLANIM SAĞLAYICILAR 1/11/2007 tarihli Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı maddesine göre, İnternet toplu kullanım sağlayıcı: Kişilere belli bir yerde ve belli bir süre internet ortamı kullanım olanağı sağlayan gerçek ve tüzel kişileri, Ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcı: İnternet salonu ve benzeri umuma açık yerlerde belirli bir ücret karşılığı internet toplu kullanım sağlayıcılığı hizmeti veren veya bununla beraber bilgisayarlarda bilgi ve beceri artırıcı veya zekâ geliştirici nitelikteki oyunların oynatılmasına imkân sağlayan gerçek ve tüzel kişileri, İşyeri: Ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcı olarak faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişiler tarafından açılan ve işletilen umuma açık yeri, ifade eder . Toplu Kullanım

BAŞVURU 1. Madde 6/1 2. Madde 6/3 3. Madde 7/1 Ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcı olarak faaliyet göstermek isteyen gerçek ve tüzel kişiler, 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte belirtilen usule uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı aldıktan sonra mülki idare amirliklerine bir dilekçe ile başvurur. 2. Madde 6/3 İşyerlerinin açılması hususundaki başvurular mülki idare amirlikleri tarafından onbeş gün içinde sonuçlandırılır. 3. Madde 7/1 Mülki idare amirlerince izin alınmadan açıldığı tespit edilen işyerleri, mülki idare amirlikleri tarafından sebebi bir tutanakla belirlenmek ve mühürlenmek suretiyle re’sen kapatılır. Toplu Kullanım 01/11/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

BAŞVURU 4. Madde 7/2 5. Geçici Madde 1 Mülki idare amirlikleri, izin alınmadan açıldığı için kapatılan işyerlerini en geç üç gün içinde elektronik ortamda veya yazılı olarak Başkanlığa bildirir. 5. Geçici Madde 1 Halen faaliyet icra eden ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcılar, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde (23.11.2007) alınması gereken izin belgesini temin etmekle yükümlüdürler. Toplu Kullanım 01/11/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

BAŞVURU EKRANI

İZİN BELGESİ

YÜKÜMLÜLÜKLER İnternet toplu kullanım sağlayıcıları için : 1. Madde 4/1-a Konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almak. 2. Madde 4/1-b İç IP Dağıtım Loglarını elektronik ortamda kendi sistemlerine kaydetmek. Toplu Kullanım 01/11/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

YÜKÜMLÜLÜKLER Ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcıları için: Mülki idare amirinden izin belgesi almak. (Md. 5/1-a) Konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almak. (Md. 5/1-b) Başkanlık tarafından onaylanan içerik filtreleme yazılımını kullanmak. (Md. 5/1-c) Toplu Kullanım 01/11/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

YÜKÜMLÜLÜKLER Ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcıları için: 4. Erişim sağlayıcılardan Sabit IP almak ve kullanmak. (Md. 5/1-ç) 5. İç IP Dağıtım Loglarını elektronik ortamda kendi sistemlerine kaydetmek. (Md. 5/1-d) 6. Başkanlık tarafından verilen yazılım ile, (d) bendi gereğince kaydedilen bilgileri ve bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini teyit eden değeri kendi sistemlerine günlük olarak kaydetmek ve bu verileri bir yıl süre ile saklamak.  (Md. 5/1-e) Toplu Kullanım 01/11/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

DENETLEME Ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcılar; Mülki idare amirlikleri tarafından, bu Yönetmeliğin 5 ve 9 uncu maddelerinde yer alan yükümlülükler ve şartlar açısından denetlenir. (Md. 10/1-a) Kolluk tarafından genel güvenlik ve asayiş yönünden denetlenir ve tespit edilen mevzuata aykırı hususlar mülki idare amirliklerine gereği yapılmak üzere bildirilir. (Md. 10/1-b) Toplu Kullanım 01/11/2007 tarihli Yönetmeliğe göre:

DEĞERLENDİRME Mevcut durum itibariyle, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, internet toplu kullanım sağlayıcıları olarak değerlendirilmektedir. İnternet toplu kullanım sağlayıcıları, konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almak kapsamında internet filtreleme yazılımları kullanabilirler veya belirleyecekleri başka önlemleri alabilirler. İnternet toplu kullanım sağlayıcıların, Başkanlık tarafından onaylanan içerik filtreleme yazılımı kullanmaları yükümlülüğü yoktur. Toplu Kullanım

İÇ IP DAĞITIM LOGLARI Yönetmelikte iç IP dağıtım logları; “kendi iç ağlarında dağıtılan IP adres bilgilerini, kullanıma başlama ve bitiş tarih-saatini ve bu IP adreslerini kullanan bilgisayarların tekil ağ cihaz numarasını (MAC adresi) gösteren bilgiler” olarak tanımlanmaktadır. ID Date Time Description IP Address Mac Address 11 8/8/2007 00:00:55 Renew 10.10.10.10 11:11:11:11:11 ID “Dhcp” sunucu olay kodu. Tarih Sunucu üzerinde oluşan İlgi olayın tarihi. Zaman Sunucu üzerinde oluşan ilgi olayın zamanı. Tanımlama Sunucu üzerinde oluşan ilgi olayın tanımlama bilgisi “İP” adres İstemci “İP” bilgisi. “Mac” adres Ağ donanımı fiziksel adres bilgisi. Tanımlama İstemciye yeni “İP” adresi tahsis edildi. İstemciden “İP” adres bilgisini yenileme talebi geldi. İstemci tarafından,tahsis edilen “İP” kullanımı bırakıldı.

İÇ IP DAĞITIM LOGLARI ID Date Time Description IP Address Mac Address 11 8/8/2007 00:00:55 Renew 10.10.10.10 11:11:11:11:11 İç ağda, 20 bilgisayarı olan bir internet toplu kullanım sağlayıcının, her bilgisayarın günde 12 kere yeniden başladığı düşünülürse oluşan 1 günlük “Log” dosyası yaklaşık 3 MB, 1 yıllık log dosyası da yaklaşık 1 GB yer tutmaktadır. Boyutu (yaklaşık)=bir bilgisayarın oluşturacağı birim log boyutu x bilgisayar adeti x bilgisayarı yeniden başlatma sayısı olacaktır. Dosya Boyutu=13 x 12 x 20 = 3120 KB dir.* *=1 makinanın 1 DHCP konuşması durumunda üretilen Yaklaşık data boyutudur.

Sorularınız için soru@tib.gov.tr e-posta adresi kullanılabilir. http://faaliyet.tib.gov.tr/yetbel/ adresinde yer alan Sıkça Sorulan Sorular (SSS) kısmından da faydalanılabilir.