HAZIR AMBALAJLI MAMULLER Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğü Mayıs 2014

Sunum Planı Tanım Mevzuat Piyasa Gözetimi ve Denetimi Sektörün sorumlulukları Sektör İle İşbirliği Uluslararası Faaliyetlerimiz

HAZIR AMBALAJLI MAMULLERİN HACİM VE AĞIRLIK ESASINA GÖRE NET MİKTAR TESPİTİNE DAİR YÖNETMELİK (76/211/AT) ANKARA

Tanım Hazır Ambalajlı Mamul; İçerisinde sabit ve standart miktarlarda ürün içeren, Dolum işletmesinden çıkışlarında önceden belirlenmiş belirli değerleri taşıyan, Üzerlerine ağırlık ve/veya hacim birimleri basılmış olan, Satın alanın bulunmadığı bir yer ve zamanda ambalaj içerisine doldurulan, Ambalajı değiştirilemedikçe bu değerin değiştirilemediği paketlenmiş ve/veya kapatılmış ambalajlar içerisinde bulunan madde veya mamulü ifade eder. 600 mL

Mevzuat Hazır ambalajlı mamullere ilişkin Bakanlığımız tarafından yayımlanmış 3 yönetmelik bulunmaktadır. Bu yönetmelikler, Avrupa Birliği direktiflerinden uyumlaştırılmıştır. Hazır Ambalajlı Mamullerin Hacim ve Ağırlık Esasına Göre Net Miktar Tespitine Dair Yönetmelik(76/211/AT) Hazır Ambalajlı Mamullerin Nominal Dolum Kurallarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik(2007/45/AT) Ölçü Kapları Olarak Kullanılan Ölçü Şişelerine Dair Yönetmelik(75/107/AT)

Hazır Ambalajlı Mamullerin Hacim ve Ağırlık Esasına Göre Net Miktar Tespitine Dair Yönetmelik(76/211/AT) Amaç : Hazır ambalajlı belirli mamullerin piyasaya arzına yönelik koşullar ile ilgili usul ve esasları belirlemektir. Kapsam : Bu Yönetmelik, 5 g veya 5 ml’ den daha az 10 kg veya 10 L’ den daha fazla olmayan nominal dolum miktarına sahip hazır ambalajlı belirli mamullere ilişkin usul ve esasları kapsar. Hukuki Dayanak : 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun

BİLİM , SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI TARAFINDAN HAZIR AMBALAJLI MAMULLER İLE İLGİLİ NELER YAPILMAKTADIR?

Hazır Ambalajlı Mamul Denetimleri Haksız rekabetin önlenmesi, Tüketici hakkının korunması, Üretimde kalite standartlarının yükselmesine katkı sağlamak amacıyla hazır ambalajlı ürünlere ilişkin Yönetmelikler kapsamında, her yıl Bakanlığımız piyasa gözetimi ve denetimi planı çerçevesinde dolum işletmecisinin veya ithalatçının tesislerinde piyasaya arz edilen hazır ambalajlanmış gıda ve gıda dışı ürünlerde odaklanmış denetim ve çapraz denetim faaliyetleri yapılmaktadır.

Hazır Ambalajlı Mamullerin Denetimleri Denetimler nerede yapılır? ÜRETİCİ nezdinde ve İTHALATÇI’ nın veya yerleşik temsilcinin deposu veya Bakanlığın uygun bulduğu bir yerde yapılır.

Hazır Ambalajlı Mamullerin Denetimleri 1. Duyusal Kontrol - Ambalaj üzerindeki yazı ve işaretler 2. Metrolojik Kontrol - Nominal dolum miktarı kontrolü - Ölçü aletlerinin yasal metroloji kapsamındaki kontrolü

Duyusal Kontrol Piyasaya arz edilmiş ve/veya üretilmiş Hazır Ambalajlı Mamuller üzerindeki yazı ve işaretler; İyi görünebilecek, silinmeyecek, ve açıkça okunabilecek şekilde, Nominal Dolum miktarı, Birim işareti (80/181/AT) Firma, Dolum işletmesi, siparişçi ve ithalatçıyı belirleyecek tescilli marka, Yazı Yüksekliği, En az 3 mm boyutunda “e” işareti (ihtiyari)

e işareti nedir? 76/211/AT sayılı yönetmeliğin gerekliliklerini sağlayan hazır ambalajlı mamuller ‘e’ işareti taşır. Bu işaret işletmelerimize Avrupa Birliği ülkeler ile yapacağı ihracatı kolaylaştırır.

Nominal Dolum Miktarın Duyusal Kontrol Nominal Dolum Miktarı (g-mL) Nominal Dolum Miktarın En Az Yazı Yüksekliği 1000 ve üstü için (1000 hariç) 6 mm 200 – 1000 (1000 dahil) 4 mm 50-200 (200 dahil) 3 mm 50 ve daha aşağısı 2 mm Piyasaya arz edilmiş ve/veya üretilmiş Hazır Ambalajlı Mamuller üzerindeki yazı ve işaretler; İyi görünebilecek, silinmeyecek, ve açıkça okunabilecek şekilde, Nominal Dolum miktarı, Birim işareti (80/181/AT) Firma, Dolum işletmesi, siparişçi ve ithalatçıyı belirleyecek tescilli marka, Yazı Yüksekliği, En az 3mm boyutunda “e” işareti (ihtiyari)

Duyusal Kontrol Alışverişe gidildiğinde Tüketici mercek kullanmak zorunda kalmamalıdır.

Belli olmayan dolum beyanında Yaklaşık olarak (takriben) 600 g veya Duyusal Kontrol-Hatalı Uygulamalar Örnek : Belli olmayan dolum beyanında Yaklaşık olarak (takriben) 600 g veya 965 g +/-15 g 500 ml, 375 gr.

Doğru Uygulamalar

Duyusal Kontrol-Semboller Nominal ağırlık ve hacim ölçüm birimleri, SI Birimler Sistemi’ne uygun olmalıdır. kg , g L veya l mL veya ml cL veya cl Zorunlu olmayan miktar bilgilerinin yazı büyüklüğü nominal dolum miktarının yazı yüksekliğinden büyük olmamalıdır. Silinmez, kolayca okunabilir ve görülebilir olmalıdır.

Ambalaj üzerinde miktar belirtilmeli Metrolojik kontrol Ambalaj üzerinde miktar belirtilmeli Belirtilen miktar da ambalajın içinde olmalı

Nominal dolum miktarı kontrolü Metrolojik Kontrol Nominal dolum miktarı kontrolü Ölçü aletlerinin yasal metroloji açısından kontrolüdür.

Nominal Dolum Miktarı Kontrolü Hazır Ambalajlı mamullerin nominal dolum miktarı kontrollerinin Yönetmeliğe uygunluğunun tespit edilmesidir. Numunedeki her bir hazır ambalajlı mamulün gerçek dolum miktarını kapsayan kontrol, Numunedeki bütün hazır ambalajlı mamullerin gerçek dolum miktarlarının ortalamasına ilişkin kontrol.

Hazır ambalajlı mamullerin nominal dolum miktarı kontrolünde; Tahribatsız muayene, Tahribatlı muayene, yöntemleri uygulanmaktadır.

Hatalı Hazır Ambalajlı Mamul Sayısı Tahribatsız Muayene Alma İçin İkili Numune Alma Miktarı Parti Büyüklüğü Numune Hatalı Hazır Ambalajlı Mamul Sayısı Sırası Adedi Toplam Numune (Adet) Kabul Kriteri Red Kriteri 100-500 1inci 30 1 3 2.inci 60 4 5 501-3200 50 2 100 6 7 3201 ve üstü 80 160 8 9

Hatalı Hazır Ambalajlı Mamul Sayısı Tahribatlı Muayene İçin Tekli Numune Alma Yöntemi Parti Büyüklüğü Numune (Adet) Hatalı Hazır Ambalajlı Mamul Sayısı Kabul Kriteri Ret Kriteri ≥ 100 20 1 2

Nominal Dolum Miktarı Kontrolü Gerçek dolum miktarı, Tartı aletleri ile tartarak , Ürünün sıvı olması durumunda yoğunluğu bulunarak ölçülür.

Metrolojik Kontrolde Temel Gereklilikler Gerçek dolum miktarlarının ortalaması, nominal dolum miktarından az olamaz. Hazır Ambalajlı Mamullerin kontrollerinde kullanılan müsaade edilen negatif hata payları Yönetmelikte verilmektedir. Söz konusu hata payları dikkate alınarak hesaplanan birinci alt sınırdan(TU1) daha fazla ve ikinci alt sınırdan(TU2) daha az hataya sahip olan hazır ambalajlı mamullerin oranı, yönetmelikte belirtilen şartları sağlamalıdır. Hazır ambalajlı mamullerin kontrollerinde kullanılan müsaade edilen negatif hatanın iki katına eşit veya daha büyük hataya sahip hiçbir hazır ambalajlı mamul olmamalıdır.

Metrolojik Kontrol Nominal Dolum Miktarı (Qn) gram veya mililitre Müsaade Edilen Negatif Hatalar % Qn g veya mL 5-50 9 - 51-100 4,5 101-200 201-300 301-500 3 501-1000 15 1001-10000 1,5 R 87 10001-15000 150 15001-50000 1

Ambalajlı mamul toleransları Örnek : Nominal dolum miktarı QN = 500 g olan çikolata için ;  QN = 500 g için T = QN x % 3 = 500 x %3 = 15 g   TU1 (birinci alt sınır) = QN – T = 500 g – 15 g = 485 g TU2 (ikinci alt sınır) = QN – 2xT = 500g– 2x 15 g = 470 g

TU2 limiti altındaki hiçbir hazır ambalaja izin verilmez Fazla Dolum   Nominal Dolum QN ______________________________________________________________ Üretim Zamanı [ h ] TU1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ TU2 ________________________________________________________________ TU1 = QN – T TU2 = QN – 2T TU1 : Birinci alt sınır TU2 : İkinci alt sınır T : Tabloda belirtilen hata payı TU2 limiti altındaki hiçbir hazır ambalaja izin verilmez

SEKTÖRÜN SORUMLULUKLARI

Sektörün Sorumlulukları Üreticiler, hazır ambalajlı mamullerin Yönetmelik hükümlerine uygun olması için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Bir hazır ambalajlı mamulün gerçek dolum miktarı üreticinin sorumluluğu altında ağırlık veya hacim açısından kontrol edilmelidir. Ölçüm ve kontrollerde gerekli işlemleri yerine getirmek için uygun yasal ölçüm cihazları kullanılmalıdır. Kontrol şartlarının sağlanması için üretici tarafından yapılan oto kontrol işlemlerinin ve sonuçlara ait bilgi ve belgelerin istenildiğinde görevlilere sunulması gerekmektedir.

Sektörün Sorumlulukları Ürün ile ilgili yapılacak oto kontrollere ait bilgiler; Kayıtların saklanması Bütün kayıtlar, en az 1 yıl süreyle olmak üzere muhafaza edilmelidir. Hazır ambalajlı mamullerin Avrupa Birliği dışında bir ülkeden ithali durumunda, ithalatçı firma ölçme ve kontrol yerine bu konudaki tüm sorumluluğu garanti ettiğini belgeler.

Sektör İle İşbirliği HAZ-TEK Komitesi 14 Ekim 2005 tarih ve 25966 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tebliğ (Tebliğ No: ÖSGM/2005–18) ile kurulmuştur. Hazır ambalajlı mamullere ilişkin olarak 2005 yılında Bakanlığımız başkanlığında, Sektörün karşılaştığı sorunları çözmek, Tüketici haklarının korunmasında toplumsal bir bilinç oluşturmak, Haksız rekabeti ve haksız kazancı önlenmek, Üretimde kalite standardını yükseltmek amacıyla yedi kamu kurumu ve 21 özel sektör temsilcisi olmak üzere toplam 28 üyeden oluşan Hazır Ambalaj Teknik Komitesi kurulmuştur. Komite her yıl düzenli olarak toplantılarını gerçekleştirmektedir.

Uluslararası Faaliyetler Avrupa Yasal Metroloji Teşkilatı’na (WELMEC) yardımcı üye, Uluslararası Yasal Metroloji Teşkilatı (OIML)’na tam üye olan Bakanlığımız AB mevzuatlarından uyumlaştırılan yönetmeliklerimiz kapsamında her yıl düzenli olarak uluslararası toplantılara da katılım sağlamaktadır.

Hazır Ambalajlı Mamullere Ait Denetim Sonuçları 2010 Yılı Denetim Sonuçları: Grafik 2: 2010 Yılı Aykırılık Dağılımı Grafik 1: 2010 Yılı Denetim Sonuçları Hazır ambalajlı mamullere ilişkin olarak, 2010 yılında 2330 ürün denetlenmiş olup bu denetimlerde toplam 447 aykırılık tespit edilmiştir.

Hazır Ambalajlı Mamullere Ait Denetim Sonuçları 2011 Yılı Denetim Sonuçları: Grafik 4: 2011 Yılı Aykırılık Dağılımı Grafik 3: 2011 Yılı Denetim Sonuçları Hazır ambalajlı mamullere ilişkin olarak, 2011 yılında 3015 ürün denetlenmiş olup bu denetimlerde 637 aykırılık tespit edilmiştir.

Hazır Ambalajlı Mamullere Ait Denetim Sonuçları 2012 Yılı Denetim Sonuçları: Grafik6: 2012 Yılı Aykırılık Dağılımı Grafik5: 2012 Yılı Denetim Sonuçları Hazır ambalajlı mamullere ilişkin olarak, 2012 yılında 3594 ürün denetlenmiş olup bu denetimlerde 582 aykırılık tespit edilmiştir.

Hazır Ambalajlı Mamullere Ait Denetim Sonuçları 2013 Yılı Denetim Sonuçları: Grafik7: 2013 Yılı Denetim Sonuçları Grafik8: 2013 Yılı Aykırılık Dağılımı Hazır ambalajlı mamullere ilişkin olarak, 2013 yılında 2763 ürün denetlenmiş olup bu denetimlerde 379 aykırılık tespit edilmiştir.

Hazır Ambalajlı Mamullere Ait Denetim Sonuçları 2010 - 2011 – 2012 - 2013 Yılı Denetim Sonuçlarının Karşılaştırması: Grafik5: 2010-2011-2012-2013 Yılı PGD Denetim Sonuçlarının Karşılaştırılması Grafik6: 2010-2011-2012-2013 Yılı PGD Denetimi Uygulanan Cezalar

Çapraz Denetimler Söz konusu denetim sonuçlarına bakıldığında 2013 yılında, büyükşehir kapsamında bulunan 20 ilde Bakanlığımız koordinasyonunda il ve çevre il teşkilatının katıldığı çapraz denetimler düzenlenmiştir. Söz konusu denetim sonuçlarına bakıldığında 1041 ürün kontrol edilmiştir.

Teşekkür ederim Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğü Tartı Aletleri ve Hazır Ambalajlı Mamuller Dairesi Başkanlığı