AMEA İQTİSADİYYAT İNSTİTUTU AZƏRBAYCAN RESPUBLIKASINDA FOND BAZARININ XÜSUSIYYƏTLƏRI VƏ INKIŞAF MEYLLƏRI I.F.D., Dos. YAŞAR MƏMMƏDOV

AZƏRBAYCANDA FOND (QIYMƏTLI KAĞIZLAR) BAZARININ INKIŞAF MƏRHƏLƏLƏRI I mərhələ. Azərbaycanda fond bazarının təşəkkül tarixi 1890-1920-cı illər II mərhələ. 1920-1990-cı illər III mərhələ. 1991- ildən halhazıradək dövr

MÜASIR FOND BAZARI NƏDIR Fond bazarı təşkilati cəhətdən xüsusi qaydada formalaşdırılmış, qiymətli kağızların satışı ilə məşğul olan vaxtaşırı fəaliyyət göstərən bazardır; Fond bazarı bazar münasibətlərində başlıca iqtisadi alət rolunu yerinə yetirir; Fond bazarı iri həcmli ticarət əməliyyatlarının icra edildiyi, “iqtisadiyyatın barometri” funksiyasını yerinə yetirən məkandır; Fond bazarı iqtisadiyyatın mikro və makro səviyyədə maliyyələşdirilməsini həyata keçirən əsas maliyyə- investisiya mənbələrindən, kanalarından biridir.

Müasir fond bazarinin əsas vəzifələri şəxsi yığımları səfərbər edib, qiymətli kağızlarla əməliyyatlar vasitəsi ilə uzunmüddətli kapital qoyuluşlarına çeviririr qiymətli kağızların tələb olunan likvidliliyini təmin edir və qısamüddətli yığımların uzunmüdətli maliyyələşməyə cəlb olunmasına imkan yaradır bazarda tədavül edən qiymətli kağızların qiymətləndirilməsi, qeydiyyatdan keçirilməsi və məzənnə bülletenlərində dərc edilməsini təmin edir bazarda formalaşan məzənnələr və qiymət indeksini, investisiya-kapital qoyuluşlarının mənfəətliliyini müəyyən edir kapitalın yenidənbölgüsünü həyata keçirir

Azərbaycanin fond bazarinda qiymətli kağizlarin inkişaf səviyysi (milyon manat)

Fond bazarinda dövlət qiymətli kağizlarinin inkişaf səviyyəsi (milyon manat)

Korporativ qiymətli kağizlar bazarinin inkişaf səviyyəsi (milyon manat)

səhm bazarinin inkişaf səviyyəsi (milyon manat)

AZƏRBAYCAN FOND BAZARINDA SƏHM BAZARININ XÜSUSI ÇƏKISI

AZƏRBAYCAN FOND BAZARINDA ILIKIN VƏ IKINCI SƏHM BAZARININ XÜSUSI ÇƏKISI

DÖVLƏT QIYMƏTLI KAĞIZLARI ÜZRƏ ORTA GƏLIRLILIK SƏVIYYƏSI

Azərbaycan fond bazarInin infrastrukturunun təşkili səviyyəsi

AZƏRBAYCAN FOND BAZARINDA INVESTORLARIN HÜQUQLARININ MÜDAFIƏ VƏZIYYƏTI

AZƏRBAYCAN FOND BAZARINDA INVSTORLARIN HÜQUQLARININ MÜDAFIƏ VƏZIYYƏTI

DÜNYA FOND BAZARI ÜZRƏ ƏSAS MAKROIQTISADI GÖSTƏRICILƏR Ölkələr ÜDM Bazarın kapitallaşma səviyyəsi Kapitallaşma səviyyəsinin ÜDM –də xüsusi çəkisi ABŞ 16724 15640,7 94% Yaponiya 4395 3540,7 81% Fransa 2739 1568,7 57% İngiltərə 2172 1202 55% Almaniya 2740 1184,5 44% Çin 7318 3389,1 46% Hindistan 7277 1015,4 14% Türkiyyə 1444 201,8 Polşa 854 134 18% Rusiya 3492 796,4 23% Qazaxstan 420 43,3 10% Azərbaycan 57,7 8,8 15%

DÜNYANIN FOND BAZARI ÜZRƏ ƏSAS MAKROIQTISADI GÖSTƏRICILƏR

AzərbaycanIn fond bazarinin inkişaf meylləri Hüquqi-normativ bazanın və zəruri mexanizmlərin formalaşması Dövlət qiymətli kağızlarının üstün inkişafı Dövlət qiymətli kağızlarının həcminin MB notları və REPO/ƏKS REPO əməliyyatları hesabına inkişaf etməsi Fond bazarında səhm və əsasən də ikinci səhm bazarının zəifliyi; Qiymətli kağızların gəlirlilik səviyyəsinin aşağı olamsı və onun likvidliyinin kifayətqədər təmin edilməməsi Bazarda rəqabət mühitinin və korporativ maraqların müdafiəsinin qaneedici səviyyədə olmaması Fond bazarının region və aparıcı bazarlara açıq olmaması və bu bazarlarla müqayisədə zəifliyi

Azərbaycan fond bazarinin inkişafini ləngidən əsas səbəblər Bazarın kapitallaşma səviyyəsinin aşağı olması Bazarın beynəlxalq bazarlara açılma imkanlarının məhdudluğu və xarici investorların ölkə bazarında iştirakının qeyri-qaneedici səviyyəsi Bazarda investisiya cəlbediciliyinin zəifliyi Bazarın likvidlik səviyysəinin qeyri-müəyyənliyi İnvestorların hüquqlarının qorunması üçün hüquqi və təşkilatı-tənzimləyici islahatların qaneedici səviyyədə olmaması Korporativ qiymətli kağızlar bazarının, xüsusən də səhm bazarının qeyri-mütəşəkilliyi

Azərbaycan fond bazarinin inkişafini ləngidən əsas səbəblər Real sektora və biznes mühitinin inkişafına yönəlmiş ilikin və təkrar bazarların inkişafının qənaətbəxş səviyyədə olmaması Hüquqi və fiziki şəxslərin bazarda iştirak səviyyəsinin zəifliyi Əhalinin və digər maraqlı tərflərin bazara olan inamının kifayətqədər olmamsı Bazarın mobilliyinin, informasiya təminatının və İKT imkanlarından (xüsusilə də müasir proqram təminatlarından) istifadəsinin kifayət qədər yüksək olmaması Bazarda qiymətlərin, qiymət indekslərinin müasir bazar tələblərinə uyğun təşkil edilməməsi Ölkədə bazar rəqabət mühitinin inkişafına ehtiyacın artması və müəssisələrin maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinin beynəlxalq standartlara keçidinin sürətləndirilməsində olan ləngimələr

Azərbaycan fond bazarinin inkişafini ləngidən əsas səbəblər Bazarın infrasturkturunun və qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsinə ehtiyacın artması Bazarın təşklinin və tənzimlənməsinin kommersiya yönümlü istiqamətliyinin və şaxələnməsinin sürətlənməsinin aşağı olmaması Bazarın özünütənzimləmə mexanizminin formalaşmaması Bazar statistikasının kifayət qədər formalaşmaması və informaiya təminatının şəffaflaşdırılmasına ehtiyacın yüksəkliyi Və s ...

Azərbaycan fond bazarinin perspektiv inkişaf istiqamətləri Qanunvericilik və normativ-metodoloji bazanın təkmilləşdirilməsi Korporativ qiymətli kağızlar bazarının inkişafının sürətləndirilməsi Bazarda müsair idarəetmə və tənzimləmə mexanizmlərinin tətbiqi Bazara olan inamın gücləndirilməsi, fiziki və hüquqi şəxslərin investisiyalarının cəlbi üçün stimullaşdırıcı tədbirlərin həyata keçirilməsi Bazar iştirakçılarının hüquqlarının müdafiəsinin gücləndirilməsi Bazarda iqtisadi alətlərin, mexanizmlərin tətbiqi və informasiya-statistik bazanın genişləndirilməsi Bazar əməliyyatlarının həyata keçirilməsində son İKT-proqram təminatından istifadə imkanlarının artırılması Bazarın beynəlxalq inteqrasiya məkanına açılması ilə bağlı islahatların əhatə dairəsinin genişləndirilməsi

Diqqətinizə görə təşəkkür edirik