İNSANDA ÜREME SİSTEMİ

ERKEK ÜREME SİSTEMİ

Mesane Rektum Kasık Kemiği Prostat Bezi Üretra Testis Vas Deferens

Erkek Üreme Sistemi Skrotum, testislerin bulunduğu torbadır. Bu torbada bulunan testisler sperm üretir. Olgunlaşan spermler vas deferens ile üretra kanalına getirilir. Spermler, üretra kanalından dışarı atılır.

Mesane Rektum Kasık Kemiği Prostat Bezi Üretra Testis Vas Deferens

Vas Deferens

Testisler Testisin içinde bulunan seminifer tüpçüklerinde spermler üretilir. Üretilen spermler, epididimiste olgunlaşır ve dölleyebilecek duruma gelir.

epididimis Seminifer tüpçükleri lobçuk Testis

İkincil Spermatosit (n) Birincil Spermatosit (2n) Seminifer tüpçüğü boşluğu Sperm (n) Sertoli hücreleri Spermatid (n) İkincil Spermatosit (n) Birincil Spermatosit (2n) Hücre geçitleri Spermatogonyum (2n)

Vas Deferens Epididimiste bulunan hareketlenmiş spermler, beraberlerindeki sıvı ile birlikte vas deferens kanalı ile boşaltım kanalına gelirler.

Vas Deferens

Yardımcı Bezler Sırasıyla seminal bez prostat bezi ve cowper bezi vas deferens’in getirdiği sperm dolu sıvıya salgı yaparlar.

Vas Deferens Prostat Bezi Seminal Bez Cowper Bezi

Semen(Meni) Yardımcı bezlerin eklediği salgılar ile oluşan sıvıya semen(meni) adı verilir. Bu sıvı; Spermleri bulundurur. Spermlerin geçeceği yolları kayganlaştırır. Spermleri dişi üreme kanalındaki asidik ortamdan korur. Spermlerin beslenmesini sağlayan şekerleri bulundurur.

Üretra Spermler, idrar sıvısının atıldığı üretra kanalından dışarıya atılır.

Seminifer Tüpçükleri Epididimis Prostat Bezi Vas Deferens Cowper Bezi Seminal Bez Üretra

SPERMATOGENEZ Mitoz Spermatogonyum (2n) Birincil Spermatosit İkincil Spermatid Sperm SPERMATOGENEZ Mitoz Mayoz I Mayoz II

Baş akrozom Boyun nükleus Orta kısım mitokondri kuyruk

Sperm hücrelerinin beslenmesini ve farklılaşmasını Sertoli hücreleri sağlar.

İkincil Spermatosit (n) Birincil Spermatosit (2n) Seminifer tüpçüğü boşluğu Sperm (n) Sertoli hücreleri Spermatid (n) İkincil Spermatosit (n) Birincil Spermatosit (2n) Hücre geçitleri Spermatogonyum (2n)

Üretilen spermler, epididimisin vas deferens ucunda depolanır.

Leydig Hücreleri Seminifer Tüpçüklerin duvarında bulunur. Testosteron salgılanmasından sorumludurlar.

Leydig Hücreleri Hipotalamus Ön Hipofiz Testosteron FSH LH GnRH Ön Hipofiz Testosteron FSH LH Spermatogenez’i Teşvik eder. Leydig Hücreleri

DİŞİ ÜREME SİSTEMİ

yumurtalıklar endometriyum serviks rahim

Ovaryum(Yumurtalık) Yumurta Hücrelerinin oluşturulduğu organdır.

Yumurta Kanalı(Fallopi Tüpü) Ovaryumda oluşmuş Ovum’un uterus’a gitmesini sağlayan kanaldır.

Rahim(Uterus) Embriyonun yerleştiği ve gebeliğin sonuna kadar bulunduğu organdır. İç boşluğuna bakan kalın bir endometriyum tabakası içerir.

Serviks(Rahim Ağzı) Vajina ile uterus’u bağlayan dar kanaldır.

Vajina Çiftleşme organıdır. Spermleri toplar. Doğum sırasında bebeğin çıktığı organdır.

Serviks ve Vajina İkisine birden üreme kanalı veya doğum kanalı adı verilir.

Oogenez Doğumdan sonra yumurtalıklarda bulunan oogonyumlar, Birincil oosit’e dönüşüp, Profaz I evresinde kalırlar.

(Profaz I Evresinde) Kız Bebeğin Yumurtalıklarındaki oositler

Ergenlik Ergenlik çağına gelindiğinde, her ay 1 tane birincil oosit mayoz bölünmenin birincisini tamamlayarak ikincil oosit’e dönüşür.

Oogonyum(2n) Birincil oosit (2n) MAYOZ I İkincil oosit (n) MAYOZ II Her ay bir tane İkincil oosit (n) MAYOZ II OVUM (n) Kutup hücreleri

Yumurta Kanalına Yolculuk İkincil oosit, yumurtalıktan atılır ve yumurta kanalına gider ve orada bir sperm ile karşılaşmayı bekler.

İkincil Oosit Sperm ile karşılaşır ise Ovum’a dönüşür ve döllenir. Sperm ile karşılaşmaz ise adet kanaması ile atılır.

Ergenlik Dönemi Oogonyum(2n) Birincil oosit (2n) MAYOZ I Her ay bir tane İkincil oosit (n) Ergenlik Dönemi MAYOZ II Sperm ile karşılaşırsa OVUM (n) Kutup hücreleri

Dişideki Döngüler Bir dişi aylık olarak belirli üreme periyotlarından geçer. Bu zaman dilimleri hormonlar tarafından belirlenir.

Dişi Hormonları LH(Luteinleştirici Hormon) Ön Hipofiz GnRH(Gonatotropin releasing Hormon)  Hipotalamus LH(Luteinleştirici Hormon) Ön Hipofiz FSH(Folikül Uyarıcı Hormon)  Ön Hipofiz Östrojen Ovaryum Progesteron Ovaryum

Dişilik Döngüleri Ovaryum Döngüsü Menstrual Döngü

1.Menstrual Döngü Menstrual kanama Fazı Yenilenme Fazı Salgı Fazı Uterus’un en iç yüzeyindeki endometriyumda meydana gelen değişikleri gösteren aylık döngüdür. 3 evresi vardır. Menstrual kanama Fazı Yenilenme Fazı Salgı Fazı

Salgı Fazı Yenilenme Fazı Menstrual Kanama Fazı Salgı Fazı Yenilenme Fazı

2.Ovaryum(Yumurtalık) Döngüsü Ovaryumda, yumurtalık kanalına gidecek olan oosit’in geçirdiği evrelerdir. Foliküler Faz Luteal Faz

Foliküler Faz Luteal Faz

FOLİKÜLER FAZ

Foliküler Faz Ovaryumda bulunan birincil oositlerden birinin çevresindeki folikül hücreleri FSH hormonu etkisiyle gelişmeye başlar. Gelişen folikül hücreleri çok fazla miktarda östrojen ve az miktarda progesteron salgılar.

Folikülden salgılanan Östrojen ve az miktarda Progesteron Uterus’un endometriyum Duvarlarının gelişmesini sağlar. 14

Foliküler Faz Gelişen folikül, içeride sıvı dolu bir boşluk oluşturur. İçindeki birincil oosit, ikincil oosit’e dönüşür. Can.

Gelişen Folikül Gelişen Folikül çok fazla miktarda östrojen salgısı meydana getirir. Östrojen, normalde GnRH,LH ve FSH üretimini negatif geri-besleme ile etki eder.

Hipotalamus GnRH Ön Hipofiz LH FSH Ovaryum Östrojen

Çok Fazla Östrojen Kandaki Östrojen miktarı aşırı derecede artarsa, ters etki oluşturur. Hipotalamus’un GnRH salgısını arttırmasına sebep olur. Artan GnRH etkisi ile ön hipofiz aşırı derecede LH ve FSH salgılar.

LH patlaması Kandaki aşırı LH miktarı, İkincil Oosit’i saran folikül kılıfın patlamasına sebep olur. Bu olaya yumurtlama(ovulasyon) adı verilir. Folikül kesesinden ayrılan ikincil oosit yumurta kanalına girer ve oradan uterus’a doğru hareket etmeye başlar. Can.

LUTEAL FAZ

Foliküler Faz Luteal Faz Can.

Luteal Faz Ovulasyondan sonra gerçekleşen yaklaşık 14 günlük süredir. Eğer ovum oluşup, döllenme gerçekleşir ise bu faz sona erer. Gebelik dönemi başlar.

Korpus Luteum Oosit’i ayrılmış olan gelişmiş folikül kesesi korpus luteum adlı yağ dolu bir yapıya dönüşür. Bu yapı çok fazla miktarda östrojen ve progesteron salgılar. Can.

Korpus Luteum’un etkisi Salgıladığı aşırı derecedeki östrojen ve progesteron salgısı ile uterus’un dış duvarı olan endometriyum’un iyice kalınlaşmasını,kan damarları yönünden zenginleşmesini sağlar. Uterus’u döl tutabilecek hale getirir.

İkincil oosit, yumurta kanalına gelerek döllenmek için sperm bekler. Ovulasyondan yaklaşık olarak 3 gün sonra İkincil oosit, yumurta kanalına gelerek döllenmek için sperm bekler. Bu bekleme süresi yaklaşık olarak 24 saattir. Bir sperm ile karşılaşırsa, Oosit ovum’a dönüşür ve döllenir.Luteal faz sonlanır. Gebelik dönemi başlar.

Döllenme olmaz ise oosit döllenme Özelliğini kaybeder ve Luteal Faz devam eder.

Korpus Luteum Bir süre sonra Korpus Luteum, küçülmeye ve ufalmaya başlar. Küçülüp,ufalması ile salgıladığı östrojen ve progesteron salgısı tükenir. Luteal faz böylece sonlanır. Azalan östrojen ve progesteron salgısı yüzünden, endometriyum yapısını koruyamaz.

Menstrual Kanama Progesteron ve östrojendeki ani düşüş ile uterustaki salgı fazı biter ve menstrual kanama fazı başlar. Endometriyum, parçalanır ve kan ile karışık bir şekilde vajinadan boşalır. M.K.F. Yaklaşık olarak 4-5 gün sürer.

Menstrual Kanama Foliküler Faz Yenilenme Fazı Salgı Fazı Luteal Faz Menstrual Döngü Yumurtalık Döngüsü Menstrual Kanama Foliküler Faz Yenilenme Fazı Ovulasyon Salgı Fazı Luteal Faz

Döllenme

Ovulasyandan Sonra Ovulasyon ile folikül hücrelerinden ayrılan ikincil oosit, yumurtalık kanalındaki sillerin hareketi ile yumurtalık kanalında ilerler.

Fallopi Tüpü Yumurtalık kanalında ilerleyen oosit, uterus’a yakın bir noktada döllenmek için bekler. Bu bekleme süresi 12-24 saat arasındadır.

Spermlerin Yolculuğu Vajinaya bırakılan 300 milyon kadar spermlerin çoğu vajinanın asidik ortamında ölür. Geriye kalanlar, hareketli bir şekilde ilerlerler. Çoğunluğu fallopi tüpünün yolunu bulamaz. Çok azı, fallopi tüpünün ağzına kadar gelebilir.

Spermler, İkincil oosit’in salgıladığı fertilizin adlı maddeyi takip ederek Oosit’i bulur.

Zona pellusida çekirdek sitoplazma Folikül hücreleri

ZONA PELLUSİDA: OOSİT’İN DIŞINDA BULUNAN ÖZEL BİR ZARDIR. Glikoprotein yapısı gösterir. Folikül hücreleri tarafından sentezlenir.

DÖLLENME NASIL GERÇEKLEŞİR ? Oosit’e ulaşmış olan spermin baş kısmındaki reseptör protein, zona pellusidanın glikoprotein yapısını tanır.

DÖLLENME NASIL GERÇEKLEŞİR ? Tanıma sonucu spermin baş kısmındaki akrozom, hidroliz enzimlerini boşaltır ve bir gedik oluşturur.

Baş akrozom Boyun nükleus Orta kısım mitokondri kuyruk

DÖLLENME NASIL GERÇEKLEŞİR ? Spermin baş kısmındaki çekirdek, ikincil oosit’in içine düşer. İkincil oosit ovum’a dönüşür. Ovum çekirdeği ile sperm çekirdeği birleşerek zigot’u oluşturur.

Zona Pellusida Sperm hücresinin başı, oosit’in içine girdiği an, oosit’in dışında bulunan zona pellusida katılaşır ve yük değişimine uğrar. Başka spermler, oosit(ovum) hücresine artık giremez.

Zona Pellusida’daki şekil Değişiminden dolayı başka sperm giremiyor.

Problemler 1) Bir canlının yumurta hücresi 56 kromozom’a sahip ise bu canlının mayoz bölünmenin profaz I safhasında bulunan bir hücresinin sahip olduğu tetrat sayısı kaçtır ?

2) 2n=40 olan bir hücre mayoz bölünmenin Anafaz II evresinde iken bir hücre toplamda kaç kromatit’e sahiptir ?

3) Sperminde 30 kromozom bulunan bir canlının, spermatosit hücresi mayoz bölünmeye giriyor, bu canlı profaz II evresinde kaç kromozom’a sahiptir ?

Tüp Bebek Yöntemi (IVF) Anneden alınan yumurta hücresi ile babadan alınan spermin laboratuvar ortamında döllendirilmesi ve oluşan embriyonun annenin uterus’una yerleştirilmesidir.

Bitti…