FİNLANDİYA EĞİTİM SİSTEMİ

İÇERİK Genel Bilgiler Eğitim Sisteminin Amaçları Eğitim Sisteminin Yapısı ve İşleyişi Eğitim Sisteminin Yönetim ve Denetim Sistemi Öğretmen Yetiştirme Türkiye Eğitim Sistemiyle Karşılaştırılması

GENEL BİLGİLER Başkent: Helsinki Nüfus: 5,492,304 Resmi diller: Fince, İsveççe, Laponca Din: Hristiyanlık Para birimi: Euro Yönetim Şekli: Üniter Cumhuriyet

EĞİTİM SİSTEMİNİN AMAÇLARI Vizyonu: Eğitim sistemi ile ülkeye eğitim yoluyla başarı getirme Çok yönlü, aktif ve hayat boyu öğrenen yurttaşlar yetiştirme ve dünyada en iyi öğrenmeyi gerçekleştirme Çocukların bağımsız olarak yetişmesi Herkes için eşit imkanlar sağlamak

EĞİTİM SİSTEMİNİN AMAÇLARI Finlandiya Eğitim Bakanlığının 2015 yılı için oluşturduğu stratejinin temelinde eşitlik, yaratıcılık, medeniyet ve sosyal refah değerlerinin yattığı belirtilmektedir.

EĞİTİM SİSTEMİNİN YAPISI Okul öncesi eğitim Zorunlu tam zamanlı öğretim İkinci kademe eğitimi ve ortaöğretim ikinci kademe sonrası eğitim Yükseköğrenim Yetişkin eğitimi ve öğretimi Özel eğitim

Okul Öncesi Eğitim 6 yaşına kadar kreşlere gidebilirler. Belediyelerce finanse edilen ve yasalarca güvence altına alınan parasız öğrenim görme hakkı 2002 yılında 6 yaşındaki çocukların %99’u okul öncesi eğitime katılmıştır.

Zorunlu Tam Zamanlı Öğretim Safhaları Zorunlu eğitim 7 yaşında başlayıp 16 yaşına kadar devam etmektedir. İlköğretim okullarına denk gelen okula Peruskoulu (kapsamlı okul) denir. 1-6. sınıflar birinci kademe, 7-9. sınıflar ikinci kademe şeklinde ayrılır. İlk 6 yılda öğrenciler aynı öğretmene bağlıyken son üç yılda branş öğretmenlerinden eğitim alırlar. 9. yıldan sonra gerekli görüldüğünde öğrencilere seçmeli 10. yıl da sunulur. 7-16 yaş grubu öğrenci sayısı 541.900 (2011 verileri) %49’unu kız öğrenciler %51’ini erkek öğrenciler oluşturmaktadır.

Zorunlu Tam Zamanlı Öğretim Safhaları Tüm temel eğitim ücretsizdir. Yerel yönetim her çocuğa yaşadıkları yere yakın bir okul tayin eder. Yine de aileler kendi tercih ettikleri okulu seçmekte özgürdürler. Okul yılı 190 gündür. Ağustos ortası başlayıp Haziranın başına kadar devam eder. Okullar haftanın 5 günü açıktır. Haftada alınan ders sayısı 19 saat ila 30 saat arası değişmektedir.

İkinci Kademe Eğitimi ve Ortaöğretim İkinci Kademe Sonrası Eğitim 16-19 yaş arasındaki öğrenciler 3 yıllık bir süre olarak belirlenmiş olan genel ortaöğretim veya mesleki eğitim okullarına devam etmektedir. Öğrencinin %90’ından fazlası temel eğitimin hemen ardından eğitimlerine devam etmektedirler. Öğrencilerin yaklaşık %54’ü genel ortaöğretim %36’sı da mesleki eğitim veren ortaöğretim ikinci devreleri tercih etmektedir. Ortaöğretimdeki çalışmalar öğrencilerin geçmek zorunda oldukları ana dil, yabancı dil, sosyal bilimler, matematik ve fen bilimleri sınavlarını kapsayan bir olgunluk sınavıyla sonlanmaktadır.

Yükseköğrenim Yükseköğrenim, üniversiteler ve teknik okullarda sunulur. Üniversiteler bilimsel araştırma ve öğretimi vurgularken teknik okullar uygulamaya yöneliktir. Üniversite giriş sınavı yükseköğretim için genel seçilebilirlik olanağı sunmaktadır.

Yükseköğrenim Olgunluk sınavı Üniversite eğitimi alabilmek için öğrencilerin olgunluk sınavına girmeleri zorunludur. Sınavın konusu Eğitim Bakanlığı’nın seçtiği 300 kişilik bir kurul tarafından belirlenmektedir. Bu sınav yılda iki kez yapılmaktadır. (Bahar-Sonbahar) Sınav iki seviyeden oluşmakta; Matematik, seçmeli ikinci dil ve yabancı dil Seçmeli ikinci dil

Yükseköğrenim Daha düşük seviyedeki ya da lisans seviyesindeki derece üç yılda, master derecesi 5-6 yılda tamamlanabilir. Buna ek olarak üniversiteler bilimsel lisans üstü derecesi olan licentiate ve doktora dereceleri vermektedirler. Teknik okul derecesi almak içinse 3,5-4 yıl gerekmektedir. 2010 yılında 29.100 öğrenci üniversite diploması almıştır. Doktora düzeyinde alınan diploma sayısı 1500’dür.

Özel Eğitim Özel ihtiyaç eğitimi özel bir sınıfta veya uygun başka bir yerde de verilir. Eğitim özel sınıf öğretmeni vasıtasıyla verilir. Her öğrenci için bireysel bir öğretim programı hazırlanması zorunludur. Ek olarak özel desteğe ihtiyacı olan öğrencilere uygun olan durumlarda normal kurumlar tarafından ilkokul öncesi ve mesleki eğitim ve öğretim sunulmaktadır.

EĞİTİM YÖNETİM VE DENETİMİ Eğitimin genel politikalarından Finlandiya Parlamentosu sorumludur. Bu politikaların merkezi yönetim seviyesinde uygulanmasından Eğitim Bakanı ve Milli Eğitim Kurulu sorumludur. Milli Eğitim Kurulu, lise, mesleki eğitim ve yetişkin eğitimi ve öğretimi temelinde; eğitimsel konular, müfredat ve metot geliştirmekten sorumlu bir kuruldur.

EĞİTİM YÖNETİM VE DENETİMİ Eğitim, Eğitim Bakanlığı’nın sorumluluğu altındadır. Ek olarak 6 Finlandiya eyaletinin her biri, bu konularla ilgilenen bir Eğitim ve Kültür Bakanlığı’na sahiptir. Yerel yönetim eğitim verme hususunda çok önemli roller üstlenen belediyelerin sorumluluğu altındadır.

EĞİTİM YÖNETİM VE DENETİMİ İlköğretim okullarında kitap ve yardımcı ders materyalleri, bütün okullar için toplu ulaşım araçları, öğle yemekleri ve sağlık hizmetleri ücretsizdir. Okulların denetiminden sorumlu doğrudan bir teftiş kurulu yoktur. İlköğretimde okul çalışmaları ve öğretim, belediye eğitim kurulunun kontrolündedir. Fin Ulusal Eğitim Kurulu tarafından belirlenen Ulusal Çekirdek Eğitim Programı çerçevesinde yerel yönetimler, eğitimin finanse edilmesi ve kendi eğitim programlarının oluşturulmasından sorumlu tutulmuştur.

EĞİTİM YÖNETİM VE DENETİMİ Öğretmenlerin karar alma yetkileri bir hayli yüksektir. Öğretmenler kendi ders kitaplarını seçebilmektedirler. Ders içerikleri, öğrencilerin değerlendirilmesi, okulun hangi dersleri sunacağı ve okuldaki bütçenin nasıl ayarlanacağı konusunda öğretmenler söz sahibidir. Bunun yanı sıra okul yöneticilerinin ve yerel eğitim otoritelerinin yetkisi azdır. Okullara ne kadar özerklik verileceğine yerel yetkililer karar vermektedir. Okullar kanunun gerektirdiği temel işlevleri yerine getirdiği sürece kendi idari düzenlemelerine göre eğitim hizmeti sunma hakkına sahiptirler.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretmen eğitimi araştırma temellidir. Öğretmenlik mesleği saygın mesleklerin başında gelmekte olup ülkenin en başarılı öğrencileri öğretmen olmak için yarışmaktadır. Motivasyonu yüksek ve yetenekli öğrenciler programa kabul edilir ve böylece öğretmen eğitiminin kalitesi sürekli yüksek tutulur. Öğrenciler, Türkiye’de LYS sınavına benzer olgunluk sınavından sonra üç aşamadan oluşan kabul testinden geçmek zorundadır.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Kabul testi kitap sınavı, mülakat ve örnek ders anlatımından oluşur. Kitap sınavında öğrencilerin bilgiyi ayırt etme, kendi fikrini oluşturma, savunma ve sentez yapma yetenekleri ölçülür. Mülakat aşamasında da adayın karakteri, öğrenme ve geliştirme kapasitesi bakımından programa ve eğitim alanına uygunluğuna bakılır. Son aşamada adaylardan örnek ders anlatılması beklenir. Böylelikle sosyal yönleri, konuşma, sunum ve yönetim yetenekleri ölçülür.

MESLEK POPÜLERLİĞİ Meslek Popülerlik %’si Öğretmen 26 Psikolog 18 Sanatçı Mimar 15 Doktor 10 Hemşire 09 Rahip 02

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretmen adayı branşıyla ilgili alması gereken dersleri üniversitenin fen veya sosyal bilimler fakültesinden alır. Branşıyla ilgili dersleri aldıktan sonra eğitim fakültesinde öğretmenlik formasyon derslerini almaya başlar. Öğretmenlik gözlem ve uygulamaları dört yıl süren bir lisans programıdır.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretmen adaylarına programın ilk üç yılında dörder hafta, son yıl ise beş hafta olmak üzere uygulama okullarında hem öğretmen hem de üniversite hocasının rehberliğinde staj yapma imkanı sağlanır. Öğretmen olmak için bu lisans programını bitirmek yeterli değildir. Sınıf öğretmeni adayları (1 ile 6. sınıflar) eğitim bilimlerinden, branş öğretmenleri (7 ile 12. sınıflar) kendi alanlarıyla ilgili yüksek lisans derecesine sahip olmak zorundadırlar.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Staj eğitiminin sonunda öğretmen adayının, uygulama okulundaki görevli danışman öğretmen ve eğitim fakültesinden danışman öğretmen tarafından gösterdiği performans ve gelişimi başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. Başarısız görülen öğrencinin başarısız olduğu yönleri bildirilir ve öğretmen adayı staj eğitimini tekrar almak zorundadır. Atanacak olan öğretmenleri okul müdürleri veya okul yönetim kurulları seçerken bazılarında bu seçim belediye seviyesinde yapılır.

ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretmenler yeni bilgi ve teknolojileri öğrenmek ve sınıflarında kullanabilmek için kendilerini yenileme geliştirmek için her yıl hizmet içi kurslara katılırlar.

TÜRKİYE EĞİTİM SİSTEMİYLE KARŞILAŞTIRILMASI Finlandiya Türkiye Okula başlama yaşı 7 5,5 Günlük ortalama ders sayısı 6 6-8 Derslik başına düşen öğrenci sayısı 15-25 35-40 Zorunlu eğitim (yıl) 9 (7-16 yaş) 12 (5,5-18 yaş) Okula gitme şekli Yürüyerek/bisikletle Okul servisi Özel okul Yok Var

PISA SIRALAMASI

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN Teşekkür ederİZ.