: Ağsu rayonu Təklə kənd tam orta məktəbinin Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimi Elnur Fərzəlizadə

Mövzu: Azərbaycan dili 5 Antonimlər

Standart: 1.2.1.Deyəcəyi fikrə müvafiq ifadə forması seçir. 1.2.2.Fikirlərini konkret fakt və nümunələrlə əsaslandırır. Təlim məqsədləri: Əksmənalı sözləri müəyyənləşdirir Əksmənalı sözlərin dilin leksikasının vacib bir hissəsi olduğunu, nitqin obrazlılığına və ifadəliliyinə xidmət etdiyini bilir. Antonimlərdən nitqində istifadə edir. İş forması: Kiçik qruplarda iş və kollektiv İş üsulu: Əqli hücum,müzakirə, Resurslar: Dərslik,iş vərəqləri,iş dəftəri,şəkillər, İKT İnteqrasiya: Təsviri incəsənət, təbiətşünaslıq,

Dərsin gedişi: Motivasiya Tətqiqatın aparılması İnformasiya mübadiləsi İnformasiyanın müzakirəsi Nəticə Yarıdıcı tətbiqetmə Qiymətləndirmə

Motivasiya

Tədqiqat sualı Antonimlərin dilin leksikasında nə kimi rolu var?

Qruplar: Tətqiqatın aparılması Omonimlər Antonimlər Sinonimlər Çoxmənalı sözlər Omonimlər Antonimlər Sinonimlər

Çoxmənalı sözlər 1.Verilmiş sözlərin antonimlərini müəyyənləşdirin: gülmək, alçaq, söndü, yaxşı, ağlaya-ağlaya, ağ, acı,arıq,boş. 2.Atalar sözlərində verilmiş antonimləri müəyyənləşdirin. Toxun acdan xəbəri olmaz. Qurunun oduna yaş da yanar. Yol böyüyündür,su kiçiyin. Qələm əyri yonulsa da, düz yazar. 3.Özündə əksmənalı sözləri əks etdirən iki rəsm çəkin.

Omonimlər 1.Aşağıda verilmiş sözləri sinonim və antonim olmaqla müəyyənləşdirin. danışmaq-susmaq qaçmaq-yüyürmək urək-qəlb gülmək-ağlamaq sevinc-kədər ucuz-baha qarşı-ön irəli-geri təzə-yeni gözlük-eynək 2.Atalar sözlərində nöqtələrin yerin uyğun gələn antonim sözləri yazın: Yaman gündə düşmən gələr .... olar İgid odur .... gündə dayansın ...... demək, cavandan əmək Qorxaq gündə yüz yol ölər, .... ömründə bir yol Qara da özünü ...... sayan zaman Vicdan ləkələnir,inam ağlayır.

Antonimlər 1.Verilmiş antonimləri müvafiq qaydada yazın. böyük, iri, şirin, buraxmaq, zəif, açmaq, acı, kiçik, yanmaq, xırda, tutmaq, bağlamaq, güclü, sönmək 2.Aşağıdakı atalar sözləri və zərb-məsəllərində buraxılmış antonim sözləri tapın. 1.Dost ..... baxar, düşmən ayağa 2. .... yerin buğdasından yaxın yerin arpası yaxşıdır. 3. Vaxt atlı, biz ...... 4.Qocanın biliyi, ...... biləyi. 5. ..... artar, haram batar 3.Mətndəki antonimləri tapın. Külək təbiətdə böyük işlər görür.Bu işlər dağıdıcı və yaradıcı ola bilər.Əgər külək əsməsəydi,hava hərəkətsiz olardı.Onda isti ölkələrin havası daha isti,soyuq ölkələrinki isə daha soyuq olardı.Küləyin əhəmiyyəti materikdə quraqlıq və rütubətin bir yerdən başqa yerə daşınmasındadır.

Sinonim Sülh, isti, düz, yumşaq,sevgi, durmaq 1.Birinci və ikinci çərçivədə verilmiş sözləri müqayisə edərək antonim cütlükləri müəyyən edin. Sinonim Sülh, isti, düz, yumşaq,sevgi, durmaq Nifrət,müharibə, əyri, oturmaq, soyuq, bərk 2 2.Aşağıdakı zərb-məsəllərindəki antonimləri müəyyənləşdirin. Ağzı var,dili yox Cahil ilə bal yemə,alim ilə daş daşı Yaman günə səbr edən yaxşı günə tez çatar Acı yesən də,şirin danış Kişi seldir,arvad göl Üz vermə astar da istər 3.Verilmiş sözlərə yaxınmənalı sözlər tapmaqla krossvordu həll edin. 1.yavaş 2.təzə 3.uca 4.yaşlı 5.məşhur 6.dünya 7.vaxt 3 5 6 7 1 4

Sinonim Sülh, isti, düz, yumşaq,sevgi, durmaq 1.Birinci və ikinci çərçivədə verilmiş sözləri müqayisə edərək antonim cütlükləri müəyyən edin. Sinonim Sülh, isti, düz, yumşaq,sevgi, durmaq Nifrət,müharibə, əyri, oturmaq, soyuq, bərk 2 2.Aşağıdakı zərb-məsəllərindəki antonimləri müəyyənləşdirin. Ağzı var,dili yox Cahil ilə bal yemə,alim ilə daş daşı Yaman günə səbr edən yaxşı günə tez çatar Acı yesən də,şirin danış Kişi seldir,arvad göl Üz vermə astar da istər 3.Verilmiş sözlərə yaxınmənalı sözlər tapmaqla krossvordu həll edin. 1.yavaş 2.təzə 3.uca 4.yaşlı 5.məşhur 6.dünya 7.vaxt y 3 5 6 7 1 e 4 h t k z a n ü q a a a s i n o n i m t d c ı n a a ü a n a n r m t ı ş

Nəticə Məlumatın müzakirəsi zamanı müəllim yönəldici suallarla şagirdləri ümumi nəticənin çıxarılmasına yönəldir. Əksmənalı sözlərin dilin leksikasının vacib bir hissəsi olması və dilin ifadəliliyinə, obrazlılığına xidmət etməsi nəticəsinə gəlinir.

Test 1.Aşağıdakı bəndlərin birində antonimlər yoxdur? a) ağ-qara b) dərin-dayaz c) asan-çətin d)xəstə-sağlam e) dadlı-şirin 2. Hansı nadanı alim etdin sən? Hansı bimarı salim etdin sən? Şer parçasında bunlardan biri işlənib? a)termin b) omonim c) sinonim d) antonim e)çoxmənalı söz 3.Veilənlərdən biri antonim deyil? a) cavan-qoca b) iri-xırda c) gözəl-çirkin d) dinmək-danışmaq e) eniş-yoxuş 4. Neçin mələk ikən iblisə döndün, Qızıl günəş ikən qaraldın söndün? Parçada işlənmiş hansı sözlər antonimdir? a)mələk-qızıl b) döndün-söndün c)mələk-iblis d) qaraldın-döndün e) günəş-mələk

Qiymətləndirmə Çoxmənalı sözlər Omonim Sinonim Antonim Qrup adı Meyarlar Çoxmənalı sözlər Omonim Sinonim Antonim Tapşırığın düzgün yerinə yetilməsi + - Tapşırığın vaxtında yerinə yetirilməsi Əməkdaşlıq Yaradıcı tərbiqetmə Yekun