NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ HALK SAĞLIĞI KADIN SAĞLIĞI NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

Kadın Sağlığı, Dünya’da ve Türkiye’de Durumu Ülkelerin sağlık düzeyi tespit edilirken veya karşılaştırılırken kadın ve çocukların sağlık düzey ölçütleri kullanılmaktadır. Bazı kadın sağlığı göstergeleri ve nasıl hesaplandıkları bölüm sonunda yer alan terim ve kriterlerde ele alınmıştır. Bu bağlamda kadınların sağlığını ele alacak olursak, dünya nüfusunun (7,5 milyar) yarısını kadınlar ve kız çocukları oluşturmaktadır. Pek çok araştırma kadınların erkeklere göre daha uzun yaşadıklarını ancak yaşam kalitelerinin daha düşük olduğunu, daha fazla hastalık yaşadıklarını göstermektedir. Durum ülkemizdede benzer şekildedir. Anne ölümü, bir kadının gebelik sırasında, doğumda ya da gebeliğin sonlanmasından sonraki 42 gün içinde, gebeliğin süresine ve yerine bakılmaksızın, gebelik durumuna veya gebelik sürecine bağlı (doğrudan) ya da bunların şiddetlendirdiği (dolaylı) ancak tesadüfi olmayan bir nedenlerden kaynaklanan kadın ölümüdür. Anne ölümlerinin hemen hemen tamamı önlenebilir ölümlerdir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Üreme Sağlığı ve Cinsel Sağlık (ÜS/CS) Kavramları Klasik AÇSAP yaklaşımı ile yirminci yüzyılın ikinci yarısında kadın ve çocuk sağlığında çok önemli mesafeler kat edilmiştir (Cross AW, 1998). 1994 yılına gelindiğinde Kahire’de yapılan Birleşmiş Milletler Nüfus ve Kalkınma Konferansı’nda artık geleneksel AÇSAP yaklaşımının varolan veya yeni ortaya çıkan kadın ve çocuk sağlığı sorunlarını çözmede sınırlılıkları olduğu dile getirilerek yeni bir yaklaşım olan “Üreme Sağlığı, Cinsel Sağlık ve Üreme Hakkı” kavramları tanımlanmış ve hizmet modelinin anne ve çocuk merkezinden üreme sağlığı merkezine odaklanması planlanmıştır. Üreme Sağlığı, yalnızca üreme sistemi işlevleri ve süreci ile ilgili hastalık ve sakatlığın bulunmayışı değil, üremenin fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan tam bir iyilik hali içinde tamamlanmasıdır şeklinde tanımlanmıştır NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Toplumsal CinsiyeT Kısaca “Gender” sözcüğü ile ifade edilen ve her iki cinsiyet açısından da ele alınması gereken toplumsal cinsiyet rolleri, yani toplumun bireyin cinsiyeti nedeni ile ona biçtiği rol ve beklentileri, buna bağlı olarak yapılan toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, her iki cinsiyetin sağlığını da olumsuz etkileyebilmektedir. Sosyal statü; toplumun ve çevrenin bireye atfettiği “sosyal değer” olarak tanımlanır. Bir çok psikososyal faktörün etkileşmesi ile ortaya çıkan bir sonuçtur. Kadının genel sağlık durumu, toplum içindeki statüsü ile yakından ilgilidir. Kadın sağlığı ile ilgili pek çok olumlu ya da olumsuz durumun hazırlayıcı nedenidir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Kadına yönelik şiddet BM tarafından ifade edildiği ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından kabul edildiği biçimi ile kadına yönelik şiddet (violence against woman) ister toplum içerisinde ister özel yaşamında meydana gelsin, kadına fiziksel, cinsel ya da psikolojik olarak acı ya da zarar veren ya da verme olasılığı bulunan toplumsal cinsiyet temelli şiddet uygulanması ya da kadının bu eylemlerle tehdit edilmesi, ona baskı uygulanması ve özgürlüklerinin keyfi olarak kısıtlanmasıdır. Eğer saldırgan mağdur kadını tanıyorsa istismardan söz edilir. Kadına yönelik şiddet vakalarının büyük kısmında istismar durumu söz konusudur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar DSÖ Çağatay G ve Akın L (Eds). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. I,II,III ciltHacettepe Ünv yayınları. Ankara. 2015. Eren N.,Öztek Z. Sağlık Ocağı Yönetimi, 4. baskı, Ankara,1992 Wallace, RB. Maxcy-Rosenau-Last Public Health and Preventive Medicine (Ed: Wallace RB). 14. Edition, Appleton & Lange. 1998 Roger Detels, James Mcewen, Robert Beaglehole, and Heizo Tanaka. Oxford Textbook of Public Health. 4. Edition. 2002 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©