Açıkgöz Tilkiler’den Güvenlik İpuçları Sosyal Sorumluluk Projesidir

EVDE YALNIZKEN GÜVENLİ OLMAK Evde yalnız olduğunuzu kimse ile paylaşmayın Eğer tanımadığınız birisi kapıyı çalarsa cevap vermeyin ve kapıyı açmayın Eğer siz evde yalnızken birisi telefon ile arar ve annenizi telefona isterse “şu an telefona gelemiyor, ben notunuzu iletirim o sizi müsait olunca arar” diyin. Evde yalnız kalmakla ilgili böbürlenmeyin ve arkadaşlarınızın evde büyükleriniz varken evinize gelmelerine izin vermeyin. Evde yalnızken dışarıdan bir şey sipariş vermeyin, yemek istediklerinizi en az bir gün önceden ailenize bildirin. Evde kapı ve pencerelerin nasıl kilitlendiğini öğrenin, evde yalnızken kapıyı kilitli tutun. Öyle ki kimsenin gelemeyeceği ama sizin dışarı çıkabileceğiniz gibi kendinizi güvene alın. Kendi ev telefon ve adresinizi (telefon kodu ve posta kodu da dahil olmak üzere) öğrenin. Anne ve babanızın cep ve iş telefonlarını ezberleyin. Yakınınızda oturan ve size acil bir durumda hemen yardım edebilecek bir büyüğünüzün de numarasını mutlaka öğrenin ve ezberleyin. Eve gelince anne ve babanıza haber verin. Bir yere gitmeniz gerekince anne ve babanızı gittiğiniz yerden ve döneceğiniz saatten mutlaka haberdar edin. Acil bir durumda ne yapmanız gerektiğini bilin ve aileniz ile mutlaka bir tatbikat yapın. Evinizde en iyi göreceğiniz yerlere acil durum numaralarını asın.

YANGINA KARŞI TEDBİRLİ OLMAK Ailenizin yaktığı, soba, şömine, mangal, ocak ateşleri güvenli olabilir. Ama ateş aslında kontrolsüz olduğu zaman oldukça tehlikelidir ve yangına sebebiyet verir. Evde bulunan kibrit, mum, çakmak, elektrik kablosu, elektrik prizi, ısıtıcılar, fazla ısı yayan lambalar, çok fazla fişin bağlı bulunduğu prizler, eski elektrik kordonları ve bunların etrafında bulunan kağıt yığınları, gazetelik, dergilik, kütüphane, battaniye vs. tehlikelidir. Aileniz ile yangın tehlikesi olan alanları belirleyin ve tedbir alın. Eğer bir yerden duman geliyorsa ya da sizin için yangın tehlikesi taşıyan bir durum varsa hemen bir yetişkine haber verin, kendiniz bununla ilgili bir şey yapmayın. Evde yanan mum, ocak, mangal, prize takılı ütü gibi şeyleri görünce ailenizi mutlaka uyarın. Evinizdeki duman detektörlerinin doğru çalışıp çalışmadığı ile ilgili tatbikat yapın. Evinizde bir yangın durumunda her odadan çıkış için iki adet yol belirleyin, evden acil çıkış planı yapın ve dışarıda böyle bir durumda aile ile buluşulacak emin bir bölge belirleyin.

1 MAHALLEMİZDE GÜVENDE OLMAK Nereye gittiğinizi ve ne zaman döneceğinizi mutlaka ailenize bildirin. Böylelikle sizi nerede bulacaklarını bilirler. Anne ve babanızın numaralarını, ev adres ve numaralarını bir kartta yanınızda taşıyın haber vermeniz gerekirse her zaman aklınıza gelmezse de buradan bakabilirsiniz. Anne ve babanız ile bir “güvenli ev” belirleyin. Başınız derde girerse, bizi sizi sıkıştırır ya da tanımadığınız biri sizi rahatsız ederse oraya hızla ulaşabilin. Eğer “güvenli ev”in yakınında değilseniz o zaman bir yetişkinden yardım isteyebileceğiniz en yakın mağaza (eczane, dükkan, banka) yada bir kuruma girin (Postane, sağlık ocağı, karakol, belediye, okul gibi) Güvenli olduğu bildiğiniz yerlerde oynayın. Boş araziler, inşaatlar, ara sokaklar, çıkmaz sokaklar, terk edilmiş binalar gibi yerlerden uzak durun. Çukurların ve kanalizasyon kapaklarının yakınında dolaşmayın. 1

2 MAHALLEMİZDE GÜVENDE OLMAK Mümkünse her zaman grup haline dolaşın ve oynayın. Kardeşlerinize sahip olun onları da grubunuza dahil edin. Arkadaşlarınız ile grup olduğunuzda daha güvende olursunuz.. Eğer tanıdığınız ya da tanımadığınız biri size ilaç, gofret, gazoz vs. veriyorsa oradan uzaklaşın ve güvenli bir yere hızlıca gidin. Eğer tanımadığınız biri, size istemediğiniz bir şeyi yaptırmaya çalışıyorsa oradan hem uzaklaşın ve güvenli bir yere hızla gidin. Eğer bir arkadaşınız sizi bir şekilde kötü bir alışkanlığa başlatmak istiyorsa “ailem bunu duysa deli olur, asla yapmam.” Diyin ve bir bahane bulup oradan ve o kişiden uzaklaşın. Eğer bir arkadaşınız sizi yapmak istemediğiniz bir şeyi yapmanız için zorluyorsa hemen bir bahane bulup oradan hızla uzaklaşın. Eğer garip bir durum ilginizi çektiyse, mesela binanızın etrafında durup dolaşan bir araba ya da çocuk parkında sizi gözleyen tanımadığınız biri hemen bir yetişkine (park bekçisi gibi) haber verin. Böylelikle mahallenizi güvenli tutabilirsiniz. 2

YAZIN SOKAKTA GÜVENLİ OLMAK Oyuncaklarınızı eve girerken toplayın ve yanınıza alın, böylelikle kimse onları almaz. Her zaman arkadaşlarınız ile birlikte oynayın. Birlikten kuvvet doğar Eğer biri sizinle uğraşıyorsa ve sizi rahatsız ediyorsa, arkadaşlarınızı bulun ve oradan uzaklaşın. Eğer bir başka çocuğun rahatsız edildiğini görüyorsanız o zaman o çocuğun yanına gidin ve nazikçe onu kendi oyununuza katılmak için davet edin. Sokaklardan uzak durun. Arabalar çok tehlikelidir. Eğer bisiklete biniyorsanız, sokakta binmeyin. Reflektör ve arka flâşör bulundurun. Araç trafiğinin tam ters yönü bisikletinizi sürün ve bıraktığınız zaman her zaman güvenli bir şekilde kilitleyin. Yabancılara karşı dikkatli ve uyanık olun. İyi ve kötü kişileri ayırmayı öğrenin. Ailenizden habersiz, ailenizin tanıdığı bile olsa kimse ile bir yere gitmeyin. Eğer biri sizi bir şekilde rahatsız hissettiriyorsa oradan koşarak uzaklaşın ve kendinizi güvende hissedeceğiniz bir yere doğru gidin. Eğer dışarısı çok sıcaksa, kendinizi terletecek aktivitelerde bulunmayın, su içmeyi ihmal etmeyin. Mümkünse dışarı çıkmayın. Yazın en güneşli günlerinde güneş koruyucu ve şapka olmadan kesinlikle dışarı çıkmayın. Yazın hava tozlu ve rüzgarlı ise dışarıda kalmayın toz ile bir çok mikrobu bünyenize aldığınız gibi gözlerinizi de toz parçacıkları rahatsız edebilir.

KIŞIN GÜVENLİ OLMAK Dışarıda oynadıktan sonra eve dönerken eşyalarınızın hepsinin yanınızda olduğundan emin olun. Dışarıda oynarken her zaman arkadaşlarınız ile birlikte olun. Kar çoğu zaman çukurları kapatabilir, bilmediğiniz yerlerde koşmayın ve oynamayın. Dışarısı buz ise dikkatli ve yavaş hareket edin, elleriniz dolu ve cebinizde olmasın, düşerken ellerinizi kullanabilirseniz daha yavaş ve kontrollü düşersiniz. Tanımadığınız kişiler ile kartopu savaşına girmeyin, kartopu bir oyundur ve kimsenin canını acıtmak ya da onu korkutmak için yapılmamalıdır. Zorbalık kabul gören bir davranış değildir. Eğer bir yerde bir çocuğa zorbalık yapıldığını görüyorsanız, arkadaşlarınız ile birlikte o çocuğu oyununuza dahil edin, eğer size zorbalık yapılıyorsa hemen oradan uzaklaşın. Bütün gün dışarıda durmayın, ara ara ısınmak için içeri girin. Sıcak tutacak şeyler giyin, kıyafetleriniz ıslanınca hemen değiştirin. Kar yağdığından yollarda çok fazla araba olmasa da çok dikkatli olun, buz tutmuş yolda araçların fren kontrolünün zayıfladığını unutmayın. Kışın hava erken karardığı için evinize erken girin ve karanlıkta dışarıda kalmayın.

OKUL OTOBÜSÜ/OTOBÜSTE GÜVENDE OLMAK Otobüs durağına otobüs saatinden en az 5dk önce gidin. Otobüse yetişmek için koşarken sokaklarda dikkatsizlik yapmayın, geç kalmak, kaza geçirmekten daha az önemlidir. Kaldırımdan en az 4 koca adım geride durun, çok yakında durmayın, sıraya girerken de bunu bozmayın. Otobüsün arkasından dolanmayın Otobüsün önünden geçerken de otobüsün en az 6 koca adım önünde olun, otobüs şoförünün sizi gördüğünden emin olun. Otobüse binerken ve otobüsten inerken her şeyinizi yanınıza aldığınızdan emin olun. Sırt çantanız ile otobüse binerken ve otobüsten inerken çantanızın kemerlerini toplayın kapıya sıkışmaması için mümkünse sırtınıza takıp öyle inin ve binin. Eğer otobüse binerken ya da otobüsten inerken bir şeyinizi düşürürseniz mutlaka şoförü uyarın, siz eşyanızı ararken otobüs hareket ederse size zarar verebilir. Otobüs hareket etmeden kendinize oturacak bir yer ya da sıkı tutunacak bir yer bulun. Otobüs hareket edince düşmeyin. Otobüs durmadan inmeyin ve binmeyin. Otobüs durağından eve gelirken her zaman trafik ışığı, yaya geçidi ya da üst geçit olan yerleri kullanın.

OKULDA GÜVENLİ OLMAK Okulun ve her öğretmenin belli bir disiplin standardı vardır. Buna uyun ve zorlanıyorsanız bu konuyu aileniz ile paylaşın ve onlar aracılığı ile çözün. Biri sizi, bu dostunuz olsa bile istemediğiniz bir şey yapma konusunda zorluyorsa, asla yapmayın. Bir probleminiz varsa bunu konuşarak halletmeye çalışın. Kavga etmek hem size zarar verir, hem okulda ceza almanıza neden olur hem de arkadaşlarınız arasında kötü bir izlenim bırakırsınız. Müzevirlemek, dedikodu ve arkasından konuşmak, kimse ile probleminizi çözmez, doğrudan ve doğru bir dille konuşmak ise probleminizi umduğunuzdan daha kolay bir şekilde çözmekle birlikte size saygınlık kazandırır. Eğer okulda yaşadığınız HERHANGİ BİR durum size kendinizi rahatsız hissettiriyor ve okula gitme isteğinizi etkiliyorsa mutlaka aileniz ya da güvendiğiniz bir büyüğünüz ile bunu paylaşın. 1

OKULDA GÜVENLİ OLMAK Çalışmak ve öğrenmek okula gitmenizin en baş nedeni ve başarılı olmak size kendinizi iyi hissettirdiği gibi güçlü olmanızı da sağlayacaktır. Okulda yemekhane, tuvalet gibi alanlarda hijyeninize dikkat edin. Sadece ellerinizi temiz tutmak bile sizi birçok hastalıktan koruyabilir. Beden eğitimi derslerinde ve spor yaparken kendinizi riske atacak hareketler yapmayın. Arkadaşlarınızı her zaman spor başarınız ile etkileyebilirsiniz. Okula size ya da ailenize ait pahalı eşyaları getirmeyin. Okula getirdiğiniz eşyalarınıza sahip olun. Okula bir sebepten dolayı (okul ödemesi bir etkinliğe katılma, okul ekip alma vs.)para getiriyorsanız bunu okul süresince saklaması için bir büyüğünüze emanet edin. 2

INTERNETTE GÜVENLİ OLMAK Parola şifrenizi aileniz dışında en yakın arkadaşınız ile bile paylaşmayın. Sizi utandıracak ve zor durumda bırakacak hiçbir anı, fotoğraf, video ya da sözleri internet ortamında paylaşmayın. Bunların hiçbir zaman silinmeden bu ortamda yaşayacağını unutmayın. Bir e mail ya da sohbet hesabı açacaksanız bunu mutlaka aileniz ile yapın. Adınızı, yaşınızı, adresinizi ve özel bilgilerinizi asla bu ortamda paylaşmayın ve hesabınızı kendi adınız ile açmayın. Kızgınken mesaj atmayın, yorum yazmayın. Birine bir şey yazmak için kızgınlığınızın geçmesini bekleyin. Sonradan pişman olacağınızı şeyleri yapmak sizi üzer, bu kızgınlıktan daha uzun süren bir histir ve kişiyi daha fazla yıpratır. Eğer biri size siber zorbalık yaparsa bunun doğru bir şey olmadığını söyleyin, mümkünse onu iletişim listenizden çıkarın. Sanal ortamda da gerçek ortamda da nazik olmak sizi yüceltir. Eğer bazı siteler sizi rahatsız ediyorsa bunu aileniz ile paylaşın. İnternette bunu engellemenin yolları vardır. Büyüklerinizden yardım alın. Gerçek hayatta olduğu gibi sanal ortamlarda da tanımadığınız kişiler ile konuşmayın. Kimse ile özel bilgilerinizi, fotoğraflarınızı, adresinizi ve isminizi paylaşmayın.

ACİL DURUM ÇANTASI HAZIRLAMAK Bazen, deprem, yangın, sel gibi felaketler yaşayabiliriz ve bütün bunlara hazırlıksız yakalanırız. Ne kadar hazırlıklı olursak aslında o kadar az zarar ile bunu atlatabiliriz. Dolayısı ile hazırlık olmak için bazı adımlar atmak lazım. Aileniz ile birlikte bir acil durum çantası hazırlayın. Bu çantada bulunması gereken ekipman aşağıdaki gibi olmalı: En az 2 lt su Pille çalışan bir radyo El feneri ve piller İlk yardım kiti Düdük İngiliz anahtarı Şal ve battaniye Çöp torbası ve paket ipi Bisküvi ve konserve Ailenizdeki bireylerin adları, telefon numarası ve TC kimlik numaralarını ve ev adresinin bulunduğu bir kart. Aileniz ile birlikte bir acil durum buluşma noktası belirleyin. AKUT, KIZILAY gibi kurumların eğitimlerine katılın ve internet sitelerinden bu tip durumlar ile ilgili bilgi edinin.

ALIŞVERİŞTE GÜVENLİ OLMAK Alışveriş torbalarınıza, çanta ve cüzdanınıza, şemsiye ve gözlüğünüze sahip olun ve geri hiçbir şeyinizi bırakmayın. Kimseye aitmiş gibi görünmeyen terk edilmiş paket ve çantalar konusunda alışveriş merkezindeki güvenliği ya da en yakın mağazadaki ilgilileri uyarın. Taşıyabileceğinizden fazla eşyayı satın almayın, güvenmediğiniz hiç kimseden yardım kabul etmeyin, eğer mutlaka yardıma ihtiyacınız varsa mağazadaki çalışanlardan yardım isteyiniz. Alışveriş merkezinde kaybolursanız ya kaybolduğunuz noktadan ayrılmayın, aileniz sizi bulmak için, en son birlikte olduğunuz noktaya geri dönecektir. Eğer yakında bir güvenlik görevlisi ya da danışma varsa onlardan da yardım isteyebilirsiniz. Tanımadığınız hiç kimse ile bu durumu paylaşmayın ve onlarla bir yere gitmeyin. Ailenizin büyüklerinin cep telefonu numaralarını, ev telefonunu ve ev adresini bir kartta yanınızda taşıyın. Ortak alanlarda ailenizin yanından ayrılmayın. Umumi tuvaletlerde hijyene dikkat edin. Yürüyen merdivenlere binerken ve inerken mutlaka dengenizi koruyacak biçimde tutunun. Size yanaşan yabancılara karşı temkinli olun ve ailenizden uzaklaşmayın.

ÇOCUKLARINIZ İÇİN GÜVENLİK İPUÇLARI Çocuğunuzla iletişim kurmaya özen gösterin. Çocuğunuz, bir problemi olduğunda size gelebileceğini ve kendisine yardımcı olacağınızı bilmelidir. Ailesinden ilgi göremeyen yalnız çocuklar kötü niyetli kişilerin hedefi haline gelirler. Utangaç çocuklar tüm tehlikelere karşı daha savunmasız olurlar. Çocuğunuzla cinsellik hakkında uygun bir dille konuşun ve soruları için doğru kaynak olduğunuzu hissettirin. Çocuğunuzun arkadaşlarını ve ebeveynlerini yakından tanıyın ve iletişim bilgilerini aldığınızdan emin olun. Çocuğunuzun nereye gittiğini, ne zaman döneceğini ve kendisine nasıl ulaşacağınızı daima biliyor olun. Ona bu konuda örnek olun ve kendinizle ilgili bu bilgileri verin, programınızda bir değişiklik olması halinde ise onu da haberdar edin. Mümkün olduğu kadar erken bir yaştan itibaren çocuğunuzun adresinizi ve telefon numaranızı ezbere bilmesini sağlayın. Çocuğunuzla birbirinizi kaybetme ihtimaline karşı bir buluşma planı hazırlayın. Planınız çok basit: Çocuğunuz sizi kaybettiğini anladığı anda durmalı ve asla kimseyle hiçbir yere gitmemeli, olduğu yerde kalmalıdır. Siz çocuğunuzu ararken, çocuğunuz kendisine yaklaşan ve içlerinde suçlu olabilecek şahısların sizi bulma önerilerine olumsuz yanıt vererek tehlikeden kendilerini koruyabilirler. Böylelikle aynı anda birbirinizi arayarak bir noktada buluşamama ihtimalinizi de ortadan kaldırmış olursunuz. Çocuğunuza evde yalnız olduğunu kimseye söylememesi gerektiğini öğretin. Çocuklarınıza güvenliklerinin çok önemli olduğunu ve kendilerini güvende tutmaları için gerekirse yalan söyleyebileceklerini iletin.

ÇOCUKLARINIZ İÇİN GÜVENLİK İPUÇLARI Çocuğunuza kendi aracınızdan başka bir araca izniniz olmadan asla binmemesi gerektiğini mutlaka öğretin. Tanıdığınız birinin çocuğunuzu sizin yerinize alması gerektiği durumlar için, çocuğunuzla aranızda bir “Aile Şifresi” belirleyin. Çocuğunuzdan, tanıdığı bir kişi de olsa kendisini almaya gelen kişiye şifreyi sormasını özellikle isteyin. Evinizin yakınında bir “Güvenli Ev” belirleyin. Güvendiğiniz bir kişiye ait bu ev, herhangi bir tehlike durumunda çocuğunuzun sığınacağı ve sizin kendisini arayacağınız adres olacaktır. Bu kişide size ait tüm iletişim bilgilerinin olduğundan emin olun. Yetişkinlerin genellikle çocuklardan yardım istemeyeceği ve bu tip durumlarda çocuğunuzun dikkatli olması gerektiğini çocuklarınıza mutlaka öğretin. Çocuklar, yaşlılara ve yardıma muhtaç kişilere yardım etmeyi çok sevdikleri için suçlular çoğunlukla bu taktiği kullanırlar ve aşağıdaki cümlelerle yaklaşırlar; Gitmek istediğim yeri tarif edebilir misin? Kayıp kedimi bulmama yardım eder misin? Arabamda bir paket var, taşımama yardım eder misin? Ayrıca, çocuğunuz, üzerinde ismi bulunan kıyafetler giymemeli ve çanta taşımamalıdır. Çocuğunuza öğretmeniz gereken diğer güvenlik ipuçları ise; Bir yere giderken mutlaka izin almalısın ve bilmediğin yerlere yalnız gitmemelisin. Ana caddeden ayrılmamalı, kestirme yollara girmemelisin. Seni tehdit eden ve zorla bulunduğun yerden uzaklaştırmak isteyen biri olduğunda bağırmalı ve yardım istemelisin. Mayo giydiğimizde gizlediğimiz organlarımız bize özeldir ve yetişkinler tarafından buralara dokunulmamalıdır. Etrafını daima kontrol etmeli, oluşabilecek tehlikeleri gözlemlemelisin.

Bizi takip edin! www.acikgoztilkiler.org Teşekkür ederiz… Bizi takip edin! www.acikgoztilkiler.org Sosyal Sorumluluk Projesidir