AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ UŞAK EĞİTİM FAKÜLTESİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ SINIF YÖNETİMİ “OKUL FOBİSİ” Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet AKSÜT Hazırlayan Sevil ÜNLÜ 010411098 – 3/D

OKUL FOBİSİ Okul fobisi kuvvetli bir endişe nedeniyle çocuğun okula gitmeyi reddetmesi ya da konuda isteksiz görünmesidir. Okul fobisi olan çocuklar okula olan isteksizliklerini tipik bir biçimde fiziksel yakınmalarıyla dile getirmeye çalışan bu nedenle kendilerini evde tutmaları yolunda anne babalarını ikna etmeye çalışan çocuklardır.

OKUL FOBİSİNİN ÖZELLİKLERİ Okul fobisi olan çocuk; okulu sever ve okula gitmeyi başarırsa örnek bir öğrenci olabilir. Bu çocuklar genelde aile bireyleri dışındaki kişilerle sosyal ilişki kurmakta güçlük çekerler ve utangaçtırlar. Okul fobisi olan çocuklar, genellikle başarı kaygısı olan, uslu, uyumlu, aşırı onay bekleyen ailesine bağımlın çocuklardır. Okula giden çocukların yaklaşık %2’sinde görülür.   Yanlarında anne veya babası olmadan sınıfa girmek istemezler. Evde kaldıkları sürece mutludurlar. Arkadaş ilişkilerinde ve sosyal faaliyetlerinde etkindirler. Liseye giden ergenlerde de görülebilir, ancak belirtiler ilköğretime başlayan çocuktaki kadar kuvvetli ve zorlu değildir. Yaş büyüdükçe görülme sıklığı azalmakta ancak tedavi güçleşmektedir. Bazen okuldan kaçma ile karıştırılabilmektedir. Ancak hem belirtileri hem de davranışı ortaya çıkaran etkenler farklıdır

OKUL FOBİSİNİN ORTAYA ÇIKMA NEDENLERİ Okulda hırpalanmasına, reddedilmesine veya kavga etmesine yol açacak bir sosyal beceri eksikliği. Çocuğun veya ailenin yaşamında taşınma, hastalık veya yakın birinin ölümü gibi önemli bir değişimin olması Boşanma, maddi sorunlar, anne veya babanın başka biriyle evlenmesi ve yeni bir kardeşin olması gibi etkenlerle stresli ve dengesiz bir ev yaşamı sürmesi. Duyarsız, sürekli emir veren bir öğretmen ya da başka bir okul personeli. Okulda ya da okul yolunda fiziksel olarak tehdit edici birilerinin olması. Özel bir etkinlikten korkma ya da güçlük çekme. Ahlaki düzeyin çok düşük olduğu , şiddetin ve belirsizliğin olduğu kötü bir okul ortamı.

OKUL FOBİSİNİN BELİRTİLERİ Heves ve enerji kaybı oluşmaya başlamışsa,   Alıngan ve sinirli olma halinde artış görülüyorsa,   İştahsızlık ve uykuda huzursuzluk varsa,   Okul etkinliklerine karşı pasif, içe kapanık ve utangaç davranıyorsa,   Okulda ve evde daha çok nedensiz ağlamaya, kavga etmeye ve dikkat çekmeye başladıysa,   Evde kalmak ve okul ödevlerini kaçırmak arasında seçim yapamayıp aşırı kaygılı olduysa,  Sık sık hasta olmadığı halde baş veya karın ağrısını bahane ederek şikayet ediyorsa,   Okula giderken ağlama, hastalanma ya da okula gitmeyi istememe davranışları geliştiriyorsa ve evde kalmasına izin verilince bunlar birdenbire kayboluyorsa,   Bir seferde günlerce okula gitmediği oluyorsa, Okula gitmediği için suçluluk duymuyorsa,   Okula devam ettiği zamanlarda iyi bir öğrenci olabiliyorsa, Okul fobisinden şüphelenilir.

Anne- babaya Öneriler: Çocuğun okula dönmesi konusunda ısrar edin. Okul çalışanlarının yardımını isteyin. Çocuğunuzun akranları ile zaman geçirmesine yardımcı olun. Çocuğa okulun amacını açıklayın. Çocuk okula götürüldüğünde vedalaşmaları çabuk ve kısa süreli tutun. Çocuğa okula zamanında gitmediği taktirde bu korkuya bir de derslerden geri kalmış olmanın endişe ve kaygısının ekleneceği söylenmelidir.   Çocuğun endişeleri, kaygıları ve duyguları üzerinde konuşmak hem sıkıntısını paylaşmasını hem de anlaşıldığını hissedip rahatlamasını sağlar.   Bu sıkıntılı durumun geçici olabileceği, kendisi ile aynı durumda olan başka çocukların olduğu anlatılabilir.   Boş zamanlarını değerlendirme etkinlikleri ve oyun becerileri kazandırılarak anne- babaya bağımlılık azaltılabilinir.  

Öğretmene Öneriler: Okulda; çocuğun ilgisini çekecek sınıf içi aktiviteler çoğaltılmalıdır.   Çocuk sınıf içi çalışmalara katılmaya zorlanmaktan kaçınılmalı, başlangıçta kolaylıkla üstesinden gelebileceği görevleri alması için yüreklendirilmelidir.   Özendirme girişimleri ile birlikte gerekirse önce bir saat sonra yarım gün ve sonunda tam gün okula gelmesi sağlanabilir.   Annelerinde okula gelmeleri ve çocuk kendini rahat hissedinceye kadar kısa bir süre sınıfta oturmaları sağlanabilir.   Çocuk okuldan uzak kalmamalıdır, sınıfa girmiyorsa bile belli bir süre öğretmen odasında ya da okul bahçesinde durabilir.   Öğretmenin tepkileri, çocuk için anlaşılmaz ve şaşırtıcı olmamalıdır. Çocuğa karşı esnek ve hoşgörülü olmalıdır.   Sorumluluklar vererek öğrenci de kendi kendini denetleme yeteneği geliştirilmelidir.   Çocuğun eksik ve yetersiz yönlerini vurgulamak yerine, başarılarını ön plana çıkarıp öğrenciyi yönlendirmeli, başarısız durumlarda ise öğrenciyi sınıf önünde küçültücü söz ve tutumlardan kaçınmalıdır. 

OKUL FOBİSİNİN TEDAVİSİ Okul fobisinin tedavisinde kullanılan metotları dört noktada toplayabiliriz Çocuğun mümkün olduğu kadar çabuk tekrar okula devam edebilmesini sağlamak gerekmektedir. Okula gitmeme ne kadar uzarsa, çocukta ve anne babada oluşacak diğer olumsuz psikolojik belirtiler o kadar artar, tedavide o kadar zorlaşır. Çocuğun tekrar okula başlayabilmesi için, bedensel bir rahatsızlığının olmadığı, çocuğa ve anne babaya anlatılmalıdır. Anne-babaya ve çocuğa açık olarak, çocuğun okula gidebileceği, bunu engelliyecek herhangi bir bedensel hastalığı olmadığı terapist tarafından anlatılmalıdır. Anne-babanın çocuklarını okula göndermede karalı olmalarına ve bu kararı düzenli uygulamalarına yardımcı olunmalıdır. Okulla ve okul doktoruyla görüşüp çeşitli şikayetleri dikkate alarak çocuğu eve göndermemeleri sağlanmalıdır.